T. Piechowiak 8 Regulacje prawne transportu lotnicego 1 / 6

7 Regulacje prawne transportu lotniczego

Przepisy i standardy międzynarodowe

Kompletowaniem i aktualizacją zbiorów międzynarodowych przepisów i wymagań technicznych w

zakresie techniki lotniczej zajmuje się Wydział ds. Międzynarodowych Wymagań Technicznych Urzędu
Lotnictwa Cywilnego.
Od 1.05.2004 roku istotnym źródłem prawnym dla polskich osób fizycznych i prawnych prowadzących
działalność w zakresie techniki lotniczej (projektowanie, produkcja i obsługa techniczna statków
powietrznych, części i wyposażenia) jest prawo europejskie.
Najważniejsze dokumenty w tym zakresie można podzielić na trzy grupy:



rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady oraz Komisji Europejskiej,



wymagania techniczne, tzw. specyfikacje certyfikacyjne (certification specifications),



akceptowalne sposoby spełnienia wymagań i wytyczne (acceptable means of compliance and guidance
material).
Rozporządzenia są w całości wiążące i podlegają bezpośredniemu stosowaniu we wszystkich Państwach
Członkowskich Unii Europejskiej.

T. Piechowiak 8 Regulacje prawne transportu lotnicego 2 / 6

Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ang. International Civil Aviation Organization,
ICAO), jest odpowiedzialna za opracowywanie i wdrażanie międzynarodowych przepisów regulujących
bezpieczeństwo ruchu lotniczego i ekonomię transportu lotniczego.
ICAO została powołana w 1944 r. na mocy konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym. Na jej
siedzibę wybrano Montreal. Faktyczną działalność rozpoczęła w kwietniu 1947 r. jako organizacja
wyspecjalizowana systemu Narodów Zjednoczonych. Polska należy do ICAO od jej powstania.
Członkami ICAO jest 190 państw. Celem działalności ICAO określonym w art. 44 konwencji chicagowskiej
jest „rozwijanie zasad i techniki międzynarodowej żeglugi powietrznej oraz popieranie planowania i
rozwoju międzynarodowego przewozu lotniczego:

1. ustanawianie międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w zakresie bezpieczeństwa,

ochrony, ułatwień i ochrony środowiska w lotnictwie cywilnym , procedur dla służb żeglugi
powietrznej oraz innych dokumentów o charakterze podręczników;

2. promowanie liberalizacji rynku międzynarodowego transportu lotniczego, publikowanie danych i

analiz statystycznych oraz wydawanie niewiążących zaleceń i wytycznych dotyczących regulacji
ekonomicznej tego rynku;

3. rozwój międzynarodowego prawa lotniczego poprzez pracę Komitetu Prawnego ICAO oraz

organizowanie konferencji dyplomatycznych w sprawie przyjęcia umów międzynarodowych,;

4. realizowanie projektów pomocy technicznej na zlecenie państw członkowskich;
5. kontrola przestrzegania międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w formie

audytów nadzoru nad bezpieczeństwem i ochroną lotnictwa cywilnego w państwach członkowskich;

6. prowadzenie badań, studiów i analiz prowadzących do rozwoju lotnictwa cywilnego.

ICAO posiada siedem biur regionalnych obejmujących swym zasięgiem dziewięć regionów:

1. Azja i Pacyfik, Bangkok, Tajlandia
2. Bliski Wschód, Kair, Egipt
3. Zachodnia i Centralna Afryka, Dakar, Senegal

T. Piechowiak 8 Regulacje prawne transportu lotnicego 3 / 6

4. Ameryka Południowa, Lima, Peru
5. Ameryka Północna, Ameryka Środkowa i Karaiby, Meksyk
6. Afryka Wschodnia i Środkowa, Nairobi, Kenia
7. Europa i Atlantyk Północny, Paryż, Francja

ICAO jako organizacja o zasięgu światowym, licząca aktualnie 190 państw - stron Konwencji
chicagowskiej, zrealizowała w ciągu ponad pięćdziesięciu lat swojego istnienia ogromne zadania w zakresie
techniki i bezpieczeństwa żeglugi powietrznej.
Zawarte w 18 załącznikach Konwencji normy i zalecenia, a także opracowywane w ICAO podręczniki,
szczegółowe wytyczne itp. przyczyniły się do ujednolicenia przepisów i stałego podnoszenia poziomu
bezpieczeństwa i efektywności technicznych operacji w lotnictwie światowym. W dziedzinie prawa
osiągnięcia ICAO polegają na opracowaniu licznych projektów nowych konwencji i zmian istniejących
dokumentów.
W dziedzinie ekonomicznej, w szczególności w zakresie zagadnień transportu lotniczego, działalność ICAO
obejmuje liczne badania i opracowania, także prognostyczne i statystyczne, publikacje informacyjne i
instruktażowe o wysokim poziomie merytorycznym i pomocne w działalności władz lotniczych.
UE a ICAO
Wszystkie państwa Unii Europejskiej są samodzielnymi członkami ICAO, a Komisja Europejska ma status
permanentnego obserwatora przy ONZ.
W 1989 roku, w wyniku Decyzji Rady ICAO, Wspólnota Europejska została włączona do grupy organizacji,
które mogą zostać zaproszone do wzięcia udziału w odpowiednich spotkaniach ICAO.

Członkami ICAO jest mogą zostać tylko państwa. Między państwami UE panuje zgoda, że rola Unii w

ICAO powinna zostać zwiększona. 27 września 2010 r. zostało podpisane porozumienie o współpracy UE z
ICAO, określające ramy współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony lotnictwa, zarządzania ruchem
lotniczym i ochrony środowiska.

T. Piechowiak 8 Regulacje prawne transportu lotnicego 4 / 6

Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych

International Air Transport Association

Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (ang. International Air Transport Association
= IATA) – światowa organizacja handlowa z siedzibą w Montrealu i Genewie (Szwajcaria) skupiająca dziś
230 przewoźników linie lotnicze. Przewoźnicy powietrzni zrzeszeni w IATA byli oskarżani m.in. o
działania kartelowe ze względu na powszechne ustalanie cen za pośrednictwem organizacji. Z tego też
względu wiele tanich linii lotniczych nie stało się pełnoprawnym członkiem IATA. Głównym zadaniem
organizacji jest wsparcie dla przemysłu lotniczego w sprawach uczciwej konkurencji oraz jednorodności cen
biletów.
Zrzeszenie (podobnie, jak ICAO) nadaje lotniskom kod IATA a także dwuznakowy kod liniom lotniczym.
Ponadto IATA stała się ogólnoświatowym regulatorem ds. transportu lotniczego towarów niebezpiecznych i
wydaje tzw. IATA Dangerous Goods Regulations manual będący wykładnią prawną i praktyczną dotyczącą
tego zagadnienia.

T. Piechowiak 8 Regulacje prawne transportu lotnicego 5 / 6

Europejska Agencja Bezpieczenstwa Lotniczego

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego jest głównym
elementem strategii bezpieczeństwa lotniczego Unii Europejskiej.
Celem jest promowanie najwyższych wspólnych norm
bezpieczeństwa i ochrony środowiska w lotnictwie cywilnym.
Wspólna strategia
Transport powietrzny stał się najbezpieczniejszym sposobem
podróżowania. Niemniej rosnący ruch lotniczy rodzi konieczność
wspólnej inicjatywy na szczeblu europejskim zmierzającej do
utrzymania bezpiecznego i zrównoważonego transportu
powietrznego. Agencja rozwija wspólne zasady dotyczące
bezpieczeństwa i ochrony środowiska na szczeblu europejskim.
Agencja monitoruje także stosowanie norm, prowadząc inspekcje w
państwach członkowskich, i zapewnia niezbędną wiedzę
specjalistyczną i doświadczenie, szkolenia oraz badania w tej
dziedzinie.
W kierunku jednolitego rynku lotniczego
Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego odpowiedzialna
jest również za certyfikację typu, tj. certyfikację określonych
modeli statków powietrznych, silników lub części, zatwierdzonych
do eksploatacji w Unii Europejskiej..

T. Piechowiak 8 Regulacje prawne transportu lotnicego 6 / 6

Obecne zadania
Obecnie główne zadania Agencji obejmują w skrócie:



tworzenie przepisów: przygotowywanie projektów prawa dotyczącego bezpieczeństwa oraz doradztwo
techniczne na rzecz Komisji Europejskiej i państw członkowskich;



inspekcje, szkolenia i programy normalizacji w celu zapewnienia jednolitego wdrażania europejskich
przepisów prawa z zakresu bezpieczeństwa lotniczego we wszystkich państwach członkowskich;



wydawanie certyfikatów typu w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska dla statków powietrznych,
silników i części;



zatwierdzanie organizacji projektujących statki powietrzne i organizacji produkujących i obsługujących w
państwach trzecich oraz sprawowanie nad nimi nadzoru;



zbieranie danych, ich analiza oraz badania w celu poprawy bezpieczeństwa lotniczego.



Manage the European Community SAFA programme on behalf of the European Commission.

Urząd Lotnictwa Cywilnego

Nadzór nad zdatnością do lotu i utrzymaniem ciągłej zdatności statków powietrznych zarejestrowanych w
Rejestrze Cywilnych Statków Powietrznych (LTR) w kraju i za granicą, prowadzony w imieniu Prezesa
Urzędu przez Inspektorat Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych:



dla statków powietrznych wykorzystywanych w zarobkowym przewozie lotniczym oraz statków
powietrznych z silnikami turbinowymi realizuje centrala, dla pozostałych statków powietrznych realizują
Delegatury Terenowe ULC.

