czesc_1

Regulacje prawne z zakresu prawa pracy dotycz

bezpiecze

stwa i higieny pracy

Podstawowym aktem prawnym, mówi

cym o prawie do bezpiecznych i higienicznych warunków

pracy, jest Konstytucja RP, która w art. 66 gwarantuje takie prawo ka

demu. Ustaw

okre

laj

prawa

obowi

zki

obywateli

tym

zakresie

jest

Kodeks

Pracy.

Podstawowe uregulowania kodeksowe w zakresie bhp znajduj

w dziale dziesi

tym Kodeksu pracy-

dotycz

cym bhp, w dziale ósmym- dotycz

cym uprawnie

pracowników zwi

zanych z rodzicielstwem i w

dziale dziewi

tym- dotycz

cym zatrudniania młodocianych. Natomiast art. 9 Kodeksu pracy wskazuje na

inne

ródła prawa pracy, szczególnie za

porozumienia zbiorowe zawierane mi

dzy partnerami

społecznymi, tj. układy zbiorowe i inne porozumienia zbiorowe, np. akty wewn

trzzakładowe stanowione

w formie regulaminów i statutów.

ISTOTA BEZPIECZE

STWA I HIGIENY PRACY

•

definicja bezpiecze

stwa i higieny pracy:

Poj

cie bezpiecze

stwa i higieny pracy (bhp) okre

la stan warunków i

organizacji pracy oraz zachowa

pracowników zapewniaj

cy wymagany poziom ochrony

zdrowia i

ycia przed zagro

eniami wyst

puj

cymi w

rodowisku pracy.

•

cel bezpiecze

stwa i higieny pracy:

Zmniejszenie ogólnej liczby wypadków przy pracy, zapewnienie wła

ciwego

stosowania

rodków ochrony indywidualnej, przeprowadzanie okresowych inspekcji

bezpiecze

stwa na stanowiskach pracy, motywowanie pracowników do bezpiecznej

pracy.

PODSTAWOWE OBOWI

ZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP art. 207 Kodeksu Pracy

ród obowi

zków pracodawcy wymienianych w art. 94 Kodeksu Pracy znajduje si

obowi

zek (pkt. 4)

dotycz

cy zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenia

systematycznego szkolenia pracowników w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy. Pozostałe obowi

zki

pracodawcy w tym zakresie zostały zamieszczone w rozdziale I działu dziesi

tego Kodeksu pracy.

Odpowiedzialno

ść

za stan bezpiecze

stwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi pracodawca

(art. 207 § 1). Rozpatruj

c t

kwesti

na gruncie prawa, odpowiedzialno

ść

ta mo

e by

odpowiedzialno

za wykroczenia popełnione przeciwko prawom pracownika (dział trzynasty K.p.),

odpowiedzialno

za popełnione przest

pstwa (odpowiedzialno

ść

karna) oraz odpowiedzialno

cywiln

za wyrz

dzone szkody.

Podstawowe obowi

zki pracodawcy w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy zostały okre

lone w

rozdziale I, działu dziesi

tego Kodeksu Pracy.

Zgodnie z zapisem art. 207 § 2 K.p., pracodawca zobowi

zany jest do ochrony zdrowia i

ycia

pracowników. Nale

y zwróci

uwag

na fakt, i

w znowelizowanym Kodeksie pracy wyra

nie

sprecyzowano,

e warto

podlegaj

ochronie jest zdrowie i

ycie pracowników. Obowi

zek ten

powinien by

realizowany poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy

odpowiednim wykorzystaniu osi

gni

ęć

nauki i techniki. To, czy dany pracodawca, w okre

lonych

warunkach, wykorzystał w sposób odpowiedni osi

gni

cia nauki, podlega indywidualnej ocenie

wła

ciwych organów nadzoru, np. Pa

stwowej Inspekcji Pracy i Inspekcji Sanitarnej lub s

du w toku

post

powania s

dowego.

Ogólny obowi

zek pracodawcy jest uszczegółowiony przez wymienienie obowi

zków

szczególnych, które zobowi

zuj

pracodawc

do: organizowania pracy w sposób zapewniaj

bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienia przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz

zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy, wydawania polece

usuni

cia uchybie

w tym zakresie oraz

kontrolowania wykonania tych polece

, zapewnienia wykonania nakazów, wyst

pie

, decyzji

i zarz

dze

organów nadzoru nad warunkami pracy, zapewnienia wykonania zalece

społecznego

inspektora pracy.

Wydzielenie obowi

zku dotycz

cego zapewnienia wykonania zalece

społecznego inspektora

pracy wynikało z faktu, i

społeczny inspektor pracy nie jest „organem nadzoru” oraz było podyktowane

potrzeb

wyra

niejszego zaakcentowania roli społecznego nadzoru nad warunkami pracy jako trwałego

elementu polskiego systemu ochrony pracy

PRAWA I OBOWI

ZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE BHP

W znowelizowanym Kodeksie pracy, w dziale dziesi

tym dotycz

cym

bezpiecze

stwa i higieny pracy, gwarantuje si

pracownikowi szereg

uprawnie

zwi

zanych z ochron

jego

ycia i zdrowia.

Do nowych praw pracowniczych, nie wyst

puj

cych w dotychczas

obowi

zuj

cym prawie pracy, nale

y prawo do powstrzymania si

wykonywania pracy wówczas, gdy warunki pracy nie odpowiadaj

przepisom bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz stwarzaj

bezpo

rednie

zagro

enie dla zdrowia lub

ycia pracownika albo gdy wykonywana

przez niego praca grozi takim niebezpiecze

stwem innym osobom.

Pracownik ma tak

e prawo oddali

z miejsca zagro

enia, je

eli powstrzymanie si

od pracy nie

usun

ło tego zagro

enia. W obu przypadkach, tj. powstrzymania si

od wykonywania pracy oraz

oddalenia si

z miejsca zagro

enia, pracownik ma obowi

zek niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie

przeło

onego.

Za czas powstrzymania si

od wykonywania pracy lub oddalenia si

z miejsca zagro

enia

pracownik zachowuje prawo do (pełnego) wynagrodzenia (art. 210 § 1, 2 i 3). Zagro

enie dla

ycia lub

zdrowia musi mie

charakter zagro

enia bezpo

redniego i mo

e tak

e dotyczy

innych pracowników lub

osób. Pracownik ma prawo podj

ąć

decyzj

w sprawie skorzystania z tego uprawnienia na podstawie

samodzielnie dokonanej oceny sytuacji. Przy podejmowaniu decyzji pracownik powinien zwróci

uwag

na to, czy został naruszony konkretny przepis dotycz

cy bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Drugie, nowe uprawnienie dotyczy pracowników wykonuj

cych prace wymagaj

ce szczególnej

sprawno

ci psychofizycznej, okre

lone w zał

czniku do rozporz

dzenia ministra pracy i polityki socjalnej

z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagaj

cych szczególnej sprawno

ci psychofizycznej

(Dz. U. nr 62, poz. 287). Pracownik wykonuj

cy prac

wymienion

w tym zał

czniku mo

e, po uprzednim

powiadomieniu przeło

onego, powstrzyma

od jej wykonywania, je

eli stwierdzi,

e jego stan

psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagro

enie dla innych osób.

Poniewa

przyczyna powstrzymania si

od wykonywania pracy le

y po stronie pracownika, ustawodawca

nie przewidział w tym przypadku prawa do zachowania wynagrodzenia.

Uprawnienia okre

lone w § 1, 2 i 4 art. 210 nie dotycz

pracowników, których obowi

zkiem

pracowniczym jest ratowanie

ycia ludzkiego lub mienia, np. stra

aków, ratowników górniczych,

ratowników ratownictwa chemicznego, ratowników górskich.

Zgodnie z brzmieniem art. 100 § 2, pkt. 3 Kodeksu pracy, pracownik jest obowi

zany w szczególno

przestrzega

: przepisów oraz zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy, a tak

e przepisów

przeciwpo

arowych.

Obowi

zki pracownika w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy zostały bardziej

szczegółowo sprecyzowane w rozdziale II działu dziesi

tego Kodeksu pracy. Przestrzeganie

przepisów oraz zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy nale

y do podstawowych obowi

zków

pracownika (art. 211 K.p.).

W szczególno

ci pracownik jest obowi

zany:

•

zna

przepisy

oraz zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, bra

udział w szkoleniu i instrukta

z tego zakresu oraz poddawa

wymaganym egzaminom sprawdzaj

cym

•

wykonywa

prac

w sposób zgodny z przepisami oraz zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy

oraz stosowa

do wydawanych w tym zakresie polece

i wskazówek przeło

onych

•

dba

o nale

yty stan maszyn, urz

dze

, narz

dzi i sprz

tu oraz porz

dek i ład w miejscu pracy

•

stosowa

rodki ochrony zbiorowej, a tak

e u

ywa

przydzielonych

rodków ochrony

indywidualnej oraz odzie

y i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem

•

poddawa

wst

pnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i

stosowa

do wskaza

lekarskich

•

niezwłocznie

zawiadomi

przeło

onego o zauwa

onym w zakładzie pracy wypadku albo

zagro

eniu

ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a tak

e inne osoby

znajduj

ce si

w rejonie zagro

enia o gro

Ŝą

cym im niebezpiecze

stwie

•

współdziała

z pracodawc

i przeło

onymi w wypełnianiu obowi

zków dotycz

cych

bezpiecze

stwa i higieny pracy.

ODPOWIEDZIALNO

ŚĆ

ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW O OCHRONIE PRACY

•

odpowiedzialno

ść

porz

dkowa (słu

bowa)

Poj

cie

odpowiedzialno

ci porz

dkowej

obejmuje odpowiedzialno

ść

pracownika za nieprzestrzeganie

ustalonej organizacji i porz

dku w procesie pracy, przepisów BHP i przeciwpo

arowych, a tak

przyj

tego sposobu potwierdzenia przybycia i obecno

ci w pracy oraz usprawiedliwionej nieobecno

ci.

Za wymienione wykroczenia pracodawca mo

e ukara

pracownika upomnieniem, nagana b

w ra

Ŝą

cych przypadkach – zastosowa

kar

pieni

ęŜ

, której wysoko

ść

reguluje Kodeks pracy.

•

odpowiedzialno

ść

wykroczeniowa

Poj

cie

odpowiedzialno

ci wykroczeniowej

obejmuje odpowiedzialno

ść

pracodawcy b

osoby

działaj

cej w jego imieniu za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Odpowiedzialno

ść

ta dotyczy

wszelkich spraw zwi

zanych z dokumentowaniem stosunku pracy, wypłacaniem wynagrodze

udzielaniem urlopów oraz przestrzeganiem przepisów i zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Za wykroczenia popełnione w wymienionych obszarach pracodawca podlega karze grzywny.
Szczegółowe regulacje w tej kwestii zawiera

dział trzynasty Kodeksu pracy – odpowiedzialno

ść

wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

•

odpowiedzialno

ść

karna

Poj

cie

odpowiedzialno

ci karnej

dotyczy osoby odpowiedzialnej za bezpiecze

stwo i higien

pracy,

która nie dopełniła swoich obowi

zków, co naraziło pracownika na bezpo

rednie niebezpiecze

stwo utraty

ycia lub ci

ęŜ

kiego uszczerbku na zdrowiu.

Za wskazane wykroczenia osoba taka mo

e zosta

ukarana pozbawieniem wolno

ci, ograniczeniem

wolno

ci lub grzywn

, stosownie do przepisów Kodeksu karnego.

OCHRONA PRACY KOBIET

Kobiety w okresie ci

ąŜ

y podlegaj

szczególnej ochronie w pracy.

Prawa chroni

ce zdrowie kobiet w okresie ci

ąŜ

y regulowane s

stosownymi zapisami w Kodeksie pracy.

Uprawnienia

zwi

zane

rodzicielstwem

(wymiary

urlopu

macierzy

skiego) reguluj

zapisy działu ósmego Kodeksu pracy .

Wymiary urlopu wychowawczego oraz zasady udzielania okre

laj

zapisy art. 186 Kodeksu pracy.

Kodeks pracy okre

la zakres ochrony pracy kobiety w okresie trwania

zatrudnienia.

Zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uci

ąŜ

liwych lub szkodliwych dla zdrowia

wprowadzony został przede wszystkim w zwi

zku z odmienno

biologiczn

kobiety oraz jej funkcj

macierzy

. Te odmienno

ci powoduj

•

kobieta o przeci

tnej budowie posiada mniejsze mo

liwo

ci ni

ęŜ

czyzna w zakresie

wykonywania prac wymagaj

cych wysiłku fizycznego

•

kobieta b

ca w ci

ąŜ

y i w okresie karmienia powinna by

chroniona przed niekorzystnym

wpływem, na jej zdrowie i jej potomstwa, czynników zwi

zanych z wykonywan

prac

–

wyst

puj

cych w samej pracy i w

rodowisku pracy.

Nie wolno zatrudnia

kobiet przy pracach szczególnie uci

ąŜ

liwych

lub szkodliwych dla zdrowia

. Wykaz prac okre

la rozporz

dzenie

Rady Ministrów z dnia 10 wrze

nia 1996 r. w sprawie wykazu prac

szczególnie uci

ąŜ

liwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet ( Dz. U. Nr

114 poz. 545 z pó

n. zm.), a mianowicie:

1. Prace zwi

zane z wysiłkiem fizycznym i transportem ci

ęŜ

arów oraz wymuszon

pozycj

ciała

•

czne podnoszenie i przenoszenie ci

ęŜ

arów o masie przekraczaj

cej:

- 12 kg przy pracy stałej; dla kobiet w ci

ąŜ

y 3 kg

- 20 kg przy pracy dorywczej; dla kobiet w ci

ąŜ

y 5 kg (praca dorywcza - do 4 razy na godz. w

czasie zmiany roboczej)

•

czne przenoszenie pod gór

- po pochylniach, schodach itp., których maksymalny k

nachylenia przekracza 30°, a wysoko

ść

5 m ci

ęŜ

arów o masie:

- 8 kg przy pracy stałej; dla kobiet w ci

ąŜ

y 2 kg

-15 kg przy pracy dorywczej; dla kobiet w ci

ąŜ

y 4 kg (praca dorywcza - do 4 razy na godz.

w czasie zmiany roboczej)

•

przewo

enie ci

ęŜ

arów o masie przekraczaj

cej:

- przy przewo

eniu na taczkach jednokołowych 50 kg,

- przy przewo

eniu na wózkach 2,3 i 4- kołowych 80 kg,

- przy przewo

eniu na wózkach po szynach 300 kg.

2. Prace w mikroklimacie zimnym, gor

cym i zmiennym

•

dla kobiet w ci

ąŜ

y lub karmi

cych piersi

prace w warunkach, w których wska

nik PMV ( przewidywana ocena

rednia) okre

lany zgodnie z

Polsk

Norm

, jest wi

kszy od 1,5

prace w warunkach, w których wska

nik PMV ( przewidywana ocena

rednia ) okre

lany zgodnie z

Polsk

Norm

jest mniejszy od -1,5

prace w

rodowisku, w którym wyst

puj

nagłe zmiany temperatury powietrza

w zakresie przekraczaj

cym 15° C.

3. Prace w hałasie i drganiach

•

kobietom w ci

ąŜ

prace w

rodowisku, w którym poziom ekspozycji na hałas, odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy

przekracza warto

ść

65 dB (decybela)

prace w

rodowisku, w którym poziom ci

nienia akustycznego hałasu infrad

kowego przekracza

dopuszczalne warto

prace w

rodowisku, w którym poziom ci

nienia akustycznego hałasu ultrad

kowego przekracza

dopuszczalne warto

prace w

rodowisku, w którym warto

ci wa

one przyspieszenia drga

oddziaływuj

cych na

organizm człowieka przez ko

czyny górne nie przekraczaj

warto

ci okre

lonych w tab. 1- powy

4 godz. na dob

da praca w warunkach nara

enia na drgania o ogólnym oddziaływaniu na organizm człowieka.

4. Prace nara

ce na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizuj

cego

i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych

•

kobietom w ci

ąŜ

prace w zasi

gu pól elektromagnetycznych o nat

ęŜ

eniach przekraczaj

cych warto

ci dla strefy

bezpieczne

prace w

rodowisku, w którym wyst

puje przekroczenie ¼ warto

ci najwy

szych dopuszczalnych

nat

ęŜ

promieniowania nadfioletowego

prace w warunkach nara

enia na promieniowanie jonizuj

prace przy obsłudze monitorów ekranowych – powy

ej 4 godzin na dob

•

kobietom w okresie karmienia:

prace przy otwartych

ródłach promieniowania jonizuj

cego.

5. Prace pod ziemi

, poni

ej poziomu gruntu i na wysoko

•

prace pod ziemi

we wszystkich kopalniach, z wyj

tkiem pracy:

na stanowiskach kierowniczych, nie wymagaj

cej stałego przebywania pod ziemi

i wykonywania

pracy fizycznej

w słu

bie zdrowia

w okresie studiów, w ramach szkolenia zawodowego

wykonywanej dorywczo i nie wymagaj

cej pracy fizycznej.

•

kobietom w ci

ąŜ

prace na wysoko

ci – poza stałymi galeriami, pomostami, podestami i innymi stałymi

podwy

szeniami, posiadaj

cymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem, oraz wchodzenie i

schodzenie po drabinach i klamrach

prace w wykopach oraz w zbiornikach otwartych.

6. Prace w podwy

szonym lub obni

onym ci

nieniu

•

kobietom w ci

ąŜ

y i w okresie karmienia:

prace nurków oraz wszystkie prace w warunkach podwy

szonego lub obni

onego ci

nienia.

7. Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi

•

kobietom w ci

ąŜ

y i w okresie karmienia:

prace stwarzaj

ce ryzyko zaka

enia: wirusem zapalenia w

troby typu B, wirusem ospy wietrznej i

półpa

ca, wirusem ró

yczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalii, pałeczk

listeriozy,

toksoplazmoz

prace przy obsłudze zwierz

t dotkni

tych chorobami zaka

nymi i inwazyjnymi.

8. Prace w nara

eniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych

•

kobietom w ci

ąŜ

y i w okresie karmienia:

prace w nara

eniu na działanie czynników rakotwórczych i o prawdopodobnym działaniu

rakotwórczym

prace w nara

eniu na substancje chemiczne niezale

nie od ich st

ęŜ

enia w

rodowisku pracy

prace w nara

eniu na działanie rozpuszczalników organicznych je

eli ich st

ęŜ

enia w

rodowisku

pracy przekraczaj

warto

ci 1/3 NDS.

9. Prace gro

Ŝą

ce ci

ęŜ

kimi urazami fizycznymi i psychicznymi

•

Kobietom w ci

ąŜ

y i w okresie karmienia:

prace w wymuszonym rytmie pracy ( np. na ta

mie )

- prace wewn

trz zbiorników i kanałów

prace stwarzaj

ce ryzyko ci

ęŜ

kiego urazu fizycznego lub psychicznego np. gaszenie po

arów,

udział w akcjach ratownictwa chemicznego, usuwanie skutków awarii, prace z materiałami
wybuchowymi, prace przy uboju zwierz

t hodowlanych oraz obsłudze rozpłodników.

Pracodawca nie mo

e wypowiedzie

ani rozwi

umowy o prac

w okresie ci

ąŜ

y, a tak

e w okresie

urlopu macierzy

skiego pracownicy, chyba

e zachodz

przyczyny uzasadniaj

ce rozwi

zanie umowy o

prac

bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentuj

ca pracownic

zakładowa organizacja zwi

zkowa

wyraziła zgod

na rozwi

zanie umowy.

Umowa o prac

zawarta na czas okre

lony lub na czas wykonywania okre

lonej pracy albo na okres

próbny przekraczaj

cy jeden miesi

c, która uległaby rozwi

zaniu po upływie trzeciego miesi

ca ci

ąŜ

ulega przedłu

eniu do dnia porodu.

Przepis ten nie dotyczy umowy o prac

na czas okre

lony zawartej w celu zast

pstwa pracownika w

czasie jego usprawiedliwionej nieobecno

ci w pracy.

Rozwi

zanie przez pracodawc

umowy o prac

za wypowiedzeniem w okresie ci

ąŜ

y lub urlopu

macierzy

skiego mo

e nast

tylko w razie ogłoszenia upadło

ci lub likwidacji pracodawcy.

Pracodawca jest obowi

zany uzgodni

z reprezentuj

pracownic

zakładow

organizacj

zwi

zkow

termin rozwi

zania umowy o prac

Kobiety w ci

ąŜ

y nie wolno zatrudnia

w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej oraz bez jej zgody

delegowa

poza stałe miejsce pracy.

Kobiety opiekuj

cej si

dzieckiem w wieku do lat czterech nie wolno bez jej zgody zatrudnia

w godzinach

nadliczbowych ani w porze nocnej, jak równie

delegowa

poza stałe miejsce pracy.

Pracodawca zatrudniaj

cy pracownic

w ci

ąŜ

y lub karmi

piersi

przy pracach szczególnie uci

ąŜ

liwych

lub szkodliwych dla zdrowia, bez wzgl

du na stopie

nara

enia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub

niebezpieczne, jest obowi

zany przenie

ść

pracownic

do innej pracy, a je

eli jest to niemo

liwe, zwolni

na czas niezb

dny z obowi

zku

wiadczenia pracy.

Stan ci

ąŜ

y powinien by

stwierdzony za

wiadczeniem lekarskim.

RODZAJE SZKOLE

W DZIEDZINIE BEZPIECZE

STWA I HIGIENY PRACY

Zgodnie z przepisem art. 237

§ 1 Kodeksu pracy, pracownik nie mo

e by

dopuszczony

do pracy, do której wykonywania nie posiada wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych

umiej

tno

ci, a tak

e dostatecznej znajomo

ci przepisów oraz zasad bezpiecze

stwa i

higieny pracy.

Pracodawca powinien zapewni

przeszkolenie pracownika w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy

przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzi

(organizowa

lub zleca

) okresowe szkolenia w tym

zakresie (art. 237

§ 2). Szkolenia te powinny odbywa

w czasie pracy i na koszt pracodawcy (art.

237

§ 3). Minister Gospodarki i Pracy rozporz

dzeniem z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w

dziedzinie bezpiecze

stwa i higieny pracy okre

lił szczegółowe zasady szkolenia w tej dziedzinie (Dz.U.

Nr 180, poz. 1860 ze zm.). W zał

czniku do rozporz

dzenia zamieszczono 8 ramowych programów

szkolenia, stanowi

cych podstaw

do opracowania odpowiednich programów szczegółowych przez

„organizatorów szkolenia”.

Pracodawca obowi

zany jest zaznajomi

pracowników z przepisami oraz zasadami bezpiecze

stwa

i higieny pracy dotycz

cymi wykonywanych przez nich prac oraz wydawa

szczegółowe instrukcje

i wskazówki w tym zakresie . Pracownik jest obowi

zany potwierdzi

na pi

mie zapoznanie si

przepisami oraz zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy (art. 237

§ 1, 2 i 3).

Zgodnie z rozporz

dzeniem szkolenia w dziedzinie bhp prowadzone jest jako:

1. szkolenie wst

pne,

obejmuj

ce:

•

instrukta

ogólny (szkolenie wst

pne ogólne)

•

instrukta

stanowiskowy (szkolenie wst

pne na stanowiska pracy)

2. szkolenie okresowe

prowadzone w formie: instrukta

u, seminarium, kursu, samokształcenia

kierowanego.

Instrukta

ogólny powinien zapozna

pracownika z:

•

podstawowymi przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy zawartymi w kodeksie pracy, w

układach zbiorowych pracy oraz regulaminach pracy

•

przepisami i zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy obowi

zuj

cymi w danym zakładzie pracy

•

zasadami udzielania pierwszej pomocy.

Instrukta

ogólny przechodz

wszyscy nowo zatrudnieni pracownicy, studenci odbywaj

cy praktyki

studenckie oraz uczniowie szkół zawodowych odbywaj

cy praktyczn

nauk

zawodu. Instrukta

ogólny

przechodz

pracownicy przed dopuszczeniem do wykonywania pracy.

Instrukta

stanowiskowy powinien zapozna

pracownika z:

•

zagro

eniami wyst

puj

cymi na okre

lonym stanowisku pracy

•

sposobami ochrony przed zagro

eniami

•

metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tym stanowisku.

Instrukta

stanowiskowy przeprowadza si

dla:

•

pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i innych, których charakter pracy
b

dzie si

zał z bezpo

rednimi kontaktami z produkcj

i jej kontrol

lub z nara

eniem na

zagro

enie zawodowe

•

pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach w przypadku zmiany warunków techniczno-
organizacyjnych

•

uczniów odbywaj

cych praktyczn

nauk

zawodu

•

studentów odbywaj

cych praktyki studenckie.

Instrukta

stanowiskowy przeprowadza si

przed dopuszczeniem do pracy na okre

lonym stanowisku.

Instrukta

stanowiskowy powinien by

zako

czony sprawdzianem wiadomo

ci i umiej

tno

ci z zakresu

wykonywania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy, stanowi

cym

podstaw

dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na okre

lonym stanowisku.

Odbycie przez pracownika instrukta

u stanowiskowego powinno by

udokumentowane przez wydanie

wiadczenia o jego uko

czeniu i przechowywane w aktach osobowych pracownika.

Szkolenie okresowe

Celem szkolenia okresowego jest aktualizacja i ugruntowanie wiadomo

ci i umiej

tno

ci pracowników w

dziedzinie bezpiecze

stwa i higieny pracy, nabytych w czasie szkolenia wst

pnego oraz zaznajomienie

ich z nowymi rozwi

zaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie.

Szkolenie okresowe powinno by

zako

czone egzaminem sprawdzaj

cym z przyswojonych przez

uczestników szkolenia wiadomo

ci obj

tych programem szkolenia oraz umiej

tno

ci wykonywania lub

organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp.

Odbycie przez pracownika szkolenia okresowego powinno by

udokumentowane przez wydanie

wiadczenia o jego uko

czeniu i przechowywane w aktach osobowych pracownika.

stotliwo

ść

i czas trwania szkolenia okresowego okre

la pracodawca w porozumieniu z zakładowymi

organizacjami zwi

zkowymi.

Zgodnie z rozporz

dzeniem szkolenie okresowe powinno by

przeprowadzone:

•

nie rzadziej ni

raz w roku-dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, na

których wykonywane s

prace szczególnie niebezpieczne

•

nie rzadziej ni

raz na 3 lata - dla pozostałych pracowników zatrudnionych na stanowiskach

robotniczych

•

nie rzadziej ni

raz na 5 lat-dla osób b

cych pracodawcami oraz innych osób kieruj

cych

pracownikami lub zatrudnionych na stanowiskach samodzielnych, in

ynieryjno-technicznych

•

nie rzadziej ni

raz na 6 lat - dla pracowników administracyjno-biurowych.

WYPADKI PRZY PRACY I CHOROBY ZAWODOWE ORAZ

WIADCZENIA Z NIMI ZWI

ZANE

Za wypadek przy pracy uwa

a si

nagłe zdarzenie, wywołane

przyczyn

zewn

trzn

, powoduj

ce uraz lub

mier

które nast

piło w zwi

zku z prac

Wszystkie wymienione

elementy (nagło

ść

zdarzenia, przyczyna zewn

trzna uraz lub

mier

i zwi

zek z prac

) musz

zaistnie

równocze

nie, aby dane zdarzenie, któremu uległ pracownik

mogło by

zakwalifikowane jako wypadek przy pracy.

Brak cho

by jednego z tych czynników uniemo

liwia uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy.

Okre

lenie sztywnych kryteriów, które pozwalałyby na jednoznaczne okre

lenie zwi

zku wypadku z prac

jest niemo

liwe. W zwi

zku z czym w przypadkach w

tpliwych zaleca si

korzystanie z bogatego

orzecznictwa S

du Najwy

szego w tym zakresie.

Dobrym przykładem takiej sytuacji jest wypadek pracownika, który w trakcie wykonywania pracy, uległ

wypadkowi b

cego wynikiem napadu padaczkowego (uchwała SN z 23 stycznia 1977r. III PZP 16/76).

Mimo zaistniałych obra

ciała nie zostało to uznane za wypadek przy pracy.

Nagło

ść

zdarzenia – kryterium nagło

ci przes

dza o tym, czy dane zdarzenie zakwalifikuje si

jako

wypadek przy pracy czy te

jako chorob

zawodow

W orzecznictwie s

dowym ustalono,

e zdarzenie nagłe zachodzi wtedy, gdy nie trwa dłu

ej ni

wynosi

czas jednej zmiany roboczej.
W praktyce, granicy czasowej nie nale

y traktowa

sztywno, gdy

pracownik np. mo

e pracowa

godzinach nadliczbowych, wtedy równie

traktowane b

dzie jako nagło

ść

zdarzenia.

Przyczyna zewn

trzna

– kryterium to okre

la,

e dane zdarzenie jest tylko wtedy wypadkiem przy pracy,

eli nast

piło na skutek działania czynników zewn

trznych. Mog

to by

•

urazy spowodowane działanie elementów ruchomych, lu

nych, ostrych i wystaj

cych, maszyn,

urz

dze

i narz

dzi,;

•

działanie zbyt wysokich lub zbyt niskich temperatur (oparzenia, odmro

enia),

•

działanie energii elektrycznej (pora

enie pr

dem elektrycznym),

•

działanie substancji chemicznych (np. zatrucia),

•

wysiłek fizyczny niezb

dny do wykonania pracy(np. d

wiganie ci

ęŜ

aru, nawet gdy nie s

przekroczone dopuszczalne normy),

•

urazy spowodowane potkni

ciem i upadkiem.

Nale

y pami

e istnienie przyczyny zewn

trznej jest bezwzgl

dnym warunkiem uznania danego

zdarzenia za wypadek przy pracy. Je

eli niezdolno

ść

do pracy nast

piła wył

cznie na skutek działania

czynnika lub czynników wewn

trznych – zdarzenie nie mo

e by

zakwalifikowanie jako wypadek przy

pracy.

Uraz -uszkodzenie tkanek ciała lub narz

dów człowieka wskutek działania czynnika zewn

trznego.

Zwi

zek z prac

– zachodzi wówczas, gdy istotn

przyczyn

wypadku jest pełnienie przez pracownika

obowi

zków wynikaj

cych ze stosunku pracy b

zwi

zanych z nim.

W szczególno

ci zwi

zek z prac

zachodzi:

•

podczas lub w zwi

zku z wykonywaniem pracy przez pracownika zwykłych czynno

ci albo

polece

przeło

onych,

•

podczas lub w zwi

zku z wykonywaniem przez pracownika czynno

ci w interesie zakładu pracy

nawet bez polecenia,

•

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy
w drodze mi

dzy siedzib

zakładu pracy a miejscem wykonywania obowi

zku wynikaj

cego ze

stosunku pracy.

Za wypadek

miertelny przy pracy uwa

a si

wypadek w wyniku, którego nast

piła

mier

pracownika

w miejscu wypadku lub w okresie nie przekraczaj

cym 6 miesi

cy od dnia wypadku.

Wypadek lekki przy pracy to wypadek powoduj

cy niezdolno

ść

do pracy.

Za wypadek ci

ęŜ

ki przy pracy uwa

a si

wypadek, w wyniku którego nast

piło ci

ęŜ

kie uszkodzenie

ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolno

ci płodzenia lub inne uszkodzenie ciała albo

rozstrój zdrowia, naruszaj

ce podstawowe funkcje organizmu, a tak

e choroba nieuleczalna lub

zagra

yciu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolno

ść

do pracy w

zawodzie albo trwałe powa

ne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za wypadek zbiorowy przy pracy uwa

a si

wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia, uległy

co najmniej dwie osoby.

Niektóre wypadki, jakim ulegaj

pracownicy, nie pozostaj

w bezpo

rednim zwi

zku przyczynowym z

wykonywaniem obowi

zków wynikaj

cych ze stosunku pracy, jednak

e zwi

zek ten zachodzi o tyle,

mog

im ulec tylko osoby b

ce pracownikami zakładu. Wypadki takie traktuje si

na równi z

wypadkami przy pracy. S

to wypadki, którym ulegaj

pracownicy:

•

w czasie trwania podró

y słu

bowej w okoliczno

ciach innych ni

okre

lone dla wypadku przy

pracy, chyba

e wypadek spowodowany został post

powaniem pracownika, które nie

pozostawało w zwi

zku z wykonywaniem powierzonych mu zada

•

w zwi

zku z odbywaniem słu

by w zakładowych i resortowych formacjach samoobrony albo w

zwi

zku z przynale

do obowi

zkowej lub ochotniczej stra

y po

arnej działaj

cej w

zakładzie pracy i bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczno

ść

, czy wypadek nast

pił na

terenie zakładu, czy poza nim,

•

przy wykonywaniu zada

zleconych przez działaj

ce w zakładzie pracy organizacje zwi

zkowe.

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy

uwa

a si

nagłe zdarzenie wywołane przyczyna

zewn

trzn

, które nast

piło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalno

stanowi

cej tytuł ubezpieczenia rentowego, je

eli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

Jednak

e uwa

a si

e wypadek nast

pił w drodze do pracy lub z pracy, mimo

e droga została

przerwana, je

eli przerwa była

yciowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a tak

wówczas, gdy droga, nie b

c najkrótsza, była ze wzgl

dów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Ustalenie okoliczno

ci i przyczyn wypadków przy pracy

W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowi

zany:

•

zabezpieczy

miejsce wypadku,

•

zapewni

udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

•

podj

ąć

niezb

dne

rodki eliminuj

ce lub ograniczaj

ce zagro

enie,

•

niezwłocznie zawiadomi

inspektora pracy i prokuratora

miertelnym, ci

ęŜ

kim lub zbiorowym wypadku przy pracy,

•

niezwłocznie ustali

okoliczno

ci i przyczyny wypadku,

•

zastosowa

odpowiednie

rodki zapobiegaj

ce podobnym wypadkom,

•

sporz

dzi

wła

ciw

dokumentacj

wypadku.

Dokumentacja powypadkowa

W wyniku przeprowadzonego post

powania sporz

dza si

nie pó

niej ni

w ci

gu 14 dni od uzyskania

wiadomo

ci o wypadku protokół ustalenia okoliczno

ci i przyczyn wypadku przy pracy.

dy z członków zespołu powypadkowego ma prawo zło

odr

bne zdanie do protokołu

powypadkowego, które jednak wymaga uzasadnienia. W przypadku rozbie

ci zda

zespołu

powypadkowego, o tre

ci protokołu decyduje stanowisko pracodawcy.

Do protokołu powypadkowego powinny zosta

doł

czone protokoły wysłuchania poszkodowanego i

wiadków, pisemne opinie lekarza i innych specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku oraz inne

dokumenty wskazuj

ce okoliczno

ci i przyczyny wypadku.

eli w toku ustalania okoliczno

ci i przyczyn wypadku wyst

uzasadnione przeszkody i trudno

ci,

które uniemo

liwiaj

sporz

dzenie protokołu powypadkowego w ci

gu 14 dni, zespół powypadkowy jest

obowi

zany poda

w tre

ci protokołu przyczyny tego opó

nienia.

Zespół powypadkowy sporz

dza protokół powypadkowy w niezb

dnej liczbie egzemplarzy i wraz z

pozostał

dokumentacj

powypadkow

dor

cza go niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia.

Zespół powypadkowy jest obowi

zany zapozna

poszkodowanego w wypadku pracownika z tre

protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem.
Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrze

do ustale

zawartych w protokole

powypadkowym, o czym zespół powypadkowy jest obowi

zany go pouczy

. Poszkodowany ma prawo

wgl

du do akt sprawy oraz sporz

dzenia z nich notatek i odpisów oraz kopii.

W razie wypadku

miertelnego, zespół powypadkowy jest obowi

zany zapozna

z tre

protokołu

powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika oraz pouczy

ich o prawie do zgłoszenia uwag i

zastrze

do ustale

zawartych w protokole powypadkowym.

Pracodawca powinien nie pó

niej ni

w ci

gu 5 dni od dnia sporz

dzenia protokołu powypadkowego,

zatwierdzi

ten protokół. Je

eli do tre

ci protokołu zostały zgłoszone zastrze

enia przez poszkodowanego

lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika, albo gdy protokół nie odpowiada
warunkom okre

lonym w rozporz

dzeniu – pracodawca zwraca nie zatwierdzony protokół powypadkowy

w celu wyja

nienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy.

Zespół powypadkowy, po dokonaniu wyja

nie

i uzupełnie

, sporz

dza nie pó

niej ni

w ci

gu 5 dni,

nowy protokół powypadkowy, do którego doł

cza protokół nie zatwierdzony przez pracodawc

Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca powinien niezwłocznie dor

czy

poszkodowanemu

pracownikowi, a w razie wypadku

miertelnego – członkom rodziny pracownika zmarłego wskutek

wypadku.
Protokół powypadkowy wraz z pozostał

dokumentacj

powypadkow

pracodawca powinien

przechowywa

w aktach pracownika przez okres 10 lat.

Pracodawca jest obowi

zany prowadzi

rejestr wypadków na podstawie wszystkich protokołów

powypadkowych, który powinien zawiera

•

imi

i nazwisko poszkodowanego,

•

miejsce i dat

wypadku,

•

informacje dotycz

ce skutków wypadku dla poszkodowanego,

•

dat

sporz

dzenia protokołu powypadkowego,

•

stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,

•

krótki opis okoliczno

ci wypadku,

•

dat

przekazania wniosku do Zakładu Ubezpiecze

Społecznych,

•

informacj

o wypłaconych

wiadczeniach lub o przyczynach pozbawienia tych

wiadcze

•

inne okoliczno

ci wypadku, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe.

Na podstawie zatwierdzonego protokołu powypadkowego, w którym stwierdzono,

e wypadek jest

wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy, pracodawca jest
obowi

zany sporz

dzi

Z-KW statystyczn

kart

wypadku przy pracy .

CHOROBY ZAWODOWE

Pracodawca jest obowi

zany niezwłocznie zgłosi

wła

ciwemu organowi Pa

stwowej Inspekcji

Sanitarnej i wła

ciwemu inspektorowi pracy ka

dy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo

podejrzenia o tak

chorob

W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowi

zany:

•

ustali

przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagro

enia t

chorob

działaj

c w porozumieniu z wła

ciwym organem Pa

stwowej Inspekcji Sanitarnej

•

przyst

niezwłocznie do usuni

cia czynników powoduj

cych powstanie choroby zawodowej i

zastosowa

inne niezb

dne

rodki zapobiegawcze

•

zapewni

realizacj

zalece

lekarskich.

•

Za chorob

zawodow

uwa

a si

chorob

okre

lon

w wykazie chorób zawodowych, je

eli została

spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia wyst

puj

cych w

rodowisku pracy

lub sposobem wykonywania pracy

(zał

cznik do Rozporz

dzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002

r. w sprawie chorób zawodowych, szczegółowych zasad post

powania w sprawach zgłaszania

podejrzenia, rozpoznania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów wła

ciwych w tych

sprawach Dz.U. nr 132, poz. 1115).

Przy ocenie nara

enia zawodowego uwzgl

dnia si

w odniesieniu do:

•

czynników chemicznych i fizycznych - rodzaj czynnika, warto

ść

ęŜ

lub nat

ęŜ

i okres

nara

enia zawodowego

•

czynników biologicznych - rodzaj czynnika, ustalenie czasu kontaktu oraz stwierdzenie
mechanizmu działania lub drogi szerzenia si

czynnika, bez konieczno

ci okre

lenia st

ęŜ

enia

tego czynnika

•

czynników o działaniu uczulaj

cym (alergenów) - rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z takim

czynnikiem w czasie pracy, je

eli wyst

pował on w

rodowisku pracy, surowcach, półproduktach

lub gotowych wyrobach, bez konieczno

ci okre

lania st

ęŜ

enia tego czynnika

•

sposobu wykonywania pracy - okre

lenie stopnia obci

ąŜ

enia wysiłkiem fizycznym

oraz chronometra

czynno

ci, które mog

powodowa

nadmierne obci

ąŜ

enie odpowiednich

narz

dów lub układów organizmu ludzkiego.

Post

powanie dotycz

ce chorób zawodowych składa si

z trzech zasadniczych etapów:

zgłoszenia podejrzenia, rozpoznania, zako

czonego wydaniem orzeczenia lekarskiego oraz

stwierdzeniem choroby zawodowej.

wiadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorob

zawodow

okre

lon

stosownym wykazie przysługuj

wiadczenia z ubezpieczenia społecznego, okre

lone w odr

bnych

przepisach. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuj

nast

puj

wiadczenia:

•

zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, którego niezdolno

ść

do pracy spowodowana została

wypadkiem przy pracy lub chorob

zawodow

•

wiadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego

jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokuj

odzyskanie

zdolno

ci do pracy

•

zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego b

cego pracownikiem, którego wynagrodzenie

uległo obni

eniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

•

jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego

uszczerbku na zdrowiu

•

jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty

•

renta z tytułu niezdolno

ci do pracy - dla ubezpieczonego, który stał si

niezdolny do pracy

wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

•

renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowo

ść

przekwalifikowania zawodowego ze wzgl

du na niezdolno

ść

do pracy w dotychczasowym

zawodzie spowodowan

wypadkiem przy pracy lub chorob

zawodow

•

renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do

renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

•

dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej

•

dodatek piel

gnacyjny

•

pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepie

ochronnych oraz zaopatrzenia w

przedmioty ortopedyczne w zakresie okre

lonym ustaw

Rodzaje

wiadcze

oraz zasady ich przyznawania reguluj

zapisy ustawy z dnia 30 pa

dziernika 2002 r.

o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz.
1673 ze zm.).Ponadto z ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpiecze

Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) przysługuje rodzinie w przypadku wypadku

miertelnego zasiłek pogrzebowy.

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje równie

odszkodowanie od pracodawcy za

utrat

lub uszkodzenie w zwi

zku z wypadkiem przedmiotów osobistego u

ytku oraz przedmiotów

niezb

dnych do wykonywania pracy z wyj

tkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz

warto

ci pieni

ęŜ

nych (K.p. art. 237

§ 2).

ZDARZENIE POTENCJALNE WYPADKOWE

Zdarzenie potencjalnie wypadkowe

to niebezpieczne zdarzenie, zwi

zane z

wykonywan

prac

, podczas którego nie dochodzi do urazu lub pogorszenia

stanu zdrowia.
przykład: Dwie osoby jad

ce samochodem słu

bowym,

wiadczyły prac

Samochód ten uległ wypadkowi, jednak osoby te nie doznały

adnych urazów.

W zwi

zku z tym, ka

de zdarzenie bezurazowe nie jest kwalifikowane jako

wypadek przy pracy. Jest to tzw. Zdarzenie potencjalnie wypadkowe. Przepisy
prawne nie nakładaj

na pracodawc

ani obowi

zku sporz

dzania protokółu,

ani zgłaszania takiego zdarzenia. Jednak

e, ze wzgl

dów profilaktycznych,

wskazane jest rejestrowanie oraz ustalenie okoliczno

ci i przyczyn zdarze

PROFILAKTYCZNA OCHRONA ZDROWIA PRACOWNIKÓW

Badania lekarskie pracowników

Wpływ czynników szkodliwych i uci

ąŜ

liwych na organizm człowieka przez lata

pracy mo

e spowodowa

zmiany chorobowe u pracownika z powstaniem

choroby zawodowej wł

cznie, a tak

e obni

enie wydajno

ci pracy. Wczesne

wykrycie tych zmian i podj

cie odpowiednich

rodków profilaktycznych

powinno zapobiec pogorszeniu stanu zdrowia pracownika. W tym celu stosuje
si

badania lekarskie . Badania lekarskie maj

na celu stwierdzenie, czy

zatrudniony pracownik nie ma przeciwwskaza

do wykonywania pracy na

okre

lonym stanowisku.

Pracownik w czasie zatrudnienia przechodzi badania lekarskie, które dziel

na:

•

wst

pne

•

okresowe

•

kontrolne

Pracodawca nie mo

e dopu

do pracy pracownika, który nie przedstawił aktualnego orzeczenia

lekarskiego o braku przeciwwskaza

do pracy na okre

lonym stanowisku. Dotyczy to bada

wst

pnych,

okresowych i kontrolnych.

Badaniom wst

pnym podlegaj

osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na

inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których wyst

puj

czynniki

szkodliwe dla zdrowia lub warunki uci

ąŜ

liwe.

Badaniom wst

pnym nie podlegaj

jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy

na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej
umowy o prac

zawartej bezpo

rednio po rozwi

zaniu lub wyga

ciu poprzedniej umowy o prac

z tym

pracodawc

Badania wst

pne, okresowe i kontrolne przeprowadzane s

na koszt pracodawcy. Okresowe badania

lekarskie przeprowadza si

w miar

liwo

ci w godzinach pracy.Za czas niewykonywania pracy, w

zwi

zku z przeprowadzanymi badaniami, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia a w razie

przejazdu na badania do innej miejscowo

ci przysługuje mu zwrot kosztów podró

Badaniom kontrolnym podlegaj

pracownicy w przypadku niezdolno

ci do pracy trwaj

cej ponad 30 dni.

Badanie lekarskie ko

czy si

orzeczeniem lekarskim stwierdzaj

cym:

brak przeciwwskaza

zdrowotnych do pracy na okre

lonym stanowisku pracy

przeciwwskazania

zdrowotne do pracy na okre

lonym stanowisku pracy.

POSIŁKI PROFILAKTYCZNE I NAPOJE

Posiłki profilaktyczne

Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy pracodawca jest obowi

zany zapewni

nieodpłatnie pracownikom

zatrudnionym w warunkach szczególnie uci

ąŜ

liwych, odpowiednie posiłki i napoje, je

eli jest to niezb

dne

ze wzgl

dów profilaktycznych. Posiłek powinien posiada

warto

ść

kaloryczn

około 1000 kcal.

Zasady wydawania posiłków profilaktycznych:

1. pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uci

ąŜ

liwych

nieodpłatnie:

•

posiłki wydawane ze wzgl

dów profilaktycznych w formie 1 dania gor

cego,

•

napoje, których rodzaj i temperatura powinny by

dostosowane do warunków wykonywania

pracy

2. je

eli pracodawca nie ma mo

liwo

ci wydawania posiłków ze wzgl

du na rodzaj wykonywanej

przez pracownika pracy lub ze wzgl

dów organizacyjnych, mo

e zapewni

w czasie pracy:

•

korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych

•

przyrz

dzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów

3. stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywa

posiłki i napoje, ustala

pracodawca w porozumieniu z zakładow

organizacj

zwi

zkow

Pracodawca zapewnia posiłki profilaktyczne pracownikom wykonuj

cym prace:

•

zwi

zane z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy

ej 2000 kcal u

ęŜ

czyzn i 1100 kcal u kobiet w ci

gu zmiany roboczej

•

zwi

zane z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy

ej 1500 kcal u

ęŜ

czyzn i 1000 kcal u kobiet w ci

gu zmiany roboczej-przy pracach w pomieszczeniach

zamkni

tych, w których utrzymuje si

stała temperatura poni

ej 10º C lub wska

nik

obci

ąŜ

enia termicznego wynosi powy

ej 25º C

•

wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym ( od 01 listopada do 31 marca ),
zwi

zane z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy

ej 1500 kcal u

ęŜ

czyzn i 1000 kcal u kobiet w ci

gu zmiany roboczej

•

pod ziemi

Pracownikowi nie przysługuje ekwiwalent pieni

ęŜ

ny za posiłki i napoje.

Pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:

•

przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poni

ej 10º C lub powy

25º C,

•

przy pracach zwi

zanych z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy

1500 kcal u m

ęŜ

czyzn i 1000 kcal u kobiet w ci

gu zmiany roboczej,

•

na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi
przekracza 28º C.

•

Posiłki powinny by

wydawane w czasie regulaminowych przerw w pracy (w zasadzie po 3 - 4 godzinach

pracy). Posiłki i napoje wydawane s

pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniaj

cych ich

wydawanie.

rodków ochrony indywidualnej zalicza si

•

odzie

ochronn

•

rodki ochrony głowy,

•

rodki ochrony ko

czyn górnych,

•

rodki ochrony ko

czyn dolnych,

•

rodki ochrony twarzy i oczu,

•

rodki ochrony słuchu,

•

rodki ochrony układu oddechowego,

•

rodki izoluj

ce cały organizm,

•

rodki ochrony przed upadkiem z wysoko

ci,

•

dermatologiczne

rodki ochrony skóry.

rodki ochrony indywidualnej oraz odzie

i obuwie robocze stanowi

własno

ść

jednostki organizacyjnej.

one przydzielane bezpłatnie pracownikom zatrudnionym przy pracach wykonywanych stale lub

dorywczo.

rodki ochrony indywidualnej przydziela si

pracownikom w warunkach, w których nara

eni s

działanie niebezpiecznych i szkodliwych czynników wyst

puj

cych w

rodowisku pracy.

Odzie

i obuwie robocze przydziela si

pracownikom wykonuj

cym prace, przy których wyst

puje

intensywne brudzenie, przykra wo

czynniki mechaniczne powoduj

ce przyspieszone niszczenie

odzie

y i obuwia.

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO ZWI

ZANEGO Z WYKONYWAN

PRAC

Ryzyko zawodowe

to prawdopodobie

stwo wyst

pienia niepo

Ŝą

danych zdarze

zwi

zanych z

wykonywana prac

, powoduj

cych starty, w szczególno

ci wyst

pienia u pracowników niekorzystnych

skutków zdrowotnych w wyniku zagro

zawodowych wyst

puj

cych w

rodowisku pracy lub

sposobu wykonywania pracy.

Ocena ryzyka zawodowego

polega na analizie wykonywanej pracy oraz

miejsca, w którym jest ona wykonywana i ustaleniu, jakie czynniki mog

mie

niekorzystny wpływ na zdrowie pracowników celem stwierdzenia, czy ryzyko zwi

zane

z oddziaływaniem tych czynników jest dopuszczalne czy niedopuszczalne.
Ocena i dokumentowanie ryzyka zawodowego zwi

zanego z wykonywan

prac

nale

Ŝą

do obowi

zków pracodawcy. Powinien on równie

stosowa

niezb

dne

rodki profilaktyczne zmniejszaj

ce to ryzyko oraz informowa

pracowników o

ryzyku zawodowym, które wi

ąŜ

e si

z wykonywan

prac

oraz zasadach

ochrony przed zagro

eniami.

Zagro

enie

jest to stan

rodowiska pracy mog

cy spowodowa

wypadek lub chorob

np. upadek z wysoko

ci, hałas itp.

Ocen

ryzyka zawodowego dokonuj

powołane w jednostkach organizacyjnych zespoły .