UCZELNIA WARSZAWSKA

IM. MARII SKŁODOWSKIEJ- CURIE

„Znaczenie analizy finansowej

w działalności przedsiębiorstwa.”

GRUPA V RIF 1

Agnieszka Kalata

Marcin Sępioło

Anna Południkiewicz

Ewa Kłos

Małgorzata Sokołowska

Monika Dziśkiewicz

Warszawa, 2009

2

Spis treści

1. Znaczenie analizy finansowej ............................................................................. 3
2. Analiza makro- i mikroekonomiczna ................................................................ 4
3. Przedmiot analizy finansowej. ............................................................................ 5
4. Cel analizy finansowej ......................................................................................... 7

4.1 Cechy analizy finansowej .............................................................................. 7
4.2 Zakres analizy finansowej ............................................................................. 7
4.3 Źródła informacji ........................................................................................... 9
4.4 Zastosowanie analizy finansowej .................................................................. 9

5. Rodzaje analiz .................................................................................................... 10

5.1 Analiza wewnętrzna i zewnętrzna .............................................................. 10
5.2 Zakres analizy............................................................................................... 12

6. Analiza i jej podział ........................................................................................... 12

6.1 Podział analizy ze wzg. na metody badawcze ........................................... 12
6.2 Podział analizy ze wzg. na zakres prowadzonej analizy ........................... 13
6.3 Podział analizy ze wzg. na stopień szczegółowości prowadzonej analizy 13
6.4 Podział analizy ze wzgl. na czas objęty analizą ......................................... 14
6.5 Podział ze względu na kryterium częstotliwości prowadzenia analizy: .. 14
6.6 Podział analizy ze wzgl. na wybraną formę badań ................................... 15
6.7 Podział ze wzg. na zakres przestrzenny badania ...................................... 15

7. Sporządzanie analizy ......................................................................................... 16

7.1 Źródła informacji ......................................................................................... 16
7.2 Sprawozdanie finansowe ............................................................................. 17

8. Podsumowanie.................................................................................................... 18

3

1. Znaczenie analizy finansowej

W tradycyjnym ujęciu analizę przedstawia się jako system składający się z
analizy bilansu oraz rachunku zysków i strat. W praktyce analiza finansowa jest
najważniejszym

narzędziem

badawczym

oceny

działalności

jednostki

gospodarczej. Jest ona zorientowana na objaśnienie czynników mających wpływ
na poprawę wyniku przedsiębiorstwa. Pomiędzy efektywnością działalności
przedsiębiorstwa a sytuacją majątkowo-finansową istnieje silna zależność
polegająca na tym, iż efektywna działalność przedsiębiorstwa prowadzi do
dobrych wyników finansowych firmy. W związku z tym współczesna analiza
finansowa powinna być użyteczna nie tylko do interpretacji danych zawartych w
sprawozdaniu finansowym ale przede wszystkim by lepiej wykorzystać
posiadane zasoby, poprawić wynik przedsiębiorstwa a także by wychodząc
naprzeciw potrzebom rynku i klientów spełnić ich oczekiwania.

Ocena kondycji finansowej firmy jest niezwykle ważnym narzędziem, jakim
posługuje się kierownictwo przedsiębiorstwa.
Kondycja finansowa jest utożsamiana jako stan finansowy jednostki
gospodarczej w określonym czasie, który prezentuje zdolność przedsiębiorstwa
do zachowania wypłacalności, przynoszenia zysków oraz powiększania majątku
i kapitału własnego. Dlatego ocena kondycji finansowej jest tak bardzo ważna
dla zarządzających przedsiębiorstwem, ponieważ na jej podstawie realizowany
jest proces decyzyjny, od którego zależą dalsze kierunki rozwoju
przedsiębiorstwa.
Mogą to być decyzje strategiczne, taktyczne, planistyczne lub operacyjne.
Decyzje strategiczne dotyczą głównych kierunków rozwoju firmy, programów
perspektywicznych i wieloletnich, inwestycji, źródeł zasilania oraz ogólnej
strategii działania.
Decyzje taktyczne obejmują obszar spraw związanych ze sposobami
i środkami działania, więc: organizację, zatrudnienie, płacę, finanse, środki
produkcji, technikę, technologię, źródła zaopatrzenia, rynki zbytu, marketing,
promocję, reklamę oraz inne środki działań taktycznych.
Decyzje planistyczne odnoszą się do planów gospodarczych i finansowych,
organizacyjnych, technicznych i innych.
Decyzje operacyjne skierowane są na bieżącą działalność firmy, na jej sprawne
funkcjonowanie, na rozwiązywanie codziennych problemów gospodarczych,
finansowych, organizacyjnych, technicznych i innych. Jak wiadomo kierowanie
firmą poprzez decyzje odbywa się za pomocą kilku podstawowych funkcji:
przewidywania (prognozowania), planowania, organizowania, motywowania
i kontrolowania.

Trafna ocena efektywności finansowej jest jednym z warunków skutecznego
zarządzania i uniknięcia zagrożeń we współczesnej gospodarce.

4

Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest nie tylko dokonywana przez
kadrę zarządzającą. Wykorzystują ją również partnerzy firmy aby ustalić
zdolność do wywiązania się z zobowiązań oraz by ustalić wysokość ich
własnych kapitałów. Również banki dokonują oceny aby ustalić ryzyko
wypłacalności klienta lub jego zdolność kredytową. W związku z tym niezwykle
ważne jest by ocena kondycji przedsiębiorstwa była przeprowadzona umiejętnie
gdyż jest ona niezbędnym warunkiem do podejmowania racjonalnych decyzji
oraz aby było możliwe jak najlepsze wykorzystanie szans rozwoju
przedsiębiorstwa przy panujących warunkach gospodarczych.

2. Analiza makro i mikroekonomiczna

Z punktu widzenia przedmiotowego należy wyróżnić w analizie:

•

Analizę makro i mikroekonomiczną

•

Analizę finansową i techniczno-ekonomiczną

Analiza

makroekonomiczna

obejmuje

badanie

i

ocenę

wielkości

ekonomicznych zagregowanych, a więc ujmowanych dla całej gospodarki
narodowej.
Analiza mikroekonomiczna dotyczy badania i oceny działalności takich
podmiotów jak przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe czy pojedyncze osoby.
Analiza ekonomiczna jest rozumiana jako badanie przebiegu i rezultatów
procesów gospodarczych. Dzięki niej powinniśmy uzyskać informacje czy
dotychczas prowadzona działalność daje zamierzone efekty oraz określić jej
kierunki i sposoby doskonalenia w przyszłości.
Podstawą analizy ekonomicznej jest analiza finansowa, która bada kondycję
finansową przedsiębiorstwa poprzez silne powiązania z rachunkowością i całym
systemem

informacji

ekonomicznej

który

wykorzystuje

odpowiednio

przetworzone dane księgowe i statystyczne. Do najważniejszych funkcji analizy
można zaliczyć: funkcję poznawczą, informacyjną, kontrolną i oceniającą.

Zadaniem analizy finansowej jest ocena działalności przedsiębiorstwa od strony
finansowej w stosunku do planowanych założeń, do okresów przeszłych, ale
i wielkości osiągniętych przez inne firmy. Zadaniem analizy jest wyjaśnienie
przyczyn, skutków, badanie zależności pomiędzy nimi, szukanie powiązań,
wyjaśnienie zmian i odchyleń wskaźników finansowych. To wszystko powoduje
ż

e analiza finansowa musi współpracować z analizą techniczno-ekonomiczną

przedsiębiorstwa.

Analiza techniczno-ekonomiczna polega na ocenie poszczególnych obszarów
działalności przedsiębiorstwa: ilości, jakości i różnorodności produkcji,

5

technologii jej wytwarzania, zapleczu technicznym, gospodarce materiałowej,
wydajności pracy, gospodarce kadrowo- płacowej. Oceniając powyższe obszary
zwraca się uwagę na wpływ poszczególnych składników na osiągane wyniki
finansowe.

Rys 1. powiązania analizy finansowej

Analiza
finansowa

3. Przedmiot analizy finansowej.

Definicje analizy finansowej mówią nam, że przedmiotem analizy finansowej są
wielkości ekonomiczne charakteryzujące działalność jednostki w ujęciu
pieniężnym.
Jednak przedmiot analizy finansowej dla każdego przedsiębiorstwa ma
indywidualny charakter i jest zdeterminowany przez takie okoliczności jak:
- przedmiot przeprowadzanej analizy
- cel przeprowadzanej analizy
- stopień szczegółowości danych

Rozpatrując przedmiot analizy finansowej w przedsiębiorstwie jako
złożoną całość wyróżnić można dwa podstawowe jego elementy:

•

Stan finansowy

•

Wyniki finansowe

Analiza
działalności
przedsiębiorstwa

Analiza
ekonomiczna

Analiza otoczenia
przedsiębiorstwa

Analiza
techniczno-
ekonomiczna

6

Stan finansowy jest ujęciem statycznym przedmiotu analizy, ustalanym na
określony moment (dzień). Obejmuje stan wyposażenia przedsiębiorstwa w
składniki majątku trwałego i obrotowego, środki zaangażowane w inwestycje
i wartości niematerialne oraz finansowe pokrycie tych składników z kapitałów
własnych lub obcych (zobowiązań). Wiąże się to z kształtowaniem sytuacji
finansowej przedsiębiorstwa, jego zdolnością płatniczą i kredytową,
efektywnym

lokowaniem

wolnych

ś

rodków

pieniężnych,

w

tym

zagospodarowywaniem osiągniętych nadwyżek finansowych.

Wynik finansowy jest ujęciem dynamicznym przedmiotu analizy. Ustala się go
za pewien okres jako sumę wyników narastających w ciągu miesiąca, kwartału
lub roku. Omawiane wyniki finansowe to zyski lub straty ujęte w wielkościach
brutto lub netto. Oddziałują na nie takie czynniki jak: przychody ze sprzedaży,
koszty własne, rozliczenia w formie podatków, dotacji, dywidend. Określają je
wskaźniki rentowności jako relacji wyniku finansowego do obrotu,
zaangażowanych zasobów osobowych, majątkowych lub kapitałowych.
Osiągane wyniki finansowe prowadzą do dodatnich lub ujemnych zmian stanu
finansowego przedsiębiorstwa. Stwarza to ścisłą zależność statycznego
i dynamicznego ujęcia przedmiotu analizy.

Możliwość rozpatrywania przedmiotu analizy ekonomicznej w ujęciu
statycznym i dynamicznym prowadzi do wyróżnienia:

•

Wskaźników statystycznych, charakteryzujących stan ekonomiczny

(finansowy) jednostki gospodarczej na pewien moment

•

Wskaźników dynamicznych, charakteryzujących wyniki ekonomiczne

(finansowe) osiągnięte przez daną jednostkę gospodarczą w ciągu
pewnego okresu

Wskaźniki ekonomiczne mogą być wyrażane w jednostkach naturalnych
umownych lub pieniężnych , przy czym w analizie finansowej stosuje się przede
wszystkim w jednostkach pieniężnych.

Biorąc pod uwagę zakres – stopień rozwinięcia metod analizy w
przeprowadzanym badaniu przedmiotu wyróżniamy:

•

Analizę elementarną, obejmująca rozłożenie badanego przedmiotu na

elementy bez ustalania wzajemnych związków

•

Analizę funkcyjną, obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu na

odpowiednie składniki z uwzględnieniem związków między tymi
składnikami

•

Analizę logiczną, obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu na

składniki z uwzględnieniem ich stosunków logicznych

7

4. Cel analizy finansowej

Analiza finansowa odgrywa bardzo ważną rolę w działalności przedsiębiorstwa
zwłaszcza w podejmowaniu decyzji bieżących jak i strategicznych tj.
długookresowych. Analiza finansowa daje możliwości na znalezienie
odpowiedzi na pytania typu:

a) czy w analizowanym okresie przedsiębiorstwo działało efektywnie i czy w
przyszłości efektywność ta pogorszy się czy poprawi
b) czy posiadane środki i zatrudniony personel zapewniają sprawne
funkcjonowanie firmy
c) jaki wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa mają czynniki zewnętrzne
i wewnętrzne
d) jakie są silne i słabe strony polityki finansowej danego przedsiębiorstwa

4.1 Cechy analizy finansowej

W pełni przydatna analiza w kierowaniu firmą powinna odpowiadać
następującym ogólnym kryteriom:
- być konkretna, przejrzysta i zrozumiała;
- wyjaśniać odchylenia od bazy porównawczej;
- ujawniać nieprawidłowości, bariery i ujemne zjawiska;
- wskazywać przyczyny i skutki badanych zjawisk, czynników i elementów;
- uzasadniać diagnozę wyniku finansowego;
- udzielać odpowiedzi na postawione pytania;
- pokazywać problemy wymagające rozwiązania;
- formułować zwięzłe wnioski analityczne i poanalityczne;
- obiektywnie oceniać stan faktyczny;
- proponować podjęcie pewnych decyzji, które mogą być przydatne w procesie
decyzyjnym obecnie lub w przyszłości.

4.2 Zakres analizy finansowej

Analiza finansowa obejmuje analizę bilansu, rachunku zysków i strat, rachunku
przepływów pieniężnych, i na tej podstawie analizę wskaźnikową kondycji
finansowej przedsiębiorstwa oraz czynnikową analizę wyniku finansowego.
Zakres analizy finansowej nie jest jednoznaczny ponieważ zależy od
dostępności i szczegółowości posiadanych danych ale również od zainteresowań
podmiotu przeprowadzającego ocenę.
Analiza przedsiębiorstwa może być prowadzona przez samą firmę, przez
instytuty badań rynkowych. Może mieć charakter doraźny, systematycznych
kwartalnych czy rocznych analiz. Może być prowadzona w oparciu o dane

8

przeszłe, planowane albo dla porównania z wynikami przedsiębiorstw
konkurencyjnych. Może dostarczać nam informacji ogólnych bądź szczegółowo
badać konkretny obszar.

Tabela 1 Prezentująca różny charakter analizy i stopień szczegółowości

Podmiot prowadzący analizę
finansową

Cel analizy

Zespół zarządzający(zarząd)

*informacje ekonomiczne
*decyzje
*zarządzanie

Organy rewizyjne

*przeprowadzanie rewizji bilansu

Podmioty udostępniające kapitał
(akcjonariusze, banki)

*ocena opłacalności inwestycji
kapitałowej
*sporządzenie sprawozdania dla
właścicieli

Organy państwowe

*badanie prawidłowości zeznań
podatkowych firmy

Pracownicy

*informacja
*zarządzanie
*motywacja

Osoby trzecie (prasa, społeczeństwo,
konkurenci)

*informacja

Aby analiza finansowa spełniła swój cel tj. ocena kondycji finansowej,
efektywności gospodarowania posiadanymi zasobami oraz podejmowanie
decyzji

zmierzających

do

racjonalizacji

i

optymalizacji

działalności

przedsiębiorstwa musi być prowadzona pod wieloma aspektami:
obejmować

ocenę

wyników

finansowych,

sprawności

wykorzystania

posiadanego majątku i kapitałów, zdolności do spłaty bieżących zobowiązań
oraz struktury źródeł finansowania działalności.

Rys 2. Najważniejsze obszary analizy finansowej

Obszary analizy finansowej

Płynność Obrotowość Rentowność Zadłużenie

9

4.3

Ź

ródła informacji

Istnieją różne źródła informacji, dostarczające potrzebnej wiedzy
analitykom finansowym.
Są to:

1. W przypadku informacji finansowej:

•

Sprawozdania finansowe i raporty roczne

•

Sprawozdania miesięczne, kwartalne i półroczne

•

Informacje publikowane

•

Prospekty emisyjne i inne dokumenty

•

Zagregowane dane finansowe

•

Specyfikowane dane giełdowe

•

Prognozy finansowe

•

Prognozy zarządzających

2. W przypadku informacji ilościowych, niefinansowych:

•

Produkcja, podaż, popyt, statystyka zatrudnionych

•

Oficjalna ekonomiczna statystyka (GUS i WUS)

3. W przypadku informacji nieskwantyfikowanych (jakościowych):

•

Opinie dyrektorów i audytorów sprawozdań

•

Listy i wypowiedzi pracowników

•

Zarządzenia dyrekcji

•

Zalecenia analityków finansowych

•

Zlecenia finansowe i kontrakty handlowe

•

Niezależne kredytowe oszacowania

•

Niezależne wyceny

•

Kontakty personalne

•

Doświadczenie

4. Badania niezależnych grup i instytucji badawczych

4.4 Zastosowanie analizy finansowej

Analiza finansowa jest stosowana zależnie od potrzeb jej odbiorcy:

•

Jako część składowa finansów przedsiębiorstwa pomaga zrozumieć

zasady zarządzania finansami przedsiębiorstwa i wykształceniu zdolności
do ich stosowania w praktyce

10

•

Jako część składowa analizy ekonomicznej występuje obok analizy

techniczno-ekonomicznej

•

Jako część składowa analizy fundamentalnej, wykorzystywanej w

procesie inwestowania w akcje przedsiębiorstw giełdowych jest źródłem
wiedzy dla inwestorów

•

Jako część składowa biznesplanu jest stosowana w działalności

gospodarczej przedsiębiorstwa

•

Jako element systemu informacji wewnętrznej przedsiębiorstwa jest

istotna w komunikacji między właścicielami, a kadrą zarządzającą

•

Jako dokument finansowy pomaga wytyczać i kontrolować realizowaną

politykę finansową

•

Jako element systemu informacji zewnętrznej jest częścią składową oceny

zdolności kredytowej dokonywanej przez banki przy udzielaniu kredytu

•

Jako dokument informacji zewnętrznej jest częścią składową ocen

dokonywanych przez kontrahentów

Jako narzędzie jest pomocna w operacyjnym i strategicznym zarządzaniu
przedsiębiorstwem

5. Rodzaje analiz

5.1 Analiza wewn

ę

trzna i zewn

ę

trzna

Analizę możemy podzielić w zależności od tego przez kogo jest
przeprowadzana bądź jakie jest jej przeznaczenie na analizę wewnętrzną
i zewnętrzną.

Wewnętrzna analiza finansowa jest wykorzystywana do bieżącego
i strategicznego zarządzania przedsiębiorstwem. Jest przeprowadzana dla
wewnętrznych potrzeb firmy. Nie ma ona ograniczonych zasobów
informacyjnych , ponieważ bazuje na szczegółowych danych liczbowych
ewidencji księgowe, rachunku kosztów bądź statystyk przedsiębiorstwa.

Analiza zewnętrzna finansowa jest przeprowadzana dla tych, którzy są
zainteresowani wynikiem finansowym przedsiębiorstwa tj: dla właścicieli,
przyszłych inwestorów, kredytodawców, dostawców, odbiorców, konkurentów,
władz podatkowych. Analiza ta ma służyć informowaniu opinii publicznej o
kondycji finansowej podmiotu. Jest oparta tylko i wyłącznie na publikowanych
sprawozdaniach finansowych przez co występuje tu ograniczony zakres

11

informacji uniemożliwiający przeprowadzenie pełnej analizy konkretnego
przedsiębiorstwa z powodu braku badań przyczynowo-skutkowych.

Zakres przedmiotowy analizy wewnętrznej zależy od tego dla kogo jest
przeprowadzana:

1.Inwestorzy inwestujący w przedsiębiorstwa

•

Akcjonariusze- biorą pod uwagę rentowność kapitału własnego
oraz wielkości osiąganych dywidend

•

Banki- biorą pod uwagę zdolność kredytową przedsiębiorstwa

•

Wierzyciele- oceniają płynność finansową w przeprowadzanej

analizie

2.Osoby uczestniczące w kontaktach biznesowych:

•

Kredytodawcy

•

Dostawcy

•

Odbiorcy

•

Konsumenci

•

Pracownicy i związki zawodowe

•

Doradcy

3.Inni:

•

Rząd dla oszacowania wpływów

•

Lokalne władze

•

Publiczny sektor i jego agendy

•

Konkurencja

•

Społeczeństwo

4.Indywidualny analityk i doradcy

Cel, przedmiot oraz zakres analizy wewnętrznej jest dużo szerszy niż analizy
zewnętrznej ze względu na to, że dostarcza ona przedsiębiorstwu wielu ważnych
ocen typu:
1.

Płynność środków finansowych firmy

2.

Efektywność gospodarowania- problem rentowności

3.

Zadłużenie firmy

4.

Słabe i mocne strony firmy

5.

Majątek firmy

6.

Wzrost firmy i aktywność ekonomiczna

12

5.2 Zakres analizy

Analiza finansowa może mieć zakres:

- przedmiotowy

- czasowy

- przestrzenny

- podmiotowy

Zakres przedmiotowy- obejmuje przychody, koszty, wynik finansowy,
efektywność, płynność, rentowność

Zakres czasowy- działalność przeszła, bieżąca i przyszła

Zakres przestrzenny- rozwiązania systemowa, uwarunkowania rynkowe,
konkurenci oraz pozycje przedsiębiorstwa na rynku

Zakres podmiotowy- analizuje przedsiębiorstwo jako całość bądź jego zakład,
dział.

6. Analiza i jej podział

6.1 Podział analizy ze wzg. na metody badawcze

Analiza funkcjonalna to badanie przez osoby lub odrębne komórki
organizacyjne odrębnych zjawisk występujących w działalności gospodarczej
przedsiębiorstwa bez uwzględniania wzajemnych zależności w analizowanych
procesach-koszty, przychody

Analiza kompleksowa jest to szersza ocena funkcjonowania poszczególnych
obszarów działalności przedsiębiorstwa z uwzględnieniem występujących
związków pomiędzy nimi. Jest ukierunkowana na stan ekonomiczny i wynik
finansowy przedsiębiorstwa.

Analiza decyzyjna bada powiązane ze sobą zjawiska gospodarcze, które są
skutkiem zrealizowanych lub podejmowanych decyzji.

13

6.2 Podział analizy ze wzg. na zakres prowadzonej analizy

Analiza

całościowa

dotyczy

wszystkich

zjawisk

występujących

w

przedsiębiorstwie. Dzięki niej możemy spojrzeć całościowo na sytuacje
finansową przedsiębiorstwa np. analiza kondycji finansowej przedsiębiorstwa na
tle branży. Analiza całościowa może mieć charakter ogólny lub szczegółowy.

Badania ogólne obejmują całościowe wyniki przedsiębiorstwa bez
dokładnego zbadania przyczyn istniejącej sytuacji.

Badania szczegółowe analizują konkretne problemy z uwzględnieniem
przyczyn niepowodzeń i źródeł sukcesów.

Analiza szczegółowa (odcinkowa) bada wnikliwie i dogłębnie wybrany aspekt
działalności przedsiębiorstwa lub jeden problem. Dlatego tez analizę
szczegółową nazywa się analizą problemową. np. analiza przyczyn wzrostu
kosztów sprzedaży.

6.3 Podział analizy ze wzg. na stopie

ń

szczegółowo

ś

ci prowadzonej

analizy

Analiza ogólna ma na celu wyszukanie głównych zagadnień dotyczących
prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorstwa dlatego opiera się na
najważniejszych ogólnych informacjach i niewielkiej liczbie wskaźnikach np.
ocena poziomu zyskowności firmy. Znane są 3 metody ogólne: indukcji,
dedukcji i redukcji (zwana też weryfikacji).

Analiza indukcyjna- polega na analizowaniu zjawisk ekonomicznych
najpierw w szczegółach, a potem na stopniowym przechodzeniu do
uogólnień, ocen i wniosków, a więc do syntezy. Stąd często mówi się, że
jest to metoda „od szczegółu do ogółu”. W metodzie tej, uogólnienia
formułuje się na podstawie szczegółowego rozpoznania elementów, z
których zjawisko się składa. Ta metoda jest pracochłonna, bo badaniu
należy poddać każdy element z którego składa się zjawisko, bez względu
na to jaki jest wpływ tego elementu na badane zjawisko. Ma ona zalety:
jest wnikliwa, wszechstronna i dokładna w badaniu oraz obiektywna w
wyciąganiu wniosków, uogólnień.

Analiza dedukcyjna- Jest metodą odwrotną do metody indukcyjnej,
przechodzimy od syntezy do zjawisk cząstkowych. Wychodzi więc od
zjawisk ogólnych do szczegółowych, w poszukiwaniu przyczyn

14

i czynników kształtujących dane zjawiska, stany. Jest nazywana „od
ogółu do szczegółu”). Jest to trudna metoda i wymaga dogłębnej wiedzy
na temat przedsiębiorstwa, zjawiska, które bada. Zaletą tej metody jest
mniejsza w stosunku do poprzedniej pracochłonność. W tej metodzie
badaniu poddajemy wyłącznie te elementy z których to zjawisko się
składa, które w największym stopniu wpływają na badane zjawisko.

metoda redukcji (weryfikacji)- polega na weryfikowaniu prawdziwości
tez, ocen i wniosków ogólnych, ale tylko tych, które budzą wątpliwości
lub wymagają dokładniejszego udokumentowania czy wyjaśnienia. Jest
najmniej pracochłonna, ale najtrudniejsza w zastosowaniu.

Analiza szczegółowa to wnikliwe badanie wybranego fragmentu działalności
lub danego problemu. W tym celu potrzebne są szczegółowe informacje aby
wyjaśnić zachodzące zależności przyczynowo-skutkowe np. analiza przyczyn
pogarszania się płynności przedsiębiorstwa. Służy temu szeroki zakres
informacji i duża liczba wskaźników.

6.4 Podział analizy ze wzgl. na czas obj

ę

ty analiz

ą

Analiza retrospektywna to ocena przeszłych wyników prowadzonej
działalności prowadzona w celu racjonalizacji procesu zarządzania finansami
przedsiębiorstwa w przyszłości np. analiza zyskowności sprzedaży w latach X

Analiza bieżąca (operatywna) to ocena przebiegu obecnie podejmowanych
działań . Dzięki niej możemy natychmiast korygować wdrażane decyzje np.
bieżący monitoring wielkości sprzedaży podczas manipulacji cenowych.

Analiza prospektywna to tworzenie i ocena różnych wersji rozwiązań w
ramach planowania gospodarczego np. analiza opłacalności zakupu maszyny
produkcyjnej w zależności od jej wydajności, kosztów i sposobu finansowania.

6.5 Podział ze wzgl

ę

du na kryterium cz

ę

stotliwo

ś

ci prowadzenia

analizy:

Analiza ciągła – jest ona w przedsiębiorstwie prowadzona na bieżąco.
Jej wyniki są wykorzystywane w bieżącej działalności przedsiębiorstwa do
rozwiązywania bieżących problemów.

Analiza doraźna – jest prowadzona w przedsiębiorstwie w chwili, kiedy
pojawi się problem. Jej celem jest wykrycie tego problemu.

15

Analiza okresowa – jest ona zdeterminowana okresem czasu. Główne rodzaje
to analiza miesięczna, kwartalna, roczna. Roczna ma największe, jest oparta na
sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa. Analiza ta pozwala ocenić stan
przedsiębiorstwa na koniec roku obrachunkowego oraz stwarza przesłanki do
jego dalszego rozwoju.

6.6 Podział analizy ze wzgl. na wybran

ą

form

ę

bada

ń

Analiza wskaźnikowa to obliczanie standardowych wskaźników na podstawie
informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym i ich porównywaniu w
czasie, z wielkościami planowanymi czy średniobranżowymi. Dostarcza
statystycznych informacji o stanie faktycznym. Analiza wskaźnikowa pozwala
na ocenę działalności przedsiębiorstwa oraz tworzy fundamenty do
formułowania wniosków dotyczących przyszłości firmy. Nie można na jej
podstawie określić szczegółów. Ukazuje zmiany zjawisk, ale nie ukazuje
przyczyn zmian tych zjawisk

Analiza rozliczeniowa (zależnościowa) szuka związków przyczynowo-
skutkowych występujących pomiędzy poszczególnymi zjawiskami co sprawia,
ż

e jest bardziej przydatna w procesie zarządzania niż analiza wskaźnikowa.

Prezentuje nie tylko rozmiary zjawisk, ale i czynniki, które wpływają na te
zmiany. Jest bardzo pracochłonna, wymaga bardzo dogłębnej znajomości
przedsiębiorstwa, które bada i wymaga umiejętności metodologicznych analizy.

6.7 Podział ze wzg. na zakres przestrzenny badania

Możemy przeprowadzić analizę jednego bądź całej grupy przedsiębiorstw.
Analiza pojedynczego przedsiębiorstwa to porównywanie jego wyników z
tymi osiągniętymi w przeszłości lub założonymi w planie.

Analiza grupy podmiotów jej celem jest poszukiwanie prawidłowości i cech
charakterystycznych dla danej branży. Należy do tego wybrać starannie
przedsiębiorstwa a jej efektem są wyniki średniobranżowe. Dzięki niej można
znaleźć zależności przyczynowo-skutkowe, które warunkują lepsze lub gorsze
wyniki przedsiębiorstwa.

16

7. Sporz

ą

dzanie analizy

Sporządzanie analizy składa się z następujących etapów:

•

Etap przygotowania materiałów źródłowych

•

Etap właściwych prac analitycznych (analiza porównawcza i przy-

czynowa)

•

Etap opracowania i prezentacji wyników przeprowadzonej analizy

7.1

Ź

ródła informacji

Materiały źródłowe wykorzystywane na potrzeby analizy finansowej to:

•

Ewidencyjne

•

Pozaewidencyjne

Wśród materiałów ewidencyjnych, bez względu na ich rodzaj, wyodrębnić
można:

•

Dokumentację pierwotną lub wtórną, stanowiącą podstawę zapisów w

urządzeniach ewidencyjnych (księgach rachunkowych)

•

Zapisy dokonane w analitycznych i syntetycznych urządzeniach

ewidencyjnych (konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych, rejestry,
tabulogramy)

•

Sprawozdawczość opartą na tych zapisach, będącą uogólnieniem ich

treści

Do materiałów źródłowych pozaewidencyjnych zaliczyć można:

•

Opracowane dane postulowane, a zwłaszcza plan finansowy (biznesplan)

i inne plany gospodarcze krótko i długo terminowe, kalkulacje wstępne
i kosztorysy, normy kosztów

•

Wyniki poprzednio przeprowadzonych analiz, w tym szczególnie analizy

roku ubiegłego

•

Materiały z przeprowadzonych kontroli i rewizji, zarówno przez organa

wewnętrzne jak i zewnętrzne

•

Uzyskane materiały i informacje dotyczące przedsiębiorstw krajowych

i zagranicznych

Podstawowe znaczenie dla oceny działalności każdego przedsiębiorstwa,
zatwierdzenia oraz rozliczenia osiągniętego wyniku finansowego ma roczne
sprawozdanie finansowe.

17

7.2 Sprawozdanie finansowe

Sprawozdanie finansowe winno obejmować:

•

Bilans ujmujący aktywa (trwałe i obrotowe) i pasywa (kapitały własne

i zobowiązania) według stanu na początek i na koniec roku oraz dane
uzupełniające

•

Rachunek zysków i strat przedstawiający przychody i koszty (operacyjne

i finansowe), straty i zyski nadzwyczajne, obowiązkowe obciążenia
wyniku finansowego oraz zysk lub stratę netto wraz z danymi
uzupełniającymi

•

Informację dodatkową uwzględniającą wyjaśnienia o składnikach bilansu

oraz rachunku zysków i strat, zastosowanych metodach ich wyceny,
proponowanym

podziale zysku

lub pokryciu straty, a także

charakterystykę składu osobowego firmy i organów zarządzających

•

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek

przepływów pieniężnych w podmiotach zobowiązanych do tego

W odróżnieniu od raportu rocznego, sprawozdanie finansowe jest złożonym
zestawieniem liczbowego materiału informacyjnego i zawiera:

•

Bilans

•

Rachunek zysków i strat

•

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

•

Informacje dodatkowe – specyfikacje i wyjaśnienia do podstawowych

pozycji sprawozdań

•

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym

•

Orzeczenie biegłych rewidentów

Prezentacja wyników analizy:

Forma liczbowa – polega na ukazaniu wyników w tabelach lub szeregach
liczbowych.

Forma graficzna – polega na przedstawianiu wyników analizy w postaci
różnego rodzaju wykresów. Forma taka jest czytelna dla odbiorcy, łatwo
wpadająca w oko, pozwala ustalić i uwypuklić niektóre dane, ułatwia
porównanie i wykrycie współzależności.

Forma opisowa – polega na przedstawieniu wyników analizy w formie tekstu
dostosowanego do odbiorcy, dla którego jest ona przeprowadzana.

18

8. Podsumowanie

Analiza finansowa jest bardzo przydatna w kierowaniu firmą. Jej przydatność
zależy od wielu czynników. Najważniejszym w analizie jest określenie celu
i zakresu analizy. To zadanie należy do decydenta, który jest finalnym odbiorcą
analizy. Jeżeli cel i zakres analizy są w miarę precyzyjnie określone, a ponadto
analityk (lub inny wykonawca) zna firmę i zrozumie intencje decydenta, to
istnieje pewna szansa, że analiza będzie dobrze opracowana i może być
przydatna. Nie ma jednak pewności, ponieważ mogą oddziaływać inne czynniki,
do których z pewnością należy wybór: kryteriów, założeń, metod, miar
i mierników. Do zależnych czynników trzeba również zaliczyć umiejętności
warsztatowe analityka i dobór materiału źródłowego. Tych czynników istnieje
bardzo dużo. Wystarczy, że jeden z nich zostanie zbagatelizowany,
a wnioskowania i ocena nogą być błędne. Nawet doświadczony analityk nie
zrobi dobrej analizy, jeżeli materiał źródłowy będzie niekompletny lub mało
wiarygodny. Dane do analizy muszą być bezwzględnie prawdziwe, w pełni
obrazujące stan rzeczywisty. Luka informacyjna, spowodowana brakiem danych
lub nieujawnieniem istotnych informacji, może zniekształcić wyniki analizy.
Z drugiej strony, jeśli udostępniony materiał źródłowy będzie bez zastrzeżeń,
a cel i zakres analizy zostaną precyzyjnie określone to wszystkie dalsze prace
zależą od profesjonalizmu analityka. Nawet najlepszy materiał może być źle
„przetworzony” analitycznie i wnioski będą błędne jeśli opracuje go
niedoświadczony analityk, bez odpowiedniego „wyposażenia” warsztatowego
co spowoduje, że zła analiza będzie nieprzydatna w procesie decyzyjnym.