Grzyby drożdżopodobne i

pleśniowe w środowisku

SYSTEMATYKA GRZYBÓW

• Królestwo:

GRZYBY

1. Typ: Skoczkowce

• 2. Typ: Sprzężniowce Klasa: Sprzężniaki

3.

Typ: Workowce Klasa: Drożdżaki Rodzaj: Drożdże

Klasa: Szpetczaki

Klasa: Owadorośla Klasa: Workowce właściwe
4. Typ: Podstawczaki Klasa: Rdze Rząd: Rdzawnikowce Klasa: Głownie
Klasa: Galaretniaki Klasa: Pojedynczopodstawkowe
5. Typ: Grzyby niedoskonałe (sztuczny takson zawierający grzyby

pasożytnicze

lub

pleśniowe

o prymitywnej lub uwstecznionej budowie,

których właściwej przynależności systematycznej nie można ustalić ze
względu na brak rozmnażania płciowego).
6. Typ: Porosty
7. Typ: Mikrosporydia
8. Typ: Glomeromycota

SYSTEMATYKA GRZYBÓW

• Grzyby (Fungi), grupa organizmów jądrowych w

randze królestwa (według

Cavaliera-

Smitha, 1993)

Dawniej zaliczane były do królestwa roślin i

traktowane jako jedna z grup roślin plechowych

(plecha) lub zarodnikowych.

Grzyby obejmują ok. 100 tys. gatunków, głównie

lądowych, takich jak: pleśnie, drożdże, wiele

pasożytów roślinnych i zwierzęcych (mączniaki,

rdze itp.) oraz grzyby kapeluszowe.

•  

PODZIAŁ KLINICZNY GRZYBÓW

•

Dermatofity:

•

1.

zo

zo

o

o

filne

filne (Trichophyton verrucosum, Trichophyton

mentagrophytes, Trichophyton gallinae, Trichophyton equinum,

Microsporum canis)

•

2.

antropofilne

antropofilne (Trichophyton concentricum, Trichophyton

schoenleinii)

•

3.

geofilne

geofilne (Microsporum gypseum)

•

Pleśniaki: rodzaj Aspergillus, rodzaj Penicillium, rodzaj Phoma

•

Drożdże: rodzaj Cryptococcus, rodzaj Candida, rodzaj Torulopsis, rodzaj

Trichosporon, rodzaj Rhodothorula

•

Inne:

•

1.     

grzyby dimorficzne

grzyby dimorficzne (występują w fazie drożdżowej i micelialnej): rodzaj

Blastomyces, rodzaj Histoplasma, rodzaj Sporotrichum

•

2.     

grzyby toksynogenne

grzyby toksynogenne zawierające czarny lub brunatny barwnik: rodzaj

Fusarium, rodzaj Stachybotrys

Taksonomia Candida

drożdżaki

•

Domain (domena, nadkrólestwo): Eucaryota

•

Kingdom (królestwo): Fungi

Phylum (gromada): Ascomycota

Subphylum (podgromada) : Ascomycotina

Class (klasa): Ascomycetes

Order (rząd): Saccharomycetales

Family (rodzina): Saccharomycetaceae

Genus (rodzaj) : Candida

•

Species (gatunek): Candida albicans

Taksonomia Cryptococcus

drożdżaki

•

Domain: Eucaryota

•

Kingdom: Fungi

Phylum: Basidimycota

Subphylum: Basidimycotina

Order: Sporidiales

Family: Sporidiobolaceae

Genus: Filobasidiella (Cryptococcus)

DROŻDŻAKI



Drożdżaki (yeast) to patogenne lub

niepatogenne mikroorganizmy. Są

ubikwitarnie rozpowszechnione w

przyrodzie. Jako komensale występują na

skórze i błonach śluzowych, szczególnie

układu rozrodczego i pokarmowego. W

niekorzystnym otoczeniu niektóre tworzą

zarodniki przetrwalnikowe –

chlamidospory. . Rozmnażają się przez

pączkowanie, w wyniku którego

powstają zarodniki – blastospory.

DROŻDŻAKI

Kolonie drożdży z rodzaju Candida rosną na
podłożach z krwią w temperaturze 37° C przez 24-
48 godzin i mogą być mylone z gronkowcami lub
ziarniakami. Podłożem różnicującym jest podłoże
Sabourouda

z

dodatkiem

antybiotyków

(chloramfenikol,

penicylina,

streptomycyna,

gentamycyna). Kolonie grzybów z rodzaju Candida
są z reguły owalne, białe lub żółtawe, o
konsystencji kremowej lub pastowatej.

DROŻDŻAKI

Grzyby z rodzaju Cryptococcus rosną również

na podłożach z krwią w temp. 37 °C przez 48-

72 godz. Kolonie te są początkowo bezbarwne,

potem stają się miodowo-brązowe i śluzowate.



Pierwsze wzmianki o chorobach, które obecnie nazywamy

kandydozami znaleźć można w dziele Hipokratesa

Epidemics, jednak dopiero w 1839 roku Lagenbeck opisał

grzyba z jamy ustnej pacjenta z tyfusem. W 1844 r. Bennett

opisał morfologię grzybów. Stwierdził ponadto, że grzybica

jest przejawem spadku sił witalnych i zaburzenia funkcji

odżywczych organizmu. Z kolei Berg w 1846 r. poczynił

obserwacje, że pleśniawki są wywoływane przez grzyby.

Gruby w 1942 nazwał tego drożdżaka S

porotrichum

species . Opisywany przez nich drożdżak to Candida

albicans, jednak nazwę Candida przyjęto na

Międzynarodowym Kongresie Botanicznym w Montrealu w

1959 r. (wg zaś innych źródeł na Kongresie Botanicznym

w Paryżu w roku 1954), przedtem grzyba tego nazywano

(chronologicznie):

Sporotrichum species , Oidium albicans,

Saccharomyces albicans, Monilia albicans.

DROŻDŻAKI

Taksonomia

Aspergillus

PLEŚNIE

•

Domain: Eucaryota

Kingdom: Fungi

Phylum: Ascomycota

Order: Eurotiales

Family: Trichocomaceae

Genus: Aspergillus

•

Aspergiloza

•

Aspergiloza jest zakażeniem lub reakcją alergiczną

wywoływaną przez grzyby z rodzaju Aspergillus

(kropidlak). Postacie aspergilozy o największym

znaczeniu to poważne infekcje płucne u pacjentów z

obniżoną odpornością, takich jak chorzy na AIDS,

leczeni chemioterapią lub antybiotykami przez dłuższy

czas. W alergiach Aspergillus odgrywa mniejszą rolę.

Mykotoksykozy

• Mykotoksykozy (mikotoksykozy) to

choroby ludzi i zwierząt wywołane przez

toksyny grzybicze (głównie grzybów

pleśniowych z rodzaju Aspergillus i

Fusarium)

Mykotoksykozy

• Do rozwoju grzybów pleśniowych, których zarodniki są

bardzo oporne na czynniki środowiskowe niezbędne są:

• -         Składniki odżywcze
• -         Tlen
• -         Wilgotność
• -         Ciepło
• W wyniku rozwoju grzybów pleśniowych dochodzi do

rozkładu i zmiany właściwości odżywczych środków

spożywczych lub paszy oraz tworzenia się substancji

toksycznych

zwanych

mykotoksynami

(mikotoksynami)

Mykotoksykozy

• Zanieczyszczenie mikotoksynami żywności i pasz w

bardzo wysokim stopniu zależy od warunków

środowiska, które umożliwiają wzrost pleśni i

powstawanie mikotoksyn Produkty rolne mogą ulec

zanieczyszczeniu w każdym momencie, począwszy od

rozwoju rośliny na polu, poprzez zbiór, jak też w

trakcie obróbki, przechowywania i transportu

gotowego artykułu. Ponieważ na każdym z tych etapów

skład flory grzybowej jest różny, w wyniku zaniedbań

podczas produkcji, obróbki i przechowywania produkt

może zostać zanieczyszczony różnymi mikotoksynami.

Mykotoksykozy

•

Aby powstały mikotoksyny musi dojść do zakażenia żywności

pleśniami, ale nie zawsze zapleśniała żywność zawiera

mikotoksyny. I na odwrót, fakt, że produkty rolne zawierają

niewiele pleśni nie oznacza, że są wolne od mikotoksyn. Wiele

toksyn jest niewrażliwych na obróbkę cieplną, w wyniku czego są

stabilne w przeciętnych warunkach stosowanych podczas

gotowania i przygotowywania żywności, dlatego mogą pozostawać
w produkcie długo po zniknięciu pleśni.

Mykotoksykozy

• Pod względem chemicznym mykotoksyny

są węglowodorami aromatycznymi o

małej masie cząsteczkowej, co warunkuje

ich znaczną oporność na czynniki

środowiskowe oraz brak właściwości

immunogennych.

Mykotoksykozy

•

AFLATOKSYNA

•

 Wytwarzana przez grzyby:

•

Aspergillus flavus

•

Aspergillus parasiticus

•

Występowanie:

•

Orzeszki ziemne

•

Nasiona bawełny

•

Soja ryż

•

Kukurydza

•

Wyróżnia się aflatoksyny:

•

B1, B2, G1, G2

•

Jeżeli do zatrucia dochodzi u przeżuwaczy w czasie laktacji to aflatoksyna B1 jest

hydrolizowana, a nastepnie wydalana z mlekiem jako M1 i M2

•

Skutki zatrucia aflatoksyną:

•

-                                 uszkadzają wątrobę (hepatotoksyna, działanie hepatotoksyczne)

•

-                                 rak wątroby, języka, żołądka

•

-                                 działają immunosupresyjnie i teratogennie

Mykotoksykozy

•

OCHRATOKSYNA A

•

Wytwarzana przez grzyby:

•

Aspergillus ochraceus

•

Penicillium viridicatum

•

Występowanie:

•

Ziarna zbóż

•

Skutki zatrucia ochratoksyną:

•

-  uszkadzają nerki (nefrotoksyna, działanie nefrotoksyczne)

•

-  działa immunosupresyjnie

•

Wrażliwe:

•

Człowiek

•

Drób

•

Świnie

Mykotoksykozy

•

Toksyny z grupy TRICHOTECENÓW (WOMITOKSYNA, NIWALENOL):

•

Wytwarzana przez grzyby z rodzaju:

•

Fusarium

•

Występowanie (womitoksyna):

•

Ziarna zbóż

•

Wyróżnia się toksyny:

•

Womitoksynę, niwalenol, toksyna T-2

•

Skutki zatrucia womitoksyną:

•

wymioty

•

Wrażliwe:

•

Świnie

•

Człowiek

•

Drób

•

Bydło

Mykotoksykozy

•

ZEARALENON

•

Wytwarzany przez grzyby z rodzaju:

•

Fusarium

•

Występowanie:

•

Ziarna kukurydzy, ziarna zbóż

•

Skutki zatrucia (u świń):

•

Hiperestrogenizm (ciągłe objawy rui, obrzęk gruczołu sutkowego, ciąża

urojona, zanik jajników, niepłodność)

•

Wrażliwe:

•

Świnie

•

Bydło

Mykotoksykozy

• FUMONIZYNY
• Wytwarzany przez grzyby:
• Fusarium moniliforme
• Fusarium proliferatum
• Występowanie:
• Ziarna zbóż
• Skutki zatrucia:
• U koni: toksyczne rozmiękanie mózgu
• U świń: obrzęk płuc
• U drobiu: toksyczny zespół pokarmowy
• U ludzi: czynnik sprzyjający rozwojowi raka przełyku

TOKSYNY SPORYSZU

• TOKSYNY SPORYSZU
• Sporysz (ergot) jest organem przetrwalnikującym grzyba

buławinki czerwonej (Claviceps purpurea) pasożytującej na

kłosach żyta.

• W sporyszu są toksyny – alkaloidy
• Ergotamina
• Ergokrystyna
• Ergozyna
• Ergokornina
• Ergometryna
• Kurczą mięśnie gładkie, objawy przypominają pryszczycę u bydła

i świń, są stosowane w lecznictwie

SPORYSZ

SPORYSZ

Mykotoksykozy – zapobieganie

•

-         Zabiegi agrotechniczne (płodozmian, niszczenie chwastów, ziarno siewne nie

zakażone, niszczenie wołka zbożowego, którego wydaliny są dobra pożywka dla

rozwoju pleśni)

•

-         Eliminacja toksyn metodami:

•

1.      Fizycznymi (obróbka termiczna, naświetlanie promieniami UV, oddzielanie

ziaren uszkodzonych)

•

2.      Chemicznymi (neutralizacja siarczynem sodu, kwasem solnym, chlorkiem

amonu, kwasem askorbinowym, wodą amoniakalna)

•

3.      Biologicznymi („rozcieńczenie” toksyny, dodawanie substancji wiążących

mikotoksyny np. bentonitu)

•  

PLEŚNIE I DROŻDŻAKI

JAKO ALERGENY

Grzyby stanowią jedną z podstawowych grup alergenów

inhalacyjnych. Reakcje alergiczne w górnych drogach

oddechowych swą symptomatologią przypominają pyłkowicę, a

dominującym objawem wydaje się być blokada nosa. Towarzyszą

temu objawy ze strony oczu. Niewielkie rozmiary zarodników

grzybów, nie przekraczające najczęściej 10 mikronów, pozwalają 

na głęboką penetrację drzewa oskrzelowego, co w efekcie często

prowadzi do reakcji alergicznych ze strony dolnych dróg

oddechowych. Większość osób wykazujących nadwrażliwość na tą

grupę alergenów inhalacyjnych prezentuje objawy całoroczne, z

okresami sezonowych zaostrzeń. Jedynie dla pacjentów

uczulonych wybiórczo na alergeny grzybów zewnątrzdomowych

zima pozostaje okresem bezobjawowym.

PLEŚNIE I DROŻDŻAKI

JAKO ALERGENY

Reakcje alergiczne wywołane przez alergeny

grzybów mogą przybierać ponadto charakter

alergii pokarmowej (po spożyciu serów

pleśniowych, suszonych owoców, grzybów, sosu

sojowego, niektórych gatunków soków, wina i

piwa), uczulenia na antybiotyki . Jednak nie są

to zjawiska częste.

Szacuje się, że uczulenie na alergeny grzybów

dotyczy od 5 do 30% osób z atopią.

PLEŚNIE I DROŻDŻAKI

JAKO ALERGENY

Na podstawie wyników wieloletnich badań i znajomości nisz

ekologicznych zajmowanych przez różne gatunki dokonano

podziału grzybów będących w kręgu zainteresowań alergologii  na

"zewnątrz-" i "wewnątrzdomowe"

, choć znaczna liczba gatunków

spotykana jest zarówno w jednym, jak i w drugim środowisku.

Do grzybów zewnątrzdomowych najczęściej alergizujących należą

grzyby z rodzaju Cladosporium, Alternaria, Botrytis, Epicoccum,

Fusarium, Aspergillus, Penicillium i klasy Basidomycetes.

Najintensywniej zamieszkałym przez nie siedliskiem jest gleba,

gdzie saprofitują na resztkach roślinnych i zwierzęcych.

Odpowiednie warunki do rozwoju znajdują na roślinności w

lasach, na polach,  łąkach i w ogrodach. Są bardzo liczne w

szklarniach, kompostowniach i zbiornikach pasz .

PLEŚNIE I DROŻDŻAKI

JAKO ALERGENY

Zarodniki grzybów rozwijających się w środowisku

zewnątrzdomowym dostają się do pomieszczeń

wraz z przemieszczającym się powietrzem, lub

przenoszone przez ludzi i zwierzęta. W efekcie

zarodniki obecne w pomieszczeniach pochodzą

zarówno ze źródeł zewnątrz-, jak i

wewnątrzdomowych. Jedynie w okresie zimy, gdy

ziemia pokryta jest śniegiem, zarodniki

znajdowane wewnątrz pomieszczeń uznać można w

pełni za reprezentujące źródła wewnątrzdomowe.

PLEŚNIE I DROŻDŻAKI

JAKO ALERGENY

Szczególnie dogodne warunki do rozwoju grzybów znajdują się

w pomieszczeniach wilgotnych, o ograniczonej wentylacji,

takich jak piwnice, łazienki i kuchnie.

Grzyby bytują w kurzu domowym. Ocenia się, że zarodniki

stanowić mogą 5-20% kurzu domowego. Rodzaje: Mucor,

Penicillium, Aspergillus, Rhizopus, Alternaria i Cladosporium

dominują wśród grzybów  izolowanych z kurzu domowego.

Obecność w domach roślin doniczkowych jak również klatek z

ptakami znacznie zwiększa ekspozycję osób tam

zamieszkujących na alergeny grzybów (Aspergillus i

Cryptococcus neoformans).

PLEŚNIE I DROŻDŻAKI

JAKO ALERGENY

Najsilniej alergizującą częścią grzybów są ich zarodniki,

ale i grzybnia zawiera większość tych samych,

charakterystycznych dla danego gatunku alergenów.

Jak dotąd dokładna znajomość budowy i właściwości

alergenów dotyczy stosunkowo niewielkiej liczby

gatunków. Najwięcej wiadomo o alergenach grzybów

Alternaria alternata, Cladosporium herbarum,

Aspergillus fumigatus, Saccharomyces cervisiae i

Candida albicans.

Mucor sp.

Aspergillus niger

Aspergillus flavus

ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA

INFEKCJI GRZYBAMI U DZIECI

Celem badań było określenie wpływu środowiska wiejskiego i

miejskiego na występowanie infekcji grzybiczych u dzieci.

Materiał do badań stanowiły grzyby izolowane z jamy ustnej,

gardła i nosa dzieci zdrowych: 130 pochodzących ze środowiska

wiejskiego i 140 zamieszkałych w mieście. Ogółem w badanym

materiale wyizolowano 13 gatunków grzybów należących do 5

rodzajów: Candida, Rhodotorula, Saccharomyces,

Saccharomycopsis i Trichosporon.

Grupę zwiększonego ryzyka wystąpienia grzybów w jakiejkolwiek z

badanych ontocenoz stanowią dzieci zamieszkałe na wsi.

Od dzieci

tych uzyskano więcej posiewów pozytywnych w porównaniu z

posiewami u dzieci z miasta. Może to świadczyć o szerszym

spektrum naturalnych rezerwuarów grzybów i wektorów ich

przenoszenia na wsi niż w mieście, o mniejszej higienie zdrowotnej

i mniejszej odporności lub też o powszechniejszym nosicielstwie

grzybów wśród dzieci wiejskich.

OBECNOŚĆ GRZYBÓW W ŚRODOWISKU

DOMÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

G

rzyby znajdujące się w środowisku pensjonariuszy izolowano w latach 1999

– 2001 z powietrza, ścian oraz skóry osób przebywających w

pomieszczeniach trzech domów pomocy społecznej (dwa znajdowały się w

Krakowie, trzeci w Karniowicach). Łącznie z 286 próbek powietrza, 110

odcisków pobranych ze ścian oraz 276 wymazów uzyskanych ze skóry

pensjonariuszy wyhodowano zdolne do produkcji toksycznych

metabolitów następujące grzyby pleśniowe: Aspergillus: candidus, flavus,

fumigatus, niger, nidulans, versicolor, Penicillium: citrinum, expansum,

rubrum, Fusarium solani, Alternaria alternata, Scopulariopsis sp.,

Stachybotrys sp. i Trichothecium sp.. Spośród 68 szczepów grzybów z

gatunku A. flavus, 21 poddano diagnostyce, za pomocą chromatografii

cieczowej ( High Performance Liquid Chromatography - HPLC) w

kierunku przez nie aflatoksyn: B

1

, B

2

, G

1

lub G

2

. W żadnym z badanych

szczepów nie wykryto obecności aflatoksyn, co nie znaczy, że szczepy te

nie produkowały tzw. zamaskowanych mykotoksyn ,. Dla określenia

pełnego obrazu patogennych zdolności badanych grzybów, należałoby

wykonać test kultur komórkowych.

FLORA MYKOLOGICZNA ŚRODOWISKA

DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ

I JEJ WPŁYW NA SKÓRĘ PENSJONARIUSZY

Mykologicznej oceny czystości środowiska

domu pomocy społecznej Materiał

badawczy stanowiły 104 próbki powietrza,

40 odcisków pobranych ze ścian oraz 102

materiały kliniczne: w tym 36 wymazów z

przestrzeni międzypalcowych stóp, 40

wymazów z przestrzeni międzypalcowych

dłoni, 7 wymazów z odleżyn oraz 19

zeskrobin ze zmienionych chorobowo

płytek paznokciowych.

FLORA MYKOLOGICZNA ŚRODOWISKA

DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ

I JEJ WPŁYW NA SKÓRĘ PENSJONARIUSZY

Zarówno z powietrza, ścian jak i ze skóry izolowano

te same grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida

i gatunku Rhodotorula rubra oraz grzyby pleśniowe

z rodzajów: Penicillium, Scopulariopsis i

Aspergillus. Z wymazów uzyskanych z materiałów

klinicznych najczęściej izolowano grzyby z

gatunku C. glabrata, a nieco rzadziej z gatunków:

R. rubra, C. albicans i C. parapsilosis. Z wymazów

pobranych z odleżyn izolowano tylko grzyby z

gatunku C. albicans. Grzyby wyhodowane z

zeskrobin paznokci stóp należały do gatunku C.

kefyr oraz rodzaju Aspergillus.

MIKOLOGICZNA OCENA OSADÓW

SUROWYCH I SKŁADOWANYCH

Z OCZYSZCZALNII ŚCIEKÓW BYTOWYCH

Przedmiotem badań były osady powstałe w wyniku mechaniczno–

biologicznego oczyszczania ścieków bytowych: surowe pochodzące

z zagęszczacza wtórnego i roczne pochodzące z poletka osadowego

Doświadczenie polegało na oznaczeniu ogólnej liczby grzybów

drożdżoidalnych i pleśniowych oraz ich składu gatunkowego w

analizowanych osadach. Ocena sanitarnohigieniczna osadów

surowych i składowanych pochodzących z komunalnej

oczyszczalni ścieków wykazała znaczne zanieczyszczenie

mikologiczne. Występowanie zarówno w osadach surowych, jak i

składowanych licznych gatunków grzybów drożdżoidalnych i

pleśniowych może stwarzać ryzyko dla zdrowia ludzi i zwierząt.

Składowanie osadu surowego przez rok czasu nie przyczynia się

do całkowitej jego higienizacji, ponieważ nie eliminuje w

dostatecznym stopniu występujących tam mikroorganizmów.

WPŁYW POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO NA JAKOŚĆ

BIOAEROZOLU POMIESZCZEŃ SZKOLNYCH W OKRESIE

WIOSENNYM I JESIENNYM – OCENA MIKOLOGICZNA

Wybrane do badań szkoły znajdują się w

Olsztynie (165 tys. mieszkańców) i

Dobrym Mieście (11 tys. mieszkańców).

Oba miasta leżą na Pojezierzu

Olsztyńskim, a panujące na tym terenie

warunki klimatyczne charakteryzują

niższe temperatury i krótszy okres

wegetacji, niż w pozostałej części kraju.

WPŁYW POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO NA JAKOŚĆ

BIOAEROZOLU POMIESZCZEŃ SZKOLNYCH W OKRESIE

WIOSENNYM I JESIENNYM – OCENA MIKOLOGICZNA

Materiał uzyskano metodą sedymentacyjną Kocha.
Wokół budynku szkoły i sali gimnastycznej wyznaczono 12

stanowisk w Olsztynie (szkoła nr I) i 13 stanowisk – w Dobrym

Mieście (szkoła nr II). Płytki ustawiono na rogach budynków, w

połowie długości ścian, w odległości 1,5 m od muru. Czas

ekspozycji wynosił 10 min. Wewnątrz obu szkół wyznaczono 13

różniących się przeznaczeniem pomieszczeń. Szalki Petriego z

podłożami, umieszczano bezpośrednio na podłodze w dwóch

narożach każdego pomieszczenia, po przekątnej. Czas ekspozycji

wynosił 30 min. Po okresie inkubacji prób, oznaczono ogólną

liczbę grzybów w powietrzu. Na każdym stanowisku dokonano

pomiaru wilgotności i temperatury. Badanie wykonano w dwóch

terminach: w maju (po zakończonym okresie grzewczym) i w

listopadzie (okres grzewczy).

WPŁYW POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO NA JAKOŚĆ

BIOAEROZOLU POMIESZCZEŃ SZKOLNYCH W OKRESIE

WIOSENNYM I JESIENNYM – OCENA MIKOLOGICZNA

Powietrze atmosferyczne wokół badanych szkół określono jako

przeciętnie czyste, a wiosną, na kilku stanowiskach oceniono

je jako zanieczyszczone.

Sąsiedztwo zadrzewień jak również usytuowanie stanowiska

pomiarowego po stronie południowej/południowo-

wschodniej budynku wpływało na zwiększenie liczby

jednostek grzybów w powietrzu.

Pomimo ograniczonego wpływu powietrza atmosferycznego na

jakość aerozolu pomieszczeń badanych szkół, wskazany

byłby jego stały monitoring mikologiczny, ze względu na

dużą zmienność ekologiczną i fizjologiczną grzybów oraz

rozszerzanie się spektrum schorzeń na tle grzybiczym