piegus©

Page 1 of 2

Prelekcja 11
Cechy poligenowe ilościowe

1. Cechy poligenowe ilościowe uwarunkowane czynnikami:



genetycznymi



środowiskowymi

Dają się zmierzyć za pomocą np. natężenia barwy skóry, liczba erytrocytów. Natężenie
można wyrazić liczbowo.
odziedziczalność – udział czynnika
Cechy poligenowe ilościowe to np. masa ciała, wzrost, iloraz inteligencji, pojemność
czaszki. Najwięcej jest osobników pośrednich, a najmniej skrajnych.

2. Pomiary antropometryczne



głowy



linia frankfurdzka – linia pozioma stycznie do dolnej krawędzi oczodołu i
górnej krawędzi otworu słuchowego zewnętrznego



długość głowy → glabella-opisthokranion (g-o)
glabella – punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości
czołowej między łukami brwiowymi nad nasadą nosa w linii pośrodkowej
opithokranion – punkt na kości potylicznej w linii środkowej, najbardziej
wysunięty do tyłu



szerokość głowy → euryon-euryon (eu-eu)
euryon – punkt położony najbardziej bocznie od linii pośrodkowej ( kość
potyliczna lub skroniowa)



wysokość głowy → tragion-vertex (t-v)
tragion – na górnej krawędzi guzka ucha
vertex – punkt w płaszczyźnie frankfurdzkiej, górna granica wzrostu

→ (b-v) – (b-t) pomiar pośredni, odejmujemy odcinek

tragion-basis
basis - podstawa



wskaźnik szerokościowo-długościowy głowy – ocena ukształtowania czaszki
w różnych populacjach, ocena ewolucyjnych zmian w kształtowaniu się głów

=

× 100

S – szerokość
D – długość

u ssaków w toku ewolucji wskaźnik ten się zmniejsza (skracanie głowy)



metoda Lee Pearsona
metoda pośrednia obliczania pojemności czaszki → basion-bregma (b-br) lub
głowy (tragion-vertex)
basion – punkt znajdujący się na przednim bezegu otworu wielkiego linii
pośrodkowej
bregma – punkt, w którym spotyka się szew strzałkowy i wieńcowy w linii
pośrodkowej

ę

= 0,000337 × ( − 11) × ( − 11) × (

− 11) + 406,01

= 0,0004 × ( − 11) × ( − 11) × (

− 11) + 206,6

D – długość czaszki/głowy [mm]
S – szerokość czaszki/głowy [mm]
W – wysokość czaszki/głowy [mm]

piegus©

Page 2 of 2



wskaźnik powierzchni ciała



informacja o wydolności organizmu, jego możliwościach termoregulacyjych



określenie podstawowej przemiany materii



punkt odniesienia dla oceny wyników sportowych



powierzchnia ciała wykazuje zmienność adaptacyjną (większa powierzchnia
ułatwia utratę ciepła)



ważne przy stosowaniu i dawkowaniu leków przeciwnowotworowych i
obniżających temperaturę ciała (przeliczenie na pow. ciała u dzieci)



dawka: na kg masy ciała mm m

2

; na jednostkę powierzchni (dokładniejsza);

wskaźnik proporcji wagowo-wzrostowych (np. Rohera)



ocena:

 ogólnej budowy ciała
 zmiany proporcji ciała z wiekiem
 stopnia odżywienia
 wpływ czynników środowiska na rozwój osobniczy człowieka

=

ł [ ]

ł

ść

ł [

]

× 100