Murks
Murks
en
en
Straattaal
Straattaal
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
2
Jongerentaal
Groepstalen en sociolecten
• Groepstaal: taalvariëteit van leden van bepaalde
etnische, religieuze, leeftijds-, beroepsgroep of sociale
klasse
• Belangrijk identiteitskenmerk: „wij-gevoel” binnen de
groep versterkt, „niet-leden” buiten gesloten
• Jongeren: door creatie van nieuwe woorden,
ontleningen of leenvertalingen aan/uit bijv. het Engels
• Afzetten t.o.v. generatie ouders
• Om „erbij te horen”
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
3
Jongerentaal
• Woorden voor mooi, goed, prima:
– vet, strak, wreed, lauw
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
4
Jongerentaal
• Nieuwste jongerentaal: aanwenden buitenlands accent of
mengen verschillende talen
• Marokkanen naar believen Marokkaans accent aanwenden
of versterken
• Ook andere jongeren: (Turko-)Marokkaans accent
– Grieken, Turken, Nederlanders, etc.
• ‘Verborgen prestige’ Marokkaans: stoer, gevaarlijk imago
• Voor Nederlanders geen duidelijk onderscheid Turken en
Marokkanen
• Turken en Marokkanen (en andere groepen buitenlanders)
zelf vormen onder druk een soort groepsgevoel
– Manifesteren als groep met gemeenschappelijke kenmerken
– taalgebruik
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
5
Murks
Murks
SPREKERS VAN HET MURKS
• Murks is een jongerentaalvariant waarmee
autochtone Nederlandse jongeren het
taalgebruik van allochtonen nadoen
• Benaming „Murks” is een samenvoeging
van Marokkaans en Turks
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
6
Murks
• Ook overgenomen door autochtone Nederlanders
(jongeren)
• Accent/uitspraak imiteren
• Woorden als:
– Tezz
‘shit’
– Tfoe
‘ik spuug (erop)’
– Iwa
‘hallo’
– Ibaheš
‘politie’
– Zehma
‘zogenaamd’
• Murks (geen algemeen bekende term onder de
jongeren)
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
7
Murks
• M.n. door autochtone Nederlandse kinderen
woordkenmerken en uitspraak van allochtonen
nagedaan
• (onderzocht in Utrecht)
• Meest jongens: stoer imago
• Meisjes: lol maken
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
8
Murks
• Karikatuur van stereotype spraak van
allochtonen
– Duidelijk hoorbare uithalen in intonatie
– Expres grammaticale fouten
• Werkwoorden achteraan
• Infinitieven
• Persoonsvorm en onderwerp bijzin in
hoofdzinsvolgorde
– Lange, rollende r
• Geen vaste regels
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
9
Murks
Intonatie:
• Jongens:
– begin van uiting uithaal omhoog
– rest van uiting vrij monotoon
• Ah…
• Tezz…
• Meisjes:
– algemeen hoger dan in Nederlands
– Eind van uiting stem omhoog
– Hoog, hard, nadrukkelijk
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
10
Murks
• Veel zorg aan uitspraak van klanken
– s
sj
– g
harder, scherper
– r
extreem rollend
– tje
geronde lippen, voorin (‘chocolate’)
– ij/ei
ai: mai broertje
– Regressieve assimilatie van fricatieven: wat iz dat
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
11
Murks
Grammatica:
• Uitgang bijvoeglijke naamwoorden –e
• de i.p.v. het, die i.p.v. dat
• Verkeerde hulpwerkwoorden:
– zijn i.p.v. hebben
Sophie: wij zijn vanmiddag in stad mooi hoofddoeken gezien
– gaan veel gebruikt:
Jasper: Hoe is het met jou?
Paul: Goed.
Jasper: O nee niet zo bescheiden, ga gewoon zeggen goed, goed,
beter weet je, gewoon zeggen gewoon.
Paul: Goeoed.
Jasper: Waarom kietel jij mij ah doe niet a ga ga afblijven van mij!
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
12
Murks
• Woordenschat:
• Enkele woorden uit Marokkaans
• Algemene jongerentaal: Nederlandse woorden
in andere betekenis
– Meestal iets negatiefs dat positieve betekenis krijgt
• Engels: ‘see you later’
‘later’ (normaal in
Surinaams-Nederlands!)
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
13
Murks
• Alleen onderling gesproken
– Niet met ouders, leraren e.d.
– Niet met Marokkanen/Turken
• Beledigend
• Toe-eigenen wat niet van hen is
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
14
• Wat is straattaal precies?
• Door wie wordt straattaal
gesproken?
• Waar komt straattaal vandaan?
• Waarom wordt straattaal
gesproken?
• Is straattaal overal hetzelfde?
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
15
Straattaal
• Jongeren in etnisch gemengde vriendengroepjes
• Intensief contact verschillende culturen
• Mengen meerdere talen!
• Creatief gebruik van taalmateriaal
• Voor buitenlanders: alleen degenen die het
Nederlands goed beheersen en die de eigen
moedertaal minder goed beheersen spreken straattaal
(René Appel, 1999)
• Gesproken naast het Nederlands
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
16
Straattaal
• Sprekers:
– 1. Groot percentage Surinamers (Amsterdam)
– 2. Nederlandse achtergrond
– 3. Antilliaanse
– 4. Marokkaanse / Turkse achtergrond
• Meeste woorden uit talen
– Sranan (Suriname)
– Veel Amerikaans Engels
– Ook Papiements (Antillen) (Groningen meer?)
– Marokkaans-Arabisch
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
17
Straattaal
• Alledaagse Nederlandse woorden vervangen door equivalenten uit
andere taal (Sranan)
– M.n. categorieën van geld, roken, seks, schelden
• Doekoe
‘geld’
• Soetoe
‘trekje’ (van sigaret)
• Osso
‘huis’
• Fawaka
‘hoe gaat het?’
• Ook constructies en uitdrukkingen uit m.n. Surinaams-Nederlands
– Keuze van voorzetsels:
• Zet die TV dicht
• Stap uit die fiets
• Uit andere talen:
– Kon taa bei
‘hoe gaat het?’
(Papiements)
– Kardasj
‘vriend’/’maatje’ (Turks)
– Skoet
‘hou je mond’
(Marokkaans-Arabisch)
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
18
Straattaal
Grammaticale kenmerken:
• Bepaald lidwoord de als default
• Verkeerde vervoeging bijvoeglijke
naamwoorden en aanwijzende
voornaamwoorden
• Gespreksmarkeerders uit het Marokkaans
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
19
Straattaal
Hicham:
Hee check die sma
‘kijk dat meisje’ (sma: Sranan)
Ik ga loesoe he?
‘Ik ga weg’ (loesoe: Sranan)
• fawaka = hallo, hoe gaat het?
• moekroe = gevaarlijk
• djaffen = stelen
• flowen = versieren
• tranga = goed, leuk
Woordenlijsten straattaal:
http://www.straatwoordenboek.nl/
http://www.rotterdamswijktheater.nl/rwtnieuw/paginas/paginainfockv.htm
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
20
Straattaal en Murks
Verschillen Murks en Straattaal:
•
Murks:
– m.n. door autochtone Nederlanders
– Imitatie van Marokkaans (en Turks) Nederlands
– Weinig contact met Marokkanen en Turken
– Gebaseerd op stereotypen
– Met opzet
– Oppervlakkige kenmerken uit talen: intonatie, uitspraak
– Soms als beledigend ervaren
– ‘Wij-groep’ (autochtonen) tegenover ‘Zij-groep’ (allochtonen)
•
Straattaal:
– Gesproken door etnisch gemengde groepen jongeren
– Veel contact tussen verschillende etnische groepen
– Veel Sranan (Surinaams)
– Ook minder opvallende kenmerken: woorden, betekenissen, grammaticale structuren
– Mengtaal
– Sociale contacttaal, vriendschappen over etnische grenzen, positief gewaardeerd
– Vanzelfsprekendheid, komt voort uit situatie
– Alleen ‘Wij’ (etnisch gemengde groep)
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
21
Straattaal
• Voorbeeldjes
• Hippe oma’s (reclame Douwe Egberts)
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
22
VET NIEUWS
VET NIEUWS
• Tata's
• Popt
• dedesma
• yari
• Kill
• PiPa
• Smatjes
• Niffie
• Osso
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
23
VET NIEUWS
VET NIEUWS
• Tata's (blanke Nederlanders)
• Popt (doodgeschoten)
• dedesma (dode mensen)
• yari (jaren)
• Kill (mannen)
• PiPa (geweer, pistool)
• Smatjes (vrouwen)
• Niffie (mes)
• Osso (huis)
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
24
Minder Nederlands zijn vorig jaar gedood.
Het aantal doden vorig jaar met 198 op het
laagste pijl in tien jaar. 70 procent van de
slachtoffers was een Man/Vent/Gozer. Ze
werden voornamelijk met een pistool
omgebracht terwijl een vrouw/meisje vaker
met een mes werd neergestoken. Twee
derde van de vrouwen gingen dood in hun
eigen huis, bij de mannen ging het om de
helft.
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
25
Oma's koffie
Oma's koffie
- dus check ik zit in me waggi, 50 cent pompt uit
me speaker, je weet toch gewoon chill.
- hhmmmmmmmhhhmmmmmmmm....
- dus ik boek die bak vet hard toch. komt die
scoetoe met zijn neppe patta's.
- Nooooooooooooooooooooo!?
- zegt die koppig tegen me dat ik hier niet zo hard
mag boeke en dat ik hem doekoe moet pasen.
- ik zeg : 'he doe moeilijk, ben je bitch niet'
- gruwelijk!
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
26
Oma
Oma
’
’
s
s
koffie
koffie
• skotoe politie
• waggie auto
• boeken rijden
• bak auto
• scotoe politie hier: politieagent
• nep lelijk
• patta schoen
• doekoe geld
• pasen aangeven
• bitch teef
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
27
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
scorro
?
1. slapen
2. school
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
28
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
patta’s
?
1. schoenen
2. eten
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
29
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
doekoe
?
1. rennen
2. geld
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
30
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
osso
?
1. huis
2. straat
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
31
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
popo
?
1. politie
2. lekkerding
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
32
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
waggie
?
1. wind
2. auto
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
33
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
spanga
?
1. super
2. lekker meisje
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
34
Wat weet je van straattaal?
Wat betekent
lika
?
1. drank
2. zoenen
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
35
De directie en de leraren van veel
scholen in Nederland horen op het
schoolplein, in de kantine en ook
steeds vaker in de klas dat jongeren
straattaal spreken.
In het begin was dat niet zo erg, maar
nu ze zelf niet meer kunnen begrijpen
waar hun leerlingen het over hebben,
vinden ze dat er ingegrepen moet
worden.
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
36
Vind je dat leerlingen zelf moeten
mogen bepalen welke taal ze spreken?
Hoe denk je over het gebruik van
straattaal in verschillende situaties (op
het plein, in de kantine, tijdens het
samenwerken, tegen een docent)?
Welke tips zou je de directie willen
geven om goede regels rond het
gebruik van straattaal te stellen?
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________