background image

Temat pracy:

TEMPORALNE MODELE ENCJA -

ZWI

ZEK 

– PRZEGL

D Z PRZYKàADAMI

Promotor: dr in

*. Xxxxx Yyyyyy

Xxxxxx Yyyyyyyy
gr. Zzzzzzz

1

background image

ZADANIA DO REALIZACJI 

|

Omówienie sposobów klasyfikacji baz danych 

uwzgl

dniajcych czas

|

Charakterystyka modeli temporalnych 

z przykáadami ich zastosowa



|

Omówienie koncepcyjnego modelu danych jako 

podstawy budowy modelu poj

ciowego na etapie analizy 

systemu

|

Opracowanie wskazówek uáatwiaj

cych wybór modelu 

poj

ciowego

2

background image

WYCI

G Z HARMONOGRAMU 

DOTYCZ

CY I ETAPU 

|

Maj 2008 r.

- wybór tematu pracy magisterskiej

|

Maj / Pa

(dziernik 2008 r.

- kompletowanie literatury

|

Listopad 2008 r.

- przygotowanie prezentacji opisuj

cej jak b dzie realizowana praca 

dyplomowa (ogólna prezentacja)

|

Listopad 2008 r. / Stycze

2009 r.

-

kompletowanie literatury, opisanie znaczenia temporalnych 

danych (problem czasu) , (Rozdziaá I)  Koniec etapu 1

|

Luty 2009 r. 

- usystematyzowanie temporalnych baz danych wg przyj

tych 

parametrów (Rozdziaá II) 

- opisanie modeli temporalnych wraz z ich przykáadami zastosowa



(Rozdziaá III) -> Koniec etapu 2

3

background image

WYCI

G Z HARMONOGRAMU 

DOTYCZ

CY I ETAPU 

|

Marzec 2009 r. 

- charakterystyka konceptualnego modelu danych jako bazy do 

tworzenia modelu poj

ciowego (Rozdziaá IV) -> Koniec etapu 3 

|

Kwiecie

2009 r. 

- wskazówki przy wybieraniu modelu poj

ciowego przy danej 

temporalnej bazie (Rozdziaá IV, wnioski)  

|

Maj 2009 r. 

- estetyka, drobne poprawki, korekty pracy magisterskiej (Zako

czenie 

pracy magisterskiej) -> Koniec etapu 4

|

Czerwiec 2009 r. 

- obrona pa

stwowa pracy magisterskiej

4

background image

SZCZEGÓàOWA CHARAKTERYSTYKA 

DZIEDZINY I SPOTYKANYCH 

PROBLEMÓW

|

Temporalne bazy danych s

 nowym kierunkiem rozwoju 

dziedziny baz danych.

|

S

 to takie bazy danych, w których uwzgl dniony jest 

aspekt czasu tak, aby mo

*liwe byáo przypisanie ka*demu 

faktowi czasu, w którym jest on prawdziwy oraz czasu, 
w którym informacja o nim jest zapisana w bazie danych

5

background image

ZASTOSOWANIE:

|

Temporalne bazy danych znajduj

 zastosowanie w ka*dej 

dziedzinie, w której czynnik czasowy jest niezb

dny dla 

odzwierciedlenia rzeczywisto

ci np. :

|

w systemach bibliograficznych

|

w szpitalach

|

w geograficznych systemach informacyjnych

|

w kryminalistyce

|

w przedsi

biorstwach

|

6

background image

STRUKTURA CZASU

|

Baza danych, w potocznym rozumieniu, jest przechowalni

 faktów o 

wiecie rzeczywistym i powiza pomi dzy nimi. Jest wi c naturalne 

wymaganie, aby ka

*demu faktowi towarzyszyá czas, w którym jest on 

prawdziwy, oraz czas, w którym istnieje on w bazie danych.

|

Bazy danych, w których uwzgl

dniony jest przynajmniej jeden z tych 

dwóch rodzajów czasu, nazywamy temporalnymi bazami danych..

|

Konwencjonalna baza danych zawiera dane o rzeczywisto

ci w 

jednym danym momencie czasu. Chocia

* s one caáy czas 

aktualizowane, caáy stan bazy odpowiada dokáadnie jednemu 

momentowi (lub przedziaáowi) czasu, gdy

* nieaktualne dane (w 

danym momencie lub przedziale czasu) s

 usuwane z bazy. W ten 

sposób bie

*cy stan bazy danych mo*e byü postrzegany jako 

migawka (ang. snapshot) rzeczywisto

ci.

7

background image

REPREZENTACJE CZASU

|

Temporalna logika zajmuje si

 dwiema strukturami 

czasu: liniow

(ang. linear) i rozgaá zion(ang.

branching)

|

W strukturze liniowej czas jest reprezentowany za 
pomoc

 zbioru punktów, które s w liniowym porzdku. 

|

W strukturze rozgaá

zionej czas jest liniowy od 

przeszáo

ci do chwili obecnej, nast pnie rozgaá zia si  na 

kilka 

cie*ek, z których ka*da reprezentuje inn

potencjaln

 wersj  zdarze

8

background image

REPREZENTACJE CZASU

|

Czas mo

*e byü dyskretny, tzn. reprezentowany za pomoc

niepodzielnych jednostek (ang. chronons), na przykáad 
dzie

, sekunda etc. Jest to najcz ciej stosowany model 

czasu. 

|

Czas mo

*e byü równie* cigáy, tzn. reprezentowany za 

pomoc

 przedziaáów czasu, np. „od godz. 10 do godz. 

11.45”

|

Uwzgl

dniono równieczas wzgl dny, np. „9 godzin”, i 

czas bezwzgl

dny, np. „godzina 10 dnia 28.05.1996”.

9

background image

OBRAZ ZDARZE

 - SCENARIUSZ

|

Z jednych temporalnych informacji mo

*na wywnioskowaü nast pne, 

poprzez analiz

 czasów, w których fakty miaáy miejsce i relacje jakie 

zachodz

 pomi dzy tymi czasami. 

|

Przy du

*ej liczbie faktów i ich niekompletnoci pojawia si  problem, 

jak uzyskaü na ich postawie obraz zdarze

 (tzw. scenariusz). 

|

Post

puje si  w nast pujcy sposób: 

1) Najpierw dla ka

*dych dwóch okresów czasu zapisuje si  wszystko, co 

tylko si

 da powiedzieü o ich wzajemnym poáo*eniu. 

Definiuje si

 w ten sposób pewien graf skierowany, którego 

wierzchoákami s

 zdarzenia, a kraw dziami s relacje pomi dzy czasami 

tych zdarze

.

2) Nast

pnie za pomoc pewnego algorytmu przeksztaáca si  go tak, *eby 

wyáoniü taki graf zdarze

, którego ka*da kraw d( reprezentuje 

dokáadnie jedn

 relacj .

Ju

* samo tworzenie wejciowego grafu nie jest proste,

10

background image

PRZYKàAD SCENARIUSZA

Zdanie: „Zenon czytaá gazet

 przy niadaniu.”

Ze zdania wynika, 

*e czynnoci czytania gazety oraz jedzenia 

niadania byáy przez jaki czas równoczesne. 

A taka sytuacja mo

*e mieü miejsce na dziewi ü ró*nych 

sposobów! 

S

 to: {o,oi,s,si,d,di,f,fi,eq}

Je

*eli pozycja dwóch przedziaáów wzgl dem siebie jest 

dokáadnie znana, to mo

*e byü ona opisana dokáadnie jedn z 

13 relacji: before, after, meets, met-by, overlaps,

overlappedby, during, includes, starts, started-by, finishes, 

finished-by, equals:

11

background image

RELACJE 

12

background image

RELACJE 

|

Ka

*d informacj  na temat wzajemnego poáo*enia dwóch 

przedziaáów, mo

*na zapisaü jako alternatyw  dowolnego 

podzbioru wymienionych 13 relacji.

|

Zaliczamy tu równie

* zbiór pusty oraz zbiór wszystkich 13 

relacji. 

|

Jest wi

c 2

13

= 8192 mo

*liwych relacji pomi dzy dwoma 

przedziaáami.

13

background image

WNIOSKOWANIE

14

Zenon czytaá gazet

 przy niadaniu. Skoczyá czytaü i dopiá reszt  kawy. Po 

niadaniu poszedá na spacer.”

background image

WNIOSKOWANIE

|

)eby uzyskaü dokáadniejszinformacj  o relacjach pomi dzy 

czasami poszczególnych czynno

ci, stosujemy wnioskowanie: 

1)Skoro Zenon sko

czyá czytaü gazet  zanim skoczyá piü kaw , 

a kawa stanowi cz

ü niadania, to std wniosek, *e czytanie 

gazety zostaáo zako

czone przed zakoczeniem niadania. 

2)Skoro picie kawy nale

*y do niadania, a spacer byá po 

niadaniu, to spacer byá równie* po piciu kawy. 

3) Wreszcie, skoro Zenon sko

czyá czytaü gazet  zanim 

sko

czyá niadanie, a poszedá na spacer po niadaniu, to 

poszedá na spacer po tym, jak sko

czyá czytaü gazet . 

Wnioskowanie takie pozwala wygenerowaü prostszy (tzn. 

podaj

cy dokáadniejsze informacje) graf:

15

background image

GRAF PO ZASTOSOWANIU 
WNIOSKOWANIA

16

Do wyznaczania tego grafu (scenariusza) sáu

* opracowane algorytmy.

Powa

*nym mankamentem tych algorytmów jest du*a záo*onoü obliczeniowa.

background image

CZAS W TEMPORALNYCH BAZACH 

DANYCH

|

W temporalnych bazach danych rozró

*nia si  2 gáówne rodzaje czasu: 

czas wáa

ciwy (ang. valid time) i czas transakcji (ang. transaction time). 

|

Czas wáa

ciwy przypisany faktowi, jest to czas, kiedy fakt ten ma 

miejsce. Czas ten mo

*e byü zarówno przeszáy, tzn. wydarzenie 

naprawd

 zdarzyáo, jak i przyszáy, tzn. ma si  dopiero zdarzyü. 

|

Czas transakcji jest to czas, kiedy fakt jest przechowany w bazie 

danych, najcz

ciej jest on przedziaáem, który zaczyna si  w momencie, 

kiedy dany fakt zostaá wprowadzony do bazy, a ko

czy w momencie 

kiedy fakt przestaá byü aktualny. 

|

Baza danych jest temporalna je

li zawiera co najmniej jeden z tych 

dwóch rodzajów czasu, a je

li zawiera obydwa, to nazywamy j

bitemporaln



17

background image

TEMPORALNO-RELACYJNE BAZY 
DANYCH

Do reprezentacji czasu w temporalno-relacynej bazie 

danych wystarcz

atrybuty, w których przechowywany 

jest czas pocz

tkowy oraz czas kocowy wydarzenia lub 

faktu.

18

background image

TEMPORALNO-OBIEKTOWE BAZY 
DANYCH

Czas wáaciwy

w obiektowych bazach danych najcz

ciej jest 

reprezentowany jako punkty (np. 1945), przedziaáy (np. [1945,1975]) 

lub zbiory punktów 

lub przedziaáów.

Czas transakcji

jest to czas, kiedy fakt jest przechowany w bazie 

danych.

Je

li chodzi o reprezentowanie czasu transakcji w tego rodzaju bazie 

danych istnieje kilka sposobów:

a)

wprowadzenie czasu bezpo

rednio do obiektowego modelu danych, 

np. je

li pracownik zmienia zakáad to zostanie wprowadzona nowa 

warto

ü funkcji f, nie ma potrzeby zmiany modelu danych ani j zyka 

zapyta

. 

To podej

cie zostaáo zastosowane w modelu OODAPLEX.

b) modyfikowanie zarówno modelu danych jak i j

zyka zapyta tak, 

aby uwzgl

dniü rozgaá ziony czas transakcji, przykáadem jest model 

VISION

.

19

background image

TEMPORALNO-DEDUKCYJNE BAZY 
DANYCH

Dedukcyjno-temporalna baza danych 

jest definiowana jako sko

czony 

zbiór  predykatów. 

Predykaty zawieraj

 pewn liczb  nietemporalnych atrybutów oraz 

jeden lub wi

cej atrybutów temporalnych.

Np. rozkáad jazdy poci

gów mo*emy przedstawiü za pomoc

predykatu:

Rozkáad_jazdy(Godz._przyjazdu, Godz._odjazdu)

Wyst

pieniem predykatu nazywamy dowolny zbiór predykatów 

podstawowych, w których zmienne przyjmuj

 konkretne wartoci. 

Opracowano 2 temporalno-dedukcyjne modele danych, DETALOG i 

TEMPLOG

, w których mo

*liwe jest reprezentowanie nieskoczonych 

wyst

pie predykatów. 

J

zyki te, choü s dobrze formalnie opracowane, s trudne do 

implementacji.

20

background image

WNIOSKI Z ANALIZY MAJ

CE WPàYW 

NA DALSZ

REALIZACJ  PRACY

|

Przedstawienie bardziej szczegóáowo metod reprezentacji 
czasu 

zarówno czasu wáa

ciwego jak i czasu transakcji w 

najpopularniejszych modelach baz:

Temporalno-relacyjne bazy danych
Temporalno-obiektowe bazy danych
Temporalno-dedukcyjne bazy danych

Dzi

ki temu b dzie mo*na usystematyzowaü

sklasyfikowaü takie bazy danych

21

background image

SZCZEGÓàOWY PRZEGL

D 

LITERATURY

|

Date C. J. , Darwen H. and Lorentzos N.A.  - TemporalDataand the Relational Model , Morgan 

Kaufmann, 2003

|

Jensen C. S. , Clifford J. , Elmasri R. , Gadia S. K. , P. Hayes and S. Ja-jodia (eds.) - “A Glossary of 
Temporal Database Concepts”

ACM SIGMODRecord, March, 1994.

|

Jensen Christian S. - Temporal Database Management, praca doktorska 2000 

http://www.cs.aau.dk/~csj/Thesis/

|

Kania K. 

„Temporalne bazy danych w systemach informatycznych”

|

Knight B., Ma J.- Temporal Database Model Supporting Relative and Absolute Time, TheComputer 

Journal 1994, Vol. 37, nr 7,

|

Nguyen N. T. , Sekuradzki W. - Temporalne bazy danych

Politechnika Wrocáawska, WROCàAW

|

Snodgrass, R. - Temporal Object-Oriented Databases: A Critical Comparison, W:ModernDatabase 
Systems, The Object Model, Interoperability, and BeyondKim W. (ed.),

Addison Wesley Pub. Comp. 

1995,

|

Snodgrass R. T. (ed), The TSQL2 Temporal Query Language, KluwerAcademic Publishers, 1995.

|

Tansel A. , Clifford J. , Gadia S. K. , S. Jajodia, A. Segev, and R. T. Snodgrass, editors, Temporal 

Databases: Theory, Design, and Implementation, Database Systems and Applications Series

.

Benjamin/Cummings, RedwoodCity, CA, 1994

|

Wódz D. - Zastosowanie modeli danych odwzorowuj

cych zmienn w czasie rzeczywistoü. Modele 

temporalne - teoria i realizacja – praca doktorska SGH , 1998 

22

background image

OMÓWIENIE ZADA

DO REALIZACJI 

W NAST

PNYM ETAPIE 

|

Charakterystyka modeli temporalnych :

-

Analiza i porównanie

-

Zastosowania i przykáady modeli

23

background image

24