„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Małgorzata Piechota

Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzieżowych
743[04].Z2.04

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Maria Michalak
mgr inż. Ewelina Śmiszkiewicz



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Halina Włodarczyk



Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[04].Z2.04
„Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzieżowych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu rękodzielnik wyrobów włókienniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

4

3.

Cele kształcenia

5

4.

Materiał nauczania

6

4.1.

Wykonywanie elementów dziewiarskich wyrobów odzieżowych

6

4.1.1.

Materiał nauczania

6

4.1.2.

Pytania sprawdzające

12

4.1.3.

Ć

wiczenia

12

4.1.4.

Sprawdzian postępów

14

4.2.

Łączenie elementów dziewiarskich wyrobów odzieżowych

15

4.2.1.

Materiał nauczania

15

4.2.2.

Pytania sprawdzające

27

4.2.3.

Ć

wiczenia

28

4.2.4.

Sprawdzian postępów

30

5.

Sprawdzian osiągnięć

31

6.

Literatura

35

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności

wykonywania dziewiarskiego wyrobu odzieżowego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i zaliczenie testu które pomogą
sprawdzić opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

Jeżeli udzielenie odpowiedzi na niektóre pytania lub wykonanie niektórych ćwiczeń

sprawi Ci trudności zawsze możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela.

Schemat układu jednostek modułowych

743[04].Z2

Wyroby dziane

743[04].Z2.01

Wykonywanie podstawowych form konstrukcyjnych dziewiarskich wyrobów odzieżowych

743[04].Z2.02

Wykonywanie ręczne dzianin

743[04].Z2.03

Wykonywanie dzianin na maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych

743[04].Z2.04

Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzieżowych

743[04].Z2.05

Naprawa, renowacja I konserwacja dzianin i dziewiarskich wyrobów odzieżowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

dobierać grubość drutów i szydełka do grubości surowca,

−

rozróżniać dziewiarskie sploty ręczne,

−

rozróżniać dziewiarskie sploty maszynowe,

−

wykonywać fragmenty dzianin o różnych splotach sposobem ręcznym, różnymi
technikami,

−

wykonywać fragmenty dzianin o różnych splotach na maszynach dziewiarskich ręcznie
sterowanych,

−

przygotowywać do pracy i obsługiwać maszyny dziewiarskie ręcznie sterowane,

−

kontrolować przebieg wytwarzania dzianin sposobem ręcznym i maszynowym,

−

wykonywać formy elementów dziewiarskich wyrobów odzieżowych,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

przestrzegać przepisy bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

określić funkcje maszyn dziewiarskich,

–

wyjaśnić zasady kroju dziewiarskich wyrobów odzieżowych,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

wykonać szablony poszczególnych elementów wyrobu dziewiarskiego,

–

zastosować programy komputerowe do wykonania szablonu wyrobu odzieżowego,

–

dobrać i przygotować surowce do wykonania wyrobów dziewiarskich,

–

wykonać dzianinę z przeznaczeniem na dziewiarski wyrób odzieżowy,

–

skontrolować wykonanie dzianiny i usunąć wady,

–

przygotować rozkład wykrojów na dzianinie,

–

wykroić elementy wyrobów odzieżowych z dzianin metrażowych o określonych
parametrach według szablonów,

–

dobrać ściegi i szwy maszynowe do wykończenia określonego wyrobu,

–

dobrać specjalistyczne oprzyrządowanie do maszyn szwalniczych,

–

zastosować ścieg stębnowy i łańcuszkowy do wykończenia wyrobu,

–

obsłużyć owerlok,

–

zlikwidować zrywy nitek, wymienić odwinięte nawoje,

–

połączyć elementy odzieżowego wyrobu dziewiarskiego w gotowy wyrób,

–

usunąć wady powstałe w procesie łączenia elementów odzieży,

–

wszyć taśmy i naszyć aplikacje,

–

wykonać dziurki, przyszyć guziki,

–

wykonać czynności związane z parowaniem i prasowaniem dziewiarskich wyrobów
odzieżowych,

–

przygotować dokumentację wykonania wyrobów dziewiarskich,

–

zastosować zasady konfekcjonowania wyrobów odzieżowych,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Wykonywanie elementów dziewiarskich wyrobów

odzieżowych

4.1.1. Materiał nauczania

Podział dzianin na grupy

Ze względu na sposób wytwarzania, dzianiny dzieli się na dwie zasadnicze grupy:

−

wytwarzane ręcznie,

−

wytwarzane maszynowo.

Dzianiny ręczne wykonywane są w postaci ukształtowanych już części, które po zszyciu

stanowią całość projektowanego wyrobu. Dzianiny te wytwarzane są za pomocą drutów lub
szydełka (rys. 1, rys. 2). Dzianiny wytwarzane ręcznie nie znajdują zastosowania w produkcji
masowej.

a)

b)

Rys. 1. Ręczne wytwarzanie dzianin: a) za pomocą drutów, b) za pomocą szydełka [2]

a)

b)

Rys. 2. Dzianina wykonana ręcznie: a) za pomocą drutów, b) za pomocą szydełka [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

Dzianiny wytwarzane maszynowo mogą być wykonywane w postaci:

−

dzianin metrażowych – wytwarzanych w sposób ciągły, w formie rękawa lub szala,
o określonej szerokości i dowolnej długości. Aby otrzymać elementy wyrobu
odzieżowego z tych dzianin należy je wykroić. Rys. 3.

a)

b)

Rys. 3. Dzianiny metrażowe: a) dzianina w nawoju, b) skonfekcjonowany wyrób [2]

−

dzianin półodpasowanych – wytwarzanych w odcinkach o określonej długości, zgodnej
z długością elementu wyrobu. Jedna krawędź odcinka jest trwale zakończona i wykonana
zazwyczaj w formie ściągacza. W procesie dziania poszczególne odcinki są oddzielane
przez wrobienie nitki odmiennego koloru lub rodzaju. Ma to na celu ułatwienie czynności
rozdzielania poszczególnych części, co jest konieczne dla prawidłowego przebiegu
rozkroju. Kształt elementu wyrobu odzieżowego nadawany jest poprzez częściowy
podkrój (podkroje pach, dekoltów). Rys. 4.

a)

b)

c)

Rys. 4. Dzianiny półodpasowane z szydełkarek płaskich: a) odcinek dzianiny na rękaw,

b) odcinek dzianiny na tył wyrobu (linia przerywana – miejsce podkroju),

c) skonfekcjonowany wyrób [2]

−

dzianin odpasowanych – wytwarzanych w formie gotowych elementów wyrobu
odzieżowego. Kształtowane elementy są symetryczne, a ich wielkość i formę określa się
przez podanie liczby igieł pracujących, liczby zwężeń i poszerzeń oraz liczby rządków.
Rys. 5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

a)

b)

Rys. 5. Dzianiny odpasowane: a) części wyrobu, b) skonfekcjonowany wyrób [2]

Wyroby dziewiarskie półodpasowane i odpasowane wytwarza się na falowarkach

płaskich, szydełkarkach płaskich i cylindrycznych. Dzianiny metrażowe w zależności od
formy, w jakiej są przekazywane do kroju, wytwarzane są na:

–

szydełkarkach lub falowarkach cylindrycznych – dzianiny w postaci rękawa,

–

szydełkarkach lub falowarkach płaskich – dzianiny w postaci płaskiej tafli.

Wykonywanie elementów wyrobu odzieżowego

Zasada wykonywania elementów wyrobu odzieżowego przy użyciu drutów, szydełka

bądź na maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych jest podobna. Należy przygotować
wszystkie formy elementów wchodzących w skład wyrobu odzieżowego. Na podstawie
wymiarów elementów oraz splotów, którymi będą one wykonywane należy dokonać wyliczeń
liczby rządków i kolumienek potrzebnych do wykonania danego elementu (rys. 6).

Rys. 6. Rozliczenie próbki dzianiny [materiały własne]

Sposobem ręcznym

W celu zwiększenia szerokości elementów należy w trakcie ich wykonywania dokonać

dodawania oczek. Sposoby dodawania oczek przedstawiają rysunki 7, 8 i 9.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Rys. 7. Dodawanie jednego oczka na początku rzędu [materiały własne]

Rys. 8. Dodawanie większej liczby oczek na końcu rzędu [materiały własne]

Rys. 9. Dodawanie oczek w środku rzędu [materiały własne]

W celu zwężenia elementów należy w trakcie ich wykonywania dokonać ujmowania

oczek. Sposoby ujmowania oczek przedstawiają rysunki 10,11 i 12.

Rys. 10. Ujmowanie oczek na brzegu elementu [materiały własne]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Rys. 11. Ujmowanie oczek w środku elementu – przerobienie 2 oczek razem na prawo [materiały własne]

Rys. 12. Ujmowanie oczek w środku elementu – przerobienie 2 oczek razem na lewo [materiały własne]

Sposobem maszynowym:

Na szydełkarkach płaskich można przeprowadzić poszerzenie wykonywanej dzianiny

przez dodawanie igieł, nadrobienie dzianiny po napchnięciu dzianiny na igły, trwałe
zakończenie dzianiny zabezpieczające przed pruciem, wykonanie rządków rozdzielających
miedzy dwiema sztukami.

Poszerzenie przez dodawanie igieł ma na celu zwiększenie szerokości wykonywanych

rządków w wyrobie. Odbywa się w dwojaki sposób – przez przełożenie skrajnych oczek na
włączoną do pracy igłę, albo przez włączenie igieł bez przekładania oczek. Włączenie igieł
odbywa się z tej strony, po której w danej chwili znajdują się sanki. Jeżeli sanki są po lewej
stronie maszyny, to włączenie igieł następuje przez nacisk na sprężynkę również z lewej
strony w tylnym łożysku. Potem sanki przesuwa się na drugą stronę, wykonując rząd oczek,
a igła włączona formuje pętlę. W położeniu sanek po drugiej stronie maszyny można dodać
igłę po prawej stronie w przednim łożysku. Następnie przesuwa się sanki w poprzednie
położenie i teraz dopiero można dodać ponownie igłę po lewej stronie, lecz w przednim
łożysku.

Napychanie dzianiny oznacza nałożenie na haczyki igieł oczek wykonanej już dzianiny.

Najczęściej czynność ta znajduje zastosowanie w razie przypadkowego zrzucenia dzianiny
z igieł.

Trwałemu zakończeniu podlegają części wyrobów wykonane jako dopasowane

z trwałymi brzegami. Na ręcznej szydełkarce płaskiej wykończenie wykonuje się dwoma
sposobami.

Sposób pierwszy polega na ustawieniu sanek po prawej stronie maszyny, przełożeniu

oczek z igieł przedniego na igły tylnego łożyska i następnie wykonaniu jednego rządka oczek
lewoprawych, potem sczepia się je pierwszy od prawej w stronę lewą. Sczepianie rozpoczyna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

się od przełożenia oczek z ostatniej igły na przedostatnią, którą następnie unosi się tak aby
oczka zesunęły się na trzon igły, a pod haczyk podprowadza się dalszy odcinek nitki. Igłę
przesuwa się w tylne położenie i formuje na niej oczko, które przekłada się znowu na
przedostatnią igłę. Powtarza się tę czynność, aż do wykonania całkowitego sczepienia
tj. zakończenia dolnej części wyrobu.

Drugi sposób zakończenia jest następujący. Sanki ustawia się z lewej strony maszyny,

z igły przedniego łożyska przekłada się oczka na igły tylnego łożyska, wykonuje się rządek
o splocie lewoprawym na igłach tylnego łożyska. Powtórnie włącza się do pracy kształtki
wynoszące i wykonuje jeden suw dla uformowania jednego rządka oczek dwuprawych.
Wyłącza się z pracy wodzik i kształtkę wynoszącą w tylnym zamku, po czym wykonuje się
suw na lewą stronę, wtedy pętle z igły z przedniego łożyska zostaną zrzucone. Kosztem tych
pętli na igłach tylnego łożyska powstanie rządek wydłużonych oczek. Rządek ten zakańcza
się za pomocą igły do zarabiania lub zwykłej igły języczkowej, po usunięciu obciążenia
dzianiny. Ostatnie oczko zarabia się nitką, a jej końce wciąga się w dzianinę. Sposób
zakończania dzianin na szydełkarce dwułożyskowej przedstawia rys. 13.

Rys. 13.

Sposób zakończania dzianin na szydełkarce dwułożyskowej [3]

Wykonywanie elementów wyrobów odzieżowych z dzianin metrażowych

Krojenie dzianin

Ze względu na liczbę jednocześnie wykrawanych elementów wyrobu, wyodrębnia się krój

jednostkowy i masowy.

Krój jednostkowy – stosowany w rękodzielnictwie – charakteryzuje ręczne wykrawanie

pojedynczych części wyrobu za pomocą nożyc.

Szablony można układać na powierzchni dzianiny w różny sposób. Uwzględniając

kierunek ułożenia szablonów, wyodrębnia się dwa rodzaje układów:

−

jednokierunkowy, w którym wszystkie części składające się na całość wyrobu są ułożone
w jednym kierunku. Takie układy stosuje się do rozkroju dzianin o jednokierunkowym,
określonym układzie wzoru w wyrobie finalnym oraz dzianin z okrywą włosową typu
welur.

−

dwukierunkowy, w którym części składające się na całość wyrobu są ułożone
w przeciwnych kierunkach. Układ dwukierunkowy stosuje się wszędzie tam, gdzie
wzornictwo dziani nie stawia specjalnych wymagań. Układ ten pozwala na zmniejszenie
zużycia surowca w porównaniu z układem jednokierunkowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Przy rozkroju dzianin metrażowych i półodpasowanych wyodrębnia się następujące

czynności:

–

rysowanie na dzianinie (ręczne),

–

wykrawanie elementów (przy użyciu nożyc),

–

kompletowanie wykrojów.

Rysowania dokonuje się w celu określenia kształtu wykrawanym elementom wyrobu oraz

kierunku i miejsca ich ułożenia. Kształt części wyrobu oraz kierunek i miejsce ich ułożenia
określa się przez obrys konturów szablonów według uporządkowanego ich układu.
W rękodzielnictwie rysunek układu wykonywany jest ręcznie.

Ręczne wykonanie rysunku na dzianinie polega na ułożeniu szablonów na powierzchni

dzianiny i dokonania obrysu ich konturów za pomocą kredki lub kredy krawieckiej.
Dokładność obrysu zapewnia prowadzenie ostrza kredki lub kredy przy krawędzi szablonu.
Linie obrysu powinny być cienkie, ale widoczne, nie należy przeciągać linii obrysu poza
kontury szablonu.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jaka jest różnica między dzianinami metrażowymi a półodpasowanymi?

2.

Z jakich dzianin uzyskuje się gotowe elementy wyrobu odzieżowego?

3.

Jakie techniki stosowane są do ręcznego wykonania elementów dziewiarskich wyrobów
odzieżowych?

4.

W jaki sposób otrzymuje się elementy wyrobu odzieżowego z dzianin metrażowych?

5.

Jakie maszyny dziewiarskie ręcznie sterowane stosowane są do wykonywania elementów
dziewiarskich wyrobów odzieżowych?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ na podstawie przygotowanych przez nauczyciela wzorników elementów wyrobu

odzieżowego elementy wykonane z dzianin wytwarzanych ręcznie, dzianin półodpasowanych,
odpasowanych i metrażowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiałach ćwiczeniowych informacje dotyczącą rodzajów dzianin,

2)

dokonać analizy otrzymanych elementów,

3)

uszeregować elementy według grup,

4)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzorniki dzianin wytwarzanych różnymi technikami,

−

elementy dzianych wyrobów odzieżowych,

−

zeszyt ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 2

Wykonaj na drutach dowolnym splotem wszystkie elementy swetra dziecięcego,

wykorzystując otrzymane od nauczyciela formy modelowe i rysunek modelowy wyrobu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

dobrać przędzę i druty do wykonania swetra dziecięcego,

2)

ustalić sploty jakimi wykonany będzie wyrób,

3)

wykonać próbkę w celu ustalenia niezbędnej liczby oczek do wykonania poszczególnych
elementów wyrobu,

4)

ustalić niezbędną ilość surowca do wykonania elementów wyrobu określonym splotem,

5)

wykonać poszczególne elementy wyrobu monitorując przebieg dziania,

6)

porównać kształt wykonanych elementów z otrzymanymi formami,

7)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przędza,

−

druty różnej grubości,

−

formy i rysunek modelowy wyrobu,

−

miara krawiecka,

−

wzorniki splotów,

−

fartuch ochronny.

Ćwiczenie 3

Wykonaj na szydełkarce płaskiej, będącej na wyposażeniu pracowni, wszystkie elementy

swetra damskiego, wykorzystując do tego otrzymane od nauczyciela formy modelowe
i rysunek modelowy wyrobu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

dobrać przędzę i narzędzia pomocnicze,

2)

sprawdzić stan techniczny szydełkarki,

3)

określić wielkość próbki dzianiny,

4)

obliczyć liczbę obrotów oraz liczbę igieł do wykonania poszczególnych elementów,

5)

wykonać próbkę dzianiny,

6)

wykonać poszczególne elementy wyrobu monitorując przebieg dziania,

7)

zdjąć elementy z maszyny,

8)

porównać kształt wykonanych elementów z otrzymanymi formami,

9)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

szydełkarka płaska,

−

instrukcja obsługi maszyny,

−

surowiec,

−

formy i rysunek modelowy wyrobu,

−

fartuch ochronny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ćwiczenie 4

Wykrój wszystkie elementy bluzki damskiej. W celu wykonania zadania otrzymujesz od

nauczyciela: rysunek modelowy wyrobu, szablony wszystkich elementów wchodzących
w skład wyrobu i dzianinę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

ustalić rodzaj układu kroju,

2)

ustalić kierunek układania szablonów,

3)

ustalić prawą i lewą stronę dzianiny,

4)

obrysować szablony,

5)

wykroić wszystkie elementy wyrobu,

6)

skompletować elementy wyrobu,

7)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

odcinek dzianiny,

–

szablony elementów wyrobu,

–

rysunek modelowy wyrobu,

–

nożyce,

–

przybory do rysowania na dzianinie,

–

plansze różnych układów szablonów,

–

fartuch ochronny.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

ustalić liczbę oczek potrzebnych do wykonania określonego elementu
wyrobu odzieżowego sposobem ręcznym?

2)

ustalić liczbę igieł potrzebnych do wykonania określonego elementu
wyrobu odzieżowego na maszynie dziewiarskiej sterowanej ręcznie?

3)

rozróżnić elementy dziewiarskiego wyrobu odzieżowego?

4)

wykonać elementy dziewiarskiego wyrobu odzieżowego sposobem
ręcznym?

5)

wykonać elementy dziewiarskiego wyrobu odzieżowego na
maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych?

6)

wykonać układ szablonów na dzianinie wzorzystej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

4.2.

Łączenie elementów dziewiarskich wyrobów odzieżowych

4.2.1. Materiał nauczania

Wiadomości ogólne

Szycie jest to łączenie poszczególnych części wyrobu za pomocą nici w całość.

Technologia szycia wyrobów dzianych jest różnorodna i wynika z rodzaju dzianiny (surowca
i splotu) oraz funkcji wyrobu. Na poprawne wykonanie łączenia elementów wpływają:

−

prawidłowy dobór ściegów i szwów,

−

prawidłowy dobór dodatków krawieckich,

−

estetyczne wykonanie łączeń technologicznych.

Ściegi, szwy oraz dodatki krawieckie powinny być dobrane do:

−

rodzaju surowca, splotu i koloru dzianiny,

−

funkcji wyrobu i szwu w wyrobie,

−

zaprojektowanych walorów estetycznych wyrobu, nawiązujących do aktualnych
kierunków mody.

Do szycia wyrobów dzianych stosuje się nici oraz przędze. Przędze wykorzystuje się do

szycia dzianin z przędz wełnianych lub wełnopodobnych.

Przy doborze nici należy uwzględnić ich grubość, kolor, wytrzymałość oraz skład

surowcowy.

Grubość nici dostosowuje się do grubości igły, a ta zależy od grubości dzianiny (wielkość

oczka dzianiny). Za prawidłowo dobrane uznaje się te igły i nici, które nie powodują
perforacji w miejscu przeszycia.

Kolor nici powinien być dobrany do koloru dzianiny, co jest szczególnie ważne przy

wykonywaniu przeszyć widocznych na zewnętrznej stronie wyrobu. Wytrzymałość nici
decyduje o trwałości połączeń, a także o przebiegu procesu szycia. Nici o niskiej
wytrzymałości są zrywane podczas szycia, a szwy wykonane takimi nićmi pękają
w warunkach użytkowania wyrobu.

Skład surowcowy nici powinien być dostosowany do rodzaju surowca występującego

w dzianinie.

Dzianiny ręcznie wykonywane szyjemy ręcznie.

Szycie ręczne

Do łączenia elementów dzianin wytwarzanych ręcznie stosowane są ściegi i szwy ręczne.

Ś

ciegi ręczne stosowane są również do zdobienia odzieży.

Ś

cieg jest podstawowym elementem połączenia nitkowego. Jest to układ nici

wprowadzonej do materiału włókienniczego za pomocą igły. Przy wykonywaniu ściegów
ręcznych należy pamiętać, by nitka była przyciągana równomiernie.

Szew jest to połączenie dwóch oddzielnych elementów wyrobu za pomocą ściegów

ręcznych lub maszynowych.

Ś

ciegi ręczne dzielimy na następujące grupy:

Ś

ciegi wewnętrzne:

−

przed igłą (rys. 14.) – długość ściegów równa się odstępom między ściegami – jest on
jednakowy na stronie wierzchniej i spodniej zszywanych warstw. Wykonuje się go od
strony prawej do lewej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Rys. 14. Ścieg przed igłą [2]

−

fastrygowy (rys. 15) – stosuje się do chwilowego połączenia elementów wyrobów.
Wykonuje się go w taki sam sposób jak ścieg przed igłą, zmniejszając odstępy między
ś

ciegami. Na stronie wierzchniej fastrygowanych elementów widoczne są dłuższe odcinki

niż na stronie spodniej.

Rys. 15. Ścieg fastrygowy [2]

−

za igłą (rys. 16) – wyglądem zewnętrznym przypomina ścieg przed igłą. Różnica
uwidacznia się na spodniej stronie, gdzie ściegi zachodzą na siebie na 1/3 długości
ś

ciegu. Wykonuje się go od strony prawej do lewej.

Rys. 16. Ścieg za igłą [2]

−

stębnowy (rys. 17) – na wierzchniej stronie wygląda jak ścieg maszynowy, natomiast na
stronie spodniej każdy ścieg zachodzi na połowę poprzedniego. Ścieg wykonuje się od
strony prawej do lewej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Rys. 17. Ścieg stębnowy [2]

−

pętelkowy (rys. 18) – powstaje z kolejnego wykonania jednego ściegu przed igłą
z niedociągniętą nitką w kształcie pętelki oraz dwóch ściegów przed igłą. Ścieg ten jest
stosowany do przenoszenia konturów elementów wyrobu odzieżowego oraz do
przenoszenia znaków spotkania na drugą warstwę tkaniny i oznaczania konturów form.

Rys. 18. Ścieg pętelkowy [2]

−

kryty (rys. 19) – jest używany najczęściej do podszywania obrębów, plisek i tym
podobne. Jest on niewidoczny na stronie wierzchniej, natomiast na stronie spodniej są
widoczne krótkie odcinki nici łączącej krawędź obrębu z dzianiną.

Rys. 19. Ścieg kryty [2]

−

pikowy (rys. 20) – łączy dwie warstwy materiału, z których spodnia załapana jest do
połowy jej grubości. Służy do łączenia materiału wierzchniego z wkładem
usztywniającym.

Rys. 20. Ścieg pikowy [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ściegi brzeżne:

−

ś

cieg okrętkowy (rys. 21) – służy do zabezpieczania brzegów przed strzępieniem się oraz

do łączenia materiałów. Wykonuje się go od strony lewej do prawej, jest to szereg
równych i równoległych odcinków nici ułożonych skośnie do brzegu dzianiny.

Rys. 21. Ścieg okrętkowy [2]

−

ś

cieg dziergany (rys. 22) – służy do zabezpieczania brzegów przed strzępieniem się oraz

do wykonywania dziurek. Jest to szereg równych równoległych odcinków prostopadłych
do brzegu materiału, zakończonych przewiązaniem nitki wzdłuż wykończonego brzegu.

Rys. 22. Ścieg dziergany [2]

Ś

ciegi ozdobne:

−

ś

cieg łańcuszkowy (rys. 23) – ścieg stanowiący szereg ogniw, z których każde wychodzi

z poprzedniego.

Rys. 23. Ścieg łańcuszkowy [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

−

ś

cieg gałązkowy (rys. 24) – składa się z dwóch szeregów ukośnie skierowanych do siebie

ś

ciegów. Ściegi jednego szeregu znajdują się w połowie ściegami drugiego szeregu.

Rys. 24. Ścieg gałązkowy [2]

−

ś

cieg krzyżykowy (rys. 25) – składa się ze skośnych odcinków nici krzyżujących się ze

sobą w połowie długości.

Rys. 25. Ścieg krzyżykowy [2]

−

ś

cieg zygzak (rys. 26) – składa się ze skośnych odcinków stykających się ze sobą

końcami i ułożonych pod jednakowym kątem.

Rys. 26. Ścieg zygzakowy [2]

−

ś

cieg sznureczkowy (rys. 27) – tak zwana żyłka, wykonuje się go od strony lewej lub

prawej. Na wierzchniej i spodniej stronie jest widoczny ścieg o całej długości. Każdy
następny ścieg zaczyna się od połowy poprzedniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Rys. 27. Ścieg sznureczkowy [2]

Narzędzia i przyrządy do szycia ręcznego

Igła – składa się z ucha, trzonu i ostrza (rys. 28). Ucho służy do nawlekania nitki, trzon do

trzymania igły w czasie szycia, a ostrze do przekłuwania materiału. Igły dzielimy ze względu
na ich grubość i długość. Najczęściej używa się igieł średnich i długich.

Rys. 28. Budowa igły do szycia ręcznego [2]

Szpilki – stosowane do wstępnego łączenia elementów wyrobu. Szpilki różnią się od igieł

tym, że zamiast ucha mają główkę metalową, szklaną lub z tworzywa.

Naparstek – chroni środkowy palec i ułatwia pracę. Dobrze dobrany naparstek nie spada

z palca w trakcie szycia.

Szycie maszynowe

Ogólna budowa maszyny:

Maszyny do szycia składają się z dwóch podstawowych części: głowicy i stołu. Do

elementów stołu należą: płyta, podstawa, silnik elektryczny, pedał napędu i pedał do
podnoszenia stopki dociskowej. Płyta stołu dostosowana jest do rodzaju maszyny i niekiedy
do rodzaju wykonywanej operacji technologicznej. Głowice maszyn mają różne formy.

W głowicy maszyny są osadzone zespoły mechanizmów tworzących ścieg oraz

mechanizmy regulacji i sterowania.

Mechanizmy tworzące ścieg:

−

mechanizm igielnicy,

−

mechanizm chwytacza lub chwytaczy,

−

mechanizm transportu materiału,

−

mechanizm podciągacza nici.

W niektórych maszynach współdziała także mechanizm noży.

Elementem roboczym mechanizmu igielnicy jest igła (rys. 29), której zadaniem jest

przeprowadzenie nici górnej przez warstwę zszywanych materiałów oraz utworzenie pętli
w celu przewiązania jej z pętlą nici dolnej. Igielnicom jest nadawany zazwyczaj ruch
pionowo–zwrotny, w niektórych typach maszyn także wahadłowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Rys. 29. Budowa igły maszynowej [2]

Elementem roboczym mechanizmu chwytacza jest chwytacz, którego zadaniem jest

przewiązanie nitki dolnej z nitką igły. Ruchy nadawane chwytaczowi są obrotowe lub
wahadłowe.

Ś

ciegi i szwy maszynowe

Ś

cieg powstaje przez przeplecenie nitek: górnej i dolnej, na skutek czego następuje

połączenie lub połączenie i obrzucenie zszywanych dzianin.

Skok ściegu – odległość między kolejnymi wkłuciami igły, mierzona w milimetrach.

Gęstość szwu mierzy się liczbą skoków igielnicy na określoną jednostkę długości.

Szew powstaje w wyniku przeszycia jednej lub kilku warstw materiału.

Podział maszyn

Ze względu na przeznaczenie maszyny szwalnicze dzielimy na:

−

maszyny ogólnego przeznaczenia, przy pomocy których wykonuje się, oprócz łączenia
elementów wyrobów, również wiele innych operacji technologicznych (stębnówki,
owerloki, obrębiarki).

−

maszyny specjalnego przeznaczenia, służące do wykonywania jednej, określonej
technologicznej (np. dziurkarki, guzikarki, hafciarki).
Ze względu na rodzaj tworzonego ściegu maszyny szwalnicze dzielimy na:

−

maszyny stębnowe,

−

maszyny łańcuszkowe.

Maszyny szwalnicze stosowane do wytwarzania dziewiarskich wyrobów odzieżowych:

−

stębnówka łańcuszkowa,

−

owerlok,

−

łączarka.
Stębnówki wiążące ścieg łańcuszkowy należą do grupy maszyn podstawowych,

stosowanych w procesie szycia wyrobów dzianych. Dokonując ich podziału w zależności od
liczby igieł i liczby nitek w ściegu, wyodrębnia się:

−

stębnówki jednoigłowe o ściegu jednonitkowym,

−

stębnówki jednoigłowe o ściegu dwunitkowym,

−

stębnówki dwu i wieloigłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Stębnówki o ściegu łańcuszkowym jednonitkowym stosuje się wyłącznie do

wykonywania szwów pomocniczych, spruwanych w dalszym procesie. Do szycia wyrobów
odzieżowych stosuje się stębnówki o ściegu dwunitkowym. Służą one do łączenia elementów
dzianych o trwale zakończonej krawędzi lub elementów krojonych po uprzednim obrzuceniu
ich krawędzi.

Stębnówka łańcuszkowa jednoigłowa dwunitkowa (rys. 30)

Charakterystyczną cechą tego typu maszyn jest praca jedną igłą oraz wiązanie ściegu

łańcuszkowego z dwóch nitek: nitki z igły i nitki z chwytacza. W igielnicy osadzona jest jedna
igła, chwytacz jest hakowy. Lewa i prawa strona szwu różnią się między sobą. Po prawej
stronie widoczne są odcinki pojedynczej nitki igły leżące na jednej linii prostej. Po przeciwnej
stronie są widoczne oczka łańcuszka utworzonego przez nitkę chwytacza, przeplatane
punktowo nitką igły. Ścieg łańcuszkowy tworzy elastyczny, gładki szew. Wiązanie ściegu
stębnówki łańcuszkowej jest spruwalne. Spruwanie ściegu należy zawsze zaczynać od
zakończenia wiązania ściegu, ścieg jest niespruwalny w kierunku od rozpoczęcia wiązania do
zakończenia szycia. Ze wzglądu na dużą rozciągliwość szwów stębnówki łańcuszkowe są
niezbędne przy szyciu wyrobów wytworzonych z dzianin o różnej konstrukcji splotów
i z różnych przędz.

Rys. 30. Budowa stębnówki łańcuszkowej jednoigłowej dwunitkowej [2]

Proces wiązania ściegu na maszynie łańcuszkowej dwunitkowej przedstawia rys. 31

a wygląd szwu – rys. 32.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Rys. 31. Proces wiązania ściegu łańcuszkowego dwunitkowego [2]

Rys. 32. Wygląd szwu łańcuszkowego dwunitkowego [2]

Owerlok (zszywarko-obrzucarka)

Owerloki służą do zszywania elementów z jednoczesnym obrębieniem ich krawędzi,

zabezpieczając je w ten sposób przed strzępieniem. W tej grupie maszyn wyodrębnia się
następujące typy:

−

jednoigłowe dwunitkowe – służące wyłącznie do obrzucania krawędzi elementów
wyrobów (pojedynczych warstw) i stosuje się go wszędzie tam, gdzie występują szwy
rozkładane,

−

jednoigłowe trzynitkowe – będące podstawowymi maszynami stosowanymi w procesie
konfekcjonowania dzianin i służące do zszywania elementów z jednoczesnym
obrzuceniem krawędzi,

−

dwuigłowe czteronitkowe – spełniające taką samą funkcję jak owerloki trzynitkowe
i stosowane są w konfekcjonowaniu wyrobów z dziani półodpasowanych, grubych
o splocie dwułożyskowym,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

−

dwuigłowe pięcionitkowe – stosowane wszędzie tam, gdzie wymagane jest szczególne
wzmocnienie szwu łączącego.
Głowica owerloka ma budowę zwartą o sylwetce odmiennej od innych maszyn (rys. 33).

Rys. 33. Budowa owerloka [2]

Do podstawowych mechanizmów owerloka należą:

−

mechanizm igielnicy,

−

mechanizm chwytacza wiążącego ścieg zabezpieczający,

−

mechanizm chwytacza wiążącego ścieg łańcuszkowy,

−

mechanizm tnący,

−

mechanizm przesuwu materiału,

−

mechanizm stopki dociskowej.

Ś

ciegi obrzucające są rozciągliwe. Trwałość szwu i wykończenia brzegów zależą od

rodzaju ściegu.

Rys. 34. Proces wiązania ściegu obrzucającego trzynitkowego [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

a)

b)

c)

d)

Rys. 35. Ściegi obrzucarek: a) ścieg dwunitkowy, b) trzynitkowy,

c) czteronitkowy, d) pięcionitkowy 1 do 5 – nitki [2]

Prawidłowe wykonanie szwu zależy od właściwego naprężenia nici wiążących ścieg,

ustawienia odpowiedniej gęstości ściegu oraz szerokości szwu, a tym samym szerokości
ś

ciegu.

Łączarka – maszyna służąca do doszywania elementów dzianych, np. kołnierzy,

mankietów, patek kieszeniowych, lamówek. Stosowana jest w procesie szycia wyrobów
z dzianin odpasowanych lub półodpasowanych. Ścieg łączarki jest więc stosowany wtedy, gdy
doszywany element jest zakończony rzędem niezamkniętych oczek. Połączenie elementów
powinno być niewidoczne, co uzyskuje się, stosując do szycia wyłącznie takie same przędze,
z których wykonano doszywany element. W tym przypadku nie należy stosować nici.

Wiązanie ściegu wykonanego na łączarce przypomina wiązanie ściegu stębnowego

łańcuszkowego. Po stronie szycia widoczne są łączniki zbliżone do łączników oczka dzianiny,
po stronie przeciwnej widoczne jest wiązanie łańcuszka.

Szwy i ściegi łączarki powinny spełniać wymagania określone warunkami estetyki

i funkcji użytkowej wyrobu. Ścieg nie powinien być wyczuwalny przy rozciąganiu dzianin
w miejscu przeszycia, powinien być odpowiednio rozciągliwy i wytrzymały.

Łączenie elementów w gotowy wyrób odzieżowy

Elementy wyrobu odzieżowego wykonanego sposobem ręcznym przy użyciu drutów bądź

szydełka można łączyć igłą lub szydełkiem.

Dzianinę szydełkową łączy się po prawej stronie roboty. Umiejętne łączenie pozwala na

użytkowanie dwustronne. Przykłady łączenia elementów wykonanych na szydełku
przedstawiają rysunki: 36, 37, 38 i 39.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Rys. 36. Łączenie dwóch gotowych elementów oczkami łańcuszka [4]

Rys. 37. Łączenie dwóch gotowych elementów półsłupkami [4]

Rys. 38. Łączenie dwóch gotowych elementów igłą – niewidocznie [4]

Rys. 39. Łączenie dwóch gotowych elementów szydełkiem [4]

Błędy procesu szycia

W wyrobach dziewiarskich mogą występować błędy surowca oraz błędy procesu dziania,

wykończania i szycia. Do błędów szycia można zaliczyć:

−

złą gęstość ściegu,

−

nieprawidłowe wiązanie nitek w szwie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

−

nierównomierny ścieg w szwie,

−

krzywo łączone elementy,

−

krzywy, niesymetryczny lub uszkodzony szew,

−

deformację powierzchni i kształtu wyrobu,

−

niedoszycia,

−

nie załapane oczka,

−

wadliwe podszywanie,

−

perforację dzianiny,

−

nie zabezpieczone szwy przed rozpruciem,

−

zabrudzenia,

−

nadmierne ścinanie brzegów łączonych elementów itp.

Wykończenie dziewiarskich wyrobów odzieżowych

Do operacji końcowych procesu konfekcjonowania zalicza się:
Zakończenie szwów – ma na celu zabezpieczenie ich przed ewentualnym spruciem.

Obcinanie nitek wiążących ścieg występuje po zakończeniu czynności szwalniczych.

Prasowanie – ma ono na celu wygładzenie powierzchni wyrobu i nadanie mu

odpowiedniego kształtu za pomocą temperatury, pary i docisku. Czynność ta może być
wykonywana między poszczególnymi operacjami szwalniczymi i wówczas ma na celu
rozprasowanie szwów lub niektórych części składowych wyrobu. Prasowaniem końcowym
wyrobu jest całkowite wygładzenie jego powierzchni z nadaniem odpowiedniego kształtu.
Czynności prasowania dokonuje się ręcznie żelazkiem elektrycznym lub elektryczno –
parowym.

Stanowisko prasowania ręcznego stanowią: deska, żelazko elektryczne lub elektryczno –

parowe. Temperatura żelazka może być regulowana w zakresie od 60°C do 250°C, co
pozwala na regulowanie wysokości temperatury prasowania odpowiedniej dla danej grupy
surowcowej. Wyroby z przędz wełnianych i wełnopodobnych prasuje się z parowaniem bez
docisku. Wyroby z przędz wiskozowych i poliamidowych prasuje się bez parowania. Przy
prasowaniu wyrobów dzianych należy przestrzegać parametrów temperatury. Przekroczenie
ustalonych temperatur i siły docisku może spowodować trwałe uszkodzenie powierzchni
prasowanej dzianiny lub ją zdeformować.

Zdobienie – ma na celu podniesienie walorów estetycznych wyrobu. Elementami

zdobniczymi mogą być: frędzle, hafty, pompony, aplikacje i inne.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie ściegi ręczne stosuje się w rękodzielnictwie wyrobów włókienniczych?

2.

Jakie ściegi i szwy stosuje się do łączenia elementów dziewiarskich wyrobów
wykonanych sposobem ręcznym?

3.

Jakie narzędzia stosuje się do ręcznego łączenia elementów dziewiarskich wyrobów
odzieżowych?

4.

Jaka jest kolejność łączenia elementów wyrobów odzieżowych?

5.

Jak zbudowana jest igła maszynowa?

6.

Jakie elementy maszyn szwalniczych biorą udział bezpośrednio w tworzeniu ściegu?

7.

Jakie maszyny szwalnicze stosuje się do łączenia elementów dziewiarskich wyrobów
wykonanych na maszynach dziewiarskich sterowanych ręcznie?

8.

Jakie maszyny szwalnicze stosuje się do łączenia elementów wyrobów odzieżowych
wykrojonych z dzianin metrażowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj wzornik wybranych ściegów ręcznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

2)

ustalić z nauczycielem ściegi do wykonania,

3)

dobrać nici i igły do szycia ręcznego,

4)

wykonać ściegi ręczne,

5)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

płótno do ćwiczeń,

−

nici do szycia ręcznego,

−

przybory do szycia ręcznego,

−

katalogi ściegów ręcznych,

−

fartuch ochronny.

Ćwiczenie 2

Wykonaj wzornik szwów maszynowych stosowanych w procesie szycia wyrobów

odzieżowych z dzianin.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

2)

ustalić z nauczycielem rodzaje i parametry szwów do wykonania,

3)

dobrać maszyny do wykonania szwów,

4)

przygotować maszyny do pracy,

5)

wykonać wzorniki szwów,

6)

dostosować się do przepisów bhp,

7)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

maszyny szwalnicze,

–

próbki dzianin do wykonania wzorników szwów,

–

katalogi szwów maszynowych,

–

przybory do szycia,

–

nici szwalnicze,

–

fartuch ochronny.

Ćwiczenie 3

Połącz w gotowy wyrób, wcześniej wykonane na drutach elementy swetra dziecięcego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

2)

na podstawie rysunku modelowego ustalić chronologię połączenia elementów w gotowy
wyrób,

3)

ustalić sposób połączenia elementów,

4)

dobrać narzędzia i przędzę do wykonania zadania,

5)

połączyć elementy w gotowy w wyrób zgodnie z ustaloną chronologią,

6)

wykończyć wyrób,

7)

dostosować się do przepisów bhp,

8)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

elementy swetra dziecięcego,

–

rysunek modelowy swetra dziecięcego,

–

przybory i materiały pomocnicze do wykonania wyrobu,

–

stanowisko prasowalnicze,

–

fartuch ochronny.

Ćwiczenie 4

Połącz w gotowy wyrób wszystkie elementy swetra damskiego wykonane na szydełkarce

płaskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

2)

na podstawie rysunku modelowego ustalić chronologię połączenia elementów w gotowy
wyrób,

3)

ustalić sposób połączenia elementów,

4)

dobrać przędzę do wykonania zadania,

5)

dobrać maszyny do wykonania zadania,

6)

połączyć elementy w gotowy wyrób zgodnie z ustaloną chronologią,

7)

wykończyć wyrób,

8)

dostosować się do przepisów bhp,

9)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

elementy swetra damskiego,

−

rysunek modelowy swetra damskiego,

−

przybory i materiały pomocnicze do wykonania wyrobu,

−

maszyny szwalnicze,

−

stanowisko prasowalnicze,

−

fartuch ochronny.

Ćwiczenie 5

Z otrzymanych od nauczyciela wykrojonych elementów uszyj bluzkę damską. Rysunek

modelowy bluzki damskiej otrzymasz od nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

2)

sprawdzić poprawność i kompletność wykrojonych elementów na podstawie rysunku
modelowego,

3)

ustalić chronologię czynności na podstawie rysunku modelowego,

4)

dobrać nici do wykonania zadania,

5)

przygotować maszyny szwalnicze do wykonania zadania,

6)

uszyć wyrób zgodnie z zaplanowaną chronologią wykonania,

7)

wykończyć wyrób,

8)

podczas wykonywania zadania dostosować się do przepisów bhp,

9)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rysunek modelowy wyrobu,

−

komplet wykrojonych elementów bluzki z dzianiny,

−

dodatki krawieckie,

−

maszyny szwalnicze,

−

stanowisko prasowalnicze wyposażone w żelazko parowe,

−

przybory i narzędzia pomocnicze,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

fartuch ochronny.

Ćwiczenie 6

Ustal chronologię szycia wyrobu odzieżowego na podstawie otrzymanego od nauczyciela

rysunku modelowego wyrobu oraz wykazu operacji technologicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeanalizować rysunek modelowy wyrobu odzieżowego,

2)

zapoznać się z wykazem operacji technologicznych,

3)

wybrać odpowiednie operacje technologiczne,

4)

zapisać

w

zeszycie

przedmiotowym

operacje

technologiczne

w

kolejności

chronologicznej,

5)

zaprezentować swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rysunek modelowy wyrobu,

−

wykaz różnych operacji technologicznych,

−

zeszyt ćwiczeń.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

zdefiniować pojęcie szwu?

2)

podać chronologię szycia dziewiarskich wyrobów odzieżowych?

3)

określić zadania owerloka?

4)

rozróżnić elementy tworzące ścieg w maszynach szwalniczych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawdziwa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeżeli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przedstawione elementy odzieży wykonane są z dzianiny

a)

metrażowej w formie płaskiej.

b)

półodpasowanej.

c)

odpasowanej.

d)

metrażowej w formie workowej.

2.

Dzianiny wytwarzane w odcinkach o określonej długości, zgodnej z długością elementu
wyrobu, w których jedna krawędź odcinka jest trwale zakończona i wykonana zazwyczaj
w formie ściągacza to dzianiny
a) półodpasowane.
b) metrażowe.
c) odpasowane.
d) odcinkowe.

3.

Ś

cieg ręczny przedstawiony na rysunku to

a) krzyżykowy.
b) łańcuszek.
c) kryty.
d) za igłą.

4.

Dwukierunkowy układ szablonów zastosujesz do dzianin
a) odpasowanych.
b) metrażowych o określonym kierunku wzoru.
c) z okrywą włosową.
d) metrażowych gładkich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

5.

Ś

cieg przedstawiony na rysunku zastosujesz do

a) wstępnego łączenia elementów wyrobu odzieżowego.
b) przenoszenia konturów elementów wyrobu odzieżowego.
c) zdobienia elementów wyrobu odzieżowego.
d) łączenia elementów wyrobu odzieżowego.

6.

Ś

cieg przedstawiony na rysunku zastosujesz do

a) łączenia elementów wyrobu odzieżowego.
b) przenoszenia konturów elementów wyrobu odzieżowego.
c) wstępnego łączenia elementów wyrobu odzieżowego.
d) zdobienia elementów wyrobu odzieżowego.

7.

Ś

ciągacz w rękawie swetra męskiego można wykonać splotem

a) dwuprawym.
b) atłasem.
c) lewoprawym.
d) łańcuszkowym.

8.

Ś

cieg przedstawiony na rysunku zastosujesz do

a) łączenia elementów.
b) zabezpieczania brzegów elementów.
c) zdobienia elementów.
d) wstępnego łączenia elementów.

9.

Pokazany na rysunku ścieg ręczny to ścieg
a) przed igłą.
b) fastrygowy.
c) stębnowy.
d) za igłą.

10.

Odległość między kolejnymi wkłuciami igły to
a) gęstość szwu.
b) szerokość szwu.
c) skok ściegu.
d) szerokość ściegu.

11.

Przedstawiony na rysunku ścieg powstaje na maszynie
a) łańcuszkowej jednonitkowej.
b) łańcuszkowej dwunitkowej.
c) owerloku dwunitkowym.
d) owerloku trzynitkowym.

12.

Ś

cieg przedstawiony na rysunku powstaje na owerloku

a) pięcionitkowym.
b) trzynitkowym.
c) dwunitkowym.
d) czteronitkowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

13.

Elementy czapki, wykonane na szydełku połączysz
a) owerlokiem.
b) stębnówką łańcuszkową jednogłową.
c) szydełkiem.
d) łączarką.

14.

Sweter pokazany na rysunku ma rękawy typu
a) z główką.
b) płaskie.
c) kimono.
d) raglan.

15.

Do zszycia wyrobu dziewiarskiego wykonanego sposobem ręcznym użyjesz
a) przędzy tej samej grubości.
b) przędzy cieńszej.
c) nici szwalniczych.
d) przędzy grubszej.

16.

Do łączenia i zabezpieczenia krawędzi elementów wyrobów odzieżowych wykrojonych
z dzianin metrażowych użyjesz
a) stębnówki łańcuszkowej jednonitkowej.
b) owerloka dwunitkowego.
c) owerloka trzynitkowego.
d) stębnówki łańcuszkowej dwunitkowej.

17.

Wykonując wyrób odzieżowy sposobem ręcznym przy użyciu szydełka zastosujesz
między innymi splot
a) dwuprawy.
b) dwulewy.
c) lewoprawy.
d) słupek.

18.

Elementy dziewiarskiego wyrobu odzieżowego wykonasz na
a) szydełkarce płaskiej.
b) krośnie czółenkowym.
c) krośnie rapierowym.
d) snowarce.

19.

Elementy dziewiarskiego wyrobu odzieżowego wykonane na drutach to dzianiny
a) metrażowe.
b) odpasowane.
c) półodpasowane.
d) odcinkowe.

20.

Podstawowym elementem tworzącym ścieg w maszynach szwalniczych jest
a) naprężacz nici.
b) igła.
c) nici szwalnicze.
d) podciągacz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzieżowych

Zakreśl poprawną odpowiedź

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

6.

LITERATURA

1.

Dziamara H.: Dziewiarstwo maszynowo-ręczne. Technologia dla ZSZ. WSiP, Warszawa
1987

2.

Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. Część 1 i 2. WSiP

3.

Kornobis E.: Mrożewski Z., Stajniak K.: Dziewiarstwo cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 1990

4.

Kotecka I.: Album splotów szydełkowych. Wydawnictwo Watra warszawa 1985

5.

Tyszka M. (red.): Konfekcjonowanie dzianin. Część 1. WSiP

6.

Waśniewski S.: Dziewiarstwo maszynowe. WSiP, Warszawa 1988

Czasopisma specjalistyczne:
1.

Anna,

2.

Igłą i nitką.