2b Jak prowadzic dialog miedzykulturowy

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

Jak prowadzi

dialog mi

dzykulturowy?

Pakiet edukacyjny

Katarzyna Kopff-Muszy

ska

trenerka edukacji mi

dzykulturowej

specjalistka ds. projektów

Centrum Bada

Holokaustu Uniwersytet Jagiello

ski

Kraków

grudzie

2008

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

1. Wst

Nieuchronnie post

puj

cy proces globalizacji, wymaga od nauczycieli, aby pomogli uczniom

nauczy

radzi

sobie z ró

norodno

w pluralistycznym społecze

stwie. Dlatego tak

ne staje si

kształtowanie postaw akceptacji dla ró

norodno

ci kulturowej, szacunku dla

kultur mniejszo

ci oraz uwzgl

dnienie pozaszkolnych do

wiadcze

ucznia w procesie

uczenia si

. Realizacja tych zada

wymaga, aby nauczyciel dysponował ró

nymi

narz

dziami dydaktycznymi oraz metodami, które mog

pomóc uczniom u

wiadomi

sobie

samo

ść

własn

, ujrze

w szerszej perspektywie to

samo

ci grupy, pomóc

przezwyci

ęż

negatywne stereotypy narodowe i uprzedzenia, wskaza

jak

ród ludzi,

których kultura, system warto

ci i obyczaje s

sto obce i niezrozumiałe. Wychowanie

młodych ludzi w poczuciu,

e nie ma lepszych i gorszych kultur,

e ró

norodno

ść

jest

warto

i warunkiem rozwoju ka

dej kultury umo

liwia prowadzenie dialogu

dzykulturowego i w rezultacie pomaga przystosowa

ycia w wielokulturowym

otoczeniu.

Strategie uczenia mi

dzykulturowego ró

od podawczych metod. W

przeciwie

stwie do tradycyjnego uczenia „z zewn

trz”, czy te

„z góry”, edukacja

dzykulturowa opiera si

na uczeniu „od

rodka”, czyli od innych i z innymi, przy

zało

eniu,

e wszyscy mo

emy wiele nauczy

od siebie nawzajem wła

nie dzi

ki temu,

e jeste

my inni. Stały proces wzajemnego uczenia si

odbywa si

poprzez bycie razem,

wymian

wiadcze

, rozmow

, współdziałanie, jednym słowem przez prowadzenie

dialogu mi

dzykulturowego. Rol

nauczyciela jest przekonanie uczniów,

e ró

norodno

ść

jest warto

, czym

, co wzbogaca, a nie zagra

a naszej to

samo

ci. Kształtowanie

postawy otwarto

ci na innych, uznanie prawa ka

dego do zachowania odmienno

ci,

odsuni

cie pokusy narzucania innym swoich przekona

, wreszcie rozbudzenie w uczniach

gotowo

ci do ci

głego uczenia si

z innymi i od innych to zadania nauczyciela, tak samo

ne jak przekazywanie wiedzy akademickiej.

Metody uczenia mi

dzykulturowego mog

wykorzystane tak

e w polskiej, z reguły

mono-etnicznej klasie, poniewa

de spotkanie z drugim człowiekiem jest spotkaniem z

inn

kultur

. Stosowanie metod nauczania z zakresu edukacji mi

dzykulturowej korzystnie

wpływa na efekty nauczania, poniewa

z jednej strony pomaga nauczycielowi zaktywizowa

wspiera

uczniów nie

miałych, których problemy z nauk

i rówie

nikami wynikaj

sto z

niskiej samooceny, z drugiej twórczo wykorzysta

fakt zró

nicowania uczniów pod wzgl

dem

zainteresowa

, zdolno

ci i umiej

tno

ci tak intelektualnych, jak i społecznych.

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

Przedstawione poni

wiczenia z zakresu edukacji mi

dzykulturowej mieszcz

szerokim spectrum działa

edukacyjnych, których celem jest nabywanie kompetencji

dzykulturowych przez uczniów i nauczycieli. Wszystkie

wiczenia mog

wykorzystane przez nauczycieli ucz

cych ró

nych przedmiotów, przez wychowawców

podczas lekcji wychowawczych, a tak

e przez pedagogów szkolnych.

wiczenie powinno by

podsumowane przez nauczyciela prostym pytaniem, które

pozwoli uczniom na autorefleksj

(np.: Czego dowiedzieli

cie si

o sobie i innych? Czy

nauczyli

cie si

czego

nowego? Jak wam si

razem pracowało/dyskutowało? Czym jest

kompromis?)

2. Spis

wicze

I. Praca nad okre

leniem własnej to

samo

1. Mapa to

samo

ci [zał.1]

2. Moje imi

3. Gwiazda Hollywood

4. Bingo [zał.2]

II. Budowanie postawy tolerancji i gotowo

ci do kompromisu

1. Abigail [zał.3]; Rzeka aligatorów [zał.4]

2. Wymarzony partner [zał.5]; Wymarzony przyjaciel/przyjaciółka [zał.6]

3. Moja idealna wyspa

III. Praca nad atmosfer

współodpowiedzialno

ci i współpracy w grupie

1. Rysunek z pami

ci [zał.7]

2. Wzajemne dyktowanie [zał.8]

3. Uwa

aj co si

dzieje wokół ciebie [zał.9]

IV. Refleksja nad skłonno

do uproszcze

i nadinterpretacji

1. Zako

cz zdanie...

2. Kobiety i m

ęż

czy

3. Antropolodzy i tubylcy

V. Zapobieganie dyskryminacji

1. Z kim chciałby

zamieszka

? [zał.10]

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

2. Krok do przodu [zał.11]

3. Wywiad [zał.12]

3. Opis i komentarz do poszczególnych

wicze

I. Praca nad okre

leniem własnej to

samo

1. Mapa to

samo

ci [zał.1] - instrukcja znajduje si

na kartkach, które otrzymuj

uczniowie. Celem

wiczenia jest zastanowienie si

nad swoj

samo

czynnikami, osobami, sytuacjami, które miały b

maj

wpływ na formowanie si

naszej to

samo

ci. Konkluzj

wiczenia powinna by

refleksja,

e nikt z nas nie ma

jednej okre

lonej i niezmiennej to

samo

ci, poniewa

nasz

samo

ść

budujemy w

relacji do innych ludzi, z którymi wchodzimy w interakcje.

Czas trwania: ok. 20 minut

2. Moje imi

– ka

dy ucze

zapisuje swoje imi

pionowo, nast

pnie wymy

la i zapisuje

przymiotniki, które zaczynaj

od kolejnej litery imienia. Przymiotniki te okre

laj

pozytywne cechy charakteru i wygl

du wła

ciciela imienia. Po zako

czeniu

wiczenia uczniowie w parach odczytuj

sobie nawzajem przymiotniki „ukryte” w

swoich imionach, ochotnicy mog

na forum całej klasy „rozszyfrowa

” znaczenie

swojego imienia. Celem

wiczenia jest zastanowienie si

nad swoj

samo

wzmocnienie pozytywnego wizerunku własnego poprzez odnalezienie w sobie

wyj

tkowych i dobrych cech.

Czas trwania: ok. 15 minut

3. Gwiazda Hollywood – ka

dy ucze

otrzymuje kartk

z rysunkiem gwiazdy w

kształcie przypominaj

cej gwiazd

z „chodnika gwiazd” w Hollywood.

wiczenie

wykonuje si

w parach, a zadaniem uczniów jest przeprowadzenie ze sob

nawzajem wywiadu w oparciu o 5 ustalonych wcze

niej i podanych pyta

. Wszyscy

uczniowie zapisuj

te same pytania przy ka

dym z 5 ramion gwiazdy. Przykładowe

pytania:

•

Jaki masz cel w

yciu?

•

Kto jest w Twoim

yciu dla najwa

niejsz

osob

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

•

Co lubisz robi

w wolnym czasie?

•

Z czego si

miejesz?

Uczniowie w parach odtwarzaj

wywiady na forum klasy, na

laduj

c formuł

wywiadu z gwiazd

Hollywood. Ka

dy ucze

jest „gwiazd

Hollywood”

przedstawian

przez „dziennikarza” i odwrotnie, ka

dy jako „dziennikarz”

przedstawia swego partnera jako gwiazd

. Prezentacji wszystkich uczniów jako

„gwiazd Hollywood” towarzysz

brawa ze strony całej klasy jako publiczno

ci.

wiczenie pozytywnie wpływa na wizerunek własny ka

dego ucznia, gdy

przez

chwil

znajduje si

on w centrum uwagi całej klasy i jest uznany za gwiazd

Czas trwania: ok. 45 minut.

4. Bingo [zał.2] – ka

dy ucze

otrzymuje kartk

z szachownic

, tak

jak do gry Bingo,

nast

pnie podchodzi po kolei do ka

dej osoby z klasy i zadaje jedno pytanie

dotycz

ce wybranej przez siebie kategorii zapisanej na karcie Bingo. Je

li uzyska

odpowied

negatywn

wówczas nic nie zapisuje na swojej karcie Bingo i przechodzi

do nast

pnej osoby zadaj

c to samo lub inne pytanie. Je

li natomiast uzyska

odpowied

twierdz

, wtedy w odpowiedniej „kratce” poni

ej kategorii, o któr

pytał

zapisuje imi

kolegi/kole

anki i przechodzi do nast

pnej osoby. Osoba, która

pierwsza w jednej z linii: pionowej, poziomej lub po przek

tnej uzyska pi

ęć

twierdz

cych odpowiedzi na zadawane przez siebie pytania i na swojej karcie

wpisała 5 imion kolegów/kole

anek, krzyczy gło

no „Bingo”. Wszyscy uczniowie

musz

aktywni podczas

wiczenia, nikt nie mo

e siedzie

i czeka

kto

niego podejdzie, trzeba wej

ść

w interakcje ze wszystkimi osobami w grupie. Nie

wolno próbowa

zapełni

karty Bingo odpowiedziami jednej lub dwóch osób.

wiczenie pomaga w zintegrowaniu zespołu, pozwala uczniom o ni

szym statusie w

grupie wł

czy

do zabawy i zosta

zauwa

onym przez kolegów, jest okazj

poznania innych i powiedzenia czego

o sobie samym.

Czas trwania: w zale

ci od liczebno

ci grupy ok. 15-20 minut.

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

II. Budowanie postawy tolerancji i gotowo

ci do kompromisu

1. Abigail [zał.3]; Rzeka aligatorów [zał.4] – instrukcja znajduje si

na kartkach, które

otrzymuj

uczniowie.

wiczenie uczy sztuki prowadzenia dyskusji, pokazuje

zło

ono

ść

postaw ludzi i u

wiadamia jak trudno jest dokona

jednoznacznej oceny

postaw i zachowa

innych ludzi, ich wyborów i motywacji, pokazuje czym jest

kompromis i jak czasami trudno go osi

ąć

wiczenie jest w dwóch wersjach: dla

grupy uczniów gimnazjum (Rzeka aligatorów) i liceum (Abigail).

Czas trwania: ok. 45 minut.

2. Idealny partner [zał.5] i Idealny przyjaciel [zał.6] – instrukcja znajduje si

kartkach, które otrzymuj

uczniowie. Celem

wiczenia jest zwrócenie uczniom uwagi

na to,

e ka

dy z nas mo

e mie

inne warto

ci i uznawa

inne priorytety ani

eli

kolega/kole

anka i

e jest to sytuacja normalna.

wiczenie jest w dwóch wersjach:

dla grupy uczniów młodszych (gimnazjum) Idealny przyjaciel, i starszych (liceum)

Idealny partner.

Czas trwania: ok. 20 minut

3. Moja wyspa – uczniowie w parach lub 4-5 osobowych grupach okre

laj

zasady,

które b

obowi

zywa

mieszka

ców ich wirtualnej wyspy. Po zako

czeniu

wiczenia, reprezentanci grup prezentuj

na forum klasy regulamin swojej wyspy,

podaj

c argumenty przemawiaj

ce za poszczególnymi jego punktami.

wiczenie

pokazuje, jakie warto

ci, zasady zachowania, postawy itp. s

ne dla uczniów i

e stanowi

dobry punkt wyj

cia do dyskusji na temat rozumienia kultury.

Czas trwania: ok. 30 minut

III. Praca nad atmosfer

współodpowiedzialno

ci i współpracy w grupie

1. Rysunek z pami

ci [zał.7] - ka

dy ucze

dostaje kartk

z rysunkiem (postaci,

przedmiotu, figury geometrycznej, wzoru abstrakcyjnego), który b

dzie odtwarzał z

pami

ci oraz czyst

kartk

. Nauczyciel odczytuje kolejne punkty instrukcji [zał.],

według których post

puj

uczniowie.

wiczenie ma na celu u

wiadomienie, i

dzi

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

współpracy z innymi mo

emy osi

ąć

lepsze rezultaty. Uczniowie, którzy wykonuj

z pami

ci kopi

otrzymanego rysunku najpierw samodzielnie, potem w parze i

wreszcie w grupie mog

sami przekona

e warto sobie pomaga

i tłumaczy

Nauczyciel powinien zastrzec na pocz

tku

wiczenia,

e nie wolno nikogo wyr

cza

w pracy i

e wykonanie pracy za kogo

nie jest

adn

pomoc

Czas trwania: ok. 10 minut

2. Wzajemne dyktowanie [zał.8] –

wiczenie wykonuje si

w parach, ka

da osoba w

parze otrzymuje kartk

z połow

tekstu, drug

połow

ma na swojej kartce partner.

Uczestnicy nie pokazuj

partnerowi swojej połowy tekstu, lecz dyktuj

sobie na

przemian po jednej linijce tekstu, a

do chwili, kiedy obie osoby b

miały pełn

wersj

tekstu. Wykonanie

wiczenia jest mo

liwe tylko dzi

ki współpracy dwóch

osób, cierpliwo

ci, skupieniu uwagi na drugiej osobie i wzajemnej pomocy. Po

zako

czeniu

wiczenia nauczyciel mo

e zapyta

uczniów, jak rozumiej

zawarte w

tek

cie stwierdzenie, i

„tylko wykształceni s

wolni” i czy si

z nim zgadzaj

Czas trwania: ok. 10 minut

3. Uwa

aj co si

dzieje [zał.9] – ka

dy ucze

dostaje jeden lub dwa paski papieru z

zapisanymi na nich poleceniami. Nie wolno pokazywa

innym swoich polece

. Po

upewnieniu si

, czy wszyscy rozumiej

sens polece

umieszczonych na paskach

papieru, nauczyciel daje sygnał do rozpocz

cia

wiczenia, które polega na mo

liwie

jak najszybszym wykonaniu całej sekwencji czynno

ci zapisanych na paskach

papieru rozdanych poszczególnym uczniom. Czynno

ci układaj

w logiczny ci

działa

losowo przydzielonych poszczególnym uczniom w postaci polece

napisanych na paskach papieru. Warunkiem prawidłowego wykonania czynno

ci jest

po pierwsze zrozumienie instrukcji, a po drugie uwa

na obserwacja, tego co dzieje

dookoła.

wiczenie pomaga uczniom u

wiadomi

sobie,

e aby si

uczy

nale

obserwowa

i słucha

innych oraz

e umiej

tno

ść

skupienia uwagi jest niezb

dna

dla prawidłowego wykonywania zada

. Sukces całej grupy jest mo

liwy tylko je

wszyscy uczniowie prawidłowo wykonaj

swoje polecenia, w tym sensie

wiczenie

buduje atmosfer

przynale

ci do grupy i współodpowiedzialno

ci za wykonanie

powierzonego zadania.

Czas trwania: ok. 5 minut

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

IV. Refleksja nad skłonno

do uproszcze

i nadinterpretacji

1. Zako

cz zdanie... –

wiczenie mo

e pomóc nauczycielowi lepiej pozna

swoich

uczniów a tak

e zdiagnozowa

obecno

ść

negatywnych stereotypów w danym

zespole klasowym, stwarza te

liwo

ść

porozmawiania o nich na forum klasy.

Tre

ść

zda

, o których doko

czenie prosi nauczyciel, mo

e by

dowolna,

podyktowana potrzeb

chwili, problemem, który aktualnie pojawił si

yciu klasy.

Uczniowie powinni ko

czy

zdania spontanicznie i bez konsultowania si

z innymi

osobami z klasy.

Po zako

czeniu

wiczenia nauczyciel powinien poprosi

uczniów, aby zastanowili

, czy, a je

li tak, to jakie czynniki zewn

trzne b

wiadczenia osobiste mogły

mie

wpływ na wyra

one przez nich opinie. Je

li uczniowie zechc

podzieli

swoimi przemy

leniami, to nale

y im na to pozwoli

. Celem tego

wiczenia jest

wiadomienie

sobie

faktu,

nas

tworzy

sobie

własne

wyobra

enia/zało

enia dotycz

ce innych ludzi, równie

tych, których nie znamy.

Poni

ej przykładowe problemy, które w oparciu o to

wiczenie, mo

przedyskutowa

z uczniami:

•

Ludzie na zasiłku s

......

•

Polacy w Irlandii pracuj

......

•

…… przyje

do Polski, gdy

…..

•

Nie lubi

tych ...., którzy......

•

Chorzy na AIDS s

…...

Czas trwania: dowolny

2. Kobiety i m

ęż

czy

ni - nauczyciel zapisuje na tablicy mo

liwie du

żą

grup

przymiotników opisuj

cych charakter i natur

człowieka, które podpowiadaj

uczniowie, nast

pnie prosi uczniów, aby w zeszytach narysowali trzy kolumny i

ponad ka

z nich zapisali odpowiednio 3 litery: K (kobiety), M (m

ęż

czy

ni) i R

(razem). Uczniowie zastanawiaj

, których przymiotników zapisanych wcze

niej

na tablicy u

ywaj

do opisania m

ęż

czyzn/chłopców, kobiet/dziewcz

t i obu grup.

Przymiotniki wpisuj

w odpowiednie rubryki. Celem

wiczenia jest zach

cenie

uczniów do autorefleksji nad własnymi postawami wobec zagadnienia płci

uwarunkowanej kulturowo (ang. gender).

Czas trwania: ok. 15 minut

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

3. Antropolodzy i tubylcy – nauczyciel dzieli klas

na dwie grupy (antropologów i

tubylców), w ka

dej z nich musz

znajdowa

i chłopcy, i dziewcz

ta. Jedna

grupa na chwil

opuszcza klas

, aby członkowie drugiej grupy nie słyszeli instrukcji,

które daje im nauczyciel. Zadaniem grupy „antropologów” jest poznanie kultury

pewnej hermetycznej społeczno

ci zamieszkuj

cej wysp

, aby w przyszło

umo

liwi

kontakty handlowe i turystyczne pomi

dzy mieszka

cami wyspy a

wiatem zewn

trznym. Antropolodzy mog

na ró

ne sposoby próbowa

nawi

kontakt

(oczywi

cie

wykluczeniem

przemocy!),

mog

podchodzi

przedstawicieli drugiej grupy indywidualnie lub z koleg

/kole

ank

, mog

rozmawia

z jedn

osob

lub z kilkoma naraz. Grupa „tubylców” otrzymuje od nauczyciela

instrukcje według których b

dzie zachowywa

podczas kontaktu z

„antropologami”. Instrukcje s

tylko dwie: pierwsza - kobietom nie wolno rozmawia

z obcymi m

ęż

czyznami (aby nawi

jakikolwiek kontakt z obcym m

ęż

czyzn

kobieta musi by

w towarzystwie m

ęż

czyzny ze swego plemienia) i druga: na ka

pytanie zadane z u

miechem odpowied

zawsze brzmi „TAK”, a bez u

miechu

„NIE”. „Tubylcy” musz

zachowa

te zasady w tajemnicy przed „antropologami”.

Obydwie grupy podczas spotkania próbuj

dowiedzie

czego

o sobie

nawzajem. Po upływie czasu przeznaczonego na interakcj

, „antropolodzy” i

„tubylcy” w swoich grupach, dziel

spostrze

eniami poczynionymi podczas

spotkania z drug

grup

i zapisuj

je w trzech kategoriach: Fakty, Odczucia i

Interpretacje. Nast

pnie obie grupy przedstawiaj

wynik własnych obserwacji i

formułuj

opini

o kulturze drugiej grupy.

wiczenie pokazuje,

e w kontaktach z

innymi lud

mi nie zwracamy uwagi na pozawerbalne elementy komunikacji,

mamy skłonno

ść

do nadinterpretowania zachowa

innych i cz

sto doszukujemy si

znacze

tam gdzie ich nie ma, jednocze

nie nie zauwa

c znacze

ukrytych.

wiczenie rozwija umiej

tno

ci komunikacyjne i interpersonalne, pozytywnie wpływa

na identyfikacj

z własn

„mał

grup

”.

Czas trwania: ok. 30 minut

V. Zapobieganie dyskryminacji

1. Z kim by

chciał zamieszka

? [zał.10] – instrukcja znajduje si

na kartkach,

które otrzymuj

uczniowie. Uczestnicy wybieraj

z listy kilkunastu osób, te

którym najch

tniej wynaj

li by mieszkanie w swoim domu i te, którym

prawdopodobnie by odmówili.

wiczenie jest dobrym punktem wyj

cia do

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

rozmowy o uprzedzeniach i stereotypach, którymi kierujemy si

w codziennym

yciu, o ich naturze i mechanizmach powstawania.

Czas trwania: wraz z dyskusj

ok. 30 minut

2. Krok do przodu [zał.11] – ka

dy ucze

losowo wybiera kartk

z krótk

informacj

o postaci, w któr

wcieli si

podczas wykonywania

wiczenia.

Wszystkie opisane na kartkach osoby to rówie

nicy uczniów, którzy mogliby

chodzi

do ich szkoły. Uczestnicy słuchaj

stwierdze

odczytywanych na głos

przez nauczyciela i je

li uznaj

e dane stwierdzenie dotyczy postaci, w któr

wcielili robi

krok do przodu, je

li dotyczy, ale tylko w pewnym stopniu

stawiaj

mały krok, a gdy uznaj

e nie - wówczas pozostaj

w miejscu. Po

odczytaniu przez nauczyciela ostatniego stwierdzenia, uczniowie pozostaj

nieruchomo w miejscu, do którego doszli i po kolei na głos czytaj

wizytówki

swoich postaci pozostałym uczniom.

wiczenie pokazuje,

e nie wszyscy członkowie społeczno

ci szkoły maj

takie

same szanse, aby w pełni korzysta

z oferty szkoły w zakresie kształcenia,

dzania wolnego czasu, czynnego uczestniczenia w

yciu szkoły. Jest okazj

do rozmowy na temat dyskryminowania ludzi w naszym otoczeniu, uwra

liwienia

na potrzeby innych, reagowania na przypadki dyskryminowania.

Czas trwania: wraz z dyskusj

ok. 30 minut

3. Wywiad [zał.12] – uczniowie w parach przeprowadzaj

ze sob

czteropunktowy

wywiad, który z jednej strony pozwala im lepiej okre

swoj

samo

ść

, z

drugiej zastanowi

nad tym, w jakich sytuacjach czuj

obra

ani, nie

szanowani i co wtedy czuj

wiczenie jest punktem wyj

cia do rozmowy o

prawie ka

dego człowieka do bycia szanowanym, o potrzebach innych i o

komunikowaniu swoich potrzeb.

Czas trwania: wraz z dyskusj

ok. 45 minut

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

4. 1. Polecane publikacje w j

zyku polskim:

1. Forum Europejskie, kwartalnik Instytutu Europeistyki Uniwersytetu Jagiello

skiego,

Zeszyty tematyczne: Edukacja Europejska cz. I , nr 3, Zima 2002, cz. II, nr 9, Wiosna

2005

2. Edukacja mi

dzykulturowa w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, Prace Naukowe Nr

1 Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie, pod. Red. A. Paszko, Kraków 2004

3. Weigl, Barbara i Maliszewska, Beata. Inni to tak

e My: Mniejszo

ci narodowe w

Polsce: Białorusini, Cyganie, Litwini, Niemcy, Ukrai

cy,

ydzi. Gda

skie

Wydawnictwo Psychologiczne, Gda

sk 1998

4. Tolerancja: Jak uczy

siebie i innych. Jolanta Ambrosewicz-Jacobs. Biblioteka Villi

Decjusza, Kraków 2003

5. Antydyskryminacja na co dzie

. Pakiet edukacyjny Stowarzyszenia „Jeden

wiat”,

Pozna

2005 [red.] Czerniejewska I.

6. Publikacje Rady Europy i Komisji Europejskiej. Pakiety szkoleniowe tzw. T-Kits;

Uczenie si

dzykulturowe. Pakiet szkoleniowy nr 4; Integracja Społeczna. Pakiet

Szkoleniowy nr 8.

7. Nowicka E., Nawrocki J. [red.], Inny-obcy-wróg. Swoi i obcy w

wiadomo

młodzie

y szkolnej i studenckiej. Warszawa 1996, Oficyna Naukowa.

4. 2. Polecane strony internetowe:

www.training_youth.net

www.fundacja.znak.org.pl

www.tolerancja.pl

www.villa.org.pl

www.jedenswiat.org.pl

www.bezuprzedzen.org.pl

www.nike.ces.uj.edu.pl

www.youth.org.pl

www.tolerance.research.uj.edu.pl

4.3 Polecane publikacje w j

zyku angielskim:

1. Joos A. [ed.] CLIEC – A report on the methodology of cooperative learning and its

implementation in different European educational settings. Steunpunt ICO, 2005

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

2. Ambrosewicz-Jacobs J. Me – Us – Them. Ethnic Prejudices and Alternative Methods of

Education, Cracow, Universitas 2003.

3. Us Them Ours: Points for attention in designing interculturally sound learning materials,

Steunpunt Univerity of Gent, Belgium

4. Batelaan P., Van Hoof C. Cooperative learning in intercultural education. European Journal

of Intercultural Studies 1996

5. Fennes H., Hapgood K., Intercultural Learning in the Classroom: Crossing Borders, Cassell

1997

6. Intercultural Competence : A new challenge for language teachers and trainers in Europe

Vol. I, The secondary school

7. Walzer M., On toleration, Yale University 1997 (chapter four: Practical issues)

8. Intercultural Education – the individual in relation to others and other cultures [ed.]

Lewowicki T., Cieszyn 2002

9. Teacher Training and Multiculturalism: National Studies [w:] Studies in Comparative

Education [ed.] Gagliardi R., International Bureau of Education, UNESCO 1995

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.1]

Definiowanie własnej to

samo

Przedstaw si

poprzez stworzenie mapy własnej to

samo

ci. Powinna ona zawiera

słowa, których u

ywasz do opisania siebie jak równie

tych, które inni mogliby u

do twojej charakterystyki. Dodaj je do mapy. Kiedy sko

czysz przedstaw swoj

map

koledze/kole

ance.

Pytania do dyskusji:

Jakie do

wiadczenia kształtowały twoj

samo

ść

Kto był/jest dla ciebie wa

ny dla okre

lenia tego kim jeste

Jakie etykiety, role czy do

wiadczenia pojawiaj

na waszych mapach?

Które z nich wyst

puj

najcz

ęś

ciej a które najrzadziej?

Do jakiego stopnia ka

da z map jest wyj

tkowa?

Mapa to

samo

ci (wzór)

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

Znajd

osob

, która...

[zał.2]

… i zapisz jej imi

pod tekstem w kratce

lubi

ledzie

umie

przywita

w 5 j

zykach

była w

Warszawie

gra na

instrumen-

cie

piewała

kiedy

karaoke

jest

wegetaria-

ninem/we-

getariank

mieszka z

dziadkami

kolekcjo-

nuje co

uczy si

niemiec-

kiego

ma urodziny

na wiosn

nie lubi

muzyki

techno

podjada

dzy

posiłkami

boi si

paj

ków

dzi na

ły

wach

nigdy nie

spó

nia si

do szkoły

trenuje judo

lub karate

potrafi

ugotowa

urek

rozmawiała

kiedy

obcokra -

jowcem

ma 3 imiona

zna legend

o Smoku

Wawelskim

do szkoły

dzi

rowerem

ma swój

lubi fizyk

potrafi gra

w szachy

jadła

potraw

giersk

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.3]

Abigail

Abigail i Tom s

par

. Mieszkaj

po dwóch stronach rw

cej i niebezpiecznej rzeki. Wielka

powód

zerwała wszystkie mosty na rzece i zniszczyła wszystkie łodzie z wyj

tkiem jednej –

Sindbada. Abigail bardzo t

skni za Tomem, idzie wi

c do Sindbada i prosi, aby przewiózł j

swoj

łodzi

na drug

stron

rzeki. Chłopak zgadza si

, lecz pod warunkiem,

e Abigail

pójdzie z nim do łó

ka. Dziewczyna jest zaskoczona i wstrz

ąś

ta. Nie wie co robi

, co

. Biegnie wi

c do matki, opowiada o wszystkim i prosi o rad

. Matka jednak

wiadcza córce,

e nie zamierza miesza

w jej sprawy; jest pełnoletnia niech wi

post

puje tak, jak sama uwa

a za stosowne. Po bezsennej nocy, Abigail idzie do Sindbada i

zgadza si

z nim przespa

w zamian za przewiezienie na drug

stron

rzeki. Tak si

dzieje. Wkrótce potem Abigail jest ju

na drugiej stronie rzeki. Biegnie do ukochanego Toma,

rzuca mu si

na szyj

i wyznaje, co zrobiła. Tom jest w

ciekły, odpycha dziewczyn

. Abigail

ucieka. Odrzucona i zapłakana Abigail spotyka obok domu Toma jego najbli

szego

przyjaciela Johna. Szlochaj

c opowiada chłopakowi cał

histori

. John jest oburzony na

Toma i go bije, nast

pnie sam odchodzi z Abigail.

INSTRUKCJA

Przeczytaj tekst i samodzielnie ustal hierarch

bohaterów wyst

puj

cych w opowiadaniu od

„najlepszego” do „najgorszego”; porównaj swój ranking z rankingiem s

siada/s

siadki.

Nast

pnie, w 4-5 osobowej grupie spróbujcie razem ustali

ranking postaci, który b

dzie do

zaakceptowania przez wszystkich członków grupy. Czy uda si

Wam osi

ąć

kompromis?

(

ródło: Uczenie si

dzykulturowe. Pakiet Szkoleniowy nr 4

www.training-youth.net

)

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.4]

RZEKA ALIGATORÓW

To jest historia o dziewczynce Abigail, która kochała pewnego chłopca. Gregory, bo tak miał

na imi

, nosił okulary. Niestety pewnego dnia okulary chłopca stłukły si

i Abigail, jako

prawdziwa przyjaciółka, zaoferowała si

e odda je do naprawy. Punkt naprawy okularów

znajdował si

po drugiej strony rzeki płyn

cej przez ich miejscowo

ść

. Niedawna powód

zerwała jedyny most ł

cy oba brzegi. Biedny Gregory bez okularów był

lepy jak kret,

c Abigail za wszelk

cen

postanowiła przedosta

na drug

stron

rzeki do optyka.

Kiedy zastanawiała si

jak to zrobi

, zobaczyła chłopca o imieniu Sinbad, który przypłyn

łodzi

z drugiego brzegu rzeki. Abigail zapytała go, czy mógłby zabra

na drug

stron

Sinbad zgodził si

, ale pod warunkiem,

e po odebraniu okularów z naprawy, Abigail pójdzie

do pobliskiego sklepu ze sprz

tem elektronicznym i ukradnie najnowszy model odtwarzacza

MP3, o którym chłopiec od dawna marzył. Dziewczynka odmówiła i zwróciła si

z pro

pomoc do swojego bliskiego kolegi Ivana, którego tata równie

posiadał łód

. Okazało si

Ivan nie chciał jej pomóc – był zbyt zaj

ty gr

na komputerze i nie chciał

eby mu zawracała

głow

. Rozczarowana i zmartwiona Abigail, nie widz

c innego wyj

cia, wróciła do Sinbada i

zgodziła si

na jego warunek. Popłyn

li na drug

stron

rzeki i wszystko odbyło si

zgodnie

z planem chłopca. Po powrocie z wyprawy, Abigail wr

czyła Gregoremu naprawione okulary

i opowiedziała mu prawd

o tym, co dla niego musiała zrobi

. Gregory był oburzony jej

post

pkiem, powiedział,

e jest złodziejk

e nie chce jej ju

nigdy widzie

na oczy.

Zrozpaczona i zapłakana Abigail opowiedziała cał

histori

koledze z podwórka o imieniu

Slug. Slugowi zrobiło si

jej

al i obiecał,

e wyrówna porachunki z niewdzi

cznym

Gregorym. Razem poszli na boisko, gdzie Gregory grał z kolegami w piłk

. Abigail z

satysfakcj

i zadowoleniem patrzyła jak Slug bije Gregorego i tłucze jego, dopiero co

naprawione, okulary.

•

Samodzielnie ustal hierarchi

bohaterów historii (Abigail, Gregory, Sinbad, Ivan, Slug)

od „najlepszego” do „najgorszego”, a nast

pnie porównaj swój ranking z rankingiem

siada. Podaj argumenty na rzecz swojego rankingu i spokojnie wysłuchaj racji

kolegi/kole

anki.

•

Czy potraficie nawzajem przekona

do swoich racji? Czy potraficie osi

ąć

kompromis?

•

Porozmawiajcie na ten temat w 4-5 osobowej grupie.

(za: Simon, Howe&Kirschen-Baurn, 1972, s. 292-293. Tłum. i adaptacja: K.Kopff-Muszy

ska)

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

Idealny partner / Idealna partnerka

[zał.5]

Twój

wybór

Wybór

partnera

Razem

z poczuciem humoru

o podobnych zainteresowaniach

dobrze wykształcony/a

uczciwy/a

zdecydowany/a

dobrego zdrowia

bogaty/a

o podobnych pogl

dach politycznych

starszy/a lub młodszy/a od ciebie

tej samej narodowo

maj

cy/a presti

prac

umiej

cy/a gotowa

towarzyski/a

lubi

cy/a dzieci

tej samej religii co ty

pracowity/a

atrakcyjny/a fizycznie

rodzinny/a

z tej samej klasy społecznej

ambitny/a

opanowany/a

1. Wybierz i zaznacz znakiem "x" 8 cech, które uwa

asz za wa

2. Zaznacz 8 cech, które wybrał Twój kolega/kole

anka

3. Wspólnie wybierzcie 5 najwa

niejszych cech i ułó

cie je od 1-5 (1 = najwa

niesza)

4. Spróbujcie wzajemnie si

przekona

do swoich racji. Czy potraficie osi

ąć

kompromis?

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

ANKIETA

Idealny przyjaciel / Idealna przyjaciółka

[zał.6]

Twój

wybór

Wybór

kolegi

Razem

imprezowicz/imprezowiczka

o podobnych zainteresowaniach

kulturalny/a

prawdomówny/a

z poczuciem humoru

wysportowany/a

z bogatej rodziny

w twoim wieku

atrakcyjny/a fizycznie

tej samej narodowo

popularny/a w klasie

dotrzymuj

cy/a słowa

oczytany/a

dyskretny/a

tej samej religii

dobry ucze

/dobra uczennica

uczynny/a i pomocny/a

1. Wybierz i zaznacz znakiem "x" 8 cech, które uwa

asz za wa

2. Zaznacz 8 cech, które wybrał Twój kolega/kole

anka

3. Wspólnie wybierzcie 5 najwa

niejszych cech i ułó

cie je od 1-5 (1 = najwa

niejszaa)

4. Spróbujcie wzajemnie si

przekona

do swoich racji. Czy potraficie osi

ąć

kompromis?

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.7]

Rysunek z pami

ci – instrukcja

1. Ka

dy ucze

dostaje jedn

odbitk

i czyst

kartk

papieru.

2. Odbitki kładziemy rysunkiem do spodu – nie wolno podgl

3. Na znak dany od nauczyciela uczniowie odwracaj

kartki z oryginałem rysunku i

przez 30-60 sekund intensywnie przygl

daj

rysunkowi, staraj

c si

zapami

jak najwi

cej szczegółów. Pracuj

samodzielnie!

4. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie siadaj

na rysunkach i przez 2 minuty z

pami

ci próbuj

odtworzy

oryginał na czystej kartce. Nadal pracuj

samodzielnie!

5. Po upływie 2 minut kład

oryginalny rysunek na stole i porównuj

go ze swoj

kopi

Nie wolno im niczego uzupełnia

6. Porównuj

swoj

kopi

z kopi

siada/s

siadki, w parach analizuj

to o czym

pami

tali i to co im umkn

ło. Nie uzupełniaj

swoich rysunków!

7. Przez 30 sekund ponownie bardzo intensywnie przygl

daj

oryginałowi.

8. Ponownie siadaj

na oryginalnych rysunkach i tym razem wspólnie z partnerem

uzupełniaj

własne kopie. Pracuj

na równorz

dnych zasadach, pomagaj

c sobie

nawzajem. Maj

na to 1 minut

9. Po upływie 1 minuty razem porównuj

efekt swojej pracy (i współpracy) z oryginałem

rysunku. Dziel

swoimi uwagami na temat strategii, któr

przyj

li we wspólnej

pracy. Nic nie uzupełniaj

10. Nast

pnie odwracaj

do najbli

szej pary i razem we czwórk

analizuj

wszystkie

4 kopie, rozmawiaj

i porównuj

efekty pracy. Nie wolno niczego rysowa

11. Nast

pnie maj

kolejne 30 sekund aby po raz ostatni zapami

pomini

szczegóły oryginału.

12. Po upływie 30 sekund po raz trzeci siadaj

na oryginałach rysunków i tym razem w

czteroosobowych grupach pracuj

nad odwzorowaniem rysunku. Maj

na to 1-2

minuty. Rozmawiaj

i pomagaj

sobie nawzajem.

13.

Teraz jako zespół porównuj

swoje kopie z oryginałem. Analizuj

rezultat pracy

zespołowej i dziel

swoimi spostrze

eniami.

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.8]

Tekst A

Bardzo grzecznie prosimy, aby

cie ..........................................................

adnych złych uczu

.................................................................................

Jeste

my tutaj po to, .................................................................., czu

wietnie .....................................................................................................

„Tylko wykształceni .................................................................../Epictetus/

Aczkolwiek z drugiej strony, je

li ...............................................................

lub, co gorsza, poczucie humoru ...............................................................

☺

Tekst B

................................................................... . nie wnosili ze sob

do tej klasy

......................................................................... ani jakichkolwiek uprzedze

.......................................................... aby zdobywa

wiedz

, ........................

.................................................................... i uczy

od siebie nawzajem.

...................................................................................... s

wolni”. /Epictetus/

............................................... z przepracowania mieliby

my straci

zdrowie

......................................................................... , to lepiej dajmy sobie spokój.

☺

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.9]

Uwa

aj co si

dzieje!!!

Kiedy nauczyciel powie „start”, wsta

i krzyknij : „zaczynamy”!

Kiedy kto

wstanie i krzyknie „zaczynamy”, podejd

do tablicy i napisz na niej „zaczynamy”.

Kiedy kto

napisze na tablicy „zaczynamy”, podejd

do drzwi i otwórz je na o

cie

Kiedy kto

otworzy drzwi na o

cie

, zabierz nauczycielowi marker / pisak i wró

na miejsce.

Kiedy kto

mie nauczycielowi marker / pisak i wróci na miejsce, wsta

i podskocz trzy

razy.

Kiedy kto

podskoczy trzy razy, podejd

do drzwi, zamknij je i wró

na miejsce.

Kiedy kto

zamknie drzwi, wsta

i obró

trzy razy wokół własnej osi.

Kiedy kto

obróci si

trzy razy wokół własnej osi, podejd

do wył

cznika i zga

wiatło.

Kiedy kto

zgasi

wiatło, wsta

i powiedz gło

no „Ciemno tu”.

Kiedy kto

powie „ciemno tu”, podejd

do wył

cznika i zapal

wiatło.

Kiedy kto

zapali

wiatło, podejd

do tablicy i przekre

l słowo „zaczynamy”.

Kiedy kto

przekre

li słowo „zaczynamy”, podejd

do tablicy i napisz na niej swoje imi

Kiedy kto

napisze na tablicy swoje imi

, zawołaj gło

no: „Eureka!”.

Kiedy kto

zawoła „Eureka!”, podejd

do tablicy i narysuj serduszko dookoła napisanego

wcze

niej imienia.

Kiedy kto

narysuje serduszko wokół imienia na tablicy, podbiegnij do nauczyciela i go

serdecznie u

ciskaj.

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

Kiedy kto

ciska nauczyciela, wsta

i dygnij.

Kiedy kto

dygnie, wsta

i powiedz gło

no „Szanowanie.”

Kiedy kto

powie „Szanowanie”, wsta

i gło

no zaszczekaj trzy razy.

Kiedy kto

zaszczeka trzy razy, wsta

i jak zaj

czek doskocz do biurka nauczyciela i z

powrotem na swoje miejsce.

Kiedy kto

jak zaj

czek doskoczy do biurka nauczyciela a nast

pnie powróci na swoje

miejsce, wsta

i za

piewaj gło

no „O sole mio!!!”

Kiedy kto

piewa gło

no „O sole mio!!!”, wsta

, ukło

nisko i powiedz „Brawissimo!”

Kiedy kto

powie „Brawissimo!”, podejd

do tablicy i napisz na niej „ABC”.

Kiedy kto

napisze na tablicy „ABC”, wejd

pod stół, przy którym siedzisz.

Kiedy kto

wejdzie pod stół, podejd

do tablicy i zama

litery „ABC”.

Kiedy kto

zama

e litery „ABC”, sta

na krze

le i powiedz „By

albo nie by

, oto jest

pytanie”.

Kiedy kto

stanie na krze

le i powie „By

albo nie by

, oto jest pytanie”,

wsta

i ziewnij na glos.

Kiedy kto

ziewnie na głos, wsta

i przeci

gnij si

3 razy.

Kiedy kto

wstanie i przeci

gnie si

3 razy, powiedz „Pó

no ju

”.

Kiedy kto

powie „Pó

no ju

”, podejd

do tablicy i napisz na niej słowo „robota”.

Kiedy kto

napisze na tablicy „robota”, wyjd

rodek klasy, powiedz „Dobra robota” i

zacznij klaska

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.10]

Z kim chciałby

mieszka

w tym samym domu?

Jeste

wła

cicielem niedu

ej, dwupi

trowej kamienicy, w której niedawno przeprowadziłe

kapitalny remont. Okazało si

e nie sta

na utrzymanie całej kamienicy i dlatego

zdecydowałe

wynaj

ąć

trzy mieszkania na drugim pi

trze. W odpowiedzi na ogłoszenie

zamieszczone przez ciebie w gazecie, nadeszły listy od kilkunastu potencjalnych lokatorów.
Wybierz z poni

szej listy trzy osoby/rodziny, którym w pierwszej kolejno

ci mógłby

wynaj

ąć

mieszkanie i trzy, którym by

odmówił. Zastanów si

nad swoj

argumentacj

1. Matka samotnie wychowuj

ca 3-letnie dziecko; ojciec Tunezyjczyk, odwiedza syna od

czasu do czasu i zazwyczaj przyprowadza wtedy ze sob

kilku znajomych.

2. Rodzina z pi

dzieci w wieku 1 – 12 lat, z których jedno urodziło si

z pora

eniem

mózgowym. Ojciec jest ochroniarzem w supermarkecie, matka wychowuje dzieci.

3. Rodzina z 17 letnia córk

, licealistk

. Ojciec jest ksi

gowym; matka nauczycielk

4. Samotna, niedosłysz

ca 70 letnia kobieta, utrzymuj

ca si

ze skromnej emerytury.

5. 7 młodych Ukrai

ców, pracuj

cych przy budowie autostrady na Euro 2012 (

☺

6. Grupa 5 młodych ludzi obojga płci, zaanga

owanych alterglobalistów, odrzucaj

cych

konsumpcyjny styl

ycia.

7. Trzech studentów z Czeczenii, politycznie zaanga

owanych w sprawy swojego kraju.

8. Romska pi

cioosobowa rodzina. Ojciec pracuje dorywczo, cz

sto bywa bezrobotny.

bardzo z

yci z dalsz

rodzin

, która cz

sto ich odwiedza. Wszyscy lubi

piewa

czy

9. Mał

stwo Rosjan, bez dzieci. M

ąż

jest wła

cicielem sieci rosyjskich restauracji,

ona zajmuje si

domem i trzema pudlami.

10. Dwóch artystów, m

ęż

czyzn, ok. 40 lat. Prowadz

niekonwencjonalny styl

ycia. Maj

wielu przyjaciół nale

żą

cych równie

do bohemy.

11. Studentka Akademii Muzycznej, sopranistka. Popołudniami regularnie

wiczy gr

fortepianie i

piew.

12. Czarnoskóry Kameru

czyk, który czeka na pozwolenie na prac

. Chce zamieszka

razem ze swoj

dziewczyn

(Polk

), instruktork

aerobicu.

13. Sze

cioosobowa muzułma

ska rodzina z Bo

ni,

ca zgodnie z zaleceniami

Koranu. Matka zawsze nosi nakrycie głowy.

14. Rodzina z dwudziestoletnim synem chorym na AIDS. Ojciec jest kierowc

autobusu,

matka pracuje na poczcie.

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

Krok do przodu [zał. 11]

(za: Guðrún Pétursdóttir, – InterCultural Iceland –

www.ici.is

)

Dziewczynka, narodowo

ci polskiej, uzdolniona i

ambitna uczennica. Ma pozytywny stosunek do

ycia i silne poczucie własnej warto

ci. Rodzice

prowadz

kancelari

adwokack

, starszy brat

studiuje prawo na uniwersytecie.

Chłopiec, narodowo

ci polskiej, bardzo zdolny,

niepełnosprawny – porusza si

na wózku

inwalidzkim i mówi niewyra

nie. Ma dobrze

sytuowanych rodziców, którzy aktywnie działaj

w Radzie Rodziców szkoły.

Dziewczynka, narodowo

ci polskiej, ma siln

dysleksj

, jest uzdolniona matematycznie.

Rodzice s

bardzo niezadowoleni z tego, jak w

szkole podchodzi si

do problemu dysleksji ich

córki. Gło

no krytykuj

szkoł

i nauczycieli.

Chłopiec, Wietnamczyk, w Polsce mieszka od 8
miesi

cy wraz z rodzicami, którzy maj

prawo do

czasowego pobytu i pracy. W swoim kraju
osi

gał przeci

tne wyniki w nauce. Z trudem

przychodzi mu nauka j

zyka polskiego.

Dziewczynka, Romka, niepewna siebie i cicha.
Przez rok ucz

szczała do specjalnej klasy

wyrównawczej dla dzieci romskich, teraz chodzi
do “normalnej” klasy. Matka nie pracuje, ojciec
wykonuje dorywcze prace fizyczne. Rodzice nie
interesuj

post

pami córki w szkole.

Chłopiec, narodowo

ci polskiej, nadpobudliwy i

wybuchowy. Wychowuje go matka, z zawodu
piel

gniarka. Sytuacja materialna rodziny jest

kiepska. Rewelacyjnie gra na gitarze.

Dziewczynka, narodowo

ci polskiej, z bogatej

rodziny, ma drogie, modne ubrania, lubi skupia

na sobie uwag

innych.

wietnie ta

czy, ale

osi

ga bardzo niskie oceny z wi

kszo

przedmiotów szkolnych. Rodzice wi

ksz

ęść

roku sp

dzaj

w interesach zagranic

Chłopiec, narodowo

ci polskiej, z du

żą

nadwag

, nie

miały i małomówny. Jest

dwukrotnym laureatem olimpiady
matematycznej. Rodzice rzadko kontaktuj

ze szkoł

Dziewczynka, narodowo

ci polskiej, z biednej

wielodzietnej rodziny, swoim strojem odstaje od
reszty klasy. Bardzo nie

miała i niepewna siebie.

Dobra uczennica. Rodzice pracuj

hipermarkecie, rzadko maj

dla niej czas.

Chłopiec, narodowo

ci polskiej,

wietnie

wysportowany, trenuje Kung-fu, nie lubi si

uczy

i osi

ga niskie wyniki w nauce. Rodzice s

wła

cicielami dobrze prosperuj

cego sklepu i nie

przykładaj

wielkiej wagi do wykształcenia.

Dziewczynka, narodowo

ci polskiej,

wychowywana przez dziadków. Matka
narkomanka przebywa na leczeniu odwykowym;
ojciec płaci alimenty, ale nie interesuje si

córk

Ma problemy z koncentracj

, j

ka si

. Jest

wolontariuszk

w azylu dla zwierz

t, wie prawie

wszystko o zwierz

tach domowych.

Chłopiec, czarnoskóry, z polsko-kameru

skiej

rodziny, urodzony i wychowany w Polsce.
Obydwoje rodzice s

lekarzami. W szkole bywa

obiektem zaczepek i agresji, czasami reaguje
agresywnie. Jest bardzo dobry w czytaniu i
pisaniu, pisze pi

kne wiersze.

Dziewczynka, pochodzi z Czeczenii. Rok
wcze

niej jej rodzina uzyskała azyl polityczny w

Polsce. Słabo mówi po polsku. Rodzice bardzo
ci

ęż

ko pracuj

w gospodarstwie rolnym i nie

maj

dla córki zbyt wiele czasu. Dziewczynka

jest wybitnie uzdolniona muzycznie.

Chłopiec, wraz z rodzicami przyjechał z
Kazachstanu, ma polskie obywatelstwo. Dobrze
mówi po polsku, ale dzieci

miej

z jego

akcentu. Ma zdolno

ci aktorskie,

wietnie

parodiuje i na

laduje nauczycieli.

Dziewczynka, narodowo

ci polskiej, wraz z

młodszym bratem wychowuje si

w Domu

Dziecka. Jest niegrzeczna i zbuntowana, cz

sto

łamie regulamin szkoły. Ma silny instynkt
opieku

czy w stosunku do młodszych i

słabszych.

Chłopiec, z rodziny mieszanej polsko-
niemieckiej, dwuj

zyczny, ma niemieckie

nazwisko, jest wyznania protestanckiego.
Zafascynowany kultur

i histori

Niemiec.

Rodzice s

wła

cicielami firmy konsultingowej,

interesuj

post

pami szkolnymi syna.

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

Instrukcja:

eli mo

esz zdecydowanie odpowiedzie

TAK na stwierdzenia podane poni

ej, zrób du

krok do przodu; je

li by

e mógłby

odpowiedzie

TAK, zrób mały krok do przodu; je

twoja odpowied

brzmi NIE, zosta

na miejscu.

1. Podczas lekcji wszystkie ustne i pisemne polecenia podawane s

w twoim ojczystym j

zyku

2. Nauczyciel jest tej samej narodowo

ci co ty

3. Prawdopodobnie zawsze bierzesz udział w wycieczkach klasowych/szkolnych

4. Na plakatach i zdj

ciach wisz

cych w klasie przewa

nie widzisz twarze ludzi podobnych do

ciebie i twoich bliskich

5. Podczas przerw lekcyjnych, je

li chcesz, zawsze mo

esz wł

czy

w zabawy na

podwórku/boisku szkolnym

6. Prawie nigdy lub bardzo rzadko zdarza si

e jeste

przezywany/a ze wzgl

du na swój

wygl

d, pochodzenie etniczne, wyznanie, sprawno

ść

fizyczn

7. Historie i przykłady zamieszczone w twoich podr

cznikach szkolnych s

kulturowo bliskie

tobie i twojej rodzinie

8. W ci

gu całej nauki w szkole jest wiele okazji, podczas których uczysz si

o dziejach i

historii swoich przodków

9. Mo

esz samodzielnie i swobodnie porusza

po całej szkole bez pomocy innych

10. Wiele razy koledzy/kole

anki z klasy zapraszali ci

do siebie do domu

11. Nie masz problemów,

eby usłysze

i zrozumie

to co mówi nauczyciel

12. Nauczyciele maj

e oczekiwania odno

nie twoich mo

liwo

ci i osi

gni

ęć

szkolnych

13. Samodzielne przeczytanie fragmentu tekstu oraz udzielenie odpowiedzi na pytania

sprawdzaj

ce, czy dobrze zrozumiałe

tekst, nie stanowi dla ciebie problemu

14. Z reguły dobrze i bezpiecznie czujesz si

w szkole

15. Czujesz,

e jako ucze

/uczennica jeste

ny/a dla społeczno

ci swojej szkoły

16. Podczas pracy w grupach koledzy/kole

anki licz

z twoim zdaniem

17. Czujesz si

akceptowany/a i szanowany/a w klasie

(za: Guðrún Pétursdóttir, – InterCultural Iceland –

www.ici.is

)

Opracowano w ramach projektu

"Badanie postaw wobec

ydów i stosunku do ich dziedzictwa,

współpraca z lokalnymi partnerami w wybranych 15 miejscowo

ciach, edukacja dla tolerancji",

realizowanego przez Fundacj

Ochrony Dziedzictwa

ydowskiego

dzi

ki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego.

[zał.12]

WYWIAD

Przeprowad

wywiad z partnerem. Zapisz jej/jego odpowiedzi, aby móc przedstawi

/jego na forum całej grupy.

Pytania:

•

Imi

(jaka historia stoi za jej/jego imieniem, dlaczego dostała/dostał takie imi

czy ono co

oznacza?)

•

Zainteresowania

•

Jakie zachowania odbierasz jako wyraz braku szacunku wobec siebie?

•

Co czujesz, kiedy spotykasz si

z brakiem szacunku wobec siebie?

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
jak prowadzic koło teatralne
Jak prowadzic tani i skuteczny marketing
Jak prowadzic szkolne zebrania, przedszkole - różne
Lama Rinczen Dialog międzyreligijny z punktu widzenia buddyzmu
jak prowadzic tani i skuteczny marketing
2014 09 jak prowadzić zeszyt praktyki kucharz, praktyki zawodowe, 4 k - technik kucharz
jak umieścić dialog w innym tekście. konspekt, formy wypowiedzi
Jak prowadzić księgę przychodów i rozchodów
2011 12 jak prowadzic zeszyt praktyki budownictwa kl tb, praktyki zawodowe, 2 tb budowlaniec
Pozytywne emocje Jak rozwijac relacje miedzyludzkie
Jak prowadzic ksiege przychodow i rozchodow Wydanie II kpir2
Dialog międzykulturowy - STACJONARNI, Nauka, Kulturoznawstwo, V semestr

więcej podobnych podstron