Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
NOWE TECHNOLOGIE WYTWARZANIA
BIOKOMPONENTÓW I BIOPALIW
PIERWSZEJ I DRUGIEJ GENERACJI
dr in
ż
. Krzysztof Biernat
Koordynator Polskiej Platformy Technologicznej Biopaliw i Biokomponentów
Instytut Paliw i Energii Odnawialnej
Mi
ę
dzynarodowa Konferencja „Jako
ść
paliw w Polsce i Unii
Europejskiej”
Warszawa, 5-6 wrze
ś
nia 2007
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Substytuty paliwowe jako paliwa
Substytut paliwowy mo
ż
e sta
ć
si
ę
paliwem standardowym czyli
normatywnym, je
ż
eli zostanie ustanowiona norma
przedmiotowa, zaakceptowana przez producentów silników lub
urz
ą
dze
ń
grzewczych, z jednoznacznym okre
ś
leniem:
•
zakresu (stosowania) normy;
•
norm powołanych;
•
sposobu pobierania próbek;
•
oznakowania systemu dystrybucyjnego;
•
ogólnych i szczegółowych wymaga
ń
oraz metod ich oznaczania;
•
niezb
ę
dnych, dodatkowych danych dotycz
ą
cych np.: specyficznych
metod oznaczania niektórych wymaga
ń
, magazynowania,
bezpiecze
ń
stwa bhp i ppo
ż
. itp.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Wymagania stawiane paliwom do
silników spalinowych i urz
ą
dze
ń
energetycznych (1)
• wymagania zapewniaj
ą
ce wła
ś
ciwy
transport wewn
ę
trzny paliwa
(wymagania układu zasilania);
• wymagania zapewniaj
ą
ce prawidłowe
rozpylenie i odparowanie paliwa;
• wymagania zapewniaj
ą
ce w
ł
a
ś
ciwe
spalanie paliwa;
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Wymagania stawiane paliwom do
silników spalinowych i urz
ą
dze
ń
energetycznych (2)
• wymagania zwi
ą
zane z oddziaływaniem
ś
rodowisko;
• wymagania zwi
ą
zane z magazynowaniem,
transportem i dystrybucj
ą
paliw;
• wymagania zwi
ą
zane ze sposobami
post
ę
powania z paliwami nie spełniaj
ą
cymi okre
ś
lonych
norm przedmiotowych.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Ś
wiatowa Karta Paliw (WWFC)
Ś
wiatowa Karta Paliw ( World - Wide Fuel
Charter) stanowi zbiór wymaga
ń
jako
ś
ciowych
paliw silnikowych, z podaniem ich miar i wag,
opracowanych na podstawie bada
ń
uwzgl
ę
dniaj
ą
cych wymagania współczesnych
silników spalinowych i ochrony
ś
rodowiska
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Ograniczenia wprowadzania
biokomponentów do benzyn wg. WWFC
wymagania WWFC ograniczaj
ą
wprowadzanie do
benzyn zwi
ą
zków tlenowych typu eterów lub etanolu i
alkoholi wy
ż
szych, przy jednoczesnym zakazie
wprowadzania do paliw metanolu. Dopuszczono
maksymaln
ą
zawarto
ść
etanolu o wymaganiach
zgodnych z ASTM D 4806 i pH zawartym w zakresie 6,5-
9 na 10% (v/v), a alkoholi wy
ż
szych (od C
2
) nie wi
ę
cej
ni
ż
0,1 %(v/v).
Uzasadnienie:
w procesie spalania benzyn z dodatkiem 10% etanolu,
emisja toksycznych substancji obni
ż
yła si
ę
o 2%, a
emisja tlenku w
ę
gla o 10% w porównaniu z benzyn
ą
zawieraj
ą
c
ą
11% MTBE, ale emisja tlenków azotu
wzrosła o 14%, w
ę
glowodorów o 10% oraz potencjał
tworzenia ozonu o 9%.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Ograniczenia wprowadzania
biokomponentów do olejów nap
ę
dowych
wg. WWFC
• w olejach nap
ę
dowych kategorii od pierwszej do trzeciej,
WWFC ogranicza si
ę
zawarto
ść
estrów pochodzenia
ro
ś
linnego, głównie FAME (fatty acid methyl esters -
estrów metylowych kwasów tłuszczowych), o
wymaganiach jako
ś
ciowych zgodnych z EN 14214,
ASTM D 6751 lub normami równorz
ę
dnymi, do 5 % (v/v)
• w olejach nap
ę
dowych kategorii czwartej, zawarto
ść
FAME została ograniczona do granicy wykrywalno
ś
ci
metody oznaczania.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Wymagania stawiane biopaliwom
• wyst
ę
puj
ą
w dostatecznie du
ż
ych ilo
ś
ciach;
• cechuj
ą
si
ę
technicznymi i energetycznymi
wła
ś
ciwo
ś
ciami determinuj
ą
cymi ich przydatno
ść
do
zasilania silników lub urz
ą
dze
ń
grzewczych;
• s
ą
tanie w produkcji i sprzeda
ż
y;
• stanowi
ą
mniejsze zagro
ż
enia dla
ś
rodowiska ni
ż
paliwa
dotychczas stosowane;
• zapewniaj
ą
mo
ż
liwe do przyj
ę
cia wska
ź
niki ekonomiczne
silników lub kotłów i bezpiecze
ń
stwo ich u
ż
ytkowania.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Oprócz tego biopaliwa powinny:
• zapewni
ć
niezale
ż
no
ść
energetyczn
ą
;
• mie
ć
mniejsz
ą
emisyjno
ść
zwi
ą
zków toksycznych w
procesie ich spalania;
• umo
ż
liwia
ć
ni
ż
sze koszty eksploatacji silników i
urz
ą
dze
ń
grzewczych.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Analiza cyklu WTW („well to wheel”)
„od
ź
ródła do koła”
W analizie WTW, nale
ż
y uwzgl
ę
dnia
ć
emisyjno
ść
w
całym procesie poczynaj
ą
c od uprawy, produkcji
nawozów i nawo
ż
enia, eksploatacji maszyn i urz
ą
dze
ń
rolniczych, transportu, procesów przeróbki, a ko
ń
cz
ą
c
na procesie spalania w silniku.
Uwzgl
ę
dniaj
ą
c emisj
ę
CO
2
w cyklu WTW i porównuj
ą
c z
ilo
ś
ci
ą
ditlenku w
ę
gla pochłoni
ę
tego przez ro
ś
liny
stanowi
ą
ce surowiec do produkcji biopaliw w procesie
fotosyntezy, aktualnie stosowane biopaliwa (biopaliwa
pierwszej generacji) wykazuj
ą
bilans niekorzystny.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Europejska definicja biomasy:
„Biomasa to biodegradowalne frakcje produktów,
odpadów i pozostało
ś
ci z przemysłu rolno-
spo
ż
ywczego (w tym substancje pochodzenia
ro
ś
linnego i zwierz
ę
cego), z le
ś
nictwa i przemysłu
pochodnego, a tak
ż
e biodegradowalne frakcje
odpadów komunalnych i przemysłowych”
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Racjonalna definicja biomasy:
„Biomasa to wszelkiego typu substancje, b
ę
d
ą
ce
efektem naturalnych procesów biologicznych, w
tym biochemicznych zachodz
ą
cych w przyrodzie
i stanowi
ą
ce potencjalne
ź
ródła energii w
ś
ci
ś
le
okre
ś
lonych aplikacjach”
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Europejski podział biopaliw (paliwa ciekłe):
• bioetanol w mieszankach z benzyn
ą
silnikow
ą
o
zawarto
ś
ciach etanolu w %(v/v) odpowiednio jako paliwa
E5, E85;
• biodiesel zawieraj
ą
cy estry metylowe w %(v/v) w
mieszankach z olejem nap
ę
dowym odpowiednio jako
paliwa B5, B30 i B100;
• biometanol jako komponent b
ą
d
ź
paliwo otrzymywane z
biomasy;
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Europejski podział biopaliw (paliwa
ciekłe):
• bio-ETBE, otrzymywany z bioetanolu (47% v/v) jako
dodatek przeciwstukowy do benzyn;
• bio-MTBE, otrzymywany z biometanolu (36% v/v) jako
dodatek przeciwstukowy do benzyn;
• BtL („biomass to liquid”) jako ciekłe frakcje i ich
mieszaniny otrzymywane z biomasy, mog
ą
ce stanowi
ć
biopaliwa lub komponenty paliwowe;
• czyste oleje ro
ś
linne (PVO), otrzymywane z procesów
tłoczenia, ekstrakcji i podobnych procesów ł
ą
cznie z
rafinacj
ą
, z wył
ą
czeniem modyfikacji ich składu
metodami chemicznymi, spełniaj
ą
ce wymagania
silników.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Europejski podział biopaliw (paliwa
gazowe):
• biogaz jako paliwo otrzymywane z biomasy oraz
biodegradowalnych frakcji odpadowych o
wła
ś
ciwo
ś
ciach zbli
ż
onych do wła
ś
ciwo
ś
ci gazu
naturalnego ;
• bio DME, eter dimetylowy otrzymywany z
biomasy jako paliwo do silników o ZS.
• bio wodór jako paliwo otrzymywane z biomasy
oraz biodegradowalnych frakcji odpadowych ;
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa pierwszej generacji
– bioetanol (BioEtOH) rozumiany jako konwencjonalny etanol
otrzymywany z procesów hydrolizy i fermentacji z takich
surowców jak: zbo
ż
a, buraki cukrowe itp.;
– czyste oleje ro
ś
linne (PVO-pure vegetable oils), otrzymywane z
procesów tłoczenia na zimno i ekstrakcji ziaren ro
ś
lin oleistych;
– biodiesel stanowi
ą
cy estry metylowe oleju rzepakowego (RME)
lub estry metylowe (FAME) i etylowe (FAEE) wy
ż
szych kwasów
tłuszczowych innych ro
ś
lin oleistych otrzymywane w wyniku
procesów tłoczenia na zimno, ekstrakcji i transestryfikacji;
– biodiesel, stanowi
ą
cy estry metylowe i etylowe otrzymywany w
wyniku transestryfikacji posma
ż
alniczych odpadów olejowych;
– biogaz, stanowi
ą
cy oczyszczony biogaz z zawilgoconego
biogazu składowiskowego, b
ą
d
ź
rolniczego;
– bio-ETBE, otrzymywany z przeróbki chemicznej bioetanolu.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa drugiej generacji (1)
• bioetanol otrzymywany z procesów przeróbki
lignocelulozy, pochodz
ą
cej z biomasy (z
wył
ą
czeniem surowców przeznaczonych do
celów spo
ż
ywczych) na drodze
zaawansowanych procesów hydrolizy i
fermentacji;
• „biopaliwa syntetyczne”, otrzymywane w
procesach zgazowania biomasy oraz syntezy
produktów tego zgazowania (procesy „BtL”);
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa drugiej generacji (2)
• biodiesel, jako biopaliwo lub komponent
otrzymany w wyniku rafinacji wodorem
(hydrogenizacji) olejów ro
ś
linnych i tłuszczów
zwierz
ę
cych, głównie odpadowych;
• biogaz (SNG) otrzymywany w procesach
zgazowania lignocelulozy i syntezy produktów
tych procesów, o wła
ś
ciwo
ś
ciach gazu
naturalnego;
• biowodór, otrzymywany na drodze procesów
zgazowania i wydzielania lub specyficznych
procesów biologicznych.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa drugiej generacji (3)
Nie nale
ż
y zalicza
ć
do paliw drugiej generacji
przetworzonych biopaliw pierwszej generacji
Koncepcja rozwoju biopaliw drugiej generacji
opiera si
ę
na zało
ż
eniu,
ż
e surowcem do ich
wytwarzania powinna by
ć
zarówno biomasa jak i
odpadowe oleje ro
ś
linne i tłuszcze zwierz
ę
ce oraz
wszelkie odpadowe substancje pochodzenia
organicznego, nieprzydatne w przemy
ś
le
spo
ż
ywczym czy te
ż
le
ś
nym.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa trzeciej generacji
• biowodór i biometanol, otrzymywane w wyniku
zgazowania lignocelulozy i syntezy produktów
zgazowania lub w wyniku procesów
biochemicznych;
opracowanie technologii powszechnego
otrzymywania i wdro
ż
enia biopaliw trzeciej
generacji do eksploatacji mo
ż
e by
ć
szacowane
na lata 2030 i powy
ż
ej
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
2005
2010
2020
2050
Improving present processes («
1st generation
»)
EtOH, ETBE, FAME, FAEE
EtOH, F-T Diesel, DME («
2nd generation
»)
from lignocellulosic biomass
Integrated biorefinery
complexes
Anticipated future roadmap
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biodiesel
Bioethanol BioethanolBioethanol
Status of Processes & Biofuels
L
o
w
H
ig
h
Strong
Weak
M
a
rk
e
t
P
o
te
n
ti
a
l
Technology Strength
BioMethanol
BioHydrogen
Biodiesel
Bioethanol
Bioethanol L
Bio methane
Average
M
e
d
iu
m
Biodiesel Oth
F-T
1st
2nd
3rd
DME
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Schemat produkcji biopaliw
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
B
io
m
a
s
s
W
a
s
te
P
ro
d
u
c
ti
o
n
,
P
re
tr
e
a
tm
e
n
t
&
U
p
g
ra
d
in
g
t
o
F
u
e
l
Solid Biomass
Sugar-rich
crops
Oil crops
Wet biomass
Gasification
Pyrolysis
Fermentation
Extraction
Anaerobic
Digestion
H
2
Resources
Conversion Technologies Fuels
Markets
CHP
Transport
Fuels
Biogas
DME
Ethanol
Methanol
F-T
Diesel
C
H
4
Biodiesel
C
O
+
H
2
E
s
te
ri
fi
c
a
ti
o
n
B
io
o
il
Note: Combustion not shown; Synthesis gas requires catalysts for upgrading
Indicates requirement of reformer
Source: DG TREN
F
a
ts
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa i komponenty wytwarzane w USA
• Etanol jako komponent biopaliwowy, którego
surowcem stanowi
ą
ziarna zbó
ż
oraz celuloza
pochodz
ą
ca z rolnictwa i le
ś
nictwa;
• Biodiesel stanowi
ą
cy mieszanin
ę
estrów
wy
ż
szych kwasów tłuszczowych z procesów
transestryfikacji olejów ro
ś
linnych i naftowego
oleju nap
ę
dowego;
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa i komponenty w USA
• Green Diesel and Jet Fuel, tak zwany „zielony diesel” i
uniwersalne paliwo do silników turbinowych (głównie
jako paliwo dla potrzeb wojskowych), otrzymywane z
tłuszczów, olejów odpadowych i czystych olejów
ro
ś
linnych, rafinowanych w naftowych rafineriach do
bardzo niskiego poziomu zawarto
ś
ci siarki;
• Inne produkty procesów fermentacyjnych biomasy, takie
jak: butanol, octany (etaniany) i mleczany (2-hydroksy
propaniany) i tym podobne;
• Ciecze popirolityczne, z procesów pirolizy biomasy jako
alternatywny surowiec do rafinerii naftowych lub
procesów zgazowania;
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa i komponenty w USA
• Gaz syntezowy otrzymywany z biomasy, jako surowiec
do wytwarzania metanolu, eteru dimetylowego lub
mieszanin alkoholi, metod
ą
Fischer-Tropscha;
• Algae-derivated Fuels, paliwa pochodz
ą
ce z biomasy z
alg morskich, jako
ź
ródła triglicerydów do otrzymywania
biodiesla, „zielonego diesla” i paliwa lotniczego Jet oraz
jako surowce do otrzymywania w
ę
glowodanów;
• Paliwa w
ę
glowodorowe, jako biopaliwa dalekiej
przyszło
ś
ci, pochodz
ą
ce z procesów biologicznych lub
uwodornienia biomasy.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa (paliwa alternatywne) do silników o
zapłonie iskrowym (1)
• etanol;
• metanol
• inne alkohole (tert-butylowy TBA, sec-
butylowy SBA, izopropylowy IPA,
neopentylowy-NPA);
• perspektywiczny dimetylofuran (DMF);
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa (paliwa alternatywne) do silników
o zapłonie iskrowym (2)
• etery (etylo-tert-amylowy TAEE, etylo-tert-
butylowy ETBE, metylo-tert-amylowy
TAME, metylo-tert-butylowy MTBE,
diizopropylowy DIPE);
• w
ę
glowodorowe paliwa syntetyczne;
• skroplony gaz naftowy;
• wodór.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa (paliwa alternatywne) do silników o
zapłonie samoczynnym
• estry kwasów tłuszczowych (FAME, FAEE) z
procesów transestryfikacji olejów: rzepakowego,
sojowego, słonecznikowego, itp.;
• eter dimetylowy (DME) i rozwa
ż
any eter
dietylowy (DEE);
• emulsje paliwowo-wodne (aquazole)
• czyste oleje ro
ś
linne
• w
ę
glowodorowe paliwa syntetyczne.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Biopaliwa (paliwa alternatywne) do
zastosowa
ń
stacjonarnych
• alkohole;
• estry wy
ż
szych kwasów tłuszczowych;
• paliwa talowe (TPO-tall pitch oils) otrzymywane w
procesach estryfikacji alkoholami etylowym lub
metylowym olejów talowych wydzielonych z
ż
ywicy
drzew iglastych (produktów ubocznych z procesów
produkcji celulozy siarczanowej oraz wytlewania
drewna);
• paliwa z procesów pirolizy;
• czyste oleje ro
ś
linne;
• biogaz.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Ograniczenia surowcowe do produkcji
biopaliw
Z punktu widzenia ograniczenia emisji ditlenku
w
ę
gla istotnym jest ograniczenia puli
surowcowej do produkcji biopaliw do obszarów,
gdzie jest mo
ż
liwa, skuteczna kontrola, tj. do
krajów Wspólnoty, poniewa
ż
w przeciwnym razie
stosowanie biopaliw mo
ż
e doprowadzi
ć
do
zwi
ę
kszenia emisji CO
2
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Aktualnie opracowywane lub wdra
ż
ane
technologie z zakresu wytwarzania biopaliw
drugiej generacji (1)
• Otrzymywanie BioDME z procesów zgazowania
biomasy lub bezpo
ś
rednio biogazu i syntezy F-T;
• Otrzymywanie alkoholu etylowego (BioEt) oraz
estrów etylo-tert-butylowych z BioEt z biomasy
lignocelulozowej pochodz
ą
cej z odpadów
drzewnych, pozostało
ś
ci z przemysłu
młynarskiego i przetwórstwa zbó
ż
, a tak
ż
e upraw
buraka cukrowego i szybko rosn
ą
cych ro
ś
lin
energetycznych.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Aktualnie opracowywane lub wdra
ż
ane
technologie z zakresu wytwarzania biopaliw
drugiej generacji (2)
• Otrzymywanie w
ę
glowodorowych paliw syntetycznych z
procesów BTL („biomass to liquid”) poprzez:
– zgazowanie biomasy („suche odpady” i uprawy ro
ś
lin
energetycznych), nast
ę
pnie synteza F-T, prowadz
ą
ca do
otrzymania mieszaniny ciekłych w
ę
glowodorów jako paliwa „FT-
diesel”;
– piroliza biomasy, prowadz
ą
ca do otrzymania: gazów (metanu,
ditlenku w
ę
gla i pary wodnej, ciekłej frakcji tzw. „biooleju” oraz
pozostało
ś
ci stałych (w
ę
giel drzewny i popiół), a nast
ę
pnie
zgazowania i syntezy F-T, do otrzymania paliwa „FT-diesel”.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Aktualnie opracowywane lub wdra
ż
ane
technologie z zakresu wytwarzania biopaliw
drugiej generacji (3)
• Otrzymywanie paliwa „HTU-diesel”
pochodz
ą
cego z procesów depolimeryzacji w
wysokiej temperaturze (proces „Hydro Thermal
Upgrading”) i ewentualnego dalszego
katalitycznego hydroodtleniania w procesie HDO
(„hydrodeooxygenation”) biomasy stanowi
ą
cej
wszelkie pozostało
ś
ci organiczne wraz z wysok
ą
zawarto
ś
ci
ą
wody.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Otrzymywanie BioDME
Synteza DME z gazu syntezowego otrzymanego z
procesów zgazowania biomasy lub z biogazu, poprzez
metanol, mo
ż
e by
ć
przeprowadzona w fazie ciekłej przy
umiarkowanym ci
ś
nieniu ok. 70 atm i w podwy
ż
szonej
temperaturze (około 250 °C).
Katalizator o dwu funkcjach, składa si
ę
z mieszaniny
katalizatora do syntezy metanolu i katalizatora do
odwodnienia metanolu. Proces chemiczny przebiega wg
nast
ę
puj
ą
cych reakcji:
CO + H
2
O
→
CO
2
+ H
2
CO
2
+ 3H
2
→
CH
3
OH + H
2
O
2CH
3
OH
→
CH
3
OCH
3
+ H
2
O
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Otrzymywanie BioEt drugiej generacji
Etapy procesu (1):
1. Wst
ę
pny, polegaj
ą
cy na obróbce biomasy
poprzez:
•
usuni
ę
cie zanieczyszcze
ń
stałych;
•
mycie i kruszenie biomasy;
•
usuni
ę
cie ligniny poprzez filtracj
ę
;
•
wst
ę
pna hydroliza polimerów hemicelulozy do monomerów
i oligomerów cukrowych (ksylozy, mannozy, arabinozy i
galaktozy par
ą
wodn
ą
.
Konieczna kontrola zawarto
ś
ci
niepo
żą
danych: kwasów organicznych, furfuralu lub fenolu,
inhibituj
ą
cych proces fermentacji
.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Otrzymywanie BioEt drugiej generacji
Etapy procesu(2):
2. Hydroliza celulozy:
•
w obecno
ś
ci kwasów: siarkowego, solnego, azotowego,
amoniaku, rozpuszczalników organicznych lub ditlenku
w
ę
gla, najcz
ęś
ciej rozcie
ń
czonego kwasu siarkowego
(0.5…1,5)%, w temperaturze powy
ż
ej 160ºC. Proces
prowadzony dwufazowo, w celu otrzymania oddzielnie
cukrów C
5
i C
6
(pentoz i heksoz);
•
w
ś
rodowisku st
ęż
onych kwasów – wy
ż
szy stopie
ń
konwersji do 90%
•
mikrobiologiczna z wykorzystaniem np. „celulaz”, enzymów
bakterii i grzybów (np.: Trichoderma Reesei), prowadz
ą
ca
do otrzymania ksylozy i glukozy
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Otrzymywanie BioEt drugiej generacji
Etapy procesu(3):
3.
Fermentacja pentoz i heksoz:
• 3C
5
H
10
O
5
→
→
→
→
5C
2
H
5
OH + 5CO
2
• C
6
H
12
O
6
→
→
→
→
2C
2
H
5
OH + 2CO
2
Teoretyczny uzysk etanolu 0,51 kg oraz emisja 0,49 kg ditlenku
w
ę
gla na 1 kg cukrów
Konieczno
ść
usuwania produktów po
ś
rednich (np.: celbiozy)
hamuj
ą
cych proces fermentacji
Podstawowym problemem jest doprowadzenie do
jednoczesnej fermentacji ksylozy i glukozy
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Otrzymywanie BioEt drugiej generacji
Etapy procesu(4):
4. Oczyszczanie par
ą
wodn
ą
produktów
fermentacji, destylacja zacieru (90…92)% i
odwadnianie 99,9%.
5. Oddzielanie ligniny jako odpadu stałego i
kierowanie do spalania w piecach CHP
(„Combined Heat and Power”) w celu
uzyskania energii elektrycznej i ciepła
procesowego.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Otrzymywanie i przeróbka gazu syntezowego
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Otrzymywanie gazu syntezowego
• metod
ą
zgazowania stałej biomasy;
• metod
ą
konwersji w
ę
glowodorów
gazowych lub ciekłych, otrzymanych z
biomasy, z par
ą
wodn
ą
.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Proces zgazowania biomasy-reakcje
• utlenienie zupełne biomasy do ditlenku w
ę
gla (spalanie):
C+O
2
= CO
2
;
∆
H < 0
• cz
ęś
ciowe utlenianie: C+1/2O
2
= CO
2
;
∆
H < 0
• reakcja Boudouarda: C+CO
2
= 2CO;
∆
H >0
• reakcje gazu wodnego do tlenków w
ę
gla i wodoru:
C+H
2
O = CO+H
2
;
∆
H >0
C+2H
2
O = CO
2
+H
2
;
∆
H >0
• reforming z par
ą
wodn
ą
(konwersja CO):
C+H
2
O = CO
2
+H
2
;
∆
H <0
• metanizacja w
ę
gla z biomasy: C+H
2
= CH
4
;
∆
H <0
• metanizacja tlenku w
ę
gla: CO+3H
2
= CH
4
+H
2
O;
∆
H <0
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Proces zgazowania biomasy
Wi
ę
kszo
ść
reakcji jest reakcjami egzotermicznymi
Proces zgazowania mo
ż
e by
ć
prowadzony przy
bezpo
ś
rednim lub po
ś
rednim dostarczaniu ciepła
procesowego
Powstaj
ą
cy w wyniku zgazowania bio-syngaz po
zło
ż
onym procesie oczyszczania i odpowiedniej
segregacji kierowany jest do syntezy F-T
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Technologie otrzymywania paliw
typu FT diesel metod
ą
Fischera-Tropscha
• surowce reakcji: tlenek w
ę
gla i wodór
• produkty: w
ę
glowodory alifatyczne i woda
Proces F-T prowadzony w obecno
ś
ci katalizatora
kobaltowego:
CO + 2H
2
= (-CH
2
-) + H
2
O
Proces F-T prowadzony z nadmiarem tlenku w
ę
gla
w obecno
ś
ci katalizatora
ż
elazowego:
2CO + 2H
2
O = (-CH
2
-) + CO
2
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Proces pirolizy biomasy
• Proces pirolizy biomasy prowadzony jest bez
dost
ę
pu tlenu lub z cz
ęś
ciowym utlenieniem, w
temperaturze 500-800
0
C, cz
ę
sto w obecno
ś
ci
katalizatorów;
• Otrzymana mieszanina oligomerów i
monomerów stanowi olej popirolityczny (bioolej);
• Bioolej stanowi mieszanin
ę
komponentów F-T
diesla;
• Pozostało
ść
procesowa to „charcoal”
zawieraj
ą
cy głównie w
ę
giel drzewny i popiół z
pewn
ą
ilo
ś
ci
ą
wody i ditlenku w
ę
gla.
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Inne procesy otrzymywania paliw
alternatywnych
• Zgazowanie i piroliza mog
ą
by
ć
tak
ż
e
ź
ródłem otrzymywania wodoru, jednak tak
otrzymany nie jest w pełni biopaliwem
trzeciej generacji;
• Prowadzone s
ą
prace nad procesami
zgazowania i upłynniania w
ę
gla GtL (gas
to liquid) i CtL (coal to liquid).
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i
Polska Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponent
Biokomponent
Biokomponent
Biokomponentó
ó
ó
ów
w
w
w
Dzi
ę
kuj
ę
za uwag
ę