„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Maria Bisaga

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji
akustycznych i przeciwdrganiowych 713[08].Z4.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

dr inż. Sadowska Ewelina

mgr inż. Zajączkowska Alicja

Opracowanie redakcyjne:

inż. Frankiewicz Danuta

Konsultacja:

inż. Frankiewicz Danuta

mgr inż. Sagan Teresa

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z4.01
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu monter izolacji budowlanych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Materiał nauczania

7

4.7. Organizacja pracy i warunki wykonywania izolacji akustycznych

i przeciwdrganiowych

7

4.1.1. Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające

9

4.1.3. Ćwiczenia

9

4.1.4. Sprawdzian postępów

11

4.7. Właściwości i

zastosowanie

materiałów do wykonywania izolacji

akustycznych i przeciwdrganiowych

12

4.2.1. Materiał nauczania

12

4.2.2. Pytania sprawdzające

23

4.2.3. Ćwiczenia

24

4.2.4. Sprawdzian postępów

28

4.3. Obróbka materiałów izolacyjnych

29

4.3.1. Materiał nauczania

29

4.3.2. Pytania sprawdzające

31

4.3.3. Ćwiczenia

31

4.3.4. Sprawdzian postępów

33

4.4. Zasady posługiwania się narzędziami i sprzętem

34

4.4.1. Materiał nauczania

34

4.4.2. Pytania sprawdzające

47

4.4.3. Ćwiczenia

47

4.4.4. Sprawdzian postępów

49

4.5. Zasady obsługi i konserwacji maszyn, urządzeń i agregatów

50

4.5.1. Materiał nauczania

50

4.5.2. Pytania sprawdzające

53

4.5.3. Ćwiczenia

53

4.5.4. Sprawdzian postępów

55

4.7. Zasady przechowywania materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonania

izolacji

56

4.6.1. Materiał nauczania

56

4.6.2. Pytania sprawdzające

57

4.6.3. Ćwiczenia

58

4.6.4. Sprawdzian postępów

59

4.7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska związane ze stosowaniem materiałów izolacyjnych

60

4.7.1. Materiał nauczania

60

4.7.2. Pytania sprawdzające

62

4.7.3. Ćwiczenia

62

4.7.4. Sprawdzian postępów

63

5. Sprawdzian osiągnięć

64

6. Literatura

70

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz

przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego
modułowego programu nauczania.

Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,

−

cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym
poradnikiem, czyli czego nowego się nauczysz,

−

materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,

−

pytania sprawdzające -– zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś
podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,

−

ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,

−

sprawdzian postępów – zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,

−

wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.

W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb

zawodu montera izolacji budowlanych. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści
z Materiału nauczania, sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem
jest uzupełnienie i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i
praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie
jego elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.

Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich

umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz
zadanie praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów
podejmie decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili,
z wyjątkiem testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże
Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych

w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z zasadami
i przepisami zapoznasz się w czasie nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

713[08].Z4

Technologia

wykonywania izolacji

akustycznych

i przeciwdrganiowych

713[08].Z4.01

Dobieranie materia

łów,

narz

ędzi i sprzętu do izolacji

akustycznych

i przeciwdrganiowych

713[08].Z4.02

Wykonywanie izolacji

akustycznych w budynkach

713[08].Z4.04

Wykonywanie izolacji

akustycznych obiektów

o podwy

ższonych wymaganiach

akustycznych

713[08].Z4.03

Wykonywanie izolacji

przeciwdrganiowych maszyn

i urz

ądzeń

przemys

łowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

stosować zasady współpracy w grupie,

–

brać udział w dyskusji, formować i prezentować własne opinie,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

posługiwać się kalkulatorem,

–

prezentować wyniki badań i obliczeń,

–

czytać ze zrozumieniem,

–

interpretować zależności przedstawione za pomocą wykresów, schematów, wzorów,
tabel, diagramów,

–

posługiwać się terminologią budowlaną,

–

definiować i rozróżniać izolacje termiczne i akustyczne,

–

odróżniać technologie wykonania budynku,

–

rozróżnić elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku,

–

rozpoznać instalacje i sieci występujące w budownictwie,

–

stosować zasady bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,

–

stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

–

rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,

–

odczytywać i interpretować rysunki budowlane,

–

posługiwać się dokumentacją budowlaną,

–

wykonywać przedmiary i obmiary robót,

–

wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,

–

organizować stanowiska składowania i magazynowania,

–

transportować materiały budowlane.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

rozpoznać i nazwać materiały do wykonania izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych,

–

ocenić jakość i zastosowanie materiału do robót izolacyjnych,

–

przetransportować materiały w poziomie i pionie,

–

dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,

–

dobrać narzędzia, sprzęt i urządzenia do wykonania robót izolacyjnych,

–

zastosować narzędzia, sprzęt i urządzenia zgodnie z instrukcją,

–

przeprowadzić konserwację narzędzi i sprzętu,

–

przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

–

oszacować ilość materiału do wykonania robót i sporządzić zapotrzebowanie
materiałowe,

–

dokonać rozliczenia materiałowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Organizacja pracy i warunki wykonywania izolacji

akustycznych i przeciwdrganiowych

4.1.1. Materiał nauczania

Zasady organizacji pracy podczas prac montażowych

Amerykański inżynier F.W. Taylor (1856-1915) na podstawie swoich wnikliwych

obserwacji i badań sformułował uogólnione zasady organizacji pracy:

−

przed wykonaniem każdej pracy należy szczegółowo ją przeanalizować, ustalić z jakich
prostych elementów się składa i jak najlepiej ją wykonać,

−

każda praca musi być odpowiednio rozdzielona między wykonawców odpowiedzialnych
za jej wykonanie,

−

do wykonania każdego zadania należy wybrać odpowiednich robotników i przygotować
odpowiednie środki pracy,

−

zlecone zadanie robotnikowi, należy łączyć z udzieleniem mu odpowiedniego
instruktażu,

−

obowiązkiem kierującego robotami jest kontrola, czy praca jest wykonana zgodnie
z zaleceniem, dokumentacją itd.

Zasady te są aktualne również obecnie i obowiązują wszystkich, którzy uczestniczą
w procesie produkcji.

Organizację wykonania robót określa dokumentacja techniczna budowy (robót

izolacyjnych) i na jej podstawie przyjmuje się metodę tam przewidzianą. Jeżeli nie ma
projektu organizacyjnego w dokumentacji technicznej, to sposób prowadzenia robót ustala się
na podstawie projektu technicznego.

Projekt organizacji robót powinien zawierać:

−

zestawienie poszczególnych robót wraz z ich charakterystyką i parametrami,

−

szczegółowe metody wykonania poszczególnych rodzajów robót,

−

zestawienie roboczych projektów wykonywania poszczególnych robót budowlanych,

−

harmonogram zatrudnienia,

−

harmonogram pracy maszyn, sprzętu i środków transportowych,

−

harmonogram dostaw, zużycia oraz zapasów materiałów i wyrobów budowlanych,

−

dokładne uzupełniające opracowania dotyczące szczegółów organizacji stanowisk
roboczych itp.
Projekt organizacji robót może również zawierać karty technologiczne wykonania robót.

W kartach określa się metody wykonania poszczególnych rodzajów robót i zamieszcza
odpowiednie szkice wraz z obliczeniami ilości materiałów sprzętu i robocizny. W projekcie
powinny być także obliczenia ilości robót i materiałów potrzebnych do ich wykonania, na
podstawie, których mogą być sporządzone zlecenia robocze.

Istotnym elementem organizacji pracy jest ogólny harmonogram wykonania robót.

Wyznacza on kolejność poszczególnych robót z określeniem czasu ich wykonania.
Przestrzeganie harmonogramu zapewnia ciągłość i płynność robót. Na podstawie
harmonogramu ogólnego ustala się szczegółowe harmonogramy wykonania poszczególnych
robót, w tym izolacyjnych.

Harmonogram szczegółowy określa wykonywanie robót izolacyjnych w powiązaniu

z innymi robotami, które powinny być wykonywane równolegle. Na podstawie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

szczegółowego harmonogramu ustala się sposób organizacji i podział pracy pomiędzy
pracowników.

Organizacja robót izolacyjnych

Podstawowym warunkiem prawidłowego i sprawnego przebiegu robót izolacyjnych oraz

uzyskania wysokiej wydajności jest dobra organizacja pracy.

Dobra organizacja pracy polega na racjonalnym przydziale czynności członkom zespołu

lub brygady, ustaleniu ich obowiązków i odpowiedzialności.

Procesy robocze
Roboty izolacyjne można podzielić na następujące procesy robocze:

1. Wybór i przygotowanie miejsca do prac związanych z okresowym składowaniem

materiałów izolacyjnych, sprzętu itp.

2. Przygotowanie miejsca pracy polegające na wykonaniu dróg komunikacyjnych,

ewentualnym wykonaniu rusztowań, drabin, schodni, urządzeń podnośnikowych itp.

3. Odbiór podkładu pod izolację.
4. Transport i złożenie na miejscu pracy podstawowych materiałów izolacyjnych.
5. Wykonanie robót izolacyjnych wstępnych, np. gruntowanie podłoża, wykonanie

fundamentu pod maszynę lub urządzenie.

6. Wykonanie właściwych robót izolacyjnych.
7. Wykończenie robót i współuczestniczenie w odbiorach częściowych i końcowych.
8. Wykonanie ewentualnych uzupełnień lub poprawek w izolacji.

Każdy z tych procesów dzieli się na operacje. Są one operacyjnie jednorodne

i wykonywane przez ten sam zespół robotników, używających tych samych narzędzi, sprzętu
itp. Operacje dzielą się jeszcze na czynności.

Zespoły robocze
Roboty izolacyjne wymagają pracy zespołowej, gdyż składają się z różnych procesów

i czynności roboczych, wykonywanych przez jednego robotnika lub zespół robotników.
W związku z takim charakterem prac skład zespołu nie musi być stały i może zależeć przede
wszystkim od charakteru wykonania robót i stopnia ich zmechanizowania, a ponadto od
warunków na budowie. Są one różne i zmienne, co może być powodem, że dany skład
zespołu jest dobry na jednej budowie, a niewłaściwy na innej.

Proste roboty izolacyjne może wykonać zespół dwuosobowy w składzie: monter izolacji

i pomocnik. Przy bardziej złożonych robotach prawidłowa organizacja wymaga liczniejszego
zespołu.

Na budowie o dużym froncie robót zespoły mogą być wieloosobowe, zorganizowane

w brygady monterów izolacji. Zasadą podziału pracy w brygadzie powinno być przydzielenie
każdemu członkowi lub zespołowi takiej pracy, jaka odpowiada jego kwalifikacjom.

Roboty związane z przygotowaniem narzędzi, materiałów i przenoszenia ich na

stanowiska robocze powinny być wykonywane przez pomocnicze siły robocze (robotnicy
o niższych kwalifikacjach), pracownicy wysoko kwalifikowani nie powinni wykonywać prac
pomocniczo-przygotowawczych.

Brygady montujące izolację powinny być jednorodne, tzn. takie, które wykonują roboty

ciągle takie same i składają się z robotników o wymaganej specjalności. Mogą być także
organizowane brygady kompleksowe, w skład, których powinny wchodzić zespoły różnych
specjalności np.: zespół monterów izolacji – jako zespół kierujący, zespół blacharzy do
wykonania obróbek blacharskich, zespół do uszczelnianie szczelin dylatacyjnych (lub przerw
roboczych w betonowaniu), zespół transportu materiałów itp.

Przebieg robót wszystkich zespołów brygady powinien być zharmonizowany z robotą

zespołu kierującego i z robotami ogólnobudowlanymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Warunki wykonywania izolacji akustycznych

Do wykonania robót montażowych izolacji akustycznych należy przystąpić po:

−

zakończeniu wszystkich robót stanu surowego,

−

wykonaniu pokrycia dachu,

−

wykonaniu ścianek działowych,

−

osadzeniu stolarki (okiennej, drzwiowej, mebli wbudowanych),

−

założeniu przewodów instalacji podtynkowych,

−

zamurowaniu otworów oraz bruzd dla instalacji,

−

wykonaniu tynków.
Materiały do izolacji przygotowuje się w takich ilościach, aby mogły być użyte w ciągu

zmiany roboczej, biorąc pod uwagę specyficzne cechy technologiczne stosowanych zapraw
i mas, np. początek twardnienia, koniec wiązania itp.

Warunki techniczne wykonania izolacji przeciwdrganiowych zostały opisane w jednostce

modułowej 713[08].Z4.03 Wykonywanie izolacji przeciwdrganiowych maszyn i urządzeń
przemysłowych w rozdziale 4.7 Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są ogólne zasady organizacji pracy sformułowane przez F.W. Taylora?
2. W jakim dokumencie budowy jest określona organizacja robót?
3. Co powinien zawierać projekt organizacji robót?
4. Co określa harmonogram szczegółowy wykonywania robót?
5. Co zawiera karta technologiczna wykonania robót?
6. W jakim celu tworzony jest ogólny harmonogram wykonywania robót?
7. Jakie procesy robocze wyodrębnisz w robotach izolacyjnych?
8. Co rozumiesz pod określeniem zespół roboczy?
9. Na jakim etapie robót budowlanych można przystąpić do montażu izolacji akustycznej?
10. Jakie są zasady przygotowania materiałów do robót montażowych?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W pomieszczeniu mieszkalnym należy wykonać izolację akustyczną ściany. Zaproponuj

skład zespołu roboczego i dokonaj podziału czynności. Weź pod uwagę roboty izolacyjne jak
i roboty związane z przygotowaniem narzędzi, materiałów i przenoszeniem ich na stanowiska
robocze.

Nie przejmuj się nieznajomością pewnych informacji na temat technologii wykonywania

izolacji oraz organizacji stanowiska roboczego. Celem tego zadania nie jest bowiem nauka
abstrakcyjnego myślenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z treścią zadania,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) określić warunki pomieszczenia, w którym będzie wykonywana izolacja,
4) określić warunki transportu potrzebnych narzędzi, sprzętu i materiału,
5) dobrać odpowiednie środki transportu, które będą potrzebne,
6) dobrać odpowiedni rodzaj narzędzi, sprzętu i materiałów,
7) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

8) wykonać projekt organizacji stanowiska pracy,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

narzędzia i sprzęt,

–

przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

opis technologii robót,

–

materiały izolacyjne,

–

środki ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 2

W sali kinowej należy wykonać izolację akustyczną w postaci sufitu podwieszonego.

Zaproponuj skład zespołu roboczego i dokonaj podziału czynności. Weź pod uwagę roboty
izolacyjne jak i roboty związane z przygotowaniem narzędzi, materiałów i przenoszeniem ich
na stanowiska robocze.

Nie przejmuj się nieznajomością pewnych informacji na temat technologii wykonywania

izolacji oraz organizacji stanowiska roboczego. Celem tego zadania nie jest bowiem nauka
abstrakcyjnego myślenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z treścią zadania,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) określić warunki pomieszczenia, w którym będzie wykonywana izolacja,
4) określić warunki transportu potrzebnych narzędzi, sprzętu i materiału,
5) dobrać odpowiednie środki transportu, które będą potrzebne,
6) dobrać narzędzia, sprzęt i materiały,
7) sporządzić notatkę z wykonanego ćwiczenia w zeszycie uzasadniającą swój wybór,
8) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
9) wykonać projekt organizacji stanowiska pracy,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

narzędzia i sprzęt,

–

przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

opis technologii robót,

–

materiały izolacyjne,

–

środki ochrony indywidualnej,

–

zeszyt do ćwiczeń oraz przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 3

Na podstawie zamieszczonego poniżej fragmentu harmonogramu ogólnego robót,

przedstawiającego część analityczną procesu produkcyjnego wypisz: czas rozpoczęcia, czas
trwania i czas zakończenia prac wykonania podłogi pływającej w danym miesiącu
kalendarzowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Miesiące i dni kalendarzowe

L.p. Jednostki

produkcyjne

Kolejne dni robocze

5

3

6

9

12

15

18

21

24

27

30

33

36

39

42

45

48

51

1.

Brygada
tynkarzy

2.

Brygada
malarzy

3.

Brygada
monterów
urządzeń
sanitarnych

4.

Brygada
posadzkarzy

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie,
2) przeanalizować treść zadania,
3) przygotować odpowiedź na zadane pytanie,
4) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie zapisując odczytane daty

w danym miesiącu,

5) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

dokumentacja budowlana,

−

harmonogram ogólny przedstawiający część analityczną,

−

plansze z przykładowymi harmonogramami robót,

−

foliogramy z przykładowymi harmonogramami,

−

zeszyt do ćwiczeń oraz przybory piśmiennicze.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić ogólne zasady organizacji pracy?

¨

¨

2)

określić, co powinien zawierać projekt organizacji robót
budowlanych?

¨

¨

3)

określić,

zawartość

szczegółowego

harmonogramu

wykonywania robót?

¨

¨

4)

dokonać podziału wykonywania robót izolacyjnych na procesy?

¨

¨

5)

określić pojęcie „zespół roboczy”?

¨

¨

6)

określić, na jakim etapie realizacji robót budowlanych można
przystąpić do montażu izolacji akustycznej?

¨

¨

7)

określić, na jakim etapie realizacji robót budowlanych można
przystąpić do układania posadzki z klinkieru, cegły, betonu,
zaprawy cementowej, lastrykowej, terakotowej?

¨

¨

8)

wymienić

zasady

przygotowania

materiałów

do

robót

montażowych

¨

¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4.2. Właściwości i zastosowanie materiałów do wykonywania

izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych.

4.2.1. Materiał nauczania

Materiały do izolacji akustycznej można podzielić na:

a) materiały pochodzenia mineralnego, do których zaliczamy: wełnę mineralną (szklaną

i skalną), szkło piankowe, perlit, płyty gipsowo-kartonowe,

b) materiały syntetyczne takie jak styropian czy pianka poliuretanowa,
c) materiały pochodzenia organicznego - zalicza się do nich: trzcina, wióry, płyty pilśniowe,

płyty wiórowo-cementowe, ekofiber, korek naturalny, płyty z materiałów pochodzenia
roślinnego (lniane, z konopi, z kokosa), wełna naturalna.

Wełna mineralna

Rys. 1. Wełna mineralna: szklana (z lewej) i skalna (z prawej strony rysunku) [9]

Materiałem użytym do produkcji wełny skalnej jest płynny żużel wielkopiecowy lub

skała bazaltowa. Po roztopieniu kruszywo to jest rozdmuchiwane. W ten sposób uzyskuje się
z niego cieniutkie włókna, do których dodawane są środki podwyższające właściwości
mechaniczne i użytkowe. Ostudzone i splecione tworzą sprężysty materiał, który jest łatwy
w obróbce i stosunkowo lekki. W wyniku tego procesu surowiec podstawowy zwiększa około
sześćdziesięciokrotnie swoją objętość. Uzyskany produkt zachowuje właściwości materiału,
z którego został wyprodukowany, czyli jest odporny na działanie wody, ognia, środków
chemicznych i biologicznych.

Wełna szklana powstaje w podobny sposób co skalna, z tym że surowcem używanym do

jej produkcji jest szkło sodowe, ma też podobne właściwości do wełny mineralnej bazaltowej.

Zaletami produktów z wełny mineralnej są:

–

bardzo dobra izolacyjność termiczna (niski współczynnik przewodzenia ciepła),

–

nie palność i ognioodporność,

–

znakomite właściwości pochłaniania dźwięków,

–

stałość wymiarów i kształtów,

–

wytrzymałość mechaniczna połączona z naturalną sprężystością,

–

odporność biologiczna i chemiczna,

–

stabilność termodynamiczna włókna,

–

wodoodporność oraz paroprzepuszczalność.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Rys. 2. Proces produkcyjny wełny szklanej [9]

Rys. 3. Proces produkcyjny wełny skalnej [9]

W wersji handlowej wełna mineralna występuje w rozmaitych rozmiarach i formach,

takich jak:

−

płyty miękkie, półtwarde i twarde,

−

filce,

−

maty,

−

granulaty,

−

wełna mineralna luzem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Do izolacji akustycznej ścian stosuje się maty i płyty z wełny szklanej oraz płyty z wełny

mineralnej. Luźną wełnę i granulaty stosuje się do izolacji stropów, stropodachów
wentylowanych i poddaszy nieużytkowych. W handlu dostępne są też płyty z wełny
mineralnej do styczności z gruntem wykorzystywane do wykonania izolacji pionowych
i poziomych. Można również nabyć otuliny z wełny szklanej pokryte folią aluminiową do
izolacji instalacji centralnego ogrzewania, rurociągów z ciepłą i zimną wodą oraz maty
z wełny szklanej do izolacji rur.


a)

b)

c)

Rys. 4. Wyroby z wełny mineralnej;
a) maty osłonowe z wełny,
b) mata z wełny,
c) płyty z wełny. [9]

Wełna mineralna wg PN-EN 13162/2002 jest materiałem przepuszczalnym, co

umożliwia oddychanie ścian. Dzięki temu w pomieszczeniu panuje zdrowy mikroklimat,
wilgoć może swobodnie przenikać z wewnątrz pomieszczenia na zewnątrz i nie zalega
w ścianach, nie powoduje zatem rozwoju grzybów ani uszkodzeń konstrukcji.

Wełna mineralna jest niepalna, dlatego wykorzystuje się ją do izolacji specjalistycznych

pomieszczeń i wysokich budynków.

Wełna mineralna jest stosunkowo ciężka. Jest również wrażliwa na wilgoć a po

zawilgoceniu traci swoje właściwości izolacyjne.

Aby osiągnąć określone efekty izolacyjne należy dokładnie dobrać grubość warstwy

wełny mineralnej, nie wolno też dopuścić do jej zawilgocenia. Nie można montować
uszkodzonych wyrobów z wełny mineralnej, Należy zwrócić szczególną uwagę na
prawidłowe ułożenie i zamocowanie płyt, bowiem każde uszkodzenie produktu
i niestaranności w wykonaniu zwiększają możliwość powstania mostków akustycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Filce i płyty z wełny mineralnej wg PN-EN-13162/2002 produkuje się z włókien

mineralnych połączonych lepiszczem syntetycznym (żywica fenolowo-formaldechydowa
modyfikowana). Filce są materiałem elastycznym, produkowanym w odcinkach długości od
1,5 do 5 m. Zwija się je w rulony pakowane w papier lub folię igielitową. Stosuje się je do
izolacji akustycznych i cieplnych narażonych na działanie temperatury do 200

o

C; włókno

filcowe jest odporne na temperaturę do 600

0

C.

Płyty ze względu na gęstość sprasowania dzieli się się na: miękkie, półtwarde i twarde.
Maty z wełny mineralnej w/g PN-EN-13162:2002 składają się z warstwy mineralnej

ułożonej na prostokątnej osnowie z welonu szklanego, tektury falistej lub papieru
bitumizowanego. Warstwę mineralną przymocowuje się do osnowy nićmi z włókien
szklanych, włókien łykowych lub cienkim drutem stalowym. Maty stosuje się do izolacji
powierzchni płaskich i cylindrycznych. Maty na osnowie z tektury lub papieru bitumicznego
można stosować w temperaturze do 100

0

C, maty na welonie szklanym w temperaturze do

250

0

C.

Szkło piankowe

Czarne szkło piankowe wg PN-EN 13167:2003/A1:2005 produkuje się z ciekłej masy

szklarskiej z dodatkiem zmielonego węgla. Produkowane jest w postaci płyt.
Gęstość pozorna czarnego szkła piankowego nie jest większa niż 180 kg/m

3

, a nasiąkliwość

nie przekracza objętościowo 5%. Asortyment ten uzyskuje się przez spienienie szkła.

Białe szkło piankowe jest gorszym materiałem izolacyjnym w porównaniu ze szkłem

piankowym czarnym, głównie z powodu otwartych porów, które powodują jego znaczną
nasiąkliwość oraz obniżenie właściwości izolacyjnych.

Rys. 5. Płyty ze szkła piankowego [9]

Rys. 6. Szkło piankowe czarne [9]

Ze względu na swoją zamkniętą strukturę komórkową oraz materiał, z jakiego jest

zbudowany, produkt z czarnego szkła piankowego ma wiele zalet, jest on:

−

wodoszczelny - nie absorbuje i nie podciąga wilgoci,

−

paroszczelny, jego komórki są hermetycznie zamknięte; nie ulega zawilgoceniu i za-
stępuje izolację paroszczelną,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

−

całkowicie niepalny - klasa A1 - nie rozprzestrzenia ognia w czasie pożaru, nie wydziela
żadnych toksycznych gazów,

−

o dużej wytrzymałości na ściskanie - nie ulega odkształceniom, możliwy do izolowania
powierzchni będących pod dużym obciążeniem,

−

zachowuje wymiary zewnętrzne, jest niekurczliwy, nie pęcznieje, nie ulega deformacji,
nie zanika; gwarantuje zachowanie parametrów ochrony cieplnej przez 40-50 lat;
odporny na działanie bakterii, szkodników i gryzoni - nie ma części organicznych, nadaje
się do izolacji elementów budowli w kontakcie z gruntem,

−

odporny na działanie kwasów i rozpuszczalników - nie ulega zniszczeniu pod wpływem
agresywnych środków chemicznych i niekorzystnych czynników atmosferycznych,

−

całkowicie nietoksyczny - neutralny dla środowiska,

−

łatwy w obróbce - daje się łatwo obrabiać i wbudowywać, gwarantuje szybki postęp prac,
proste wbudowywanie, nie występuje zagrożenie uszkodzenia warstwy termoizolacji
w trakcie wbudowywania ich przez pracowników chodzących po świeżo ułożonych
płytach.
Szkło piankowe znajduje zastosowanie jako materiał do izolacji fundamentów, podłóg,

stropów i stropodachów, czasem jako samodzielna ściana działowa a nawet przegroda
ogniowa.

Perlit

Perlit to granulat lawy wulkanicznej.
Perlit ekspandowany wg PN-EN-13169:2003/A1: 2005 jest chemicznie obojętny,

niepalny, niehigroskopijny i ma stałą objętość.

Cechuje się odpornością na mróz, wilgoć i różnego rodzaju szkodniki, a ponadto ma

doskonałe własności cieplnoizolacyjne i dźwiękoizolacyjne. Wysoka porowatość, zdolności
sorpcyjne i wszystkie w/w własności, w połączeniu z niską masą objętościową przy
relatywnie niskiej cenie czynią perlit materiałem bardzo atrakcyjnym dla budownictwa.

Perlit można wykorzystać m.in. w produkcji perlitobetonów, które można stosować do

ocieplania posadzek, podłóg, stropów, wypełniania ścian, sufitów, dachów itp. Jako
uzupełnienie (substytut) styropianu w posadzkach i stropach, jako uzupełnienie klasycznych
materiałów izolacyjnych, albo materiał podstawowy. Na bazie perlitu wyrabia się także tynki
oraz zaprawy ciepłochronne.

Płyty gipsowo-kartonowe (s – k)

Płyty gipsowo-kartonowe (płyty g-k) powstają na skutek połączenia rdzenia gipsowego

z okładzinami z kartonu. W płytach g-k gips skutecznie przejmuje naprężenia ściskające,
natomiast jego wytrzymałość na rozciąganie jest kilkakrotnie mniejsza niż wytrzymałość na
ściskanie.

Rolą kartonu jest przejmowanie naprężeń rozciągających. Powstały w ten sposób ustrój

pracuje podobnie do żelbetu, w którym beton (gips) przejmuje ściskanie a pręty zbrojenia
(karton) rozciąganie.

Surowce do produkcji:
Gips jest tworzywem o porowatej strukturze i wysokim podciąganiu kapilarnym wody.

Od dawna jest znana i ceniona zdolność gipsu do regulacji wilgotności względnej powietrza
w pomieszczeniu. Zdolność ta wynika ze wspomnianej chłonności wody oraz unikalnej wśród
materiałów budowlanych zdolności szybkiego wysychania przez odparowanie. Inną cechą
gipsu jest zdolność utrzymywania w czasie pożaru temperatury powierzchni ścian około

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

120

0

C, aż do momentu odparowania całej, krystalicznie związanej wody. Cecha ta

wykorzystywana jest przy budowie zabezpieczeń ogniowych z wykorzystaniem płyt g-k.

Karton stanowi warstwę okładzinową na powierzchni płyty g-k. Zadaniem jego jest

przejmowanie naprężeń rozciągających powstałych przy zginaniu płyty. Karton jest
produkowany w formie wstęgi wyciąganej z pulpy celulozowej. Ze względu na metodę
produkcji ilość włókienek celulozy równoległych do długości wstęgi jest zdecydowanie
większa aniżeli w innych kierunkach. Karton pokrywa obydwie strony płyty oraz dwie
krawędzie podłużne, natomiast krawędzie poprzeczne nie są obłożone kartonem.

Dodatki
W czasie produkcji płyt gipsowo-kartonowych stosuje się szereg dodatków do gipsu,

które decydują o cechach płyt gotowych. Dla zwiększenia odporności płyt na działanie ognia
dodawane jest cięte włókno szklane. Aby umożliwić stosowanie płyt w pomieszczeniach
o okresowo podwyższonej wilgotności do rdzenia dodaje się środki hydrofobowe
zmniejszające nasiąkliwość.

Rodzaje płyt
GKB - płyta standardowa do stosowania w pomieszczeniach o wilgotności względnej

powietrza nie większej niż 70% (karton ma kolor biały lub jasno-szary a na lewej stronie jest
niebieski).

GKBI - płyta impregnowana o podwyższonej odporności na działanie wilgoci, którą

można stosować w pomieszczeniach, w których wilgotność względna powietrza okresowo
przekracza 70%, a nie jest wyższa niż 85% (okres podwyższonej wilgotności w ciągu doby
nie powinien przekraczać 10 godzin). Płyta ta ma ograniczoną nasiąkliwość do 10%, poprzez
dodanie środków hydrofobowych do rdzenia gipsowego (karton od strony licowej ma kolor
zielony, a napis na lewej stronie jest niebieski).

GKF - płyta ognioochronna przeznaczona do budowania przegród ogniowych. Posiada

dodatek odcinków włókna szklanego w rdzeniu gipsowym. Przewidziana do stosowania w
pomieszczeniach o wilgotności względnej powietrza nie większej niż 70% (karton biały lub
szary, napis czerwony).

GKFI - płyta ognioodporna i impregnowana, łączy w sobie cechy płyt GKF i GKBI

(karton zielony, napis czerwony).

Odmiany krawędzi płyt gipsowo-kartonowych.
Podłużne krawędzie płyt obłożone kartonem mogą być kształtowane w zależności od

przeznaczenia, sposobu spoinowania i preferencji. Norma PN-B-79405:1997 przewiduje
następujące rodzaje krawędzi:

−

KP – płyty o krawędzi prostej przeznaczone do układania na styk bez szpachlowania ich

połączeń.

−

KS – płyty o krawędzi spłaszczonej przystosowane są do ukrycia styków pomiędzy

płatami, wymagają stosowania systemowych mas szpachlowych oraz taśmy zbrojącej
spoinę.

−

KPOS – płyty o krawędzi półokrągłej i spłaszczonej przystosowane do ukrycia styków

pomiędzy płatami, mogą być spoinowane systemowymi masami szpachlowymi wraz
z taśmą zbrojącą spoinę lub specjalnymi, systemowymi masami szpachlowymi
uszlachetnionymi włóknami bez stosowania taśmy.

Styropian

Styropian, wg PN:EN 13163:2004 stanowi bardzo uniwersalny materiał do izolacji

akustycznej. Powstaje na skutek łączenia granulek polistyrenu w podwyższonej temperaturze,
pod działaniem wysokiego ciśnienia. Stosuje się go do izolacji ścian, stropodachów
wentylowanych i pełnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Produkowany jest w dwóch odmianach: jako zwykły i samogasnący.
W budownictwie używa się wyłącznie styropianu samogasnącego, oznaczonego jako FS.
Trwałość styropianu jest określana na ok. 60 lat


a)

b)

Rys. 7. Styropian;
a) widok makroskopowy,
b) płyty styropianowe [9]

W handlu spotyka się dwa rodzaje styropianu: ekspandowany i ekstrudowany.

Tradycyjny styropian to tak zwany polistyren ekspandowany.

Oprócz niego produkowany jest jeszcze polistyren ekstrudowany. Ma on lepszą

izolacyjność termiczną, jest twardszy, mniej nasiąkliwy, ale ma też wyższą cenę.

Produkowany jest w różnych kolorach - najczęściej w niebieskim, zielonym oraz

różowym. Polistyren ekstrudowany polecany jest do izolowania miejsc narażonych na silne
obciążenia - dachów odwróconych, podłóg w garażach, fundamentów, podłóg na gruncie.

Styropian jest odporny na wilgoć – jego nasiąkliwość wynosi poniżej 2%. Nie pochłania

wody, dlatego w przypadku styropianu nie powstaje zjawisko podciągania kapilarnego
wilgoci. Dzięki niewielkiemu ciężarowi jest łatwy do stosowania przy wykonywaniu izolacji.

Styropian budowlany dostępny jest w postaci płyt, profili i kształtek oraz bloków.

Wykorzystuje się go do izolacji akustycznej podłóg, ścian, stropów i stropodachów.

Nie wolno łączyć styropianu z papą, lepikiem, impregnatem do drewna i innymi

materiałami zawierającymi rozpuszczalniki organiczne, bowiem pod ich wpływem ulega
zniszczeniu.

Styropian nie jest również odporny na działanie temperatur wyższych niż 80

0

C, nie

powinien też być wystawiony na długotrwałe działanie słońca, ponieważ pod wpływem
promieni UV jego powierzchnia ulega degradacji.

Pianka poliuretanowa

Wykonuje się z niej bezspoinowe izolacje natryskowe według PN-EN-448/2005.

Polecana jest szczególnie do robienia izolacji cieplnej na dachach i stropach. Pianka dobrze
wypełnia izolowaną powierzchnię i jednocześnie wyrównuje wszelkie krzywizny lub ubytki
w podłożu. Można ją nanosić na blachę, papę, beton i drewno. Taka warstwa termoizolacyjna
jest lekka (około 2 kg/m

2

) i odporna na wodę. Pokryty pianką dach płaski wystarczy

pomalować farbą zawierającą filtr UV i nie wymaga on już żadnego dalszego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

zabezpieczania. Piankę poliuretanową trzeba nanosić odpowiednim sprzętem. W izolacji
akustycznej stosujemy piankę w postaci bloków i płyt.

Bloki i płyty ze sztywnej pianki poliuretanowej PUR wg PN-B-23117:1998 mają

strukturę porowatą i 90% komórek zamkniętych.

W zależności od środków obniżających palność, bloki i płyty PUR dzieli się na dwa

rodzaje:
Z – zwykłe (łatwopalne),bez środków obniżających palność,
S – samogasnące, zawierające środki obniżające palność.

Barwa tych wyrobów jest od żółtokremowej do jasnobrązowej. Piankę stosuje się przede

wszystkim do izolacji ścian zewnętrznych, dachów i podłóg oraz instalacji cieplnych
i wodnych

Płyty pilśniowe

Surowcem do wyrobu płyt pilśniowych wg PN-EN 622-1/2000 jest rozwłókniona masa

drewna pochodząca ze ścinków i odpadów drewna. Płyty te wytwarza się z niej w procesie
równoczesnego sklejania i sprasowania. Znajdują zastosowanie w izolacji cieplnej
i akustycznej ścian, dachów i podłóg. Są odporne na działanie grzybów, insektów oraz
korozję biologiczną. Są jednak bardzo wrażliwe na wilgoć.

Zależnie od stopnia sprasowania rozróżnia się trzy typy płyt:

−

miękkie (porowate), stosowane jako izolacje akustyczne i cieplne,

−

twarde,

−

bardzo twarde.

Rys. 8. Płyty pilśniowe [8]

Płyty pilśniowe porowate wyrabia się je z drewna spilśnionego poddanego obróbce

termicznej, gęstość pozorna płyt wynosi do 350 kg/m

3

, nasiąkliwość wagowa od 30 do 80%.

Płyty pilśniowe porowate bitumowane produkowane są z rozwłóknionego drewna

i nasycone asfaltem. W zależności od stopnia nasycenia asfaltem płyty dzieli się na trzy
rodzaje:

−

B – 5 od 4 do 8% asfaltu,

−

B – 10 od 8 do 15% asfaltu,

−

B – 20 od 15 do 23% asfaltu.
Płyty pilśniowe porowate bitumowane są cięższe od płyt porowatych zwykłych

o ok. 25%, dobrze radzą sobie z wilgocią. Ich nasiąkliwość, w porównaniu z płytami
zwykłymi, jest o około 30-45% mniejsza. Dlatego też warto je stosować na przykład pod
wylewki betonowe. Ich grubość wynosi od 1,5 do 10 cm. Brzegi mają gładkie lub

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

wyprofilowane tak, że można je łączyć na pióro i wpust. Polecane są do izolowania ścian,
stropów i dachów.

Płyty porowate dźwiękochłonne. Produkuje się je z płyt pilśniowych miękkich w postaci

kwadratów 30 x 30 cm, grubości 12,5 mm, perforowanych lub narzynanych (rys.9).
Powierzchnia jest pokryta ścierem drzewnym bielonym. Gęstość pozorna płyt wynosi poniżej
400 kg/m

3

, a wilgotność do 9%.

Rys. 9. Porowate płytki pilśniowe: a) narzynane, b) perforowane. [5, s. 114]

W sprzedaży są nie tylko płyty jednowarstwowe, ale także te klejone z dwóch, lub kilku

płyt. W takich kanapkach łączone są płyty o różnych właściwościach, np. twarde
i porowate. Porowata płyta zapewnia dobrą izolacyjność, twarda - chroni ją przed
uszkodzeniem.

Wyroby z trzciny pospolitej

Płyty budowlane z trzciny pospolitej produkuje się z wysuszonych źdźbeł trzciny,

sprasowanych i powiązanych w płyty drutem ocynkowanym. Są lekkie i mają właściwości
izolacyjne termiczne i akustyczne. Są trwałe w warunkach całkowicie suchych.
W porównanie z innymi podobnymi materiałami pochodzenia organicznego odznaczają się
większą odpornością na zagrzybienie i niszczącą działalność ognia.

Gęstość pozorna wynosi od 180 do 220 kg/m

3

. Produkuje się płyty o długości 200,

szerokości 150 i grubości 3,5; 5 i 7 cm.

Płyty budowlane z trzciny stosuje się do ocieplania ścian, stropów oraz do wypełniania

konstrukcji ścian i więźby dachowej. Służą również do wykonania izolacji dźwiękochłonnej.
Barwa płyty powinna być jasnożółta aż do ciemnożółtej. Ciemny brunatny kolor świadczy
o użyciu do produkcji płyt trzciny o niskiej jakości. Niedopuszczalne są pęknięcia,
nadłamania lub zwichrowania płyt. Brzegi nie mogą być postrzępione lub powyrywane. Płyty
powinny być suche nie mogą wydzielać zapachu pleśni lub grzybów.

Maty trzcinowe stanowią pojedynczą warstwę źdźbeł trzciny ułożonych obok siebie

i powiązanych ocynkowanym drutem stalowym. Właściwości mat są zbliżone do właściwości
płyt trzcinowych. Rozróżnia się maty trzcinowe podtynkowe o zawartości od 40 do 50 i od 60
do 80 źdźbeł na 1 mb oraz maty trzcinowe izolacyjne: półścisłe – 90 źdźbeł/mb i ścisłe – 120
źdźbeł/mb.

Maty podtynkowe, produkuje się w rolkach 10 i 20 m i stosuje się jako warstwę

podtynkową, która ma zwiększyć przyczepność zaprawy do ścian i stropów drewnianych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Maty trzcinowe izolacyjne wytwarza się o wymiarach 200 x 1000 cm i grubości od 5 do

9 mm. Stosuje się jako izolację akustyczną podłóg w stropach międzypiętrowych, po ułożeniu
dwóch mat na krzyż.

Płyty cementowo-wiórowe

Płyty cementowo-wiórowe wg PN-EN 634-2/2000 produkuje się z wełny drzew

iglastych, którą poddaje się mineralizacji, następnie miesza z cementem portlandzkim klasy
32,5, formuje i prasuje. Płyty cementowo-wiórowe mogą być dostarczane na budowę
w okresie letnim po upływie co najmniej 3 tygodni od dnia wyprodukowania, a w okresach
chłodniejszych najwcześniej po 4 tygodniach, ze względu na duży skurcz płyt w pierwszym
miesiącu (znacznie większy niż zapraw i betonów).

Płyty cementowo-wiórowe, jako warstwa izolacji pod tynkiem, nie mogą być stosowana

wcześniej niż po upływie 6 tygodni od chwili wyprodukowania. Płyty cementowo-wiórowe
mają gęstość pozorną 100 kg/m

3

, są niepalne, ulegają jedynie zwęgleniu podczas palenia. Są

odporne na działanie wilgoci. Odznaczają się łatwością obróbki; można je ciąć, piłować
i przybijać. Stosuje się je do izolacji dźwiękowej i cieplnej ścian, stropów i dachów,
a ponadto jako warstwy posadzki w celu tłumienia dźwięków wywołanych uderzeniami. Ze
względu na dobrą przyczepność nadają się do bezpośredniego tynkowania.

Rozróżnia się dwa rodzaje płyt wiórowo-cementowych:

−

konstrukcyjne o zwiększonej wytrzymałości, lecz o gorszych właściwościach
izolacyjnych,

−

izolacyjne o niższej wytrzymałości i lepszych właściwościach ciepłochronnych
i dźwiękochłonnych.
Płyty wytwarza się w wymiarach:

−

konstrukcyjne, 200 x 50 cm i grubości 3, 5 i 7 cm,

−

izolacyjne, 100 x 50 cm i grubości 3, 5 i 7 cm .
Płyty wiórowo-cementowe nie mogą być popękane, nadłamane lub wyszczerbione.

Krawędzie powinny być ostre, proste, bez wyszczerbień. Wystające z płyty wióry powinny
być przycięte.

Wyroby z korka naturalnego

Korę dębu korkowego pozyskuje się z żyjących drzew. Zdjętą korę sortuje się,

a następnie gotuje od 60 do 70 minut, by usunąć zarośla, mchy, owady, soki roślinne oraz
kwas taninowy. Proces ten pozwala także na wyprostowanie kory. Potem korę się suszy
i przetwarza na różne wyroby. Pozostałe odpady służą jako surowiec do produkcji
aglomeratów korkowych oraz płyt z korka ekspandowego wg PN-EN 672:2002 i PN-EN
12104:2002.

Produkuje się z nich także sprasowane płyty izolacyjne, parkiety i boazerie, a także

przekładki antywibracyjne stosowane w budownictwie. Wyroby te charakteryzują się
dobrymi właściwościami akustycznymi, tj. dobrze tłumią dźwięki. Jako lepiszcze stosuje się
w nich żywice syntetyczne. Bloki odpadów korka po sprasowaniu pod ciśnieniem 7 MPa,
w temperaturze od 200 do 220

o

C tnie się na płyty różnej wielkości.

Najczęściej są to płytki o wymiarach od 30 x 30 do 50 x 50 cm i grubości od 0,5 do

1,2 cm. Powierzchnie licowe płytek mogą być polerowane, woskowane, lakierowane lub
pokryte warstwą winylu.

Gęstość pozorna korka wynosi od 190 do 250 kg/m

3

. Wyroby te nie ulegają zniszczenu

w wodzie (są higroskopijne). Izolacyjność akustyczna jest najlepsza w przedziale
częstotliwości od 100 do 400 Hz i wynosi około 80 dB.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Ekofiber

Są to luźne włókna celulozowe pozyskiwane w procesie przetwarzania makulatury. Przed

gniciem zabezpiecza je impregnat, którym są nasączane. Jest to materiał trudnopalny
i nierozprzestrzeniający ognia.

W kontakcie z ogniem nie płonie tylko się zwęgla. Nie wydziela przy tym substancji

trujących. Ekofiber nadaje się do izolowania termicznego i akustycznego przestrzeni
trudnodostępnych, w których nie da się poprawnie ułożyć tradycyjnych materiałów
izolacyjnych, na przykład płyt wełnianych lub styropianowych. Włókna celulozowe są
wdmuchiwane na strop lub między elementy konstrukcyjne za pomocą specjalnej
maszyny. Mogą być aplikowane na sucho lub po zwilżeniu wodą.

Ekofiber jest też używany jako izolacja akustyczna w ścianach działowych o konstrukcji

szkieletowej. Wdmuchiwany jest wówczas do środka ściany, między dwie płyty gipsowo-
kartonowe, gipsowo-włóknowe lub płyty OSB. Sprzedawany jest w piętnastokilogramowych
workach. Włókna celulozowe sprzedawane są również w formie elastycznych i łatwych
w obróbce płyt.

a)

b)

Rys. 10. Ekofiber; a) układany na mokro, b) układany na sucho. [9]

Płyty z materiałów pochodzenia roślinnego

Płyty izolacyjne można produkować także z włókna lnianego. Jest to materiał

stosunkowo tani w pozyskiwaniu i w pełni ekologiczny. Włókna łączy się ze skrobią
ziemniaczaną, służącą jako lepiszcze i sprasowuje. Tak powstałe płyty są dobrym izolatorem
akustycznym i termicznym. Nie hamują przepływu pary wodnej gromadzącej się wewnątrz
ogrzewanych pomieszczeń. Włókna lniane są jednak łatwopalne i by płyty takie zostały
dopuszczone do stosowania w budownictwie muszą być zabezpieczone impregnatami
ogniochronnymi. Materiał ten nie jest odporny na działanie insektów i gryzoni.

Materiałem termoizolacyjnym są też płyty z konopi. Produkt ten jest szczególnie

popularny w Stanach Zjednoczonych. U nas hodowla konopi jest utrudniona. Dzieje się tak,
z powodu dużego podobieństwa konopi tradycyjnych do konopi indyjskich, będących
narkotykiem. Płyty konopne mają właściwości podobne do płyt z włókien lnianych.
Odznaczają się jednak gorszą odpornością na zawilgocenie.

Maty i płyty produkuje się także z włókien kokosowych. Są one wytrzymałe, sprężyste,

odporne na działanie ognia i nie zawierają żadnych chemicznych domieszek. Mają grubość od
1 do 4 cm i gęstość 85-125 kg/m

3

, służą głównie do wykonywania izolacji akustycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Wełna naturalna

Zwykła wełna owcza także może być materiałem izolacyjnym stosowanym

w budownictwie. Produkowane są z niej maty laminowane jednostronnie włókniną lub folią
aluminiową i strzępki wełniane do wykonywania izolacji wdmuchiwanych. Wełna
charakteryzuje się dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną. Jest trwała i świetnie reguluje
poziom wilgotności powietrza w pomieszczeniach. Pochłania nadmiar wilgoci i oddaje go,
gdy robi się sucho. Nie pyli w trakcie cięcia i nie stanowi pokarmu dla gryzoni. Nie jest
jednak odporna na trwałe zawilgocenie. Materiał taki polecany jest do ocieplania poddaszy
użytkowych.

Rys. 11. Mata z wełny naturalnej [9]

Właściwości materiałów stosowanych w izolacjach przeciwdrganiowych zostały opisane

w

jednostce modułowej 713[08].Z4.03 w rozdziale 4.3 Właściwości materiałów stosowanych

w izolacjach przeciwdrganiowych.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak można podzielić materiały do izolacji akustycznej ze względu na pochodzenie?
2. Jakie znasz materiały izolacyjne pochodzenia organicznego?
3. Jakie znasz materiały izolacyjne pochodzenia mineralnego?
4. Jakie znasz izolacyjne materiały syntetyczne?
5. Jakie są właściwości i zastosowanie wełny mineralnej i szklanej?
6. Jakie są zalety produktów z wełny mineralnej?
7. Jakimi cechami charakteryzuje się szkło piankowe?
8. Gdzie możemy stosować wyroby ze szkła piankowego?
9. Co to są perlitobetony i gdzie je stosujemy?
10. Z jakich surowców produkuje się płyty gipsowo-kartonowe?
11. Jakie znasz rodzaje płyt gipsowo-kartonowych?
12. Jakich elementów konstrukcyjnych budynku możemy izolować poprzez zastosowanie

styropianu?

13. Jakimi cechami charakteryzuje się styropian?
14. Z jakimi materiałami budowlanymi nie można łączyć styropianu?
15. Gdzie stosujemy izolacje z pianki poliuretanowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

16. Jakie znasz typy płyt pilśniowych ze względu na stopień sprasowania?
17. Z czego produkowane są płyty porowate dźwiękochłonne?
18. Gdzie możemy zastosować płyty budowlane z trzciny?
19. Jakie rodzaje płyt cementowo-wiórowych rozróżniamy?
20. Jakie wyroby produkuje się z korka naturalnego?
21. Z czego wytwarzany jest Ekofiber?
22. Z jakich roślin można produkować płyty do izolacji?
23. Jakimi cechami charakteryzuje się wełna naturalna stosowana do izolacji?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu zawierającego krótką charakterystykę, określ:

−

rodzaj materiału,

−

zakres stosowania,

−

postać, w jakiej jest dostarczana na budowę,

−

właściwości materiału.

Wskaż próbkę materiału wybierając spośród przedstawionych Ci próbek materiałów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
4) określić nazwę materiału izolacyjnego,
5) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny,
6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne materiałów izolacyjnych,

−

próbki materiałów izolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę:

−

w rolach,

albo w postaci

−

miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych,

−

sztywnych płyt izolacyjnych,

−

płyt wielowarstwowych,

−

przybory do pisania i zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału izolacyjnego

Stanowi bardzo uniwersalny materiał do izolacji (termicznej) akustycznej, powstaje na skutek
łączenia granulek polistyrenu w podwyższonej temperaturze pod działaniem wysokiego
ciśnienia. Stosuje się go do izolacji ścian, stropodachów wentylowanych i pełnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Ćwiczenie 2

Na podstawie opisu zawierającego krótką charakterystykę, określ:

−

rodzaj materiału,

−

zakres stosowania,

−

postać w jakiej jest dostarczany na budowę,

−

właściwości materiału.

Wskaż próbkę materiału wybierając spośród przedstawionych Ci próbek materiałów.

Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
2) określić nazwę materiału izolacyjnego,
3) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny,
4) podzielić je na konstrukcyjne i izolacyjne,
5) opisać czym się one różnią,
6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne materiałów izolacyjnych,

−

próbki materiałów izolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę:

−

w rolach,

albo w postaci:

−

miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych,

−

sztywnych płyt izolacyjnych,

−

płyt zakładkowych,

−

płyt wielowarstwowych.

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna materiału izolacyjnego

Elementy produkuje się z wełny drzew iglastych, którą poddaje się mineralizacji, następnie
miesza z cementem portlandzkim klasy 32,5, formuje i prasuje. Płyty mogą być dostarczane
na budowę w okresie letnim po upływie co najmniej 3 tygodni od dnia wyprodukowania,
a w okresach chłodniejszych najwcześniej po 4 tygodniach, ze względu na duży skurcz płyt
w pierwszym miesiącu (znacznie większy niż zapraw i betonów).

Ćwiczenie 3

Na podstawie opisu zawierającego krótką charakterystykę, określ :

−

rodzaj materiału,

−

zakres stosowania,

−

postać w jakiej jest dostarczany na budowę,

−

cechy charakterystyczne materiału.

Wskaż próbkę materiału wybierając spośród przedstawionych Ci próbek materiałów.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zaplanować przebieg wykonania zadania,
2) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
3) określić nazwę materiału izolacyjnego,
4) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny,
5) podzielić wyroby na te, które mogą być stosowane tylko do wykonania izolacji

akustycznej oraz opisać, czym się one charakteryzują,

6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9)

dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne materiałów izolacyjnych,

−

próbki materiałów izolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę:

−

w rolach,

albo w postaci:

−

miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych,

−

sztywnych płyt izolacyjnych,

−

płyt zakładkowych,

−

płyt wielowarstwowych,

−

zeszyt i przybory piśmiennicze.

Załącznik nr 3

Charakterystyka techniczna materiału izolacyjnego

Surowcem do wyrobu jest rozwłókniona masa drewna pochodząca ze ścinków i odpadów
drewna. Płyty te wytwarza się z niej w procesie równoczesnego sklejania i sprasowania.
Zależnie od stopnia sprasowania rozróżnia się trzy typy płyt: miękkie (porowate), stosowane
jako izolacje akustyczne i cieplne, twarde, bardzo twarde

Ćwiczenie 4

Z przedstawionych próbek materiałów budowlanych wybierz materiały pochodzenia

organicznego stosowane w izolacjach akustycznych.
Następnie wypisz cechy, które pozwoliły Ci wybrać materiały pochodzenia organicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zaplanować przebieg wykonania zadania,
2) przypomnieć podział materiałów izolacyjnych ze względu na pochodzenie,
3) wybrać próbki 2 materiałów izolacyjnych pochodzenia organicznego,
4) wypisać cechy charakterystyczne i właściwości wybranych materiałów,
5) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
6) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać samooceny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

próbki półfabrykatów z wełny mineralnej:

−

płyty z wełny.

−

próbki materiałów ze styropianu:

−

próbki płyt cementowo-wiórowych.

−

próbki płyt gipsowo-kartonowych.

−

próbki materiałów drewnopochodnych:

−

sklejka,

−

płyty wiórowe,

−

płyty stolarskie,

−

płyty pilśniowe,

−

płyty OSB,

−

charakterystyki materiałów:

−

styropian,

−

płyty cementowo-wiórowe,

−

wata szklana,

−

płyty pilśniowe,

−

próbki innych materiałów budowlanych:

−

papa,

−

lepik,

−

kształtki szklane,

−

wyroby gazobetonowe,

−

drewno,

−

zeszyt przedmiotowy i przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 5

Wykonaj izolację akustyczną ściany o wymiarach 4,50 x 3,30m z płytek pilśniowych

porowatych.
Oblicz ilość potrzebnych płytek, jeżeli mają one wymiar 30cm x 30cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) obliczyć ilość płytek potrzebną do położenia 1 m

2

izolacji,

4) obliczyć powierzchnię ściany na którą należy położyć warstwę izolacji akustycznej

z płytek pilśniowych porowatych,

5) obliczyć ilość płytek potrzebnych do wykonania izolacji akustycznej ściany zwiększając

ich ilość o 10%,

6) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, napisać z czym miałeś największe trudności,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

płytki pilśniowe porowate,

−

materiały izolacyjne,

−

narzędzia i sprzęt pomiarowy,

−

kalkulator,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

−

literatura,

−

tablice matematyczne,

−

katalog nakładów rzeczowych.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

dokonać podziału materiałów do izolacji akustycznych ze
względu na pochodzenie?

¨

¨

2)

wymienić materiały stosowane do izolacji akustycznej
pochodzenia organicznego?

¨

¨

3)

wymienić materiały stosowane do izolacji akustycznej
pochodzenia mineralnego?

¨

¨

4)

wymienić materiały syntetyczne do izolacji akustycznej?

¨

¨

5)

scharakteryzować wełnę mineralną i szklaną, opisać jej
właściwości i zastosowanie?

¨

¨

6)

scharakteryzować

styropian,

opisać

jego

właściwości

i zastosowanie?

¨

¨

7)

scharakteryzować szkło piankowe, opisać jego właściwości
i zastosowanie?

¨

¨

8)

scharakteryzować płyty pilśniowe, opisać ich właściwości
i zastosowanie?

¨

¨

9)

scharakteryzować wyroby z trzciny pospolitej, opisać ich
właściwości i zastosowanie?

¨

¨

10) scharakteryzować płyty gipsowo-kartonowe, opisać ich

właściwości i zastosowanie?

¨

¨

11) scharakteryzować płyty cementowo-wiórowe, opisać ich

właściwości i zastosowanie?

¨

¨

12) scharakteryzować

piankę

poliuretanową,

opisać

jej

właściwości i zastosowanie?

¨

¨

13) scharakteryzować wyroby z korka naturalnego, opisać ich

właściwości i zastosowanie?

¨

¨

14) scharakteryzować

ekofiber,

opisać

jego

właściwości

i zastosowanie?

¨

¨

15) scharakteryzować

perlit,

opisać

jego

właściwości

i zastosowanie?

¨

¨

16) scharakteryzować płyty izolacyjne pochodzenia roślinnego,

opisać ich właściwości i zastosowanie?

¨

¨

17) scharakteryzować wełnę naturalną, opisać jej właściwości

i zastosowanie?

¨

¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

4.3. Obróbka materiałów izolacyjnych

4.3.1. Materiał nauczania

Przed przystąpieniem do montażu izolacji, jeżeli wymiary handlowe nie odpowiadają

wymiarom montowanego materiału izolacyjnego, zachodzi konieczność skorygowania jego
wymiarów.

Płyty gipsowo-kartonowe
Przycinanie wzdłuż linii prostej (rys. 12.) wykonuje się przez jednostronne nacięcie płyty

(od strony licowej) nożem monterskim, a następnie przełamanie rdzenia gipsowego (rys. 13.)
i przecięcie kartonu po drugiej stronie płyty (rys.14.). Jeżeli występuje konieczność
przecinania wzdłuż dwóch odcinków prostych wzajemnie prostopadłych, należy najpierw
przeciąć jeden odcinek specjalną piłą płatnicą (rys.15.), a drugi odciąć nożem. Krawędzie
przyciętej płyty należy zukosować nożem monterskim lub specjalnym strugiem (rys. 16.) pod
katem 22,5

0

na głębokość od 50 do 75% grubości płyty. Dopuszczalne jest zamiast

zukosowania krawędzi - zerwanie na ich brzegach pasków kartonu (rys. 17.) szerokości
ok. 2 cm.

Rys. 12. Przycinanie płyty wzdłuż linii prostej [4, s. 111] Rys. 13. Przełamanie rdzenia gipsowego [4, s. 111]

Rys. 14. Przecięcie kartonu po drugiej

Rys. 15. Przecięcie piłą płatnicą [4, s. 110]

stronie płyty [4, s. 111]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Rys. 16. Ukosowanie krawędzi [4, s. 111] Rys. 17. Zerwanie na krawędzi warstwy kartonu [4, s. 111]

Rys. 18. Wycięcie otworu piłą otwornicą [4, s. 111] Rys. 19. Wycięcie otworu wyrzynarką [4, s. 110]

Jeżeli potrzebne są otwory w płycie o większej średnicy, należy płytę w odpowiednich

miejscach przewiercić za pomocą wiertła i wyciąć otwory piłą otwornicą (rys 18.) lub
wyrzynarką (rys 19). Otwory na gniazdka wtykowe i wyłączniki światła można wyciąć za
pomocą nasadki wyrzynarki osadzonej w wiertarce elektrycznej (rys. 20).

Rys. 20. Wycięcie otworu nasadką w wiertarce [4, s. 110]

Wełna mineralna (skalna i szklana).
Przycina się ręcznie ostrym nożem z długim ostrzem. Należy pamiętać o prostym

przycinaniu krawędzi wełny – pomocna w tym będzie szeroka deska. Podczas wykonywania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

prac z wełną mineralną wymagany jest specjalny ubiór ochronny zabezpieczający przed
wbijaniem się odłamków włókien w skórę. Jeżeli materiał izolacyjny dostarczany jest
w rolach to wymaganą szerokość roli niezbędną do pokrycia uzyskujemy przez przycięcie roli
za pomocą piły stolarskiej (rozpłatnicy).

Płyty pilśniowe typu MDF i HFH (płyty pilśniowe akustyczne)
Materiał ten można obrabiać prawie tak jak drewno lite, tzn. klejąc go i skrawając. Ze

względu na wysoką gęstość i zawartość żywic klejowych, ostrza narzędzi skrawających
szybko się tępią. Stąd należy używać przede wszystkim narzędzi, których ostrza pokryte są
spiekanymi węglikami (HM) lub polikrystalicznym diamentem (PKD).

Płyty wiórowe i wiórowo –cementowe
Odznaczają się łatwością obróbki; można je ciąć, piłować i przybijać. Powinno się

przecinać na dwóch kozłach (kobyłkach), ułatwiają one bowiem piłowanie, ponieważ
zapewniają stabilne ułożenie przecinanych elementów.

Styropian
Przy pracy ze styropianem nie są wymagane żadne środki ochrony typu rękawice, maski

pyłowe, ubrania ochronne, okulary ochronne. Do dokładnego przycinania i pasowania
wystarczy ręczna piła o drobnych zębach (płatnica). Przy użyciu noża można dociąć styropian
do dowolnego kształtu.

Rys. 21. Wyznaczenie linii cięcia [7, s. 6]

Rys. 22. Cięcie styropianu. [7, s. 6]

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jaki sposób docinamy na wymiar wyroby z wełny mineralnej?
2. Jak należy chronić skórę przed kontaktem z wełną mineralną i dlaczego?
3. Jakie zasady obowiązują przy obróbce płyt pilśniowych, wiórowo-cementowych?
4. Jakich środków ochrony osobistej wymaga obróbka wyrobów ze styropianu wymaga

dodatkowych środków ochrony indywidualnej?

5. Z której strony płyty nacinamy karton w czasie obróbki płyt gipsowo-kartonowych?
6. W jaki sposób wykonujemy otwory o większych średnicach w płytach gipsowo-

kartonowych?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj do montażu element izolacji z wełny mineralnej, docinając go na zadany

wymiar, zgodnie z rysunkiem montażowym. Wykonując ćwiczenie należy pamiętać
o przestrzeganiu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) zapoznać się z rysunkiem montażowym,
4) nanieść wymiary z rysunku na materiał izolacyjny,
5) dociąć element zgodnie z wymiarami,
6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

elementy półfabrykatów z wełny mineralnej w postaci płyt,

−

dokumentacja budowlana,

−

narzędzia i sprzęt do cięcia płyt z wełny mineralnej,

−

przymiar,

−

środki ochrony osobistej,

−

apteczka,

−

zeszyt przedmiotowy i materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Przygotuj do montażu element izolacji z płyty pilśniowej, docinając go na zadany wymiar

zgodnie, z rysunkiem montażowym.
Wykonując ćwiczenie należy pamiętać o przestrzeganiu przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania - ćwiczenia,
3) zapoznać się z rysunkiem montażowym,
4) nanieść wymiary z rysunku na materiał izolacyjny,
5) dociąć element zgodnie z wymiarami,
6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

elementy półfabrykatów z płyt pilśniowych,

−

dokumentacja budowlana, rysunki robocze,

−

narzędzia i sprzęt do cięcia płyt pilśniowych,

−

przymiar ,

−

środki ochrony osobistej,

−

apteczka,

−

zeszyt przedmiotowy i materiały piśmiennicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Ćwiczenie 3

Przygotuj do montażu element z płyty gipsowo-kartonowej, docinając go na zadany

wymiar oraz wykonaj otwory na gniazdka wtykowe, zgodnie z rysunkiem montażowym.
Wykonując ćwiczenie należy pamiętać o przestrzeganiu przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) zapoznać się z rysunkiem montażowym,
4) nanieść wymiary z rysunku na materiał izolacyjny,
5) nanieść na płytę położenie otworów na gniazdka,
6) dociąć element zgodnie z wymiarami,
7) wyciąć otwory,
8) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

płyty gipsowo-kartonowe,

−

dokumentacja budowlana, rysunki robocze,

−

narzędzia i sprzęt do cięcia płyt gipsowo-kartonowych,

−

wiertarka z oprzyrządowaniem do wycinania otworów,

−

przymiar liniowy,

−

środki ochrony osobistej,

−

apteczka,

−

zeszyt przedmiotowy i materiały piśmiennicze.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

przygotować do montażu element z wełny mineralnej?

¨

¨

2)

zabezpieczyć się (dobrać sprzęt ochrony osobistej) przy
obrabianiu materiałów z wełny mineralnej?

¨

¨

3)

dokonać obróbki materiałów z płyt pilśniowych i wiórowo-
cementowych?

¨

¨

4)

określić zasady obróbki wyrobów ze styropianu?

¨

¨

5)

przygotować do montażu elementy z płyt gipsowych-
kartonowych?

¨

¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

4.4. Zasady posługiwania się narzędziami i sprzętem

4.4.1. Materiał nauczania

Zagadnienie zostanie rozwinięte w jednostce modułowej 713[08].Z4.03 Wykonywanie

izolacji przeciwdrganiowych maszyn i urządzeń przemysłowych w rozdziale 4.2 Zasady
posługiwania się narzędziami i sprzętem podczas wykonywania izolacji przeciwdrganiowych
oraz w jednostce modułowej 713[08].Z4.04 Wykonywanie izolacji akustycznych obiektów
o podwyższonych wymaganiach akustycznych w rozdziale Zasady obsługi maszyn narzędzi
i sprzętu do wykonywania robót izolacyjnych.

Narzędzia, sprzęt i urządzenia to środki pracy o różnym stopniu skomplikowania,

którymi człowiek posługuje się w procesie pracy. Wyróżniamy narzędzia i urządzenia:
a) ręczne,
b) ręczne z napędem elektrycznym,
c) mechaniczne,
d) agregaty i maszyny.

Narzędzia do robót izolacyjnych i sprzęt pomiarowy

Przed rozpoczęciem robót należy dokonać wyboru narzędzi niezbędnych do wykonania

zadania.

Na podjęcie decyzji o wyborze powinny mieć wpływ:

a) rodzaj zadania,
b) wymagana jakość realizacji,
c) miejsce realizacji,
d) zastosowana technologia,
e) określony czas wykonania,
f)

organizacja pracy.

Narzędzia i sprzęt przed użyciem trzeba sprawdzić, czy są sprawne, a po każdorazowym
użyciu należy konserwować.

Poziomnica murarska jest używana przez murarzy do kontroli poziomu i pionu

montowanego elementu (murowanego obiektu). Powinna mieć długość co najmniej 50cm
i być wyposażona w dwie libelle. Jedna z nich jest umieszczona równolegle do długości
pomiarowych – służy do poziomowania warstw muru (elementów) i przenoszenia poziomów
za pomocą tzw. ważnej linii. Libella umieszczona w poprzek poziomnicy jest używana do
sprawdzania pionowości.
a)

b)

c)

Rys. 23. Poziomnica murarska w drewnianej oprawie:
a) widok ogólny,
b) libella prostokątna do pomiaru poziomu,
c) libella okrągła pomiaru pionu. [2, s. 45]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Poziomnica służy do sprawdzenia poziomu ułożenia warstw elementów w murze (przy

wykorzystaniu libelli w prostokącie) oraz pionu (przy wykorzystaniu libelli w kółku).

a)







b)

Drewniana miarka składana, tradycyjnie nazywana calówką, składa się podobnie jak

scyzoryk i wykonana jest z drewna, tworzywa sztucznego lub z metalu. Oczywiście nie ma na
niej podziałki calowej, a podziałka centymetrowa powinna być po obu stronach w czarnym
kolorze na jasnym tle. Calówka ma zwykle długość 1 lub 2 m i służy do dokonywania
pomiaru długości.

Rys. 25. Drewniana miarka składana. [2, s. 46]

Taśma miernicza zwijana służy do dokonania pomiaru długości większych odcinków. Jej

długość wynosi od 10 do 30 m.

Rys. 26.Taśma miernicza zwijana. [2, s. 46]

Sznur murarski jest nawinięty na szpulę z uchwytem. Jest to sznur konopny o średnicy

od 3 do 5 mm. Murarz wyznacza nim zewnętrzną krawędź układanej warstwy elementów
muru. Sznur do wznoszonego muru mocuje się zwykłymi gwoździami. Gwoździe wbijane są
w spoinę pod kątem 45

o

.

Rys. 24. Zastosowanie poziomnicy: a) sprawdzenie
poziomego ułożenia bloczków,
b) płaszczyzna pochyła – pęcherzyk poza kreskami.
[8, s.45,46]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

W celu wyznaczenie prostej linii wzdłuż krawędzi ściany, mocuje się w wyznaczonych

w narożach punktach sznur malarski z barwnikiem, naciąga go, następnie odbija jego ślad na
ścianie.

a)

b)

Rys. 27. Mocowanie sznura murarskiego: a) sznur murarski, b) mocowanie sznura murarskiego. [2, s. 47]

Kątownik metalowy (murarski) to przyrząd do mierzenia kątów – do wyznaczania kata

prostego narożników murów i murów przenikających się pod kontem prostym oraz linii cięcia
elementów montażowych.

Rys. 28. Kątownik murarski. [2, s. 47]

Kielnia murarska jest przeznaczona do nakładania, rozprowadzania i ściągania zaprawy

murarskiej. Masa kielni wynosi ok. 300 g. Kielnia, odpowiednio położona na palcu
wskazującym, powinna być w stanie równowagi. Pierścień przy rękojeści powinien być
czysty, aby nie obcierał palca.

Rys . 29. Kielnia: a) rzut, b) sposób wyważenia rękojeści z łopatą. [2, s. 49]

Młotek murarski ma masę 500 g. Jedna strona młotka (rąb) służy do przecinania cegły

(skuwania naddatków), a druga (obuch) do wbijania gwoździ, haków. Trzonek z drewna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

jesionowego, gładki i oszlifowany jest osadzony w główce młotka za pomocą metalowego
klina.

Młotki z wyszczerbionym rąbem i zaokrąglonym obuchem należy wrzucić jako niezdatne

do użytku. Przed użyciem należy sprawdzić, czy trzonek jest prawidłowo osadzony. W czasie
pracy trzonek należy trzymać za część końcową, bo tylko w ten sposób główka młotka
wywiera pełną siłę uderzenia.

Rys. 30. Młotek murarski: a) rzut, b) sposób przecinania cegły.[2, s. 51]

Młotek gumowy służy do wyrównywania bloczków w murze, osadzania plastikowych

kołków w ścianie.

Rys. 31. Młotek gumowy. [2, s. 51]

Obcęgi służą nie tylko do wyciągania gwoździ i do przecinania miękkich drutów. Jest to

narzędzie dość wielofunkcyjne, gdyż pozwala na przytrzymywanie, chwytanie i naciąganie
(napinanie).

Kute obcęgi ze stali narzędziowej są lepsze niż odlewane, których szczęki szybko się

tępią i wyłamują. Nawet najlepszymi obcęgami nie można jednak przecinać drutów
stalowych; wkrótce się wyszczerbią. Obcęgi nie zastąpią młotka i nie wytrzymują uderzeń
w szczęki w celu zmuszenia ich do wydajniejszej pracy.

Rys. 32. Obcęgi. [1, s. 13]

Szczypce uniwersalne płaskie (zwane w żargonie kombinerkami) nadają się dobrze do

przytrzymywania i chwytania, np. przy odkręcaniu śrub z uszkodzoną główką. Środkowe
ostrze pozwala na przecięcie miękkiego drutu, a nawet gwoździa. Ostrze boczne służy do
cięcia twardych drutów. Od szczypiec uniwersalnych wymaga się dużej wytrzymałości.
Dlatego powinny być wykonane ze stali narzędziowej. Chromowane mają tę zaletę, że nie
rdzewieją tak szybko.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

Rys. 33. Szczypce uniwersalne. [1, s. 13]

Piłka ręczna uniwersalna z wymiennymi wkładkami (brzeszczotami) z hartowanej stali

wolframowej służy do cięcia nie tylko miękkiego i twardego drewna, ale także metalu,
tworzyw sztucznych, gumy i płyt. Kąt między uchwytem a brzeszczotem można dowolnie
ustalić. Brzeszczot piłki wchodzi pod kątem tak, że umożliwia piłowanie w miejscach
trudnodostępnych. Do delikatniejszych prac służy piłka ręczna kabłąkowa z wymiennymi
brzeszczotami uniwersalnymi (drewno, metale, tworzywa sztuczne). Piłki powinno
przechowywać się w taki sposób, aby nie stykały się z innymi narzędziami, gdyż mogą się
łatwo stępić.

Rys. 34. Piłka z wymiennymi brzeszczotami. [1, s. 13]

Piła rozpłatnica służy do ręcznego docinania bloczków gazobetonu. Piła ma zęby

wykonane ze spiekanych węglików, są one, więc bardzo twarde.

Rys. 35. Piła rozpłatnica. [2, s. 51]

Przebijak składa się ze stalowego chwytu ze stożkowym wydrążeniem na jednym końcu,

które służy do zakładania wierteł kamieniarskich o różnych grubościach. Używa się go do
wykonywania otworów w cegłach i w ścianach betonowych do osadzenia kołków. Jak każde
wiertło, tak i wiertło kamieniarskie musi być ustawione prostopadle do ściany. Po każdym
drugim lub trzecim uderzeniu obracamy wiertło o ćwierć obrotu.

Rys. 36. Przebijak. [1, s. 13]

Przecinak płaski stosuje się, jeśli zachodzi potrzeba wykonania większych prac w murze

(np. wydrążenia otworu na duży kołek), przecięcia zardzewiałej śruby lub prętów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

montażowych oraz do docinania materiałów do wykonania ścian. Przecinak powinien być
wykonany ze stali narzędziowej. Ostrze przecinaka należy regularnie szlifować.

Rys. 37. Przecinak płaski. [2, s. 53]

Wkrętak (śrubokręt) służy wyłącznie do wkręcania i wykręcania śrub. Ostrze wkrętaka

musi być dokładnie dopasowane do rowka (zbyt duża śruba zostanie uszkodzona przez mały
wkrętak.). Dobre ostrze wkrętaka powinno być wykonane ze stali chromowanadowej
i osadzone w rękojeści drewnianej lub z tworzywa sztucznego o rowkowanym uchwycie
ułatwiającym trzymanie go w dłoni.

a)

b)

Rys. 38. Wkrętaki: a) zwykły, b) do instalacji elektrycznych [1, s. 13]

Posługiwanie się narzędziami

Osadzenie trzonka w młotku.
Na początek należy dopasować cieńszy koniec trzonka do otworu w młotku, następnie

wypiłować wąski rowek w trzonku do osadzenia klina. Kiedy trzonek jest już osadzony
w główce młotka (wbija się go przez uderzenie dolną częścią trzonka w twardą podstawę, nie
zaś przez pobijania drugim młotkiem), wsuwa się posmarowany klejem klin z twardego
drewna i uderza parę razy młotkiem. Wystającą część trzonka i klina odpiłowuje się piłką,
uważając, aby nie dotykała ona główki młotka. Do osadzenia główki młotka stosuje się
również kliny metalowe.

a)

b)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

d)

c)

Posługiwanie się młotkiem.
Pierwszym warunkiem właściwego posługiwania się młotkiem jest właściwy stan

narzędzia: dobrze osadzony trzonek z klinem metalowym oraz czyste, nieuszkodzone
powierzchnie główki (obuch i rąb). Początkujący chwytają najczęściej za trzonek młotka
w środku długości, ponieważ sądzą, że w ten sposób lepiej będą nim władać. Jest to
mniemanie fałszywe, gdyż gwóźdź zostaje najczęściej wbity krzywo lub zgięty. Główka
młotka musi uderzać w gwóźdź prostopadle! Możliwe to jest wówczas, gdy trzonek
chwytamy u samego końca. Oczywiście niebezpieczeństwo nietrafnego uderzenia jest w tym
przypadku większe niż przy trzymaniu trzonka w środku, ale nie przemawia to wcale przeciw
właściwej technice operowania młotkiem.

Wbijanie gwoździ, odbywa się w następujący sposób: gwóźdź należy ułożyć ukośnie we

właściwym, uprzednio zaznaczonym punkcie (przy ukośnym przyłożeniu gwoździa
zaznaczony punkt widać lepiej, następnie ustawić pionowo i przytrzymać. Obuchem młotka
(tylko przy bardzo małych gwoździach rąbem) ostrożnie uderzyć w główkę gwoździa tak, aby
wcisnął się w materiał i nie mógł się przechylić. Następne uderzenia młotkiem powinny być
coraz mocniejsze i powinny zagłębiać go w materiał. Ostatnie uderzenia młotkiem muszą być
wykonane tak, aby nie uszkodzić powierzchni materiału, w który wbijamy gwóźdź.

Mocne połączenie zależy nie tyle od grubości gwoździ, ile od ich zagłębienia. Przy

prostopadłym połączeniu dwóch desek gwóźdź trzyma prawidłowo, jeśli 1/3 jego długości
przypada na deskę górna, a 2/3 na deskę dolną. Przy połączeniu tego rodzaju gwóźdź wchodzi
w drugą deskę najczęściej od strony czołowej. Drewno w przekroju czołowym nie zapewnia
mocnego trzymania gwoździa. Można temu zapobiec wbijając gwoździe ukośnie, na
przemian lewym i prawym skosem.
a)

b)

c)

Rys. 40. Gwoździe: a)właściwe wbicie gwoździa, b) wzmocnienie połączenia – pochylenie gwoździ,

c) zagłębianie. [1, s. 15, 16]

Rys. 39. Osadzenie młotka: a) wycinanie rowka ,b) wsuwanie trzonka i klina, c) wbijanie klina,
d) odpiłowanie resztki trzonka i klina. [1, s. 19]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

Wyciąganie gwoździ odbywa się za pomocą obcęgów. Działając jak dźwignia, obcęgi

wywierają największą siłę wówczas, gdy (podobnie jak młotek) ujęte są możliwie blisko
końca uchwytu. Przy wyciąganiu gwoździ nie należy poruszać obcęgami to w jedną to
w druga stronę, tylko oparwszy wyokrąglone szczęki o materiał, przetoczyć je po nim.
Powstający przy tym znaczny nacisk może materiał uszkodzić, a więc powinno się z reguły
stosować podkładkę pod szczęki. Im bliżej powierzchni materiału szczeki obcęgów chwytają
gwóźdź, tym mniejszego potrzeba wysiłku do wyciągnięcia gwoździa. Dlatego nie należy
wyciągać gwoździa jednym ruchem, lecz kilkakrotnie powtarzać ruch obejmowania gwoździa
szczękami tuz przy powierzchni materiału i stopniowo go wysuwać

Rys. 41. Wyciąganie gwoździ. [1, s.16]

Stosowanie wkrętów
Połączenia na wkręty są znacznie mocniejsze niż wykonywane za pomocą gwoździ. Poza

tym mają tę zaletę, że każdorazowo można je rozebrać z powrotem. Gwint wkrętu wgryza się
w materiał. Gdy wkręt zostanie dokręcony, wówczas tarcie wystarcza w zupełności, aby
połączenie było trwałe i nie luzowało się samoczynnie. Wkręty do drewna mogą być
stosowane również do innych materiałów o podobnych właściwościach i przydatności (np.
płyty pilśniowe, płyty wiórowe, płyty gipsowo-kartonowe). Nie można ich natomiast wkręcać
w materiał zbyt miękkich (np. styropian, wełna minimalna). Wkrętak do dokręcania wkrętów
dobieramy w sposób opisany na str.45 w rozdziale 4.4.1.1.


a)

b)

c)

Posługiwanie się piłą.

Rys. 42. Wkręty do drewna:
a) wkręty,
b) wkręcanie prawidłowe,
c) dobór wkrętaka. [1, s. 18]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

Rys. 43. Technika cięcia:
a) piłowanie wzdłuż rysy,
b) piłowanie prostopadle do słojów rocznych,
c) piłowanie równoległe do słojów rocznych
może spowodować rozszczepienie drewna.
[1, s. 19]

Najpierw zaznaczamy dokładnie (nacinamy) linię przy użyciu calówki, linijki

i kątownika. Linia nie stanowi znaku, po którym porusza się piłka – taki sposób ciecia nie dał
by dokładnych wyników. Linia cięcia (rysa) stanowi granice materiału i należy go obciąć
obok linii. Zgodnie z tym piłkę trzeba prowadzić w ten sposób, aby posuwała się ona ściśle
obok linii, nie kalecząc jej.

Zęby najczęściej używanych piłek są przeznaczone do pracy na pchnięcie. Oznacza to, że

w czasie pracy maja być one odpychane od korpusu osoby piłującej i wówczas zmieniają
drewno na trociny. Przy ruchu powrotnym – ku sobie – nic się właściwie nie dzieje. Przy
prowadzeniu piłki należy zwrócić szczególną uwagę na pchniecie, gdyż w przeciwnym
przypadku łatwo może dojść do tego, że piłka wybierze niewłaściwą drogę. Piłkę należy
prowadzić prostopadle do obrabianego materiału.

Przy odpiłowywaniu desek zdarza się niekiedy, że pod koniec cięcia krawędź deski

rozczepia się. Można temu przeciwdziałać w prosty sposób: piłkę należy prowadzić dokładnie
pod kątem prostym do słoi rocznych, wyraźnie widocznych.

a)

b)

c)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

Osadzenie kołków w ścianie.

Jeśli ściana jest twarda i nie wchodzi w nią ani gwóźdź ani wkręt, należy w obranym

miejscu ściany osadzić kawałek miękkiego materiału. Dawniej w takich przypadkach
wycinało się mały klocek z drewna i wmontowywało w otworze ściany za pomocą gipsu.
Można tak zrobić i dzisiaj. Ale sposób jest nie praktyczny, trzeba bowiem wykonywać dość
duże otwory w ścianie. Obecnie stosuje się fabrycznie przygotowane klocki, czyli kołki.
Zostają one wbite w wywiercone w ścianie otwory. Są one tak skonstruowane, że przy
wkręcaniu w nie wkrętu zostają rozparte na zewnątrz i mocno opierają się o ścianki otworu.
Dobrze osadzony kołek trzyma bardzo mocno. Przebijaka do wykonania otworu w ścianie
wzywamy w sposób opisany na str. 44 w rozdziale 4.4.1.1.

Rys. 44. Wykonanie otworu w murze przebijakiem. [1, s. 21]

Rys. 45. Wkładanie kołka [1, s. 21]

Rys. 46. Umieszczanie wkrętu w otworze.[1, s. 21]

Rys. 47. Wkręcanie wkrętu.[1, s. 21]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

a)

b)

Rys. 48. Osadzenie kołka: a) kołek wchodzi zbyt płytko, b) prawidłowo.[1, s. 21]

Rys. 49. Rodzaje kołków.[1, s. 21]

Sprzęt i urządzenia

Wiertarki elektryczne ręczne służą zwykle do wiercenia otworów w stali, metalach,

drewnie, tworzywie sztucznym itp. Wiertarki elektryczne udarowe służą do wiercenia
otworów w murze, betonie, kamieniu itp. Montując do głowicy wiertarki, zamiast wiertła,
odpowiednie urządzenie mieszające, można mieszać również niewielkie ilości zaprawy
murarskiej, klejów, farb, lakierów itp.

Obsługa wiertarki.
Podłączoną do sieci wiertarkę włącza się wyłącznikiem umieszczonym w rękojeści,

przyciskając klawisz palcem wskazującym. Podczas pracy ciągłej można po włączeniu
wiertarki zablokować wyłącznik przyciskiem blokującym, umiejscowionym w bocznej

ściance rękojeści. W celu wyłączenia wiertarki wystarczy przycisnąć i zwolnić klawisz
wyłącznika. Nie należy dopuszczać do przeciążenia wiertarki podczas pracy. Wiertarka jest
przeznaczona do pracy ciągłej.

a)

b)

Rys. 50. Wiertarka: a) elektryczna, b) wiertarka elektryczna z nasadką kątową.[6, s. 67 i 8, s. 202]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

Ręczne prowadzenie wiertarki można stosować tylko wtedy, kiedy zamocowanie jej nie

jest możliwe, np. przy wierceniu otworów w murze i przy pracach montażowych. Mniejsze
elementy powinny być zawsze mocowane podczas wiercenia.

Ogólne wytyczne:

1. Miejsce wiercenia powinno być dokładnie zaznaczone i pogłębione punktakiem.
2. Wiertło przystawiać należy prostopadle do materiału.
3. Zbyt silny nacisk wywierany na wiertło powoduje przeciążenie silnika.
4. Przy zakleszczeniu się wiertła w materiale wiertarkę należy natychmiast wyłączyć, po

czym wyciągnąć wiertło z otworu i wznowić wiercenie.

5. Używać tylko ostrych wierteł, w przeciwnym przypadku nawet silna wiertarka nie

zapewni skuteczności wiercenia.
Wiercenie w drewnie wykonuje się najwyższymi obrotami przyrządu za pomocą

normalnych wierteł krętych ze zwykłej stali narzędziowej.

Wiercenie w metalach (tworzywach) odbywa się niższymi obrotami wiertła. Wymagana

jest szczególna dokładność i staranność. Przedmioty mniejsze należy bezwarunkowo
mocować w imadle. Przedmiot nie umocowany lub umocowany wadliwie może zostać
wyrzucony w przestrzeń jak pocisk. Wiercić można wiertłami wykonanymi z różnych
gatunków stali jak np.: ze zwykłej stali narzędziowej, stali szybkotnącej i stali specjalnych.
Wiercenie większych otworów poprzedza się wierceniem wstępnym wiertłem o mniejszej
średnicy.

Wiercenie w betonie (murze) może być dokonywane tylko za pomocą wiertarki

udarowej. Normalne wiertła spiralne się nie nadają, należy wiercić specjalnymi wiertłami
z nakładkami z metali twardych i spieków. Przy wierceniu otworów na kołki średnica wiertła
powinna odpowiadać średnicy kołka.

Pilarka tarczowa przeznaczona jest do cięcia drewna, płyt wiórowych, tworzyw

sztucznych itp. Za pomocą pilarki tarczowej możliwe jest cięcie ukośne pod katem od 0 do
45

o

. Dla ułatwienia ciecia według zarysu w przedniej części płozy znajdują się wycięcia

(karby). Przy cieciu z zerowym pochyleniem piły tarczowej do prowadzenia piły służy
większe wycięcie. Przy cieciu ukośnym z pochyleniem 45

o

należy posługiwać się mniejszym

wycięciem.

Rys. 51. Pilarka tarczowa.[6, s. 71]

Podstawowym warunkiem pracy pilarki tarczowej jest jej eksploatacja w stanie

technicznym sprawnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

W tym celu należy:

1. Używać tylko ostrych i całkowicie sprawnych pił tarczowych, wymieniać natychmiast

piły tarczowe mające rysy albo wygięcia.

2. Nie hamować piły tarczowej po wyłączeniu wiertarki przez boczne dociskanie tarczy piły.
3. Stosować bezwzględnie do piły urządzenia ochronne (klin rozdzielający).
4. Doprowadzać pilarkę tarczową do materiału obrabianego zawsze włączoną.
5. Zwracać uwagę na równomierny posuw, który zmniejszy niebezpieczeństwo wypadku

i przedłuży żywotność piły tarczowej.

6. Prowadzić przewód przyłączeniowy zawsze z tyłu za pilarką tarczową.
7. Chronić pilarkę tarczową przed uderzeniami.
8. Zakonserwować piłę smarem lub olejem wolnym od kwasów przy każdej dłuższej

przerwie.

Drabiny
Drabiny, najczęściej przystawne i rozstawne, mogą być używane dopiero po ich

sprawdzeniu. Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzi,
co najmniej 0,75 cm, a kąt jej nachylenia powinien wynosić od 65

o

do 75

o

.

Niedopuszczalne jest:

−

stosowanie drabin uszkodzonych,

−

stosowanie drabin jako stałego transportu, a także drogi przenoszenia ciężarów o masie
powyżej 10 kg,

−

używanie drabin niezgodnie z przeznaczeniem,

−

używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej,

−

ustawianie drabiny na niestabilnym podłożu,

−

opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, o obiekty lekkie lub wywrotne albo
o stosy materiałów nie zapewniające stabilności drabiny,

−

stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one zamknięte na klucz od
strony ustawienia drabiny,

−

ustawienie drabiny w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń – w sposób
stwarzający zagrożenie dla pracowników używających drabiny,

−

wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej,

−

przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez jedną osobę.

Rusztowania
Rusztowania używa się po zakończeniu ich budowy i komisyjnym dokonaniu odbioru,

który polega na stwierdzeniu prawidłowości montażu konstrukcji rusztowania, jego
wymiarów i stanu technicznego elementów użytych do konstrukcji.
Montaż i demontaż rusztowań może być przeprowadzony tylko przez pracowników, którzy
ukończyli 18 rok życia, posiadają zezwolenie lekarza na pracę na wysokości oraz
odpowiednie kwalifikacje.

Rusztowania powinny:

−

posiadać pomosty o powierzchni roboczej wystarczającej do pracy oraz składowania
narzędzi, sprzętu pomocniczego i niezbędnej ilości materiałów,

−

pomosty powinny być dobrze wykonane i ułożone; źle wykonany pomost rusztowania
może być przyczyną wypadku,

−

posiadać konstrukcję dostosowaną do przenoszenia występujących obciążeń; powinny
być wywieszone tablice z podanym dopuszczalnym obciążeniem pomostu,

−

zapewniać możliwość wykonania pracy w pozycji nie powodującej nadmiernego wysiłku
fizycznego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

47

−

być konserwowane i utrzymywane w czystości oraz porządku; szczególnie należy
sprawdzać stan rusztowań po dłuższych przerwach w robotach, po burzy i deszczu oraz
silnych wiatrach,

−

rusztowania do robót izolacyjnych zewnętrznych posiadać zabezpieczenia w postaci
poręczy i bortnic, tzn. dwa rzędy poręczy na wysokości 60 i 110 cm nad poziomem
pomostu oraz pionowe deski wysokości 15 cm przy zewnętrznej krawędzi pomostu
zwane odbojnicami lub bortnicami,

Niedopuszczalna jest jednoczesna praca na dwóch pomostach roboczych rusztowań

zewnętrznych znajdujących się w jednym pionie, bez zastosowania odpowiedniego
zabezpieczenia. Otwory w ścianach wychodzące na zewnątrz budynku powinny być
zabezpieczone barierą i deską ochronną.

Przy wznoszeniu lub rozbiórce rusztowań należy wyznaczyć strefę niebezpieczną

szerokości co najmniej 6m, oznakować ją i ogrodzić poręczami bądź zabezpieczyć daszkami
ochronnymi przejścia obok rusztowań.

Wchodzenie i schodzenie z rusztowań powinno odbywać się wyłącznie po drabinach

i schodniach przeznaczonych do tego celu. Nie wolno wspinać się po stojakach,
podłużnicach, leżniach i poręczach rusztowania. Schodnie i drabiny powinny być co najmniej
raz na tydzień czyszczone z zaprawy i śmieci.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakimi kryteriami będziesz się kierował dobierając narzędzia do wykonania zadania?
2. Ile libelli powinna mieć poziomnica murarska i jak są w niej rozmieszczone?
3. W jaki sposób użyjesz sznura murarskiego do wyznaczenia linii wzdłuż ściany?
4. W jaki sposób należy trzymać ręką młotek by go poprawnie używać?
5. Czym różni się piła ręczna uniwersalna od rozpłatnicy?
6. Jakie zastosowanie ma przebijak?
7. Na co należy zwrócić uwagę dobierając wkrętak?
8. Czym będziesz kierował się dobierając gwóźdź do połączenia desek?
9. Jaki sposób należy wyciągać gwoździe z deski?
10. W jaki sposób prowadzić należy ostrze piły w stosunku do wyznaczonej linii ciecia?
11. Jak należy zastosować ogólne wytyczne posługiwać się wiertarką?
12. Jakie są zasady wiercenia w betonie?
13. Do jakich prac służy pilarka tarczowa?
14. Jakie są zasady prawidłowego stosowania drabin?
15. Jakie wymagania muszą spełnić rusztowania?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jak nazwiesz drabiny przedstawione na rysunku:

a)

...................................................................................................

b)

.......................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

48

Dopuszczalny kat nachylenia drabin powinien wynosić

.........................

Niedopuszczalne jest:

−

używanie drabiny

.........................................................................................................

−

ustawianie drabiny

......................................................................................................

−

opieranie drabiny

.........................................................................................................

−

wchodzenie i z chodzenie z drabiny

..............................................................

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

−

zorganizować stanowisko pracy,

−

zaprezentować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,

−

zapoznać się z podstawowymi materiałami i drabinami,

−

podać nazwy drabin przedstawionych na rysunku,

−

uzupełnić brakujące zadania,

−

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rysunki drabin,

−

kartki z ćwiczeniami do wypełnienia zdań.

Ćwiczenie 2

Spośród przedstawionych Ci narzędzi elektrycznych wybierz wiertarkę elektryczną.

Podaj ogólne wytyczne posługiwania się wiertarką.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) zapoznać się z przedstawionymi narzędziami,
4) wybrać wskazane w zadaniu narzędzie elektryczne,
5) podać wytyczne posługiwania się wiertarką,
6) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia, napisać z czy to zadanie sprawiło Ci

trudności,

7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać samooceny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

49

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

narzędzia elektryczne,

−

instrukcje obsługi narzędzi, maszyn i urządzeń.

−

tablice informacyjne,

−

stół warsztatowy,

−

zeszyt przedmiotowy i przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 3

Spośród przedstawionych Ci narzędzi elektrycznych wybierz pilarkę tarczową.

Podaj podstawowe warunki pracy z pilarką tarczową.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania,
3) zapoznać się z przedstawionymi narzędziami,
4) wybrać wskazane w zadaniu narzędzie elektryczne,
5) podać podstawowe warunki pracy pilarki tarczowej,
6) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

narzędzia elektryczne,

−

instrukcje obsługi narzędzi, maszyn i urządzeń.

−

tablice informacyjne,

−

stół warsztatowy.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić zabezpieczenia jakie musi posiadać rusztowanie?

¨

¨

2)

bezpiecznie posłużyć się drabiną?

¨

¨

3)

wymienić kryteria doboru narzędzi do wykonania zadania?

¨

¨

4)

dobierać gwoździe do połączeń w zależności od rodzaju
i grubości desek?

¨

¨

5)

właściwie poprowadzić ostrze piły w stosunku do
wyznaczonej linii ciecia?

¨

¨

6)

scharakteryzować zasady bezpiecznej pracy z pilarką
tarczową?

¨

¨

7)

podać wytyczne posługiwania się wiertarką elektryczną?

¨

¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

50

4.5. Zasady obsługi i konserwacji maszyn, urządzeń i agregatów

4.5.1. Materiał nauczania

Zasady obsługi
Przy obsłudze maszyn do robót montażowych

należy zachować następujące zasady:

a) maszyny budowlane mogą obsługiwać tylko osoby pełnoletnie i posiadające

odpowiednie uprawnienia do obsługi sprzętu i maszyn,

b) na stanowisku pracy przy sprzęcie zmechanizowanym powinny być wywieszone

instrukcje obsługi i konserwacji,

c) silnik elektryczny może podłączyć do sieci tylko elektromonter,
d) maszyny muszą mieć pokrywę ochronną na kołach zębatych,
e) zabronione jest zdejmowanie osłon zabezpieczających podczas pracy maszyn,
f)

zabronione jest naprawianie, czyszczenie, smarowanie i inne podobne czynności podczas
pracy maszyn,

g) miejsce ustawienia maszyny powinno być zabezpieczone przed czynnikami

atmosferycznymi, a w czasie pracy w porze nocnej należycie oświetlone,

h) po zakończeniu pracy należy maszynę odłączyć od źródła napięcia, oczyścić

i zakonserwować.

Narzędzia i elektronarzędzia należy stosować tylko w zakresie i warunkach określonych

w instrukcji obsługi.

Narzędzie robocze powinno być ostre i nieuszkodzone oraz dobrane rodzajem

i parametrami do obrabianego materiału. W przypadku stępienia narzędzia lub jego
uszkodzenia w procesie pracy należy, wymienić je na nowe lub regenerować.

Przy pracach elektronarzędziami nie należy ich przeciążać przez nadmierne zwiększanie

nacisków a oznaką przeciążenia może być:

−

dostrzegalny spadek obrotów lub innych ruchów roboczych,

−

blokada narzędzia roboczego,

−

znaczny wzrost temperatury obudowy w miejscu, gdzie wbudowany jest silnik.
Zasady konserwacji elektronarzędzi i narzędzi roboczych.
Narzędzia wymagają ciągłej konserwacji, która polega na dokładnym ich oczyszczeniu

z zaprawy, brudu po każdorazowym użyciu oraz na właściwym przechowywaniu. Narzędzia
powinny być przechowywane w miejscach dostatecznie suchych, odpowiednio ustawione,
ułożone i posegregowane. Należy pamiętać o tym, aby metalowe części nieużywanych przez
dłuższy czas narzędzi były zabezpieczone przed rdzą – należy posmarować ich powierzchnię
specjalnymi smarami lub olejami.

Konserwacja narzędzi i elektronarzędzi roboczych polega na:

1. Obsłudze technicznej codziennej (OTC) na budowie przeprowadzanej na stanowisku

roboczym, która obejmuje:

−

sprawdzenie, czy osłony zabezpieczające nie są uszkodzone lub obluzowane,

−

sprawdzenie, czy obudowa jest szczelna i nie jest uszkodzona,

−

sprawdzenie, czy rękojeści są nie uszkodzone i gwarantują pewne utrzymanie
elektronarzędzia przy pracy,

−

sprawdzenie stanu izolacji przewodów zasilających, wtyczek, wyłączników,

−

sprawdzenie i uzupełnienie smaru w punktach smarownych,

−

przeprowadzenie przeglądu zewnętrznego szczelności układów smarowych i obudowy,

−

sprawdzenie luzów połączeń śrubowych oraz ewentualne uzupełnienie brakujących
nakrętek i śrub,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

51

−

sprawdzenie i ewentualna wymiana uszkodzonych lub stępionych narzędzi roboczych,

−

w przypadkach zauważenia nieprawidłowości w działaniu elektronarzędzia należy je
wycofać z pracy, zawiadamiając głównego mechanika budowy, który przekaże je do
naprawy.

2. Obsłudze technicznej okresowej (OTO).

Jest to planowana obsługa wykonywana po upływie pewnej liczby godzin pracy

narzędzia, przewidzianej w instrukcji fabrycznej lub w Dokumentacji Techniczno-Ruchowej
(DTR). Liczbę godzin pracy elektronarzędzia określa się szacunkowo. Jeżeli instrukcja lub
DTR nie określają czasu pracy, po którym należy dokonać OTO, przyjmuje się, że powinna
być wykonana co 3 miesiące.

Robotnik obsługujący elektronarzędzie przekazuje do magazynu lub głównego

mechanika skąd zostają one przekazane do warsztatu naprawczego, który po wykonaniu
obsługi dokonuje wpisu do książki obsługi elektronarzędzia.

Warsztaty naprawcze wykonują następujące czynności w ramach OTO:

−

oględziny zewnętrzne,

−

sprawdzenie stanu izolacji,

−

sprawdzenie odporności izolacji,

−

pomiar poboru mocy i prądu,

−

kontrola stanu szczotek i komutatora,

−

smarowanie i przeprowadzenie prostych napraw,

−

ostrzenie niektórych narzędzi roboczych,

−

ewentualne skierowanie elektronarzędzia do naprawy bieżącej,

−

wpisanie czynności dokonanych przy elektronarzędziu do książki elektronarzędzia.

Ostrzenie narzędzi.
Ostrzenie narzędzi roboczych lub elektronarzędzi, z wyjątkiem narzędzi o nakładkach

z węglików spiekanych, może wykonać warsztat mechaniczny lub obsługa serwisowa.

Narzędzia

z

nakładkami

z

węglików

spiekanych

powinny

być

ostrzone

w specjalistycznym warsztacie naprawczym ze względu na konieczność dokładnego
zachowania kątów ostrzy. Dotyczy to głównie wierteł krętych i koronowych do betonu.
Z powyższych względów liczba tych narzędzi na budowie powinna być taka, aby
w przypadku stępienia można je było zastąpić nowym lub regenerowanym, tępe zaś przekazać
do regeneracji. Nie należy ostrzyć tych narzędzi ręcznie na budowie.

Uszkodzone lub stępione narzędzia należy naprawić, zwracając uwagę szczególnie na

rozklepane i postrzępione głowy przecinaków, przebijaków oraz noży. Uszkodzenie to
spowodowane jest przez odkształcanie się hartowanego obucha młotka co powoduje
rozklepanie łba przecinaka.

Rys. 52. Uszkodzony przecinak [1, s. 197]

W wyniku tych odkształceń wzdłuż krawędzi główki powstaje ostra i rozwarstwiająca się

wypływka z tendencjami do odpryskiwania w miarę jej powiększania się. Można nią nie tylko
skaleczyć dłoń, ale odprysk może doprowadzić do bardzo niebezpiecznego urazu oka.
Wypływki tego rodzaju usuwa się ściernicą, nadając jednocześnie główce przecinaka
zbieżność w kierunku ku górze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

52

W często używanych kleszczach luzuje się po pewnym czasie złącze. Należy je ponownie

zacisnąć przez spęcznienie i wyklepanie młotkiem łba nitu. Czynność tę wykonywać należy
z wyczuciem, aby nie spowodować całkowitego zlikwidowania luzu i zakleszczenia szczęk.

Wyszczerbione i nadłamane szczeki szczypiec płaskich, okrągłych i uniwersalnych

i innych wyrównuje się ściernicą. W ten sposób usuwa się również większe szczerby na
krawędziach tnących szczypiec z nożami bocznymi. Przy utrudnionym dostępie posłużyć się
należy osełkami, najpierw o średniej, potem o małej ziarnistości. Pilniki stosować można
tylko do nie hartowanych ostrzy; w przeciwnym przypadku szybko się stępią.

a)

b)

c)

d)

Rys. 53. Naprawianie szczypiec: a) usuwanie luzu złącza, b) wyrównywanie krawędzi szczęk,

c) ostrzenie krawędzi tnących nożyc osełką, d) ostrzenie szczęk szczypiec pilnikiem. [1, s. 196].

Ostrzenie przecinaków i przebijaków.
W zależności od rodzaju przecinaka kąt szlifowania jest różny (40

o

– 60

o

). Należy

uważać, aby nie odpuścić ostrza i spowodować utratę twardości przez zbyt intensywne
szlifowanie. Przecinaki szlifuje się dwustronnie. Ostrza znacznie uszkodzone trzeba najpierw
wyrównać pilnikiem płaskim.

Szlifowanie swobodne (z wolnej ręki) stwarza trudności utrzymania właściwej pozycji

ostrza. Szlifierka powinna być wyposażona w odpowiednią podpórkę umożliwiającą
przystawienie ostrza do ściernicy i utrzymanie go w tej pozycji. Służą do tego urządzenia do
szlifowania z nastawną podpórką. Przy wszystkich robotach szlifierskich obrót ściernicy
odbywa się w zasadzie na materiał, a nie odwrotnie.

Po szlifowaniu ostrzy następuje ich wygładzenie. Wygładzanie ostrza odbywa się ruchem

prostym do przodu.

Podczas wygładzania na krawędzi ostrza powstaje zadzior, który należy usunąć

przemieszczając ostrze odwrócone o 180

o

prostym ruchem po osełce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

53

a)

b)

c)

d)

Rys. 54. Szlifowanie ostrzy narzędzi: a) wyszczerbienie ostrza wyrównujemy pilnikiem, b) przy

szlifowaniu zachowujemy właściwy kąt przyłożenia, c) obciągamy (wygładzamy) ostrze na osełce, d) usuwamy
zadziory.[1, s. 197].

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie zasady obowiązują przy obsłudze maszyn do robót montażowych?
2. Jakie są oznaki przeciążenia elektronarzędzia?
3. Jakie czynności sprawdzające obejmuje OTC?
4. Na czym polega OTO?
5. Jakie czynności wykonują zakłady naprawcze w ramach OTO?
6. Jakie narzędzia bezwzględnie musza być ostrzone w specjalistycznym zakładzie

naprawczym?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj obsługi codziennej, ręcznej wiertarki elektrycznej znajdującej się na stole

warsztatowym. Spostrzeżenia zapisz w zeszycie.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

54

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie zapisane w ćwiczeniu,
2) przeanalizować treść zadania,
3) dokładnie obejrzeć przedstawioną wiertarkę,
4) sprawdzić, przy zachowaniu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, czy

zaprezentowana wiertarka spełnia wymogi użytkowania,

5) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenia stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

elektronarzędzia, w tym wiertarka,

−

instrukcje obsługi narzędzi, maszyn i urządzeń,

−

przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

tablice informacyjne,

−

plansze poglądowe budowy elektronarzędzi,

−

zeszyt przedmiotowy i przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Spośród zgromadzonych na stole warsztatowym elektronarzędzi wybierz ręczną pilarkę

elektryczną i dokonaj codziennej obsługi elektronarzędzia.
Spostrzeżenia zapisz w zeszycie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie zapisane w ćwiczeniu,
2) przeanalizować treść zadania,
3) obejrzeć dokładnie zgromadzone elektronarzędzia,
4) wybrać z nich pilarkę ręczną,
5) dokonać przeglądu w ramach codziennej obsługi,
6) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
7) zapisać wnioski w zeszycie,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenia stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

narzędzia,

−

instrukcje obsługi narzędzi, maszyn i urządzeń.

−

tablice informacyjne,

−

plansze poglądowe budowy elektronarzędzi,

−

zeszyt przedmiotowy i przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 3

Po dokonaniu oględzin przecinaków znajdujących się na stole warsztatowym, wybierz

jeden wymagający regeneracji. Uzasadnij, jakie kryteria zdecydowały o wyborze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

55

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie zapisane w ćwiczeniu,
2) przeanalizować treść zadania,
3) dokładnie obejrzeć zgromadzone narzędzia,
4) wybrać narzędzie, które nie spełnia wymogów użytkowania,
5) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenia stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

narzędzia,

−

instrukcje obsługi narzędzi, maszyn i urządzeń,

−

tablice informacyjne,

−

plansze poglądowe kolejnych faz regeneracji narzędzi.

Ćwiczenie 4

Na podstawie oględzin znajdujących się na stole warsztatowym szczypiec, wybierz jedną

wymagającą regeneracji.
Uzasadnij, jakie kryteria zdecydowały o wyborze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie zapisane w ćwiczeniu,
2) przeanalizować treść zadania,
3) obejrzeć dokładnie zgromadzone narzędzia,
4) wybrać narzędzie , które nie spełnia wymogów użytkowania,
5) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenia stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

narzędzia,

−

instrukcje obsługi narzędzi, maszyn i urządzeń.

−

tablice informacyjne,

−

plansze poglądowe kolejnych faz regeneracji narzędzi.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić zasady obowiązujące przy obsłudze maszyn do robót
montażowych?

¨

¨

2)

zauważyć oznaki przeciążenia elektronarzędzia?

¨

¨

3)

wymienić jakie czynności sprawdzające obejmuje OTC?

¨

¨

4)

powiedzieć na czym polega OTO?

¨

¨

5)

wymienić jakie czynności wykonują zakłady naprawcze
w ramach OTO?

¨

¨

6)

podać jakie narzędzia bezwzględnie musza być ostrzone
w specjalistycznym zakładzie naprawczym?

¨

¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

56

4.6. Zasady

przechowywania

materiałów,

narzędzi

i sprzętu do wykonywania izolacji

4.6.1. Materiał nauczania

Ogólne zasady przechowywania materiałów.
Materiały i inne przedmioty powinny być magazynowane w pomieszczeniach i miejscach

do tego przeznaczonych. Pomieszczenia magazynowe powinny spełniać wymagania
bezpieczeństwa, stosownie do rodzaju i właściwości składowanych materiałów.
UWAGA:
Przy składowaniu należy:

−

określić, dla każdego rodzaju składowanego materiału miejsce, sposób i dopuszczalną
wysokość składowania,

−

zapewnić, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia
urządzeń przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.),

−

zapewnić, aby masa składowanego ładunku, łącznie z masą urządzeń przeznaczonych do
składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia podłóg i stropów,
na których odbywa się składowanie,

−

wywiesić informacje o dopuszczalnym obciążeniu podłóg stropów i urządzeń
przeznaczonych do składowania.
Przy składowaniu materiałów w stosach należy zapewnić:

1. stateczność stosów poprzez składowanie na wysokość uzależnioną od rodzaju materiału

(ich wymiarów, masy, kształtu) oraz wytrzymałości opakowań,

2. wiązanie między warstwami,
3. układanie stosów tak, aby środek ciężkości przedmiotów składowanych pozostawał

wewnątrz obrysu stosów,

4. zachowanie odległości między stosami, umożliwiające bezpieczne układanie

i przemieszczanie materiałów,

5. rozładunek stosów powinien być prowadzony kolejno, począwszy od najwyższych

warstw.
Szczegółowe zasady przechowywania materiałów.
Płyty wiórowo-cementowe przechowuje się w pomieszczeniach suchych, krytych,

przewiewnych. Układa się je poziomo w stosy do wysokości 2 m. Pierwszą warstwę płyt
układa się 10 cm ponad podłogą, na drewnianych podkładach rozłożonych w odległościach
uniemożliwiających zwisanie płyt. W czasie transportu płyty należy chronić przed opadami
atmosferycznymi i uszkodzeniem, przewożąc układa się je na płask a przy przenoszeniu
ustawia pionowo.

Styropian przechowuje się w pomieszczeniach krytych z dala od wszelkiego źródła ognia

oraz oddziaływania wysokiej temperatury.
Wyroby z wełny mineralnej w postaci płyt i filców przechowuje się w pozycji leżącej,
ułożone w warstwy do wysokości 2 m, w pomieszczeniach zabezpieczonych przed opadami
i wilgocią. Maty przechowuje się zwinięte w rulonach ułożonych w pozycji leżącej do
wysokości 2 m. Przewozi się je w pozycji leżącej, krytymi środkami transportu.

Wyroby z waty i włókien szklanych - warunki przechowywania i transportu takie same

jak przy wyrobach z wełny mineralnej.

Szkło piankowe, przechowuje się w pomieszczeniach suchych, zabezpieczonych przed

wpływami atmosferycznymi. Opakowane jest w kartony lub tekturę falistą. Przy pakowaniu
w palety całość obciągnięta jest folią termokurczliwą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

57

Drewno i materiały drewnopochodne – składowiska drewna znajdują się w miejscach

suchych i otwartych a rozmieszczenie ich zależy od rodzaju materiałów. Płyty, sklejki,
prefabrykaty drzewne przechowywane są w magazynach krytych a wyroby sklejone
o obrobionych powierzchniach przechowywane są w skrzyniach, pakietach tekturowych lub
wiązkach. Płyty mogą być układane na płask na paletach lub paczkowane.

Płyty z trzciny przechowuje się w pomieszczeniach krytych, suchych, zabezpieczonych

od opadów. Układa się je na równym podłożu na drewnianych podkładach rozkładanych,
co 50 cm, poziomo, w stosy do wysokości 2 m. Maty trzcinowe przechowuje się zwinięte
w rolki.

Płyty

kartonowo-gipsowe

przechowuje

się

w

pomieszczeniach

zamkniętych

w warunkach zabezpieczających je przed zawilgoceniem i uszkodzeniem. Dostarczane są
w pakietach, ściągniętych taśmą (miejsca ściągnięcia zabezpieczone podkładkami), według
rodzajów i odmian. Pakiety powinny być złożone płasko na podkładach rozstawionych,
co 50 cm.

Wyroby ze stopów metali mogą być przechowywane i magazynowane bez opakowania.

Drobnowymiarowe elementy metalowe: okucia stolarskie, śruby, gwoździe itp. należy
przechowywać na półkach regałów, z zachowaniem podziału na rodzaje i gatunki materiałów.
Wyroby metalowe długie i o większych rozmiarach można przechowywać na stanowiskach
otwartych lub pod zadaszeniem, w specjalnie do tego celu przygotowanych zasiekach. Na
odpowiednich tablicach powinny być opisane poszczególne wyroby wg asortymentów
gatunków i wielkości.

Przechowywanie narzędzi i elektronarzędzi roboczych na budowie.
Kierownicy robót, wraz kierownictwem budowy, maja obowiązek zorganizowania

w magazynie

budowy

zabezpieczonych

pomieszczeń

umożliwiających

właściwe

przechowywanie elektronarzędzi i narzędzi roboczych po zakończeniu pracy. Jeżeli
przewidywana jest dłuższa przerwa w pracy elektronarzędziem, należy zwrócić je do
magazynu wraz z narzędziami roboczymi. O konieczności zwrotu decyduje kierownik
budowy.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie działania należy podjąć, by składowanie materiałów było prowadzone bezpiecznie?
2. Jakie zasady obowiązują przy składowaniu materiałów w stosach?
3. Jakie warunki powinny panować w pomieszczeniu, w którym składowane są płyty

wiórowo-cementowe?

4. Jakie są warunki transportu i składowania płyt wiórowo-cementowych?
5. Jakie są zasady składowania styropianu?
6. Jakie są zasady składowania i przechowywania wyrobów z wełny mineralnej i szklanej?
7. Jakie są warunki przechowywania i pakowania szkła piankowego?
8. Jakie

są

warunki

przechowywania

i

składowania

drewna

i

materiałów

drewnopochodnych?

9. Jakie są warunki przechowywania i składowania płyt kartonowo-gipsowych?
10. Gdzie przechowuje się narzędzia robocze i elektronarzędzia po zakończeniu pracy i kiedy

należy zwrócić je do magazynu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

58

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W pomieszczeniu klasopracowni na jednej ze ścian wykonana zostanie izolacja

akustyczna z wełny mineralnej. Oblicz ile będziesz potrzebował materiału na wykonanie tej
izolacji i gdzie przygotujesz miejsce do przechowywania materiałów z wełny mineralnej,
jeżeli ona będzie w postaci:
1) płyt,
2) mat,
3) filców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie zapisane w ćwiczeniu,
2) przeanalizować treść zadania,
3) zapoznać się z opisami miejsc składowania materiałów z wełny mineralnej,
4) wybrać postać materiału izolacyjnego,
5) obliczyć powierzchnię izolowanej ściany,
6) obliczyć potrzebną ilość materiału dla każdej jego postaci izolacji,
7) zaproponować i oznaczyć miejsce składowania materiału,
8) spostrzeżenia zanotować w zeszycie,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przymiar,

−

wykazy materiałów z wełny mineralnej,

−

opisy warunków składowania, przechowywania i transportu materiałów z wełny

mineralnej, zależnie od asortymentu,

−

zeszyt przedmiotowy i przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

W pomieszczeniu klasopracowni wykonano sufit podwieszany z płyt gipsowo-

kartonowych i zostało 6 płyt. Za 5dni w tej samej klasopracowni będzie wykonywana ścianka
działowa z tych płyt. Wydziel powierzchnię i zaproponuj sposób składowania tych płyt, tak
aby zajmowały jak najmniej miejsca i nie powodowały zagrożenia. Propozycje zapisz
w zeszycie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie zapisane w ćwiczeniu,
2) przeanalizować treść zadania,
3) zapoznać się z opisami miejsc składowania materiałów z płyt gipsowo-kartonowych,
4) obliczyć potrzebną powierzchnię do składowania,
5) zaproponować i oznaczyć miejsce składowania materiału,
6) spostrzeżenia zanotować w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

59

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przymiar,

−

płyty gipsowo-kartonowe,

−

opisy warunków składowania , przechowywania i transportu płyt gipsowo-kartonowych,

−

zeszyt przedmiotowy i przybory piśmiennicze.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

określić jakie działania należy podjąć by składowanie materiałów
było prowadzone bezpiecznie?

¨

¨

2)

stosować zasady obowiązujące przy składowaniu materiałów w
stosach?

¨

¨

3)

określić jakie warunki powinny panować w pomieszczeniu,
w którym składowane są płyty wiórowo-cementowe?

¨

¨

4)

określić warunki transportu i składowania płyt wiórowo-
cementowych?

¨

¨

5)

określić, jakie są zasady składowania styropianu?

¨

¨

6)

określić, jakie są zasady składowania i przechowywania wyrobów
z wełny mineralnej i szklanej?

¨

¨

7)

określić, jakie są warunki przechowywania i pakowania szkła
piankowego?

¨

¨

8)

określić, jakie są warunki przechowywania i składowania drewna
i materiałów drewnopochodnych?

¨

¨

9)

określić, jakie są warunki przechowywania i składowania płyt
kartonowo-gipsowych?

¨

¨

10) wskazać

gdzie

przechowuje

się

narzędzia

robocze

i elektronarzędzia po zakończeniu pracy i kiedy należy zwrócić je
do magazynu?

¨

¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

60

4.7. Przepisy

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska związane ze
stosowaniem materiałów izolacyjnych

4.7.1. Materiał nauczania

Obowiązujące w Polsce przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy nie określają

szczegółowo wymagań dotyczących wykonywania montażu izolacji.

W obowiązujących obecnie zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy zawartych

w Rozporządzeniu (w dziale traktującym o robotach dekarskich i izolacyjnych) wymienione
z nazwy są jedynie prace związane z nakładaniem mieszanek bitumicznych na połacie
dachowe i wnętrza zbiorników.

Z ogólnych przepisów warto zacytować przepisy, w których wyraźnie napisane jest, że

stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej obowiązuje wszystkie osoby
przebywające na terenie budowy.

Stosowanie ubrań roboczych i rękawic wynika z jednej strony z ogólnych zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy, z drugiej strony - z wygody pracownika.

Używanie takich środków jak maski i okulary ochronne przy cięciu lub szlifowaniu płyt

z materiałów izolacyjnych jest analogiczne, jak w przypadku cyklinowania podłóg, czy
piaskowania elewacji, kiedy to w powietrzu unosi się większa ilość pyłu.

Mimo, że nie zostały stwierdzone uboczne skutki pracy w kontakcie z pyłem powstałym

w trakcie na przykład docinania fragmentów płyt czy mat materiałów izolacyjnych to może
się zdarzyć, iż osoby szczególnie uczulone na kurz i znajdujące się w nim włókna mineralne
mogą przejściowo odczuwać dyskomfort w postaci kaszlu lub swędzenia skóry na dłoniach
i twarzy.

Główne zasady pracy z wełną mineralną:
Producenci materiałów budowlanych z wełny mineralnej opracowali i propagują podczas

szkoleń i w materiałach instruktażowych kilka ogólnych zasad BHP, jakie powinny być
przestrzegane podczas prowadzenia prac izolacyjnych z wykorzystaniem wełny mineralnej:
–

pracownicy bezpośrednio montujący wełnę mineralną powinni nosić luźną odzież
ochronną (kombinezon roboczy) oraz rękawice;

–

docinanie wełny mineralnej oraz szlifowanie jej powierzchni powinny odbywać się
w wentylowanych pomieszczeniach. Aby zapobiec powstawaniu dużej ilości pyłu zaleca
się docinać wełnę ręcznie, na przykład ostrym nożem;

–

podczas szlifowania powierzchni płyt wełny skalnej przed nałożeniem warstwy zbrojącej,
wskazane jest zabezpieczenie górnych dróg oddechowych maseczką przeciwpyłową,
a oczu - okularami ochronnymi, podobnie jak podczas szlifowania betonu czy drewna;

–

pomieszczenie, w którym trwają prace, należy utrzymywać w należytej czystości, a po
zakończonej pracy pracownicy biorący udział w montażu izolacji powinni umyć ręce
i twarz zimną wodą.

Ochrona przed ogniem.
Stosowane materiały izolacyjne mają oznaczoną klasę odporności ogniowej, która to

klasa określa zachowanie się materiału w ogniu, czyli ile minut materiał wytrzyma w ogniu
i pozostanie stabilny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

61

Tabela.1. Klasy palności i odporności pożarowej.[3, s. 245]

Klasa główna

Podgrupa

oznaczenie

znaczy

oznaczenie

znaczy

Przynależne

materiały

budowlane

(przykłady)

A1

średniopalne

beton

mur

stal

A

Nie

ma

palnych
składników

beton, cegła,
stal

A2

małopalne

izolacje
włókniste

płyta przeciw-
pożarowa

tynk, gips

B1

trudnopalne

twarda
pianka (PS,
PUR)

drewno
impregnowane

powlekane
płyty

B2

średniopalne

drewno,
d > 2 mm

zwoje
izolacyjne

płytki PCV

B

Niewiele
palnych
składników
włóknisty
materiał
izolacyjny,
płyta
przeciwpo-
żarowa,
gips,
tynk
gipsowy

B3

łatwopalne

papier

folie

wióry
drzewne

W projektach budowlanych ochrona przed pożarem podawana jest w następujący sposób:

Oznaczenie

Element budowlany

Klasa odporności
pożarowej

Klasa palności

Oznaczenia

F

90

A

Znaczenie

Elementy nośne:
ściany, schody,
stropy, filary

powstrzymujące ogień
bądź ognioodporne na
90 min

niepalne
(A1 jak i A2)

Oprócz tego

W = ściany nośne
G = oszklenia
T = blokada ognioodporna
(np. drzwi)

60,

90,

120,

180

przeciwogniowe

lub

ogniowe na

.......

min

palne: B1, B2, B3
ozn. specjalne: AB
= w większości niepalne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

62

Ochrona środowiska
W trakcie budowy powstają nieprzydatne odpady, zanieczyszczone powietrze oraz hałas,

które są uciążliwe dla środowiska przyrodniczego.

Dlatego należy stosować technologie bezodpadowe i małoodpadowe, z uwzględnieniem

możliwości gospodarczego zagospodarowania odpadów. Tam gdzie taki proces jest
niemożliwy, należy segregować odpady (np. szkło, metale, tworzywa sztuczne, drewno),
w odpowiednich miejscach a następnie przetransportować je do miejsc utylizacji lub na
wysypiska śmieci. Spalanie odpadów na placu budowy jest niedozwolone.

Celem przeróbki odpadów budowlanych jest:

–

oddzielenie składników mineralnych,

–

segregowanie surowców wtórnych o charakterze mineralnym, jak drewno, metale,

–

oddzielenie zanieczyszczeń, jak materiały izolacyjne.

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie środki ochrony osobistej stosujemy przy cięciu i szlifowaniu płyt z wełny

mineralnej?

2. Jakie skutki mogą wywołać w organizmie człowieka pyły powstałe przy obróbce

materiałów izolacyjnych?

3. Jakie zasady należy przestrzegać podczas prac izolacyjnych z wykorzystaniem wełny

mineralnej?

4. Co to jest klasa odporności ogniowej?
5. Jakie materiały izolacyjne należą do grupy materiałów B2?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Dobierz odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej niezbędne w czasie

wykonywania izolacji akustycznej w klasopracowni z wykorzystaniem wełny mineralnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeczytać dokładnie polecenie zapisane w ćwiczeniu,
2) przeanalizować treść zadania,
3) zapoznać się z zagrożeniami występującymi przy stosowaniu wełny mineralnej,
4) wybrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
5) wybrać potrzebną odzież roboczą,
6) spostrzeżenia zanotować w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

okulary ochronne,

–

maski przeciwpyłowe,

–

słuchawki,

–

zeszyt przedmiotowy i przybory piśmiennicze,

–

nakolanniki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

63

–

stopery,

–

czapki,

–

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

instrukcje stanowiskowe.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić środki ochrony osobistej stosowane przy cięciu płyt z
wełny mineralnej?

¨

¨

2)

określić, jakie skutki uboczne w organiźmie mogą wywołać pyłki?

¨

¨

3)

określić, jakie zasady należy przestrzegać przy pracach
izolacyjnych z wykorzystaniem wełny mineralnej?

¨

¨

4)

zdefiniować, co to jest klasa odporności ogniowej?

¨

¨

5)

określić, do jakiej grupy odporności ogniowej zaliczysz
poszczególne materiały izolacyjne?

¨

¨

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

64

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
4. Kartę odpowiedzi podpisz imieniem i nazwiskiem.
5. Zestaw zadań testowych składa się z:

a) zadań otwartych (zadań krótkiej odpowiedzi, zadań z luką),
b) zadań zamkniętych (zadań wielokrotnego wyboru, zadań prawda - fałsz),

6. Odpowiedzi na zadania krótkiej odpowiedzi powinny być jednozdaniowe sformułowane

w sposób zwięzły i konkretny.

7. W zadaniach z luką należy w miejsce kropek wpisać prawidłowe wyrażenie, wzór lub

dokonać opisu np. rysunku, czyli uzupełnić w sposób stanowiący logiczną całość.

8. Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 wersje odpowiedzi, z których jedna jest

prawidłowa. Prawidłową odpowiedź należy zakreślić we właściwym miejscu na karcie
odpowiedzi.

9. W zadaniach typu prawda – fałsz należy wpisać odpowiedź TAK lub NIE.
10. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy ująć w kółko i ponownie zakreślić

odpowiedź prawidłową.

11. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność to opuść je i przejdź

do zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić później.

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości

umiejętności jakie zostały ukształtowane w wyniku zorganizowanego procesu kształcenia
w jednostce modułowej Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji akustycznych
i przeciwdrganiowych .

Spróbuj swoich sił.

Pytania nie są trudne i jeżeli zastanowisz się, na pewno odpowiesz na nie. Czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi 40 minut.

POWODZENIA !

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

65

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I. Wpisz brakujące wyrazy w podanych zdaniach

punktacja 0 - 1 pkt.

1. Brygady montujące izolację powinny być jednorodne, to znaczy takie, które wykonują

roboty …………..................... i składają się z robotników o wymaganych
kwalifikacjach.

2. Surowcem użytym do produkcji wełny skalnej jest płynny ………...................lub skała

bazaltowa; po roztopieniu kruszywo to jest……..................................... .

3. Przycinanie płyty gipsowo-kartonowej wzdłuż linii prostej wykonuje się przez

jednostronne ………............................... od strony …….............. nożem monterskim,
a następnie przełamanie ………............... gipsowego i przecięcie kartonu po drugiej
stronie płyty.

4. Mocne połączenie zależy nie tyle od ………...... gwoździ, ile od ich ……...................

5. Przy prostopadłym połączeniu dwóch desek gwóźdź trzyma prawidłowo, jeśli …...... jego

długości przypada na deskę górna, a …....... na deskę dolną.

6. Rusztowania do robót izolacyjnych zewnętrznych powinny posiadać zabezpieczenia

w postaci poręczy i …................, to znaczy dwa rzędy poręczy na wysokości …... i …....
cm nad poziomem pomostu oraz pionowe deski wysokości ….. cm przy zewnętrznej
krawędzi pomostu.

7. Narzędzia i elektronarzędzia należy stosować tylko w zakresie i warunkach określonych

w ……............................... .

8. Części robocze narzędzi roboczych powinny być …................................ .

9. Obsługa techniczna okresowa (OTO), jest to planowana obsługa wykonywana po upływie

pewnej liczby godzin pracy narzędzia przewidzianej w ……................................... lub
w dokumentacji techniczno-ruchowej.

10. Narzędzia z nakładkami z węglików spiekanych powinny być ostrzone w

specjalistycznym zakładzie naprawczym ze względu na konieczność dokładnego
.........................….................. ....................................... .

II. Udziel krótkiej odpowiedzi na pytania

punktacja 0 - 1 punkt

11. Jakie znasz przykłady znanych ci odbiorów robót?
12. Jakie znasz rodzaje wyrobów z wełny mineralnej?
13. Jakie znasz zasady obowiązujące przy wierceniu wiertarką elektryczną?
14. Jakie rozróżnia się grupy narzędzi i urządzeń, którymi człowiek posługuje się w procesie

pracy?

15. W jaki sposób powinien być zabezpieczony pracownik podczas szlifowania powierzchni

płyt z wełny mineralnej?

16. W jakim celu dokonuje się przeróbki odpadów budowlanych.
17. W jaki sposób należy postępować z odpadami na placu budowy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

66

III. Zaznacz poprawną odpowiedź

punktacja 0 - 1 punkt

18. Procesem roboczym w robotach związanych z montażem izolacji nie jest

a) rozstawienie drabiny.
b) odbiór podkładu pod izolację.
c) wybór i przygotowanie miejsca do prac związanych z okresowym składowaniem

materiałów izolacyjnych, sprzętu.

d) przygotowanie miejsca pracy polegające na wykonaniu dróg komunikacyjnych,

ewentualnym wykonaniu rusztowań, drabin, schodni, urządzeń podnośnikowych.

19. Cechą produktów z wełny mineralnej nie jest

a) palność.
b) odporność biologiczna i chemiczna.
c) znakomita właściwość pochłaniania dźwięków.
d) bardzo dobra izolacyjność termiczna (niski współczynnik przewodzenia ciepła).

20. Do przycinania wełny mineralnej nie są potrzebne

a) ostry nóż.
b) wyrzynarka.
c) piła stolarska.
d) specjalne ubranie robocze.

21. Podczas eksploatacji drabiny dozwolone jest

a) używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej.
b) przenoszenie drabiny o długości do 4 m przez jedną osobę.
c) wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami skierowanymi w kierunku drabiny.
d) stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one zamknięte na klucz

od strony ustawienia drabiny.

22. Obsługa techniczna codzienna (OTC) nie obejmuje

a) wymiany uszkodzonych łożysk.
b) sprawdzenia i uzupełnienie smaru w punktach smarownych.
c) sprawdzenia, czy obudowa jest szczelna i nie jest uszkodzona.
d) sprawdzenia, czy osłony zabezpieczające nie są uszkodzone lub obluzowane.

IV. Odpowiedz, tak lub nie na podane pytania

punktacja 0 - 1 pkt.

23. Do wykonywania robót montażowych izolacji akustycznych można przystąpić na

dowolnym etapie robót budowlanych.

a) TAK

b) NIE

24. Perlit, granulat lawy wulkanicznej jest chemicznie obojętny, niepalny, niehigroskopijny

i ma stałą objętość.

a) TAK

b) NIE

25. Przy obróbce płyt gipsowo-kartonowych znajduje zastosowanie piła rozpłatnica.

a) TAK

b) NIE

26. Otwory na gniazdka wtykowe i wyłączniki światła można wyciąć w płycie kartonowo-

gipsowej za pomocą nasadki wyrzynarki osadzonej w wiertarce elektrycznej.

a) TAK

b) NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

67

27. Kąt pochylenia drabiny powinien wynosić 45

o

.

a) TAK

b) NIE

28. Luz w często używanych kleszczach likwiduje się przez spęcznienie i wyklepanie

młotkiem łba nitu.

a) TAK

b) NIE

29. Wyroby ze styropianu należy przewozić krytymi środkami transportu.

a) TAK

b) NIE

30. Przy pracy ze styropianem konieczne jest stosowanie masek ochronnych?

a) TAK

b) NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

68

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..................................................

Dobieranie materiałów narzędzi i sprzętu do izolacji akustycznych
i przeciwdrganiowych

Zakreśl znakiem X poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

69

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

21.

a

b

c

d

22.

a

b

c

d

23.

tak

nie

24.

tak

nie

25.

tak

nie

26.

tak

nie

27.

tak

nie

28.

tak

nie

29.

tak

nie

30.

tak

nie

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

70

6. LITERATURA

1. Gőőck Ronald: Zrób to sam. ARKADY, Warszawa 1981
2. Karkoszka Tadeusz: Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót murarskich.

KOWEZ, Warszawa 2002

3. Kettler K.: Murarstwo. REA.
4. Lochner Ditmar, Ploss Wolfgang: Izolacje cieplne i przeciwdźwiękowe w domkach

jednorodzinnych. ARKADY, Warszawa 1982

5. Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003
6. Torus Wacław: Narzędzia elektryczne i pneumatyczne w budownictwie. ARKADY, 1983
7. Czasopisma specjalistyczne: MURATOR, ATLAS BUDOWLANY, MATERIAŁY

BUDOWLANE, IZOLACJE.

8. Polskie

Stowarzyszenie

Gipsu:

Zastosowanie

płyt

gipsowo

-

kartonowych

w budownictwie. Materiał instruktażowy dla szkół budowlanych. Warszawa 2004

9. Strony

internetowe:

www.e-izolacje.pl,

www.muratorplus.pl,

www.semag.pl,

www.cisza.com.pl, www.poradniki.dom.pl