Film gangsterski, epoka klasyczna – konwencje, ikonografia, ideologia, mity

1930 rok - MPPDA

przyjęło kodeks produkcyjny;

przełom w gatunku: Światła Nowego Yorku 1928 reż. Brian Foy - wzorowany na niemych

filmach, na siłę happy end, ale pojawiły się efekty akustyczne: strzały, krzyki, jęki, piski
opon; Audialny akompaniament dramaturgiczny.

Mały Cezar (1931) Mervyn LeRoy - Historia Rico, bezwzględnego przestępcy, który wyrusza

do miasta, gdzie staje się jednym z najważniejszych gangsterów.
Wróg publiczny (1931) William Wellman -

Tom i Matt są najlepszymi przyjaciółmi i

młodocianymi kryminalistami. Natomiast brat Toma, Mike, jest porządnym chłopcem, który

walczył w I Wojnie Światowej i po powrocie do kraju stara się pomóc Tomowi. Ten jednak

wraz z Mattem pną się w górę w złotym okresie prohibicji, w potężnym gangu rządzonym
przez Nathana Nailsa. Jed

nak kiedy ten ginie w wypadku, jego gang słabnie, a inne grupy

przestępcze chcą zająć jego miejsce.

Człowiek z blizną (1931) Howard Hawks - Młody przestępca zabiega o to, by zająć pozycję

szefa gangu. Gdy osiąga swój cel, rozprawia się z przeciwnikami w wyjątkowo brutalny
sposób.
Cechy:

• nurt kina realistycznego, odzwierciedlenie faktycznych problemów w USA, zakazano

wówczas prostytucji, hazardu, produkcji i sprzedaży alkoholu - organizacje
przestępcze czerpały ogromne zyski, a potem zaczeły przenikać do polityki. Postaci
wielkich gangsterów były inspirujące dla twórców i widzów.

•

świat - dychotomia, społeczeństwo zorganizowane względem prawa i jednostka poza
prawem, która zdobywa władze, bogactwo i kobiety.

•

główny bohater - zdeklarowany przestepca, który wybiera świat gangsterski; robi
karierę w mafii, a potem ginie z rak policji, ew. innego gangu. Jego życie naznaczone
jest fatum, cechy bohatera tragicznego.

• czasem -

przestępca z przypadku, który staje się gangsterem z powodu naiwności,

okoliczności i pod koniec wraca na drogę prawości.

• motywy ikonograficzne: ulice wielkich miast, nielegalne bary, obskurne podwórka,

szybkie samochody, rewolwery, telefony, papierosy i alkohol. Wymowne symbole:
nagłej śmierci, zakazanej przyjemności, perwersyjnej rozrywki.

• nieskomplikowana struktura: narracja linearna, brak retrospekcji, z

reguły

jednowątkowa, tragedia kończąca akcję - śmierć bohatera.

•

punkt widzenia postaci centralnej, gangsterów, co stanowiło problem dla cenzorów.
Twórcy musieli wysnuwać wniosek, że zbrodnia nigdy nie popłaca.

• By zapobiec identyfikacji z

gangsterami, przenoszono ich na dalszy plan, głównymi

bochaterami czyniąc agentów federalnych.