Makroekonomia Wykład 06.12.2009
Struktura wykładu
1.
Poziom dochodu równowagi w stanie równowagi
2.
MnoŜniki
3.
Równowaga w uproszczonym modelu gospodarki
4.
Równowaga w rozwiniętym modelu gospodarki
5.
Bezrobocie
POZIOM DOCHODU NARODOWEGO W STANIE RÓWNOWAGI
E – stan równowagi (zmierzone łączne wydatki = wytworzony dochód narodowy)
Y<100
PP>DN
Y>100
PP<DN
PP = ZP – Planowany, łączny, zamierzony popyt
Poziom dochodu narodowego w stanie równowagi moŜna równieŜ wyznaczyć posługując się
funkcją inwestycji i oszczędności
Y = C + I
Y = S + C
I = Y – C
S = Y – C
I = S w sytuacji równowagi
Jeśli I>S – łączne planowane wydatki inwestycyjne i konsumpcyjne są wyŜsze od
wytworzonej produkcji NADWYśKA POPYTU -> wzrost produkcji dochodu narodowego
-> wzrost oszczędności aŜ do zrównania z inwestycjami
Jeśli I<S – NADWYśKA PODAśY wymusiłaby zmniejszenie produkcji dochodu
narodowego
MNOśNIK
Jak przesunięcie funkcji ZP wpływa na dochód narodowy w stanie równowagi?
Dzięki produkcji i sprzedaŜy dodatkowych dóbr inwestycyjnych powstają dodatkowe
dochodu (∆Y = 6), które trafiają do gospodarstw domowych. Ale…
G/d przeznaczają część dodatkowych dochodów na zakupy dóbr konsumpcyjnych. Rozmiar
dodatkowych wydatków konsumpcyjnych zaleŜy od wysokości KSK. Im większe KSK, tym
większy przyrost popytu konsumpcyjnego
KSK = 0,8
∆
C = 6
∆
C = 0,8 * 6 = 4,8
0,8 * 4,8 = 3,84
0,8 * 3,84 = 3,072
(6; 4,8; 3,84; 3, 072; …;) – ciąg geometryczny
S = 1/(1-q) * a1
∆Y = 1/(1-KSK) * ∆I
mi = 1/(1-KSK)
∆
Y = mi * ∆I
a – pierwszy wyraz ciągu
q – iloraz ciągu, o ile razy róŜnią się kolejne wyrazy od siebie
KSK – krańcowa skłonność do konsumpcji
1/(1-KSK) = mi – mnoŜnik inwestycyjny – mówi nam jak zmienia się Y pod wpływem
zmiany autonomicznych wydatków inwestycyjnych.
mi > 1, bo kaŜda zmiana w wydatkach inwestycyjnych uruchamia łańcuch dalszych zmian w
wydatkach konsumpcyjnych
Wysokość mi zaleŜy od KSK; im większe KSK, tym większe mi.
mi = 1/KSO
Im większe KSO, tym mi mniejsze.
KSO - Krańcowa skłonność do oszczędzania
mi – mnoŜnik inwestycyjny
Y = C
a
+ I
a
+ KSK * Y – wzór wyjściowy do obliczania Y i ZP
Y – KSK * Y = C
a
+ I
a
Y(1 – KSK) = C
a
+ I
a
Y = 1/1-KSK * (C
a
+ I
a
)
∆
Y = ∆ZP – w stanie równowagi
∆
ZP = ∆I
a
+ KSK * ∆Y
∆
Y = ∆I
a
+ KSK * ∆Y
∆
Y - (∆I
a
+ KSK) = ∆I
a
∆
Y (1 – KSK) = ∆I
a
∆
Y = ∆I
a
/1-KSK
∆
Y = 1/(1-KSK) * ∆I
a
∆
ZP = ∆C
a
+ KSK * ∆Y
∆
Y = ∆ C
a
+ KSK * ∆Y
∆
Y – KSK * ∆Y = ∆ C
a
∆
Y = ∆ C
a
/(1-KSK)
∆
Y = 1/(1-KSK) * ∆ C
a
1/1-KSK = M
g
M
g
– MnoŜnik wydatków konsumpcyjnych
MnoŜniki są pochodną poziomu dochodu narodowego w równowadze względem
odpowiednich wydatków autonomicznych
RÓWNOWAGA W ROZWINIĘTYM MODELU GOSPODARKI
ZałoŜenie:
- włączamy Państwo, więc pojawi się G – wydatki państwowe,
- T – podatki wpłacane do budŜetu,
- transfery – równe 0,
- podatki bezpośrednie
Dochód narodowy Y
Y = C + I + G
Y = C + S + P
C + I + G = C + S + P
I + G = S + P
C = C
a
+ KSK * Y
d
Y
d
= Y - P
T = T
a
+ t * Y
t – stopa podatkowa
ZałoŜenia:
I – są autonomiczne -> I – I
a
G - teŜ są autonomiczne -> G – G
a
Y = C
a
+ KSK * Y
d
+ I
a
+ G
a
Y = C
a
+ KSK * (Y – T) + I
a
+ G
a
Y = C
a
+ KSK * [Y – (I
a
+ t * Y)] + I
a
+ G
a
Y = Ca + KSK * (Y – I
a
– t * Y) + I
a
+ G
a
Y = Ca + KSK * Y – KSK * I
a
– KSK * t * Y + I
a
+ Ga
Y – KSK * Y + KSK * t * Y = Ca – KSK * I
a
+ I
a
+ Ga
Y(1 – KSK + KSK * t) = Ca – KSK * T
a
+ I
a
+ G
a
/ : (1 – KSK + KSK * t)
Y = C
a
– KSK * T
a
+ I
a
+ G
a
/ (1 – KSK + KSK * t)
Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * (C
a
– KSK * T
a
+ I
a
+ G
a
)
Y = 1 / 1 – KSK (1 – t) * (C
a
– KSK * T
a
+ I
a
+ G
a
)
Wyznaczymy teraz mnoŜnikowe zmiany dochodu narodowego wywołane zmianą wydatków
autonomicznych (inwestycyjnych)
∆
Y = ∆I
a
- KSK * ∆Y * t + ∆Y * KSK
∆
Y = KSK * ∆Y – KSK – ∆Y * t + ∆I
a
∆
Y – KSK * ∆Y - KSK – ∆Y * t = ∆I
a
∆
Y (1 – KSK + KSK * t) = ∆I
a
/ : (1 – KSK + KSK * t)
∆
Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * ∆I
a
∆Y = 1 / 1 – KSK (1 – t) * ∆I
a mnoŜymy na końcu wszystko razy
∆
I
a nie tylko mianownik.
1 / 1 – KSK (1 – t) -> mnoŜnik inwestycyjny z udziałem państwa – mi
∆
Y = ∆G
a
- KSK * ∆Y * t + ∆Y * KSK
∆
Y = KSK * ∆Y – KSK – ∆Y * t + ∆G
a
∆
Y – KSK * ∆Y - KSK – ∆Y * t = ∆G
a
∆
Y (1 – KSK + KSK * t) = ∆G
a
/ : (1 – KSK + KSK * t)
∆
Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * ∆G
a
∆Y = 1 / 1 – KSK (1 – t) * ∆G
a mnoŜymy na końcu wszystko razy
∆
G
a nie tylko mianownik.
1 / 1 – KSK (1 – t) -> mnoŜnik wydatków z udziałem państwa – mi – jest taki sam jak
mnoŜnik inwestycyjny
MnoŜnik wydatków rządowych mówi nam o ile i jak zmieni się dochód narodowy pod
wpływem zmian wydatków rządowych.
MnoŜnik Podatkowy
∆
Y = KSK * ∆Y – KSK * ∆Y * t – KSK * ∆T
a
∆
Y – KSK * ∆Y + KSK * ∆Y * t =– KSK * ∆T
a
∆
Y (1 – KSK + KSK * t) = - KSK * ∆T
a
∆
Y = 1 / (1 – KSK + KSK * t) * (- KSK * ∆T
a
)
∆Y = - KSK / 1 – KSK (1 – t) * ∆T
a
- KSK / 1 – KSK (1 – t) – mnoŜnik podatkowy mt
MnoŜnik podatkowy powie nam jak zmienia się dochód narodowy pod wpływem podatków
MnoŜnik podatkowy jest ujemny, a więc wzrost podatków powoduje obniŜenie dochodu
narodowego, zmniejsza rozporządzalny dochód osobisty i zmniejsza wydatki konsumpcyjne.
MnoŜnik zrównowaŜonego budŜetu
ZałoŜenie: ∆G = ∆T
Y = C
a
+ KSK * Y
d
+ I
a
+ G
a
Y
d
= Y - T
Y = ZP – w momencie równowagi
∆
ZP = ∆G
a
+ KSK * ∆Y
d
∆
ZP = ∆G
a
+ KSK (∆Y – ∆T)
∆
Y = ∆G
a
+ KSK (∆Y – ∆T)
∆
Y = ∆G
a
+ KSK * ∆Y – KSK * ∆T
∆
Y – KSK * ∆Y = ∆G
a
– KSK * ∆T
∆
Y (1 – KSK) = ∆G
a
– KSK * ∆T
∆
Y = 1 / 1 – KSK * (∆G
a
– KSK * ∆T)
∆
Y = 1 / 1 – KSK * (∆G
a
– KSK * ∆G
a
)
∆
Y = 1 / 1 – KSK * (∆G
a
(1 – KSK))
∆
G
a
= ∆T
a
MnoŜnik zrównowaŜony budŜetu wynosi 1