PROBLEM
SUROWCOWO-
ENERGETYCZNY
Magdalena Czernaj
Znaczenie surowców
•
Rozwój cywilizacyjny jest energochłonny
•
Wraz z rewolucja
przemysłową powstało
ogromne
zapotrzebowanie
na
węgiel
kamienny
•
W XIX wieku
powstało zapotrzebowanie na
ropę
Surowce energetyczne
•
Do nieodnawialnych surowców
energetycznych zaliczamy:
•
Ropę naftową
•
Gaz ziemny
•
Węgiel
Ropa naftowa
Wydobycie ropy naftowej w 2002 r
Ropa naftowa
Państwa
Wydobycie
mln ton
w %
Arabia Saudyjska
409
11,5
Rosja
378
10,7
USA
350
9,9
Meksyk
178
5,0
Iran
176
5,0
Gaz ziemny
Wydobycie gazu ziemnego w 2002 r
Gaz ziemny
Państwa
Wydobycie
Mln m sześciennych
w %
Rosja
595 000
22,7
USA
539 349
20,6
Kanada
182 075
7,0
W. Brytania
108 204
4,1
Algieria
82 554
3,2
Węgiel
Istota problemu dot. surowców
energetycznych
•
Raport Klubu Rzymskiego
•
Zasoby Ziemi są ograniczone
•
Świat zużywa najwięcej tych nośników energii,
których zasoby są najmniejsze, ale też rozłożone
najbardziej dysproporcjonalnie w stosunku do
regionów zużycia
Istota problemu dot. surowców
energetycznych
Istota problemu dot. surowców
energetycznych
•
Wysoka koncentracja zasobów
•
Skutki
polityczne: walka o dostęp do surowców
jest jednym z podstawowych źródeł wielu
konfliktów w dziejach ludzkości; przyczyny
kolonializmu są również mocno osadzone w tej
sferze
Istota problemu dot. surowców
energetycznych
Inne zasoby naturalne
•
zasoby
pozostałych surowców są mniej skupione niż ropa i gaz
ziemny(chodzi tu o tzw.
minerały strategiczne, np. magnez,
chrom, kobalt, kolumbit, tantal, tytan, wanad)
•
dość duże rozproszenie geograficzne oraz stosunkowo
korzystne proporcje między rezerwami a produkcją nie wydają
się zagrażać funkcjonowaniu gospodarki światowej
•
problem wody-
od 40 lat zużycie wody wzrastało dwa razy
szybciej niż liczba ludności zamieszkującej świat
•
woda
stanowi wyjątkowo ważny czynnik produkcji, zarówno w
rolnictwie, jak i w przemyśle
•
zasoby
wody są rozmieszczone skrajnie nierównomiernie,
brakuje jej w krajach rozwijających się, gdzie można
spodziewać się największego wzrostu ludności
Konflikty surowcowe
•
Przesłanki konfliktów: surowce mogą być bezpośrednią
przyczyną konfliktu; surowce stały się elementem
niezbędnym do prowadzenia konfliktów; dochody ze
sprzedaży surowców mogą być przeznaczane na
finasowanie konfliktów zbrojnych
•
Podstawowym
czynnikiem wpływającym na powstawanie
i wzrost liczby konfliktów jest systematyczne zwiększanie
się popytu na surowce w skali globalnej
•
Niedobory
surowców oraz świadomość wyczerpywania
się surowców mogą prowadzić do nowych konfliktów
Bliski Wschód
Bliski Wschód
•
Wojna
w Iraku, operacja „Iracka wolność”-pytania o
rzeczywiste motywy działań USA
•
Niepokojące rozbudowa potencjału militarnego Iranu,
który może zablokować jeden z najważniejszych szlaków
transportu ropy-
ciesninę Ormuz
•
W regionie Zatoki P
erskiej występuje wiele
nierozwiązanych problemów terytorialnych np. Iran a
Zjednoczone Emiraty Arabskie, Arabia Saudyjska a Katar,
Katar a Bahrajn -
czynniki te mogą powodować
destabilizację na bliskowschodniej scenie politycznej,
stanowiąc zagrożenie dla dostaw ropy
Morze Południowochińskie
Morze Południowochińskie
•
Jest
to nie tylko główny szlak transportu surowców
energetycznych do krajów azjatyckich, ale i kryje pod swoim
dnem znaczne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego;
•
Jednym
z głównych elementów sporu jest trwający od początku
lat 90 konflikt o Archipelag Spratly
; uczestniczy w nim 6 państw
regionu: Brunei, Chiny, Malezja, Filipiny, Tajwan, Wietnam;
mimo nieuregulowanego statusu państwa sprzedają
międzynarodowym koncernom koncesje na eksploatacje złóż
wysp archipelagu
•
Podobne spory prowadzą Chiny i Wietnam o Zatokę Tonkińską,
Malezja i Filipiny o obszar na wschód od Borneo, Malezja i
Wietnam o granicę w Zatoce Tajlandzkiej
•
Każdy z tych sporów może zagrażać bezpieczeństwu
energetycznemu innych państw azjatyckich
Region Morza Kaspijskiego
Region Morza Kaspijskiego
•
Morze Kaspijskie stanowi
przedmiot sporów między
państwami nadbrzeżnymi o podział wód terytorialnych i
wyłącznych stref ekonomicznych
•
Problemy: status prawnomiędzynarodowy morza oraz
związana z nim kwestia delimitacji i korzystania z
zasobów szelfowych ropy i gazu, transport morski oraz
budowa
rurociągów podwodnych
•
Wielka gra toczy się o kaspijskie surowce, ich wydobycie,
trasy, którymi mają być transportowane i w konsekwencji
płynące z nich zyski; obecnie Rosja i USA są
najsilniejszymi rywalami.