PROBLEM

SUROWCOWO-

ENERGETYCZNY

Magdalena Czernaj

Znaczenie surowców

•

Rozwój cywilizacyjny jest energochłonny

•

Wraz z rewolucja

przemysłową powstało

ogromne

zapotrzebowanie

na

węgiel

kamienny

•

W XIX wieku

powstało zapotrzebowanie na

ropę

Surowce energetyczne

•

Do nieodnawialnych surowców
energetycznych zaliczamy:

•

Ropę naftową

•

Gaz ziemny

•

Węgiel

Ropa naftowa

Wydobycie ropy naftowej w 2002 r

Ropa naftowa

Państwa

Wydobycie

mln ton

w %

Arabia Saudyjska

409

11,5

Rosja

378

10,7

USA

350

9,9

Meksyk

178

5,0

Iran

176

5,0

Gaz ziemny

Wydobycie gazu ziemnego w 2002 r

Gaz ziemny

Państwa

Wydobycie

Mln m sześciennych

w %

Rosja

595 000

22,7

USA

539 349

20,6

Kanada

182 075

7,0

W. Brytania

108 204

4,1

Algieria

82 554

3,2

Węgiel

Istota problemu dot. surowców

energetycznych

•

Raport Klubu Rzymskiego

•

Zasoby Ziemi są ograniczone

•

Świat zużywa najwięcej tych nośników energii,
których zasoby są najmniejsze, ale też rozłożone
najbardziej dysproporcjonalnie w stosunku do
regionów zużycia

Istota problemu dot. surowców

energetycznych

Istota problemu dot. surowców

energetycznych

•

Wysoka koncentracja zasobów

•

Skutki

polityczne: walka o dostęp do surowców

jest jednym z podstawowych źródeł wielu
konfliktów w dziejach ludzkości; przyczyny
kolonializmu są również mocno osadzone w tej
sferze

Istota problemu dot. surowców

energetycznych

Inne zasoby naturalne

•

zasoby

pozostałych surowców są mniej skupione niż ropa i gaz

ziemny(chodzi tu o tzw.

minerały strategiczne, np. magnez,

chrom, kobalt, kolumbit, tantal, tytan, wanad)

•

dość duże rozproszenie geograficzne oraz stosunkowo
korzystne proporcje między rezerwami a produkcją nie wydają
się zagrażać funkcjonowaniu gospodarki światowej

•

problem wody-

od 40 lat zużycie wody wzrastało dwa razy

szybciej niż liczba ludności zamieszkującej świat

•

woda

stanowi wyjątkowo ważny czynnik produkcji, zarówno w

rolnictwie, jak i w przemyśle

•

zasoby

wody są rozmieszczone skrajnie nierównomiernie,

brakuje jej w krajach rozwijających się, gdzie można
spodziewać się największego wzrostu ludności

Konflikty surowcowe

•

Przesłanki konfliktów: surowce mogą być bezpośrednią
przyczyną konfliktu; surowce stały się elementem
niezbędnym do prowadzenia konfliktów; dochody ze
sprzedaży surowców mogą być przeznaczane na
finasowanie konfliktów zbrojnych

•

Podstawowym

czynnikiem wpływającym na powstawanie

i wzrost liczby konfliktów jest systematyczne zwiększanie
się popytu na surowce w skali globalnej

•

Niedobory

surowców oraz świadomość wyczerpywania

się surowców mogą prowadzić do nowych konfliktów

Bliski Wschód

Bliski Wschód

•

Wojna

w Iraku, operacja „Iracka wolność”-pytania o

rzeczywiste motywy działań USA

•

Niepokojące rozbudowa potencjału militarnego Iranu,
który może zablokować jeden z najważniejszych szlaków
transportu ropy-

ciesninę Ormuz

•

W regionie Zatoki P

erskiej występuje wiele

nierozwiązanych problemów terytorialnych np. Iran a
Zjednoczone Emiraty Arabskie, Arabia Saudyjska a Katar,
Katar a Bahrajn -

czynniki te mogą powodować

destabilizację na bliskowschodniej scenie politycznej,
stanowiąc zagrożenie dla dostaw ropy

Morze Południowochińskie

Morze Południowochińskie

•

Jest

to nie tylko główny szlak transportu surowców

energetycznych do krajów azjatyckich, ale i kryje pod swoim

dnem znaczne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego;

•

Jednym

z głównych elementów sporu jest trwający od początku

lat 90 konflikt o Archipelag Spratly

; uczestniczy w nim 6 państw

regionu: Brunei, Chiny, Malezja, Filipiny, Tajwan, Wietnam;

mimo nieuregulowanego statusu państwa sprzedają

międzynarodowym koncernom koncesje na eksploatacje złóż
wysp archipelagu

•

Podobne spory prowadzą Chiny i Wietnam o Zatokę Tonkińską,

Malezja i Filipiny o obszar na wschód od Borneo, Malezja i

Wietnam o granicę w Zatoce Tajlandzkiej

•

Każdy z tych sporów może zagrażać bezpieczeństwu

energetycznemu innych państw azjatyckich

Region Morza Kaspijskiego

Region Morza Kaspijskiego

•

Morze Kaspijskie stanowi

przedmiot sporów między

państwami nadbrzeżnymi o podział wód terytorialnych i
wyłącznych stref ekonomicznych

•

Problemy: status prawnomiędzynarodowy morza oraz
związana z nim kwestia delimitacji i korzystania z
zasobów szelfowych ropy i gazu, transport morski oraz
budowa

rurociągów podwodnych

•

Wielka gra toczy się o kaspijskie surowce, ich wydobycie,
trasy, którymi mają być transportowane i w konsekwencji
płynące z nich zyski; obecnie Rosja i USA są
najsilniejszymi rywalami.