Źródła finansowania działalności jednostki organizacyjnej
Opracowała: dr inż. Anna Murawska
Opracowano na podstawie:
Sobczyk G. (red.) Ekonomika małych i średnich przedsiębiorstw, Difin, Warszawa, 2004.
Koźlak A.: Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza. Wydawnictwo
Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010.
Nasalski Z.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw: wybrane zagadnienia, Wydawnictwo
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2006.
KAPITAŁY
Kapitał – źródła finansowego pochodzenia aktywów podmiotów gospodarczych, a więc
aktywów trwałych i obrotowych.
Formy organizacyjne kapitału
Kapitały (fundusze) własne jednostek
Przedsiębiorstwo
państwowe
Spółdzielnia
Spółka akcyjna Spółka z o. o.
Spółka jawna,
komandytowa,
partnerska,
cywilna, osoba
fizyczna
Fundusz
założycielski
Fundusz
przedsiębiorst
wa
Fundusz
udziałowy
Fundusz
zasobowy
Kapitał
akcyjny
Kapitał
zapasowy
Kapitał
rezerwowy
Kapitał
udziałowy
Kapitał
zapasowy
Kapitał
rezerwowy
Kapitał
wspólników
(wkład
właściciela)
Tabela1. Klasyfikacja kapitałów (funduszy) własnych w jednostkach gospodarczych
Źródło: G. Borowska „Zasady rachunkowości”, WSIP, 2010, s. 33.
Kapitał własny i obcy
Kapitał własny – przeznaczony na prowadzenie jednostki gospodarczej i tworzony z
wkładów właścicieli, podmiotu gospodarczego, wspólników, wpłat udziałowców lub
akcjonariuszy za nabyte udziały i akcje.
Kapitał obcy – kredyty bankowe i pozabankowe, pożyczki oraz zobowiązania.
Kredyty
Kredyt – oznacza stosunek ekonomiczny polegający na odstąpieniu przez jedną ze stron na
rzecz drugiej strony określonej wartości w pieniądzu lub w towarach pod warunkiem zwrotu
w oznaczonym terminie ekwiwalentu tej wartości, zazwyczaj łącznie z wynagrodzeniem w
postaci procentu.
Kredytodawca (pożyczkodawca) (wierzyciel)– strona odstępująca określoną wartość,
Kredytobiorca (pożyczkobiorca) (dłużnik) – strona otrzymująca pożyczona wartość.
Źródła finansowania działalności jednostki organizacyjnej
Opracowała: dr inż. Anna Murawska
Funkcje kredytu –
1. Emisyjna – płatnicza – kredyt jest instrumentem emisji pieniądza,
2. Rozdzielcza – wynika z rozbieżności w czasie między przychodami a wydatkami
jednostek gospodarczych i ludności,
3. Dochodowa – kredyt służy do tworzenia dodatkowych dochodów, zwiększając siłę
nabywczą po stronie kredytobiorcy.
4. Motywacyjna – kredyt może być wykorzystany do poprawy procesów gospodarczych.
Klasyfikacja kredytów –
Według podmiotów pozostających w stosunku kredytowym
1. Kredytodawca
2. Kredytobiorca
Według okresu, na jaki udzielono kredytu
1. Kredyty krótkoterminowe
2. Kredyty średnioterminowe
3. Kredyty długoterminowe
Ze względu na przedmiot kredytu:
1. Kredyt towarowy, zwany również kredytem handlowym lub kupieckim
2. Kredyt pieniężny (kredyt bankowy)
Kredyt zaciągany na bieżące potrzeby funkcjonowania podmiotu gospodarczego
Kredyt inwestycyjny
Pod względem techniki operacji kredytowych:
1. Kredyt udzielany w formie jednorazowej wpłaty
2. Kredyt w rachunku bieżącym.
Ustalanie potrzeb kredytowych
Ustalanie potrzeb kredytowych w zakresie finansowania aktywów trwałych opiera się na
programowanym rozwoju podmiotu gospodarczego.
Podmiot gospodarczy może przeznaczyć na inwestycje część zysku, środki z odpisów
amortyzacyjnych, niewykorzystane chwilowo środki z funduszów specjalnych i inne kapitały
własne.
Wysokość zapotrzebowania na kredyt w celu powiększenia aktywów trwałych określa więc
różnica między nakładami na inwestycje w danym okresie, wynikającymi z programu
inwestycyjnego, a wspominanymi wyżej środkami, jakimi dysponuje podmiot gospodarczy.
Kredyt na działalność bieżącą ma uzupełniać niedobór kapitału własnego, potrzebnego na
sfinansowanie przyrostu składników aktywów obrotowych.
Przykład 1.
Zapotrzebowanie na kapitał potrzebny do sfinansowania aktywów obrotowych można
obliczyć według następującej formuły:
Średni dzienny koszt produkcji x cykl obrotowy w dniach
Przykład 2.
Źródła finansowania działalności jednostki organizacyjnej
Opracowała: dr inż. Anna Murawska
Oprocentowanie kredytów elementem rachunku ekonomicznego
Oprocentowanie kredytów jest zawsze znacznym obciążeniem dla jednostki gospodarczej
korzystającej z kredytu. Dlatego istotna sprawą jest porównanie efektów osiąganych z
działalności gospodarczej, uzyskanych dzięki jej finansowaniu kredytem, z kosztami
uzyskania kredytu, w których najważniejszą pozycję zajmuje oprocentowanie.
Obok oprocentowania kredytu w skład kosztów jego uzyskania wchodzą różnego rodzaju
opłaty manipulacyjne i prowizje.
Przykład 1. Przykład 2.
Często w ustalaniu warunków płatności dostawcy towarów stosują skonto. Skonto jest to
procentowy upust udzielany od sumy rachunku w zamian za wcześniejszą zapłatę w ramach
określonego terminu.
Przykład 1, przykład 2.
Źródła finansowania działalności jednostki organizacyjnej
Opracowała: dr inż. Anna Murawska
Kredytowanie działalności jednostki gospodarczej
Bank udziela kredytu po stwierdzeniu, ze przedsiębiorstwo ma zdolność kredytową.
Kredyt bankowy jest udzielany na podstawie umowy.
Podstawą zawarcia umowy i udzielenia przez bank kredytu jest wniosek kredytowy.
Często banki żądają od wnioskodawcy przedstawienia biznesplanu.
Aby zapewnić sobie zwrot kredytów, banki żądają zazwyczaj od kredytobiorców
odpowiedniego zabezpieczenia kredytów.
Materialne zabezpieczenie kredytu
Prawne zabezpieczenie kredytu
Banki mogą również udzielać kredytów dewizowych.
Badania zdolności podmiotu gospodarczego do zaciągania zobowiązań odbywa się zwykle na
podstawie różnych danych o wynikach gospodarczych i sytuacji majątkowej jednostki
gospodarczej oraz ich wzajemnych relacji wyrażonych we wskaźnikach umożliwiających
syntetyczna ocenę standingu finansowego.
Ogólną sytuację gospodarczą firmy można określić oceniając:
Dynamikę sprzedaży produktów, usług, towarów w ocenach doprowadzonych do
porównywalności w kilku kolejnych latach
Rentowność sprzedaży
Udział kapitału własnego w finansowaniu firmy
Wskaźniki:
Dynamika sprzedaży
Wskaźnik rentowności (zyskowności) sprzedaży
Wskaźnik pokrycia aktywów kapitałami własnymi
Wskaźnik płynności bieżący
Wskaźnik płynności wysoki
Wskaźnik wiarygodności kredytowej
Wskaźnik zyskowności aktywów
Wskaźnik rentowności kapitału
Przykład 1.