16. ODWODNIENIE NAWIERZCHNI DROGOWEJ

o

Zadanie odwodnienia polega na szybkim i możliwie całkowitym odprowadzeniu wód z obrębu pasa
drogowego.

o

Podział odwodnienia ze względu na strefę działania:

powierzchniowe

wgłębne

przeprowadza się przez:

•

nadanie jezdni i poboczom
odpowiednich spadków poprzecznych
i podłużnych,

•

odpowiednie wzniesienie korpusu
drogowego ponad przyległy teren,

•

wykonanie ścieków oraz rowów
przydrożnych i stokowych,

•

wykonanie kanalizacji,

•

wykonanie rowów melioracyjnych
i przeprowadzenie regulacji potoków
i cieków wodnych,

•

założenie przepustów dla
przeprowadzenia wód z jednej na
drugą stronę drogi.

cel → przejęcie wód znajdujących się poniżej powierzchni terenu,
którymi przesycony jest grunt i odprowadzenie ich poza obręb pasa
drogowego. Powoduje to obniżenie zwierciadła wody gruntowej,
a przez to osuszenie gruntu.
przeprowadza się przez:

•

system rowów otwartych,

•

system drenaży:

•

drenaż głęboki

Przewody drenarskie założone zostają w gruncie poniżej granicy
jego zamarzania. Będą to: ciągi drenarskie albo obniżenia
zwierciadeł wód gruntowych, dreny odcinające, sztolnie drenarskie,
dreny skarpowe itd.

•

drenaż płytki

Przewody drenarskie założone zostają na spodzie koryta drogowego
lub nieco poniżej, więc stosunkowo płytko
(w strefie zamarzania gruntów). Celem tego zabiegu jest
odprowadzenie wód powstałych w wyniku wiosennego rozmarzania
gruntów. Będą to: drogowe sączki poprzeczne, ciągi drenarskie
zakładane wzdłuż krawędzi jezdni, do których przez porowate
warstwy podbudowy dostaje się woda.

o

Powierzchniowe odwodnienie

•

samo już ukształtowanie poprzeczne korony drogi przyczynia się do odprowadzenia wód
opadowych z powierzchni jezdni i poboczy. W tym celu należy przyjmować odpowiednie spadki:
poprzeczne jezdni i poboczy nawierzchni twardych, ulepszonych, odcinki proste ≥ 2%,

poprzeczne jezdni i poboczy nawierzchni twardych, nieulepszonych, odcinki proste ≥ 3%,

poprzeczne nawierzchni gruntowych, odcinki proste ≥ 6%,
odcinki przejściowe i łuki, spadek ukośny ≥ 0,7%

•

elementy odwadniające:

rowy przydrożne

(skarpowe

dolne)

•

Biegną wzdłuż torowiska ziemnego i przyjmują wodę z torowiska ziemnego,
z korony drogi oraz ze skarp bocznych i z przylegającego terenu

•

Rowy te, stosować można tylko w przypadkach, w których nie można zastosować innego
rodzaju odprowadzenia wód (czyli często w: wykopach lub gdy droga leży w terenie,
nasypach od strony opadającego terenu ku drodze) – ograniczenie ich stosowania do
minimum, gdy są niezbędne to nadawać przekrój trójkątny lub opływowy

•

Pochylenie podłużne rowów powinno być ≥ 0,2%, wyjątkowo na odcinkach do 200 m
długości można stosować 0,1%

•

Maksymalne dopuszczalne pochylenie zależne jest od rodzaju gruntu, sposobu umocnienia
skarp i dna rowu.

•

Szerokość dna rowu trapezowego wynosi zasadniczo 0,4 m

•

Głębokość rowu trapezowego wynosi zasadniczo 0,5 m, w przypadkach stosowania sączków
drogowych lub konieczności pogłębienia rowów, głębokości rowów licząc od krawędzi
korony drogi nie powinny przekraczać 0,7 m (grunty przepuszczalne), 1,2 m (grunty
nieprzepuszczalne)

•

Nachylenia skarp rowów powinny wynosić od 1:1,5 do 1:3 (skarpy wewnętrzne) 1:5
(skarpy zewnętrzne)

rowy stokowe

(skarpowe

górne)

•

Ich zadaniem jest uchwycenie wody spływającej terenem pochyłym ku drodze i
niedopuszczenie jej do skarpy wykopu

•

Przekrój rowu powinien być trapezowy o szerokości 0,5 m, a głębokości 0,3÷0,5 m

•

Przy większych zlewniach przekrój należy sprawdzać pod względem hydraulicznym

•

Nie należy przekraczać głębokości 0,5 m, bo może dojść do naruszenia skarpy przez
infiltrującą wodę

•

Nachylenie skarp 1:1,5, a spadek ≥ 0,5%

•

Odległość rowów od krawędzi skarpy wykopu ≥ 3÷4 m

•

Wody z rowów stokowych nie można odprowadzać do rowów przydrożnych

rowy

odprowadzające

•

Stosowane w celu odprowadzenia wody z rowów przydrożnych, stosowych, z przepustów
oraz innych urządzeń odwadniających do naturalnych zbiorników

•

Przeważnie kształt trapezowy, wymiary zgodnie z obliczeniami

muldy

•

Płytki ziemne wykopy o wyokrąglonych kształtach, zaliczone do elementów opływowych.
Kształt kołowy odcinkowy o szerokości: 1,5 lub 2 m (zależy od klasy drogi), głębokości:
(1/10 ÷ 1/8) szerokości

•

Umacniane darniną lub brukiem w celu zabezpieczenia przed erozją

ś

cieki

•

Są to rowy płytkie o kształcie opływowym, przeznaczone do małych strug wodnych, zajmują
mniej miejsca w pasie drogowym – lepiej zastępują rowy!

•

Umacniane są brukiem, kamieniem łamanym, płytami betonowymi.

•

Można je wykonywać na jezdni, gdy nie ma miejsca poza – ale wtedy mocniejsza
konstrukcja ścieku

recypienty wód

•

Studnie chłonne – stosowane gdy w terenie na głębokości 1÷4 m znajdują się warstwy
wodochłonne, a poziom wody gruntowej znajduje się poniżej dna studni. Przekrój kołowy
lub kwadratowy

•

Zbiorniki odparowalne – w terenach równinnych gdy do 5 m głębokości brak warstw
wodochłonnych. Zakładane zwykle z obu stron drogi. Zbiorniki powinny być otoczone
małymi groblami.

o

Wgłębne odwodnienie – drenaż płytki

•

elementy odwadniające:

warstwy odsączające

•

Należy je stosować gdy podłoże jest mało przepuszczalne lub nieprzepuszczalne

•

Materiały takie jak żwiry, pospółki, piaski grube średnie o k≥ 8 m/dobę

•

Minimalna grubość warstwy 15 cm

•

Małą zawartość drobnych frakcji, materiał niewsyadzinowy, różnoziarnistość U>
5, CBR≥ 10%

•

Spadek podłużny warstwy zgodny ze spadkiem niwelety

•

Spadek poprzeczny ≥ 3%

•

Odprowadzenie warstwy z konstrukcji poprzez: Drenaż ułożony na krawędzi

warstwy (w obrębie pobocza), Poprzez wyprowadzenie jej na skarpę nasypu lub
rowu przydrożnego, Wykonanie sączków lub drenów do odprowadzenia zebranej
wody

sączki drogowe

•

Urządzenia podziemne, w kształcie rowków, wypełnionych materiałem
przepuszczalnym, służące do odprowadzenia wody gromadzącej się w warstwie
odsączającej pod nawierzchnią i na poboczach

•

Wylot sączka wypełnia się na długości 0,25 m grubszym materiałem (tłuczniem,
ż

wirem – o wysokim wskaźniku przepuszczalności).

•

Szerokość sączka 25 cm, głębokość 2/3 grubości warstwy odsączającej, ale ≥ 20
cm

•

Przy małych pochyleniach (do 0,5 %) sączki układa się prostopadle do osi drogi,
przy większych pochyleniach, sączki wykonuje się pod kątem 60° do osi drogi,
zgodnie ze spadkiem podłużnym

•

Odstęp pomiędzy sączkami uzależniony jest od rodzaju gruntu podłoża i wynosi
2÷10 m

o

Wgłębne odwodnienie – drenaż głęboki

•

Odwodnienie głębokie ma na celu odprowadzenie wód gruntowych ze strefy poniżej granicy
zamarzania oraz ze strefy w pobliżu warstw poślizgowych

•

elementy odwodniające:

głębokie rowy otwarte

•

Drenowanie rowami działa tylko skutecznie przy dużym zagłębieniu pod
poziomem wody gruntowej

•

Bardzo kosztowne – zajmowanie szerokiego pasa terenu, utrzymanie

•

Stosowanie wyjątkowo, tylko do odprowadzenia płytkich wód gruntowych

sączki drenarskie

(drenaż podziemny)

•

Mogą być wykonywane z drenarskich rurek ceramicznych, rur betonowych lub
materiałów przepuszczalnych (drenujących) – kamień łamany, tłuczeń, żwir,
piasek gruby

•

Rurki drenarskie ułożone na dnie wykopu zbierają wodę przez szczeliny między
rurkami. Ciąg rurek należy pokryć materiałem przepuszczalnym (chłonnym) o
uziarnieniu drobniejszym, im wyżej się go układa. Materiał drenujący powinien
być ułożony nieco powyżej obniżonego zwierciadła wody gruntowej. Na
materiale drenującym układa się darninę lub mech dla ochrony przed
zamuleniem, a następnie grunt pochodzący z wykopu

•

Rurki powinny być ułożone co najmniej 20 cm poniżej poziomu zamarzania
gruntu oraz zalegania korzeni drzew lub krzewów

•

W ciągach drenarskich należy unikać załamań niwelety i osi

drenaż skarpowy

•

Stosuje się w celu osuszenia i wzmocnienia skarp wykopów

•

Najprostsza postać to rowki wypełnione sypkim materiałem drenującym

•

Odstępy drenów skarpowych 3÷6 m