Narząd rozrodczy u samic

I.

I. Pochwa : przedsionek pochwy, pochwa właściwa.

Przedsionek pochwy/ ujście cewki moczowej- z zachyłkiem u

parzystokopytnych, gruczoły przedsionkowe- większe i mniejsze,

`

przewody Gartnera/

Łechtaczka w spojeniu dolnym.

W pochwie część pochwowa szyjki macicznej / brak jej u lochy/

II. Macica zwierząt – typy

II.

dwudzielna podwójna / królica/

III.

dwurożna

1.

- prosta / naczelne/

- z podzielonym trzonem / przeżuwacze, locha/
- z niepodzielonym trzonem / klacz/

Może mieć kształt :

prosty / suka, kotka/

poskręcany / locha/

Zakręcona do dołu-krowa

zakręcona do góry- klacz

Macica składa się z 3 warstw:

1.

błona śluzowa z fałdami , u przeżuwaczy z brodawkami

1.

/ krowa 80-120, owca 80-96, koza 160/

2.

błona mięśniowa/ trzy warstwy /

3.

błona surowicza- przydanka / tworzy więzadło szerokie macicy/

Główne elementy macicy zwierząt:

szyjka, trzon, parzyste rogi

Wymiary macicy :

2.

suka

rogi długość 12-15 cm, trzon 4-8 cm, szyjka 1cm

3.

kotka 2/3 wymiaru suki

4.

locha

rogi 1metr/ w ciąży 2,5 m/, trzon 5 cm, szyjka 15-25 cm

5.

krowa

rogi 25-30 cm, trzon wewn. 1-5 cm / podzielony/, szyjka 10 cm /chrzęstna/

6.

owca, koza

rogi 21 cm, trzon 1,5-2 cm, szyjka 2-3 cm

7.

klacz

rogi 25 cm, trzon 18-20 cm, szyjka 5-7 cm

IV.

Jajowód

- lejek / strzępki jajowodowe i strzępki jajnikowe/
- bańka jajowodu,
- cieśń / fałdy podłużne bez rzęsek/
- ujście jajowodu w formie brodawki u suki i klaczy .

Błona śluzowa z nabłonkiem walcowatym / transport oocytu/
Długość jajowodów:
suka 5-9 cm
kotka 4-5cm
locha 15-50 cm
krowa 20-25 cm
klacz 20-30 cm

V.

Jajniki

Struktura jajnika : - strefa miąższowa/ rozrodcza/ zewnętrzna

1.

strefa naczyniowa

wewnętrzna

U klaczy jest odwrotnie/ w chwili urodzenia jest ten sam układ jak u innych
zwierząt/

W strefie rozrodczej : pęcherzyki pierwotne , wtórne, pęcherzyki z jamką

ciałko żółte okresowe, ciążowe, zanikowe

Z krezki jajnika utworzona kieszonka / głęboka u wielopłodowych/

Wymiary jajnika :

suka – pestki śliwki / 2-1,5-0,5cm/

kotka – pestki śliwki / 0,8-0,9cm/

locha- owoc morwy /dł. 5 cm/

krowa – śliwka węgierka / 4-2-1,5cm/

owca, koza – bardziej kulisty/ dł. 1-1,8cm /

klacz -owoc kasztana lub fasoli z zagłębieniem / dół

jajnika- owulacja

Narząd rozrodczy samca

I. Moszna – worek skórny , dwie połówki złączone szwem moszny.

Wewnątrz przegroda dzieląca na dwie jamy wypełnione

osłonkami pochwowymi.

Składa się z 5 warstw:

2.

skóra

1.

powięź tułowia

2.

warstwa mięśni

3.

powięź poprzeczna

4.

otrzewna

Skóra moszny jest zrośnięta bezpośrednio z osłonką kurczliwa w części

pośrodkowej

przechodzi w szew.

Wyrostek pochwowy składa się z powięzi poprzecznej i otrzewnej silnie ze

sobą zrośnięte jako

osłonka pochwowa / zejście jąder w życiu

płodowym/

Wewnątrz utworzonej szczeliny pochwowej / jamy pochwowej/znajdują się

jądra osłonięte

osłonką pochwową jadra.

Wyrostek pochwowy ma przewężenie zwane szyjką , która nie występuje u

knura.

VI.

Jądro

Gruczoł cewkowy plemnikotwórczy , wytwarza też hormony płciowe.
Od zewnątrz pokryte mocną dwulistową torebką:
– osłonka pochwowa własna / otrzewna/
- osłonka biaława jądra/warstwa naczyniowa/
Z osłonki białej do wewnątrz tworzy się przegroda- śródjądrze/mediastinum testis/, z którego
odchodzą poprzeczne beleczki dzieląc jądro na zraziki.
W zrazikach leżą kanaliki nasieniotwórcze wewnątrz których tworzą się plemniki. Kanaliki
początkowo mocno skłębione przechodzą w kanaliki proste , a te w śródjądrzu łączą się w sieć-
w kanaliki wyprowadzające.
Między kanalikami leżą naczynia i komórki śródmiąższowe/ hormony/.

1.

Najądrze jest początkowym odcinkiem dróg wyprowadzania plemników. Składa się z :

głowy, trzonu i ogona najądrza.

W głowie następuje połączenie kanalików wyprowadzających / 10-15/ w

jeden przewód

najądrza / u buhaja dł. 33-35 m/. Głowa leży

dogrzbietowo u bydła, dogłowowo u knura i ogiera. Trzon

leży

przyśrodkowo u buhaja, dogrzbietowo u

ogiera. Ogon najądrza zawija się

i przechodzi

w nasieniowód.

2.

Nasieniowód łączy ogon najądrza z miedniczną częścią cewki moczowej. Składa się z

części bez gruczołowej o dł 40cm u buhaja i gruczołowej zwanej bańką nasieniowodu /
17 cm/. U knura rozszerzenie nie występuje.
Nasieniowody wraz z nerwami i naczyniami tworzy powrózek nasienny.
Ujście nasieniowodów wraz z gruczołami pęcherzykowymi do cewki ma miejsce na
wzgórku nasiennym.

1.

Dodatkowe gruczoły płciowe.

3.

Gruczoły pęcherzykowe

4.

Gruczoł krokowy / prostata/

5.

Gruczoły opuszkowo-cewkowe/ Cowpera/.

Wydzielina tych gruczołów stanowi osocze nasienia , jest źródłem wielu

substancji

ochronnych i odżywczych dla plemników/ fruktoza, kwas

cytrynowy, ergotioneina, inozytol, Zn, Ca /.

U knura wydzielina gruczołów opuszkowo-cewkowych i

pęcherzykowych tworzą frakcję

galarety.

Gruczoły pęcherzykowe mają strukturę zrazikową , uchodza do cewki na

wzgórku nasiennym,

u buhaja groniaste dl. 12-15 cm, gr. 2-3 cm płaskie na dłoń, u knura relatywnie długie do17 cm, szer. 6-
7cm, u ogiera 7x4x2 cm , u

psa nie występują.

Prostata pojedynczy gruczoł składa się z trzonu i części rozsianej u

buhaja i

knura, u

ogiera składa się z dwóch płatów bocznych i cieśni.

U knura jest stosunkowo mała.

Gruczoły opuszkowo- cewkowe – u buhaja małe / orzech laskowy/ nie wyczuwalne per rectum, u

ogiera średnie 3x2 cm, u knura bardzo duże

18x 4 cm , u psa nie występują.

VI. Prącie , korzeń, trzon oraz żołądź prącia.

Korzeń prącia – dwa ramiona przymocowane do łuku kulszowego

Ramiona przechodzą w trzon z wewnętrzną przegrodą , zrąb trzonu ciała

jamiste otoczone

osłoną białawą , z mięśniówką , cewką moczową,

naczyniami . U buhaja i knura zagięcie esowate,

utrzymywane przez

mięsień wciągacz prącia.

Ż

ołądź prącia : kształt szyszaka u buhaja, grzyba u ogiera, lewoskrętnego

korkociągu u knura,

z mocną opuszką i kością u psa.

6.

VII. Napletek

Blaszka zewnętrzna przechodzi w blaszkę wewnętrzną zawijającą się na żołędzi- jama
napletkowa. U knura dogrzbietowo znajduje się uchyłek.