Narząd rozrodczy

Narząd rozrodczy

i

i

oddechowy ryb

oddechowy ryb

Układ rozrodczy

Układ rozrodczy

•

Ryby w większości są rozdzielnopłciowe. U wielu

gatunków zaznacza się dymorfizm płciowy,

przejawiający się między innymi długością płetw.

Znaczna większość ryb to gatunki jajorodne (np.

ciernik, węgorz i karp) u których zapłodnienie jest

zewnętrzne. Ryby ty przystępują do tarła w miejscu

rozrodu, zwanym tarliskiem. Samice składają

wielką liczbę jaj (ikrę), która jest polewana spermą,

czyli mleczkiem , przez samca. Nieliczne gatunki są

jajożyworodne. Występuje u nich zapłodnienie

wewnętrzne (np. mieczyki, gupiki). Samce ryb

żyworodnych mają narząd kopulacyjny powstały z

częściowo przekształoconej płetwy odbytowej.

GONADY

GONADY

•

Gonada, gruczoł płciowy, gruczoł rozrodczy –

występujący u zwierząt narząd płciowy

produkujący męskie bądź żeńskie komórki

rozrodcze (

gamety

). Gonady umożliwiają

rozmnażanie płciowe

. U niektórych zwierząt

występują samodzielnie, u pozostałych wchodzą

w skład

układu rozrodczego

. Gonady żeńskie

nazywane są

jajnikami

, a męskie –

jądrami

. U

większości zwierząt gonady występują parzyście.

Jedna gonada, najczęściej jajnik, spotykana jest u

niektórych

bezkręgowców

oraz u

ptaków

.

Koralowce

i

tasiemce

wytwarzają większe ilości

gonad.

•

Gruczoły i komórki rozrodcze:

Układ płciowy (rozrodczy) ryb składa się z gonad

(gruczołów płciowych, czyli rozrodczych), w których

produkowane są gamety (komórki płciowe, czyli

rozrodcze), oraz przewodów wyprowadzających. U

samic jaja produkowane są w jajnikach. Odpowiednią

rolę u samców spełniają jądra, wytwarzające

plemniki. U samców niektórych gatunków ryb

występują jeszcze narządy kopulacyjne, ułatwiające

wprowadzenie plemników do dróg rodnych samicy.

Wśród ryb występują znaczne różnice w budowie

układu płciowego.

Porównanie gonad u dorszy

Porównanie gonad u dorszy

różnej wielkości

różnej wielkości

•

W związku ze swoją specyficzną funkcją gamety

odróżniają się od pozostałych, somatycznych

komórek organizmu. Wspólną cechą jaj i plemników

jest zredukowana do połowy (w porównaniu z innymi

komórkami ciała) liczba chromosomów. Zadaniem

plemnika w akcie rozrodu jest odszukać komórkę

jajową, przekazać jej swoje cechy dziedziczne (tj.

połączyć swój i jej chromosomowy materiał

genetyczny) i pobudzić ją do rozwoju. Zadaniem jaja

jest ponadto chronić rozwijający się w jego wnętrzu

zarodek oraz zapewnić mu odpowiedni zapas

substancji odżywczych. Te funkcje określają budowę

i właściwości jaj oraz plemników.

Czarniak

Czarniak

Układ rozrodczy

Układ rozrodczy

maskulinizowanych samic

maskulinizowanych samic

pstrąga tęczowego.

pstrąga tęczowego.

Układ oddechowy

Układ oddechowy

•

tworzą skrzela zamknięte w jamie skrzelowej, która

zapewnia im ochronę oraz skuteczny przepływ wody.

Skrzela osadzone są na łukach skrzelowych po obu stronach

gardzieli. Od każdego łuku odchodzą dwa rzędy bogato

unaczynionych listków skrzelowych. Mieszczące się na

listach drobne fałdy to blaszki skrzelowe, zwiększające

powierzchnię oddechową. Pokrywy skrzelowe działają jak

pompa ssąco-tłocząca, utrzymując jednokierunkowy

przepływ wody - od jamy gębowej do jamy skrzelowej. U ryb

kostnoszkieletowych w jamie ciała, pod kręgosłupem,

ciągnie się duży, cienkościenny pęcherz pławny, wypełniony

mieszaniną gazów (O2, CO2, N2). Pęcherz pławny jest

narządem hydrostatycznym. Jego główną rolą jest

usprawnienie pływania - zmiana ciężaru właściwego ciała

ryby, co pomaga jej w zmianie głębokości.

•

U licznych gatunków pełni on również
inne funkcje: służy do przekazywania
fal dźwiękowych do błędnika i jako
dodatkowy narząd oddechowy.

SKRZELA

SKRZELA

•

Skrzela, narządy zwierząt wodnych, wewnętrzne

lub zewnętrzne, umożliwiające oddychanie

tlenem

rozpuszczonym w wodzie. Występują u

niektórych

pierścienic

, mięczaków, skorupiaków,

ryb oraz płazów. Działanie ich uwarunkowane jest

stałym przepływem wody. Mają rozmaite kształty,

rozgałęzienia bądź pofałdowania, zwiększające

powierzchnię wymiany gazowej.

•

U ryb chrzęstnoszkieletowych skrzela zakończone

są szczelinami skrzelowymi, natomiast u

kostnoszkieletowych - pokrywami skrzelowymi

(operculum), które zamykają komory skrzelowe.

Budowa skrzeli

Budowa skrzeli

•

widok po usunięciu pokrywy skrzelowej

Mechanizm działania

Mechanizm działania

skrzeli

skrzeli

•

strzałki pokazują kierunek przepływu wody, powierzchnia
kropkowana - woda z tlenem) - widok głowy ryby z dołu

Skrzela tuńczyka

Skrzela tuńczyka