Hodowla drobiu

11. 12. 2010

Kierunki użytkowania drobiu

1

. nieśne

2

. mięsne

drób

grzebiący

•

kury

•

indyki

ptactwo

wodne

•

kaczki

•

gęsi

3

. rozpłodowe

Kury

ogólnoużykowe popularne w małych

gospodarstwach,

w chowie

przyzagrodowym

.

Spożycia

jaj:

Polska

: śr. 200 szt / os./ rok

Europa

: 200-220 szt / os./ rok

USA

: 300-360 szt / os./ rok

Izrael

: 300 szt / os./ rok

Struktura hodowli drobiu

Fermy towarowe

Fermy rodzicielskie

Fermy prarodzicielskie

Fermy zarodowe dokonując

selekcji doskonalą rody i linie

nie

prowadzą selekcji, krzyżują rody i linie,

namnażają

materiał

produkcja

materiału dla ferm towarowych

produkcja

jaj / mięsa

Systemy chowu kur nieśnych

1

. ekstensywny

‣

mało

efektywny

‣

małe

stada

‣

wyniki

max. 200 jaj od nioski

2

. półintensywny

‣

coraz

popularniejszy

‣

ograniczone

wybiegi

‣

preferowany

przez konsumentów

3

. intensywny

‣

zamknięte,

bezokienne pomieszczenia

‣

chów

ściółkowy lub klatkowy

Nioski

są lekkie 1,3-1,5 kg - pobierają mało paszy (110-120 g / dziennie).

Pasza

stanowi 70% kosztów produkcji.

Przekarmianie

prowadzi do nadmiernego otłuszczenia i spadku nieśności.

Kury

ogólnoużytkowe są cięższe (ok. 2 kg), pobierają ok. 150 g paszy

dziennie,

ale odznaczają się także walorami mięsnymi.

Chów

ściółkowy

‣

ściółka

nie jest zmieniana w czasie produkcji

‣

ściółką

najlepiej chłonącą wilgoć jest torf

‣

najgorzej

chłonącą wilgoć ściółką są wióry i trociny

‣

najczęściej

stosuje się słomę o właściwościach pośrednich

‣

mokra

ściółka = wzrost stężenia amoniaku

‣

mniej

higieniczny od chowu klatkowego

‣

podnosi

koszty produkcji

‣

konieczne

jest skracanie dziobów

‣

większe

zużycie paszy

W

produkcji drobiarskiej nie operuje się pojęciem “rasy”.

Używane

terminy to “rody” i “linie”

Ród

- stado zamknięte przed dopływem obcej krwi przez minimum

3

- 5 lat; podlega selekcji na określone cechy użytkowe; mają lepszą

jakość

produkcyjną od ras

‣

Hy-line

White & Brown

‣

Hisex

Brown

‣

Tetra

SL

‣

Saver

579

‣

ISA

Brown

Linia - powstaje

w obrębie rodu

Odmiany

krajowe są lepiej przystosowane do polskich warunków

chowu

. Zagraniczne są delikatniejsze i bardziej wymagające .

W

hodowli drobiu unika się chowu wsobnego. Kojarzone osobniki nie

mogą

mieć wspólnych korzeni minimum 2 pokolenia do tyłu

‣

powinien

uwzględniać naturę i potrzeby ptaków

‣

zapewnienie

opieki weterynaryjnej

‣

temperatura

16-18 stopni

‣

wentylacja

pomieszczeń

‣

wilgotność

55-70%

‣

dopuszczalne

stężenia gazów:

•

CO

2

do 0,25%

•

H

2

S

do 0,001%

•

NH

3

do 0,0026

‣

oświetlenie

(naturalne lub sztuczne)

Dobrostan w chowie kur

Warunki

zbioru jaj

‣

gniazdo

(minimum 1 na 7 kur)

‣

zbiór

minimum 1 x dziennie

‣

kontrola

stanu skorupy

‣

jaja

przenoszone do chłodnego,

przewiewnego

pomieszczenia

Rozród

naturalny

•

ptaki

wysiadujące jaja

•

okres

wiosenno - letni

sztuczny

•

duże

inkubatory (pojemność do

kilkuset

tysięcy jaj)

•

25

- 40 mln piskląt rocznie

•

komora

lęgowa - 1. etap inkubacji,

trwa

18 dni

•

komora

klujnikowa - 3 dni +

wyklucie

Lęgi

indywidualne

•

selekcja

w stadach zarodowych 0 znane pochodzenie

piskląt

•

stadka

- kury (10-12) + kogut

•

na

jajach - numer skrzydłowy kury - do inkubatora jaja po

poszczególnych

kurach, po kluciu - znaczek pisklęcy

•

wybór

piskląt po najlepszych rodzicach

masowe

•

pozyskanie

jak największej ilości zdrowych piskląt

Stada

reprodukcyjne

•

produkcja

jaj wylęgowych

Czynniki wpływające na zdolność wylęgową jaj

czynniki

hodowlane

•

wiek

ptaków

•

pokrewieństwo

(geny letalne)

•

żywienie

•

stan

zdrowia

•

warunki

utrzymania

jakość

jaja

•

masa

•

kształt

•

stan

skorupy

•

świeżość

(przechowywanie jaj wylęgowych maksymalnie do 7. dni)

warunki

przechowywania i transportu jaj

•

temperatura

(12-14 stopni C)

•

wilgotność

(65-70%)

•

wentylacja

•

dezynfekcja

•

wstrząsy

warunki

inkubacji

•

temperatura

•

wilgotność

•

skład

powietrza

•

obracanie

jaj

•

dezynfekcja

Wybór jaj do lęgu

masa

•

optymalna

54 - 63 g

•

dopuszczalna

52 - 75 g

kształt

•

typowy

- owalny (indeks 1,19 - 1,36)

•

jaja

wydłużone i koliste nie nadają się do wylęgu

czystość

•

jaja

nie mogą być zabrudzone kałem ani krwią

•

jaj

wylęgowych nie wolno myć ! ! !

skorupa

•

mocna,

gładka, nieuszkodzona

•

należy

eliminować widoczne pęknięcia i ubytki w skorupie oraz jaja o zbyt

cienkiej

lub szorstkiej skorupie

•

skorupa

nie może być pofałdowana, nie może mieć żadnych pierścieni ani

zgrubień

komora

powietrzna

•

w

tępym końcu jaja

•

o

głębokości nie większej niż 5 mm

treść

jaja

•

białko

przezroczyste, bez obcych ciał, plam ani zgrubień

•

żółtko

pojedyncze, słabo widoczne, centralnie położone

świeżość

•

jajo

wylęgowe przechowywane max. przez 7 dni

Warunki

inkubacji

Komora

lęgowa

Komora

klujnikowa

DNI

INKUBACJI

TEMPERATURA

WILGOTNOŚĆ

WZGLĘDNA

ZAWARTOŚĆ

O

2

ZAWARTOŚĆ

CO

2

WENTYLACJA

OBRACANIE

JAJ

1

- 17

37,6

- 38

50

- 60%

21%

MAX

0,2 - 0,3%

10

cm

3

/ godz. / 1000 jaj

co

godzinę

18

- 21

37,0

- 37,5

76

- 80% *

21%

MAX

0,2 - 0,3%

30

cm

3

/ godz. / 1000 jaj

---

*

- w trakcie klucia wilgotność jak w komorze lęgowej

zero

fizjologiczne - 20 - 21 stopni - minimalna temperatura, w której może rozwijać się zarodek

temperatura

< 20 stopni - zarodek żyje, ale się nie rozwija

temperatura

letalna - + 42 stopnie

Warunki przechowywania jaj

okres

przechowywania - max. 3 - 7 dni od zniesienia

magazynowanie

- jaja układane tępym końcem do góry

temperatura

przechowywania 13 - 15 stopni

wilgotność

powietrza 70 - 80%

dezynfekcja

- dwukrotna

•

parami

formaliny w komorze dezynfekcyjnej (w fermie bezpośrednio po

zbiorze

i w zakładzie wylęgowym)

•

parametry

:

✓

temperatura

22 - 26 stopni

✓

wilgotność

> 75%

•

proporcje

(skład mieszanki na 1m

3

komory dezynfekcyjnej)

✓

woda

21 cm

3

✓

40%

formalina

✓

KMnO

4

17g

•

czas

: 30 minut

wstępne

ogrzewanie jaj

•

na

6 godzin przed włożeniem do inkubatora

Błony płodowe

Owodnia

(przezroczysta)

•

ochrona zarodka (środowisko wodne, chroni zarodek przed wstrząsami, urazami

mechanicznymi

i wyschnięciem)

•

płyn owodniowy zawiera cukry proste, tłuszcze oraz enzymy rozkładające złuszczony

nabłonek

Kosmówka

(biała, matowa)

•

ochrona zarodka - najbardziej zewnętrznie położona błona

•

odżywianie zarodka - pobiera substancje odżywcze z białka i składniki mineralne ze skorupy

Pęcherzyk

żółtkowy (ukrwiony)

•

odżywianie zarodka, pobiera substancje odżywcze z żółtka

•

do 13. dnia inkubacji magazynuje glikogen

Omocznia

(ukrwiona)

•

oddychanie - 6. - 18. dzień inkubacji

•

odżywianie - tworząc kosmówkę omocznia pośredniczy w wykorzystaniu składników

pokarmowych

z białka i przekazywaniu składników mineralnych ze skorupy

•

płyn omoczniowy - magazynuje metabolity

Rozwój zarodka

1

. doba inkubacji

•

tworzą się listki zarodkowe

•

z listków zarodkowych zaczynają tworzyć się narządy

*

2 doba inkubacji

•

powstanie błon płodowych

*

6 doba inkubacji

•

omocznia zaczyna spełniać rolę układu oddechowego

10

=11 doba inkubacji

•

całkowite zamknięcie się kosmówki omoczniowej

16

=17 doba inkubacji

•

zmiana położenia zarodka z poprzecznego na podłużne

*

18 doba inkubacji

•

omocznia przestaje spełniać rolę układu oddechowego

•

zarodek zaczyna oddychać płucami, czerpiąc tlen z komory

powietrznej

*

20 = 21 doba inkubacji

•

klucie

*

momenty krytyczne

Biologiczna analiza lęgów

określenie,

czy przebieg lęgów odbywa się w optymalnych warunkach

określenie

przyczyn zamierania zarodków

sprawdzanie

poprawności rozwoju zarodka

ogólne

właściwości stada

obejmuje

•

prześwietlanie

jaj - eliminowanie jaj niepłodnych oraz z zamarłymi zarodkami

•

terminy

świetleń

✓

6

. doby inkubacji

✓

jaja

niezapłodnione - zupełnie przejrzyste

✓

zamarłe

zarodki - zmętniała treść jaja, czerwone smugi, obręcze lub krwiste plamy

✓

rozwijające

się zarodki - wyraźna sieć naczyń krwionośnych, o charakterystycznym

układzie

pajęczyny

•

18

. doba - przy przenoszeniu jaj do klujnika

•

lęgi

indywidualne - prześwietlanie zwykle dwukrotnie w obu terminach

•

lęgi

masowe - jaja prześwietlane zwykle raz, ok 6. - 8. doby inkubacji

ważenie

jaj podczas lęgu - umożliwia ocenę ubytku masy jaja w określonym czasie

•

jaja

powinny w ciągu doby tracić 0,65 - 0,7% masy początkowej

•

masa

wyklutego pisklęcia stanowi 64 - 67% masy jaja

sekcja

zamarłych zarodków - umożliwia określenie przyczyny zamierania embrionów

badanie

bakteriologiczne - umożliwia określenie przyczyny zamierania embrionów oraz warunków, w

jakich

wylęgają się pisklęta

Obserwacja

klucia

•

początek

i długość trwania wylęgu

•

czy

są trudności z kluciem

•

zachowanie

klutych piskląt

•

wygląd

skorupek

Ocena

piskląt

•

żywotność

i ruchliwość

•

stopień

obeschnięcia i wygląd puchu

•

wchłonięcie

pęcherzyka żółtkowego i zasklepienie pępowiny

•

występowanie

deformacji i wad rozwojowych

Obliczanie

wyników lęgów

•

%

zapłodnienia

•

%

wylęgów z jaj zapłodnionych

•

%

wylęgu z jaj nałożonych

Wady

położenia

•

głowa

na prawym skrzydle

•

głowa

pod lewym skrzydłem

•

dziób

nie w stronę komory powietrznej

•

noga

nad głową

•

głowa

w ostrym końcu jaja

•

głowa

między nogami

liczba

jaj zapłodnionych

%

zapłodnienia = x 100 %

liczba

jaj nałożonych

liczba zdrowych piskląt

%

wylęgu z jaj zapłodnionych = x 100 %

liczba jaj zapłodnionych

liczba zdrowych piskląt

%

wylęgu z jaj nałożonych = x 100 %

liczba jaj nałożonych

Za

prawidłowe uważa się lęgi, w których wysokość strat nie przekracza:

•

jaj niezapłodnionych 5%

•

zamarłych zarodków 10%

•

piskląt kalekich 1 - 2%

Pisklęta

przeznaczone do chowu

•

zdrowe,

silne, ruchliwe, z gęstym, suchym puchem, bez przyschniętych resztek skorupy

•

z

zagojoną pępowiną

•

pewnie

stojące na nogach

•

bez

deformacji i wad rozwojowych

Pisklęta

do wybrakowania

•

z

niewciągniętym pęcherzykiem żółtkowym

•

z

niezasklepioną pępowiną

•

z

widocznym kalectwem, np. brak gałek ocznych, skrzywienie dzioba, deformacje kończyn

•

słabe,

mało ruchliwe

•

z

przyschniętymi resztkami białka i skorupy

•

bardzo

drobne

•

późno

wyklute

•

o

wilgotnym puchu

•

z

rozdętym brzuchem

•

mające

problemy z wykluciem

seksowanie

•

metoda

japońska - rozpoznawanie płci na podstawie różnic w budowie steku (samice - okrągły,

samce

- dwa grube fałdy)

•

autoseksing

- rozpoznawanie płci na podstawie różnic w barwie puchu, szybkości opierzania

(cechy

warunkowane przez geny sprzężone z płcią)

szczepienia

ochronne

•

przeciw

chorobie Mareka - iniekcja

•

przeciw

rzekomemu pomorowi drobiu - zraszanie

•

przeciw

zakaźnemu zapaleniu oskrzeli

dodatkowe

zabiegi

•

przycinanie

dzioba

•

amputacja

grzebienia

•

skracanie

paznokci

•

skracanie

tylnego palca kogutom

znakowanie

piskląt

Postępowanie z pisklętami po wykluciu

Użytkowanie nieśne kur

Czynniki wpływające na nieśność

czynniki

środowiskowe (zależne od hodowcy)

•

żywienie

•

utrzymanie

•

technologia

produkcji

czynniki

genetyczne

•

dojrzałość

płciowa (ok. 5 miesięcy)

•

początkowe

tempo nieśności - liczba jaj zniesionych przez kurę w pierwszych 100 dniach

nieśności

✓

seria

znoszonych jaj

✓

przerwy

między seriami

•

wytrwałość

nieśności - okres od zniesienia pierwszego jaja do pierwszego pierzenia (w tym

okresie

kury nie znoszą jaj, trw 4 - 6 tyg)

•

pauza

zimowa - przerwa w nieśności trwająca kilka dni

•

kwoczenie

- instynkt wysiadywania jaj i wodzenia piskląt

rytm

nieśności

Mieszańce

kierunku nieśnego:

•

Messa

•

Issa

•

Hy

-Line

•

Lahmann

Kury

nieśne

•

nieśność

: 300 - 315 jaj

•

pochodzą

od kury Bankiva

Kury

nioski

•

masa

ciała 1,3 - 2 kg

•

wiek

rozpoczęcia nieśności 18 - 19 tyg.

•

długość

okresu produkcji nieśności 53 - 60 tyg.

•

wiek

likwidacji stada 72 - 80 tyg.

•

liczba

jaj od nioski w stosunku do stanu średniego stada 290 - 320

•

liczba

jaj od nioski stosunku do stanu początkowego stada 280 - 310

•

średnia

masa jaja 63 - 65 g

•

zużycie

paszy na 1 kg jaj 2,2 - 2,4 kg

•

%

upadków w okresie produkcyjnym do 70 %

•

dzienne

spożycie wody 250 - 300 ml

•

dzienne

spożycia paszy 115 - 125 g

•

barwa

skorupy jest cechą genetyczną

•

barwa

żółtka zależy od ilości zawartego

w paszy karotenu

Rasy

ogólnoużytkowe

Rodzime

rasy kur objęte programem ochrony bioróżnorodności

RASA

SYMBOL

MASA

CIAŁA [g]

NIEŚNOŚĆ

[szt] MASA JAJA [g]

Rhode

Island Red

RIR

2300

220

60

New

Hampshire

NH

2200

230

60

Sassex

SX

2300

200

60

Plymouth

Rock

PR

2500

190

60

RASA

SYMBOL

MASA

CIAŁA [g]

NIEŚNOŚĆ

[szt] MASA JAJA [g]

Zielononóżka

kuropatwiana

Z11

1700

200

56

Żółtonóżka

kuropatwiana

Ż33

1700

190

60

Polbar

PBL

1600

200

56

obsada

•

na

ściółce 6 7 szt. / m

2

•

na

ruszcie 10 szt. / m

2

•

w

klatkach (3 poziomy) 16 szt. /m

2

temperatura

14 - 21 stopni

wilgotność

względna 75 %

oświetlenie

•

natężenie

światła 2,5W / m

2

(10 - 20 Lx)

•

długość

dnia 14 - 16 godzin

wentylacja

•

zimą

0,5 m

3

/ 1h / 1 kg masy ciała

•

latem

6 m

3

/ 1h / 1 kg masy ciała

wyposażenie

kurnika w sprzęt

•

do

pojenia

•

do

zadawania paszy

•

do

wentylacji

•

do

ogrzewania

•

do

oświetlania

•

gniazda

do znoszenia jaj (1 gniazdo na 4 - 5 niosek)

Warunki utrzymania stada towarowego kur niosek

Programy świetlne

‣

zastąpienie

światła naturalnego sztucznym

‣

kurniki

bez okien

‣

brak

wahań produkcyjnych wynikających ze zmian pór roku

‣

celem

programu światła jest wprowadzenie stada w nieśność możliwie

wcześnie,

ale po uzyskaniu dojrzałości somatycznej (18 - 19 tyg.)

‣

najczęstszym

błędem jest nadmierne przyspieszanie dojrzałości płciowej

‣

następstwa

przedwczesnej dojrzałości płciowej

•

ptaki

nie osiągają maximum produkcji

•

niska

masa jaja

•

duża

częstotliwość znoszenia jaj dwużółtkowych

•

duża

częstotliwość znoszenia jaj ze zniekształconą skorupą

•

wypadanie

jajowodu i zaparcie jaja

•

kanibalizm

•

większe

upadki (norma max. 7%)

Schemat programu światła

w

okresie

odchowu

długi

dzień w okresie nieśności

krzywa

nieśności

DZIEŃ

NOC

50

%

10

%

wydłużanie

dnia w

okresie

przednieśnym i

początkowej

nieśności

h

tyg

.

‣

okres

wychowu - od wyklucia do 15 - 16 tyg. (długość dnia 8 godzin)

‣

stado

się niesie, gdy nieśność wynosi 10%

‣

50%

nieśności gdy zakończony wzrost

‣

stopniowe

wydłużanie długości dnia do 16 godzin

‣

nie

wolno zmieniać długości dnia w okresie produkcyjnym

Zalety

wynikające z zastosowania programów świetlnych

•

wszystkie

kury w tym samym okresie rozpoczynają nieśność

•

uzyskanie

maximum nieśności w tym samym czasie

•

powolny

spadek nieśności spowodowany czynnikami fizjologicznymi

•

kury

od początku znoszą jaja o masie charakterystycznej dla danego mieszańca

•

zakończenie

cyklu produkcyjnego tego samego dnia

Wskaźniki nieśności w stadach produkcyjnych

liczba zniesionych jaj

%

nieśności = x 100

liczba kur x liczba dni produkcji

liczba zniesionych jaj

średnia

produkcyjna =

średnia liczba niosek

liczba

jaj od nioski w stosunku do

stanu

średniego stada [szt]

liczba zniesionych jaj

=

początkowa liczba niosek

liczba

jaj od nioski w stosunku do

stanu

początkowego stada [szt]

liczba niosek padłych

%

śmiertelności = x 100

liczba niosek stanu początkowego

liczba niosek stanu końcowego

%

przeżywalności = x 100

liczba

niosek stanu początkowego

Wpływ

doboru kurcząt na przebieg nieśności (złe wyrównanie masy ciała w stadzie w okresie odchowu)

•

nierównomierne

wchodzenie stada w nieśność (dłuższy okres rozniesienia stada)

•

duża

zmienność masy znoszonych jaj

•

niższa

nieśność

•

krótszy

czas użytkowania stada

•

kanibalizm

•

większe

brakowanie i upadki

podstawowy

cel - uzyskanie jak najlepszych niosek

•

utrzymanie

masy ciała kurek w całym okresie odchowu zgodnie ze standardem dla danego

rodu

lub linii

•

uzyskanie

w momencie osiągnięcia dojrzałości płciowej masy ciała zgodnej ze standardem

dla

danego rodu lub linii

•

dobre

wyrównanie stada pod względem masy ciała

✓

stado

uważa się za bardzo dobrze wyrównane, gdy masa ciała 80% ptaków zważonych

mieści

się w przedziale: średnia arytmetyczna +/- 10% średniej masy ciała

✓

dobrze

wyrównane 75 - 80%

✓

średnio

wyrównane 70 - 75%

✓

źle

wyrównane < 70%

metody

kontroli

•

cotygodniowe

ważenie indywidualne lub grupowe (próba minimum 100 szt.)

•

obliczenie

średniej masy ciała i zmienności tej cechy

•

porównanie

uzyskanych wyników z krzywą wzrostu

czynniki

wpływające na wyniki odchowu kurcząt hodowlanych

•

zła

jakość kurcząt przeznaczonych do odchowu

•

złe

wyrównanie stada

•

nieprawidłowa

profilaktyka

✓

źle

dobrany program profilaktyczny

✓

wadliwie

wykonane szczepienia

Odchów kurcząt hodowlanych

Przyczyny

złego wyrównania stada

•

zbyt

gęsta obsada

•

niedostateczna

długość linii karmideł (brak swobodnego dostępu do paszy)

•

źle

zbilansowana dawka pokarmowa (zły bilans aminokwasów: lizyny, metioniny, cystyny,

tryptofanu,

niedobór białka)

•

nieprawidłowe

skrócenie dzioba

•

wolne

opierzanie się kurcząt

•

złe

warunki klimatyczne w pomieszczeniu

✓

zbyt

niska lub zbyt wysoka temperatura

✓

zła

wentylacja (nagromadzenie szkodliwych gazów)

stada

z programem światła

stada

z bez programu światła

wiek

w tyg.

%

nie

śno

ści

KRZYWA

NIEŚNOŚCI

•

wolniejsze osiąganie max. nieśności

•

mniejsza wartość max. nieśności

•

gwałtowny spadek nieśności na skutek skrócenia dnia

masa

jaja

wiek

ptaków

<

60

55 - 60

50

- 55

> 50

Kura

dziennie może

znieść

jedno jajo

Rozkład

zniesień jaj w ciągu dnia

Liczba

godzin od

rozpoczęcia

dnia

%

zniesień

1

2

- 3

4

- 5

6

- 7

8

- 9

10

- 12

mało

40
30
20
10

mało

Wskaźniki produkcyjne liczone w stadach

towarowych kur nieśnych

masa spożytej paszy

=

masa zniesionych jaj

zużycie

paszy na produkcję 1 kg jaj

[ kg

/ 1 kg jaj ]

masa spożytej paszy

=

liczba zniesionych jaj

zużycie

paszy na produkcję 1 jaja

[ g

/ jajo ]

zużycie

paszy decyduje o

opłacalności

produkcji ! ! !

(stanowi

60 - 65 % kosztów)

Zużycie

paszy zależy od:

‣

%

nieśności (z wiekiem nieśność maleje)

‣

masy

ciała nioski

‣

masy

jaja

‣

jakości

i formy paszy

‣

warunków

utrzymania

Wynosi

średnio

2,2

- 2,4 kg / 1 kg jaj

Użytkowanie mięsne

kur

Użytkowanie

mięsne

•

chów

i hodowla brojlerów kurzych, kaczych, gęsich, strusi, perlic, przepiórek...

Drób

typu mięsnego

‣

indyki

‣

kaczki

‣

gęsi

‣

kury

‣

perlice

‣

przepiórki

‣

strusie

Indyk

biały szerokopierśny

•

materiał

importowy

•

mieszańce

BIUT i BIG

Kaczka

biała pekin

Kaczka

piżmowa

•

różne

opierzenie

•

narośla

wokół oczu i

dzioba

•

bardzo

dobra jakość

mięsa

(mało otłuszczone)

Gęś

biała kołudzka

•

najlepsza

gęś w Europie

•

produkcja

mięsa prawie w całości na

eksport

(18 tys. ton rocznie), głównie

do

Niemiec

•

tuczona

2 - 3 tyg. śrutą owsianą i

marchwianą

po osiągnięciu dojrzałości

Regionalne

rasy gęsi

•

gęś

suwalska

•

gęś

kielecka

•

gęś

podkarpacka

•

gęś

zatorska

•

gęś

pomorska

Kury

White

Cornish x White Rock (kura ogólnoużytkowa)

•

typ

mięsny wywodzi się od bojowców

•

bardzo

dobrze rozwinięte mięśnie piersiowe oraz mięśnie ud i podudzia

•

z

korpusów - masa mechanicznie odkostniona [ MOM ]

(dodawana do parówek, kiełbas krótkotrwałych, karm dla zwierząt)

Stada

rodzicielskie brojlerów

Cechy

użytkowości rozpłodowej

KURY

INDYKI

KACZKI

PEKIN KACZKI PIŻMOWE

masa

ciała

dojrzałość

płciowa [tyg]

okres

nieśności [tyg]

liczba

jaj zniesionych [szt]

wylęg

z jaj nałożonych [%]

liczba

piskląt [szt]

3

.6

2

.2

25
41

185

85

144

22,5

8,5

33
24

100

78

**

70

3,5
3,0

23
41

200

78

150

5,0
2,6

29

56

*

180

75

140

*2

cykle po 22 tyg. nieśności

12

tyg. przerwy między nimi na wymianę piór

**

inseminacja - bardzo duża masa ciała samców, niechętnie

kryją,

mogą powodować uszkodzenia ciała samic

Charakterystyka

rodów gęsi

• najbardziej zaznaczona sezonowość

Gęś

kołudzka

Genotyp

WD-3

Genotyp

WD-1

Genotyp

WD-31

masa

ciała w wieku 17 tyg. [kg]

masa

mięśni piersiowych [g] i

zużycie

paszy treściwiej na 1 kg przyrostu

liczba

jaj od nioski [szt]

liczba

gąsiąt od nioski [szt]

6900
6600

740

4,7

63

- 68

38

- 43

6500
6200

650

4,9

65

- 70

44

- 48

6900
6600

730

4,7

Schemat

reprodukcji dwustopniowej

RÓD

MĘSKI

Dominante

White Cornishe

RÓD

ŻEŃSKI

White

Rock

linia

ojcowska

A11

x

linia

matczyna

B22

linia

matczyna

D44

linia

ojcowska

C33

C33

D44

A11

B22

AB12

CD34

x

ABCD1234

hodowlane albo i brojlery

FERMA

ZARODOWA

[selekcja,

prace hodowlane]

FERMA

PRARODZICIELSKA

FERMA

RODZICIELSKA

[produkcja

jaj wylęgowych]

Brojlery

to mieszańce międzyliniowe:

• ROSS 308
• ROSS PM3
• ISA 215
• ISA 50 MPK
• ISA JV
• HYBRO G
• HYBRON PN
• HUBBARD Hi-Y
• COBB 500
• STARBRO

Brojler

• młody ptak, szybko tuczony, mieszaniec międzyrasowy i międzylinowy
• ptak, którego mięso ma właściwości dietetyczne, charakteryzujące się dużą

wartością odżywczą, łatwo przyswajalne przez organizm

szybkie

tempo wzrostu

•

niższe

zużycie paszy

•

krótszy

czas produkcji (normalnie 5 - 6 tyg.)

•

lepsze

wyrównanie stada

dobre

wykorzystanie paszy

•

niskie

zużycie paszy na 1 kg przyrostu ( ok. 1,8 - 2,2 kg paszy / 1 kg przyrostu masy ciała)

szybkie

opierzanie

•

zapobiega

kanibalizmowi

•

łatwiejsza

obróbka w czasie rzezi

•

niższe

zużycie paszy

białe

upierzenie i jasna skóra (względy estetyczne)

prawidłowa

budowa ciała

•

szeroka

klatka piersiowa

•

dobrze

wypełnione uda i podudzia

wysoka

wydajność rzeźna

Wymagania

stawiane brojlerom

masa końcowa - masa początkowa

tempo

wzrostu = x 100

½

x (masa końcowa + masa początkowa)

masa tuszki patroszonej

wydajność

rzeźna [%] = x 100

masa ciała przed ubojem

Największe

problemy w hodowli brojlerów

• zbytnie otłuszczenie (4 x większe zużycie paszy na wytworzenie 1 g tłuszczu niż 1 g mięsa)

WYDAJNOŚĆ

RZEŹNA

MASA

CIAŁA PRZED

UBOJEM

[100%]

PODROBY

JADALNE

4%

3

- 2%

5,5%

TUSZKA

PATROSZONA

71%

78

- 84%

67%

ODPADY

NIEJADALNE

25%

14

- 19%

27,5%

SKÓRA

I TŁUSZCZ

16%

19

- 20%

23,3%

MIĘŚNIE

42%

57

- 62%

31,5%

KOŚCI

13%

11

- 11,5%

10,7%

MIĘŚNIE

NÓG

19

- 20%

19

- 20%

7,7%

MIĘŚNIE

PIERSIOWE

19

- 20%

23

- 25%

11,3%

MIĘŚNIE

POZOSTAŁE

13%

15

- 17%

12,4%

✦

KURCZĘTA 7 tyg.

✦

INDYKI

15

tyg.

22

tyg.

✦

KACZKI 8 tyg.

kilogramy

tygodnie

1

2

3

4

5

6

7

1

2

zużycie

paszy

masa

ciała

tempo

wzrostu

DŁUGOŚĆ

CHOWU MASA CIAŁA

ZUŻYCIE

PASZY

[kg

/ kg m.c.]

UPADKI

[%]

42

dni

49

dni

2,2

- 2,5

2,5

- 3

1,9

- 2,0

2,0

- 2,2

do

5%

do

6%

Orientacyjne

wyniki produkcji w chowie brojlerów kurzych

Europejski

indeks produkcyjny

• pozwala na porównanie wyników odchowu w różnych fermach
• w Europie zachodniej EIP równe:
• 240 - wynik bardzo dobry
• 220 - wynik dobry
• w Polsce EIP = 210 - wynik bardzo dobry

średnia

masa ciała [kg] x przeżywalność [%]

EIP

= x 100

zużycie

paszy na 1 kg przyrostu x liczba dni odchowu

masa spożytej paszy [kg]

=

masa uzyskanego przyrostu [kg]

zużycie

paszy na 1 kg przyrostu

zużycie

paszy na 1 kg przyrostu

• 1,8 - 1,9 kg paszy / kg przyrostu w wieku 6 tyg.
• 2,0 - 2,2 kg paszy / kg przyrostu w wieku 7 tyg.

Zużycie

paszy zależy od:

• tempa wzrostu
• jakości i formy paszy

‣

składniki paszy:

✴

śruta zbożowa: kukurydziana (+), pszeniczna (+), jęczmienna (-)

‣

formy: granulowana / sypka

‣

cechy granulatu: mniej rozsypywany, szybciej zjadany, brak

możliwości wyboru śruty

• warunków utrzymania

‣

temperatura

✴

zbyt wysoka

✴

zbyt niska

obsada

•

0

- 5 tyg. 15 - 20 szt. / m

2

•

6

- 7 tyg. 12 - 15 szt. / m

2

temperatura

•

w

1. tyg. życia

✓

w

pomieszczeniach 20 - 24 stopnie

✓

przy

źródle ciepła 32 stopnie

•

w

następnych tygodniach życia

✓

w

pomieszczeniach 18 stopni

✓

przy

źródle ciepła 30 - 18 stopni (obniżanie o 2 stopnie tygodniowo)

natężenie

światła

•

w

1. tyg. życia 4 W / m

2

•

następnie

1,4 W / m

2

oświetlenie

•

12

godzin światła / 12 godzin ciemności

•

możliwość

stosowania cyklicznie światła przerywanego

wentylacja

•

zimą

0,5 m

2

/ 1h / 1

kg masy ciała

•

latem

6 m

2

/ 1h / 1

kg masy ciała

ściółka

•

głębokość

10 - 15 cm

•

wióry

lub trociny z drzew liściastych

•

cięta

słoma (pszenna, żytnia)

Warunki odchowu kurcząt brojlerów na

wyposażenie

kurników w sprzęt

•

do

pojenia

•

do

zadawania paszy

•

do

wentylacji

•

do

ogrzewania

•

do

oświetlenia

Problemy w hodowli brojlerów

Syndrom

nagłej śmierci

•

dotyczy

młodych brojlerów w wieku na ogół do 4 tyg., zwykle

•

niewydolność

ukł. krążenia wynikająca ze zbyt dużej masy ciała

zwierząt

•

przyczyna

8% upadków

•

może

być skutkiem nieprawidłowego zbilansowania paszy

➡

niedobów

Ca

2+

,

Mg

2+

,

Mn

2+

Schorzenia

nóg

•

wynika

z ekstremalnej

specjalizacji

brojlerów

•

prak

siedzi opierając się na

klatce

piersiowej - pęcherze

•

złamania

kończyn

•

sińce

(stłuczenia mięśni)

•

mogą

być efektem złego

obchodzenia

się z ptakami

nadmierne

otłuszczenie

•

niekorzystne

dla hodowcy

•

niekorzystne

dla zakładu

mięsnego

•

niekorzystne

na konsumenta -

obniżenie

jakości mięsa

‣

problemy

wynikają z nadmiernej selekcji w kierunku jak najwyższej produkcyjności

‣

obecnie

ważna też jakość produktu

“Wszystko pełne - wszystko puste”

‣

podstawowa

zasada w chowie drobiu

‣

w

wieku 42. dni kończy się produkcja brojlerów i masie ciała ok 1100 g

‣

ptaki

trzeba wyłapać i przetransportować do rzeźni

‣

masa

tuszki ok 600 - 700 g

‣

usunięcie

obsady

‣

dezynfekcja

pomieszczeń

‣

przygotowanie

pomieszczeń

‣

wsad

nowych zwierząt

‣

cykl

produkcyjny

‣

zwierzęta

z krajowych stad zarodowych (oprócz kaczki piżmowej)

‣

kaczka

piżmowa

•

mniej

otłuszczona

•

mięso

przypomina mięso dzikiej kaczki

‣

kaczka

pekin przypomina gęś

Produkcja kaczek

Produkcja indyków

‣

oparta

na materiale z importu

‣

indyki

typu ciężkiego

•

Hybriol

Converter

•

Euro

FP

•

BIG

6

•

Nicholas

700

•

Hybrid

Grade Marker

•

BUT

8

•

BUT

9

‣

czas

produkcji 12 tyg

‣

masa

ciała 6 - 7 kg

‣

wymagają karmy bogatszej w
białko

i w witaminy niż kury

‣

problem

w hodowli - słabe nogi

Produkcja gęsi

‣

w

Polsce jedna ferma zarodowa

‣

gęś

kołudzka

•

dwie

linie

➡

W11

ojcowska

➡

W33

mareczna

‣

ubój

w wieku 17 tyg.

‣

tucz

owsem

‣

tłuszcz

bardzo dobrej jakości

Hodowla drobiu ozdobnego

Drób

ozdobny

‣

bażanty

‣

kuropatwy

‣

przepiórki

‣

indyki

‣

kaczki

‣

gęsi

‣

strusie

Cele

hodowli

‣

element

urozmaicenia gospodarstwa

‣

agroturystyka

‣

hobby

‣

niektóre

ptaki posiadają także walory użytkowe

‣

w

Polsce - głównie Śląsk

‣

charakterystyczną

cecha chowu drobiu ozdobnego jest duże rozdrobnienie

mało

liczebnych kolekcji ras

Kury
• zielononóżka kuropatwiana
• wyandotte
• cochiny
• brahmy
• araucany
• bantamki
• wąsacze antwerpskie
• bojowce

Bażanty
bażanty

łowne

bażanty

królewskie

bażanty

złociste

bażanty

diamentowe

bażanty

srebrzyste

Kaczki

• biegusy indyjskie
• mandarynki
• karolinki
• czernice
• cyraneczki
• kaczki czubate

Gęsi
• gęsi garbonose
• gęsi tuluskie
• landesy
• bernikle rdzawoszyje
• berlinkle białolice

Inne
• Pawie
• Przepiórki
• Kuropatwy
• Perlice

Hodowla strusi

Strusie

Afrykańskie

• największe ptaki świata
• wzrost od 250 do 270 cm
• masa ciała od 100 do 150 kg
• prędkość w biegu do 60 km/godzinę
• dożywają nawet 70-ciu lat
• kury zaczynają się nieść po 24-tym miesiącu
życia

i średnio od lutego do października

danego

roku produkują 50 - 80 jaj

Emu

• pochodzi z Australii
• wzrost ok. 140 cm
• masa ciała od 100 do 150 kg
• dojrzałość płciowa w wieku 3. lat
• Kura znosi jaja od końca grudnia do  maja,
średnio

40 - 50 jaj w sezonie

• na wolności kogut wysiaduje jaja i opiekuje
się

młodymi

• łagodniejsze od strusi afrykańskich

Strusie

Nandu

• pochodzenie: Ameryka Południowa
• wzrost ok 170 cm
• szybkość ruchu do 50 km/h
• postrzępione lotki służą im jako ster przy szybkim biegu
• dobrze pływają
• żyją w małych grupach złożonych z 20-30 osobników
• żywią się roślinami, nasionami, owadami i małymi
zwierzętami
• masa jaja 550 - 700 g

cele

hodowlane

mięso

• wysokie walory smakowe, kruche i smaczne
• stosunkowo niska kaloryczność
• niewielka zawartość cholesterolu i tłuszczu
• kolor czerwony

tłuszcz

• do wyrobu kosmetyków
• dodatek do karm dla psów i kotów

pióra

• najcenniejsze są pióra białe (wyrastają tylko u kogutów
na

skrzydłach i w ogonie)

• wykorzystywane w plastyce, zdobnictwie, w optyce i
elektronice
• od jednego ptaka po uboju otrzymuje się ok. 1 kg piór
długich

o ok. 0,5 kg piór krótkich

skóra

• produkcja galanterii skórzanej

jaja

• cele spożywcze
• cele ozdobne

atrakcja agroturystyczna

Przyjmijmy, że ciężar jaj strusia jest dziedziczony za pomocą trzech par
genów wykazujących efekt kumulowania. Wiadomo, że zwierzęta o
genotypie AABBCC mają 6-funtowe jaja, zaś aabbcc jaja 3-funtowe.
Każdy gen dominujący zwiększa ciężar jaja o 0,5 funta. W związku z tym
jaja powstałe po skrzyżowaniu zwierząt o genotypie AABBCC ze
zwierzętami aabbcc będą miały ciężar:

a) 4,5 funta
b) 3,5 funta
c) 5,5 funta
d) żadna z odpowiedzi nie jest poprawna

Dziękuję za uwagę