POSTAWY I ZMIANA
POSTAW

Michał Olszanowski – psychologia wykład

Co myślicie o…?

Postawa



Postawa jest opinią i oceną ludzi,
obiektów lub idei. Postawa może
mieć charakter:



Poznanwczy

– ludzkie przekonania i

wiedza na temat właściwości
przedmiotu postawy



Afektywny

– uczucie i wartości



Zachowania

– względem obiektu

postawy

Zmiana postaw



Zmiana poznawcza

–

perswazja



Zmiana emocjonalna

–

wzbudzenie pozytywnego
lub negatywnego afektu



Zmiana zachowania

–

„obrona diabła” i

wewnętrzne
usprawiedliwienia

Zmiana postaw przez zmianę
zachowań



Studentów poproszono o napisanie pracy na

temat społecznie ważnych spraw, według z góry

założonej tezy



Niektórzy otrzymali wynagrodzenie za napisaną

pracę inni nie



Po zakończeniu pracy i otrzymaniu wynagrodzenia

zapytano ich co sądzą o „sprawie”

Bez nagrody

Mała

nagroda

Duża

nagroda

Posta

w

a

zgo

dn

a

z

napi

sa

ną

opinią

Zmiana postaw przez perswazję



Efektywność perswazji zależy od
tego kto, mówi co i do kogo:



Źródło

– poziom wiarygodności i

atrakcyjności nadawcy



Komunikat

– rodzaj przekazu i

użytych argumentów



Odbiorcy

– poziom świadomości,

zainteresowania sprawą i wiedzy

Osobiste znaczenie i skuteczność
perswazji



Studentów poproszono o wysłuchanie argumentów
na rzecz zmian w systemie egzaminowania pod

koniec studiów, która mogła dotyczyć ich rocznika lub

innych roczników



Słuchali wypowiedzi profesora lub innego studenta



Użyte argumenty były „silne” lub „słabe”

Student Profesor

Student Profesor

Zgoda

Silne argumenty
Słabe argumenty

Duże znaczenie Małe znaczenie

Emocje i zmiana postaw



Skuteczność komunikatów

wywołujących lęk



Główny cel to zwrócić uwagę

odbiorcy i wywołać lęk, który ma

zmienić postawę

Skuteczność komunikatów wywołujących lęk



Palaczom pokazano film ukazujący
konsekwencje palenia i/lub instrukcje jak
przestać palić …

0

20

40

60

80

100

Przed

1-szy tydzien

2-

gi tydzień

1 miesiąc

3 miesiące

Średnia

lic

zba

w

ypalony

ch

papierosów

Instrukcje

Film

Oba

KONFORMIZM,
ULEGŁOŚĆ I PROCESY
GRUPOWE

Dlaczego ludzie postępują tak
samo jak inni?

Konformizm grupowy

– badania

Ascha



Badanie odbywało się w grupie osób,

jednak prawdziwy uczestnik było tylko
jeden

– reszta była pomocnikami badacza



Uczestnicy byli pytani o ocenę długości

narysowanych linii. Każdy z „uczestników”

miał udzielać odpowiedzi na głos.



Jednak w większości prób pomocnicy
badacza podawali ewidentnie
nieprawdziwe odpowiedzi.



Około 75% uczestników udzieliło

przynajmniej raz błędnie zgodziła się z

grupą



Średnio 32% odpowiedzi wszystkich

badanych była błędna, ale zgodna z

odpowiedzią grupy.

Wpływ norm społecznych i
potrzeba bycia akceptowanym



Normy społeczne

– jawne lub

ukryte reguły grupy, które

określają akceptowane

zachowania, wartości i

przekonania członków grupy



Ludzie ulegają grupie ponieważ

chcą być akceptowani przez

innych członków…



…a bycie akceptowanym jest
bardziej prawdopodobne, gdy
dzielimy z innymi te same normy

(zachowania, wartości,
przekonania)

Co wpływa na konformizm wobec
grupy?



Wielkość grupy

– trzech lub więcej ludzi w grupie

wystarczy, aby jej ulec… większa liczba wcale nie

zwiększa efektu uległości



Ważność grupy

– im ważniejsza grupa (i im

większa chęć przynależności) tym większa

uległość



Współtowarzysze w nonkonformizmie

– obecność

innych członków w grupie, którzy się nie zgadzają

z jej wolą zmniejsza tendencję do uległości



Samoocena

– ludzie z niższą lub niepewną

samooceną mają większą tendencję do ulegania



Ogólne normy kulturowe i typ kultury

– członkowie

kultur kolektywistycznych mają większą tendencję
do ulegania

Eksperyment Stanleya Miligrama

–

uległość wobec autorytetu



Uczestnicy badania byli podzieleni na grupy

–

„nauczycieli” i „uczniów”



Badanie miało dotyczyć skuteczności nauki



„Nauczyciele” zadawali pytania, zaś
„uczniowie” odpowiadali na nie. Za błędną
odpowiedź mieli być „karani” krótkim
porażeniem prądem. Z każdą kolejną błędną
odpowiedzią poziom napięcia prądu był
wyższy.



W rzeczywistości prawdziwym uczestnikiem
badania był „nauczyciel”, zaś „uczeń” był
pomocnikiem eksperymentatora, który
udawał, że otrzymuje szok elektryczny.



Aż 65% (26 z 40 uczestników) zaaplikowało
„uczniowi” najwyższy, „śmiertelny” szok o
napięciu 450V.

Komu, kiedy i dlaczego ulegamy



Ulegamy autorytetom, bo

wierzymy, że są

profesjonalistami i wiedzą co

robią



Ulegamy ludziom, których
lubimy lub podziwiamy, bo nie

chcemy stracić ich sympatii lub

chcemy być jak oni



Zachowujemy się jak

większość, bo wierzymy, że

większość nie może się

mylić…

Normy społeczne i role społeczne



Stanfordzki

eksperyment więzienny badał psychologiczne

efekty symulacji życia więziennego. Przeprowadziła go grupa

psychologów pod przewodnictwem Philipa Zimbardo w 1971
roku.



24 wybranych studentów losowo podzielono na więźniów i

strażników. Podczas selekcji kandydatów kierowano się ich

dobrą kondycją psycho-fizyczną oraz brakiem kryminalnej

przeszłości.



Piwnice stanfordzkiego

wydziału psychologii przerobiono na

więzienie.



Pierwszy dzień w niczym nie przypominał eksperymentu

naukowego. Nieświadomi uczestnicy projektu (więźniowie)

zostali aresztowani przez policję we własnych domach.

Przedstawiono im zarzuty (napad z bronią w ręku i włamanie),
odczytano prawa i skutych kajdankami odwieziono do

pobliskiego komisariatu (policja zgodziła się współpracować z

badaczami). Na miejscu ich spisano, zdjęto odciski palców i

zamknięto w celi, przewiązując uprzednio oczy…

Stanfordzki

eksperyment więzienny

–

obserwowane reakcje



Typy strażników



Wśród strażników można było wyróżnić trzy podstawowe typy

zachowań. Pierwsza grupa była surowa, choć sprawiedliwa. Strażnicy

z drugiej grupy starali się nie krzywdzić więźniów i udzielać im „drobne

przysługi”. Pozostali natomiast znajdowali satysfakcję w znęcaniu się

nad skazańcami, mimo że żaden test osobowości nie wykazywał u

nich takich tendencji. Wszystkich strażników łączyło jedno: nie

odmawiali wykonania żadnego rozkazu.



Zachowanie więźniów



Więźniowie radzili sobie na różne sposoby z atmosferą podległości i

poniżenia. Początkowo niektórzy z nich przeciwstawiali się i bili ze

strażnikami. Czterech więźniów zareagowało załamaniem

emocjonalnym, u jednego stres spowodował wysypkę

psychosomatyczną. Część stała się „dobrymi więźniami”, którzy

wykonywali wszystkie rozkazy strażników. Więźniowie jako grupa

zostali całkowicie rozproszeni i zdominowani przez strażników.



Zaplanowany na dwa tygodnie eksperyment przerwany został już po

sześciu dniach ze względu na brutalne zachowania osób, które

przyjęły role strażników.

Stanfordzki

eksperyment więzienny

– wnioski



Eksperyment pokazał, że ludzie zdrowi
psychicznie w specyficznych warunkach

wcielają się w role oprawców i ofiar.

Powodów takich zachowań upatruje on
nie w zaburzeniach ludzkiej psychiki,

lecz we wpływie otoczenia na jednostkę.



Odgrywanie

ról społecznych może

wpływać na kształtowanie

się osobowości jednostki, w

szczególności w sytuacji, gdy nie ma

ona możliwości zrzucenia schematu roli,

lub gdy rola społeczna nie pozwala jej na

margines swobody postępowania.

Decyzje grupowe



Czy dwie głowy są lepsze niż jedna?



Dzielenie się informacjami – poparcie dla kandydata w
wyborach.



Opis kandydata zawierał listę 4 cech pozytywnych i 4
negatywnych



Wszyscy członkowie

grupy A

otrzymali takie same

informacje o kandydacie w wyborach

– 4 pozytywne i 4

negatywne



W grupie wszyscy członkowie

grupy B

otrzymali 4

negatywne informacje, i każdy z nich otrzymał po 2

pozytywne (każdy inny zestaw)

Group A

Group B

Decyzja grupy czy poprzeć

kandydata?

83%

24%

Myślenie grupowe



Groupthinking

– a kind of thinking in which

maintaining group cohesiveness and solidarity is
more important than considering the facts in a
realistic manner

Groupthinking traps



Illusion of strenght

– group feels it is

invicible and can do no wrong



Belief in moral correctness



Illusion of danger comong from the out-
groups & stereotyped views of out-
groups



Self-censorship

– group conformity



Direct pressure on dissenters to
conform



Illusionary feeling that everyone agree



Mindguards

– group members who

protect the leader from contrary
viewpoints.