152

Piaskowce glaukonitowe przy zaporze

w Solinie

5476

Lokalizacja:

województwo podkarpackie

powiat leski

gmina Solina

miejscowoϾ Solina

Rejon geograficzny:

Zewnêtrzne Karpaty Wschodnie

Beskidy Lesiste

Bieszczady Zachodnie

Jednostka geologiczna:

Zewnêtrzne Karpaty fliszowe

p³aszczowina œl¹ska

warstwy kroœnieñskie

4606

Pi³a

W miejscowoœci Solina, po³o¿onej nad dwoma piêknymi

jeziorami: Myczkowskim i Soliñskim, znajduje siê najwiêksza

w Polsce zapora wodna. Ma ona 82 m wysokoœci i 664 m

d³ugoœci. Zaporê posadowiono na odpornych na wietrzenie

piaskowcach, które buduj¹ pas stromych wzniesieñ zauwa¿alny

w morfologii terenu, na pó³noc od Jeziora Soliñskiego.

Pod³o¿e skalne zbiorników wodnych stanowi¹ ska³y nale¿¹ce

do p³aszczowiny œl¹skiej, wchodz¹cej w sk³ad Karpat

Zewnêtrznych. W skarpie przy zaporze zobaczyæ mo¿na

fragment profilu piaskowców z Ostrego, jednej z odmian fa-

cjalnych górnych warstw kroœnieñskich. S¹ to grubo³awicowe

piaskowce glaukonitowe, wieku wczesnomioceñskiego,

powsta³e 23-16 mln lat temu i znajduj¹ce siê w sp¹gowej

czêœci warstw kroœnieñskich górnych.

W ods³oniêciu nad zapor¹ widoczny jest pakiet kilku

masywnych ³awic piaskowców glaukonitowych. S¹ to ska³y

drobnoziarniste, charakteryzuj¹ce siê znaczn¹ twardoœci¹

i odpornoœci¹ na wietrzenie. Barwa ich jest szaropopielata.

Sp¹g tego wydzielenia przyjmuje siê jako granicê pomiêdzy

warstwami kroœnieñskimi dolnymi i górnymi i dlatego odgry-

wa ono istotn¹ rolê w korelacji utworów oligocenu. War-

stwy kroœnieñskie s¹ g³ównym elementem wype³niaj¹cym

centraln¹ depresjê karpack¹, w obrêbie której zosta³o

wydzielonych kilka litofacji. Elementem wystêpuj¹cym na

granicy oligocen/miocen s¹ piaskowce z Ostrego oraz

odpowiadaj¹cy im w innych miejscach poziom ³upków z

Niebylca.

Jezioro Soliñskie, którego powierzchnia wynosi 22 km

2

, a

pojemnoϾ 500 mln m

3

, jest doskonale zagospodarowanym

obiektem turystycznym. Okolica wokó³ jeziora charaktery-

zuje siê du¿¹ lesistoœci¹, bogat¹ faun¹ i flor¹, a malowniczy

krajobraz zachêca do spêdzenia tu wypoczynku, nie tylko

letniego. Na pobliskim stoku masywu Jawora znajduj¹ siê

dwa bieszczadzkie szybowiska górskie, a w okolicznych

przysió³kach mieszcz¹ siê liczne domy wczasowe i pensjo-

naty. W Solinie, Polañczyku i Bukowcu zlokalizowanych jest

kilkanaœcie wyci¹gów narciarskich o dobrze utrzymanych

stokach. Na pó³wyspie jeziora Soliñskiego znajduje siê

uzdrowisko Polañczyk.

Zalew Soliñski jest rajem dla amatorów sportów wod-

nych: ¿eglarzy, wioœlarzy, zwolenników k¹pieli wodnych,

wêdkarzy. Mo¿na przep³yn¹æ te¿ statkiem spacerowym.

Do atrakcyjnych imprez kulturalnych, odbywaj¹cych siê

cyklicznie nale¿¹: „Soliñskie lato”, „Dni gminy Solina”,

regaty o puchar Prezydenta RP, regaty o B³êkitn¹ Wstêgê

oraz impreza wspólna dla ¿eglarzy i lotniarzy „Dwa ¿ywio³y

- dwie pasje”.

Przez sam¹ zaporê przebiega trasa rowerowa (o d³ugoœci

24 km), biegn¹ca do £obozewa - Myczkowiec i dalej do Ore-

leca. Wiedzie tu wiele malowniczych œcie¿ek spacerowych:

„Zielone Wzgórza nad Solin¹”, „Niebieska £ezka”, „Cypel

Polañczyk”, „Per³a Polañczyka” oraz „£¹cznik”. W bliskim

s¹siedztwie: w BereŸnicy Wy¿nej, Bóbrce, Grzance, Mycz-

kowcach znajduj¹ siê zabytkowe cerkwie; na tych terenach

jest wiele piêknych przydro¿nych kapliczek z XIX wieku.

Z uwagi na walory przyrodniczo-krajobrazowe gmina

Solina uchodzi za jeden z najatrakcyjniejszych regionów

turystycznych Polski.

Glauconitic Sandstones from exposure

at the Solina water dam

In Solina village located between two beautiful reser-

voirs: Solina and Myczkowce the touristic attractions is the

water dam – the largest hydroconstruction of this type in

Poland (82 meters high and 664 meters long). The dam

corps was founded on sandstones of the Silesian Unit of

the Outer Carpathians. In the scarp adjacent to the dam

a fragment of the Ostre Sandstones is exposed as bottom

part of the Upper Krosno Beds.

The exposed rocks are greyish, thick-bedded, fine-

Sanok

5472

4608

1

2

3

153

Wybrana literatura: 153, 175, 176, 185, 255,

327, 340, 413, 417

Solina

grained, glauconitic sandstones of Early Miocene age (23--16

Ma), hard and resistive for weathering. The bottom surface of

this succession is regarded as a boundary between the Lower

and the Upper Krosno Beds. This sandstone unit plays an

important role in correlation of the Oligocene strata.

The Solina reservoir covers 22 square kilometers and

is a well-developed touristic center. The vicinity is densly

forested, rich in fauna and flora assemblages. The scenic

landscape attracts the visitors. On the slope of the Jawor

Mt. there are two glider airfields. In the surrounding vil-

lages numerous hotels, hostels and camping sites await the

Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:

L. Jankowski (2005)

guests. In Solina, Polañczyk and Bukowiec villages several ski

lifts operate in winter. In the Solina Peninsula the Polañczyk

health resort exists.

The Solina reservoir is a paradise for sailors, paddlers,

swimmers and fishermen. The bike trail passing over the dam

is 24 kilometers long and connects Myczkowce and Orelec.

There are numerous hiking trails. In the surrounding villages

visitors can admire the historical orthodox churches and

roadside shrines dated back to the XIXth century.

The Solina commune is regarded as one of most attrac-

tive tourist centers in Poland.

1

3

2