POLITECHNIKA ŚLĄSKA W KATOWICACH
WYDZIAŁ TRANSPORTU
KATEDRA INŻYNIERII RUCHU

LABORATORIUM

PODSTAW INŻYNIERII RUCHU

WYZNACZANIE PRZEPUSTOWOŚCI

SKRZYŻOWAŃ BEZ SYGNALIZACJI ŚWIETLNEJ

Część 2

Numer ćwiczenia:
Przedmiot: Podstawy inżynierii ruchu
Rok: II
Semestr: IV
Liczba godzin: 2

Katowice 2007

Podstawy Inżynierii Ruchu – laboratorium

2

1.

CEL ĆWICZENIA

Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z obowiązującą w Polsce metodą obliczania

przepustowości skrzyżowań bez sygnalizacji świetlnej. Metoda ta została opracowana w
Politechnice Krakowskiej na zlecenie GDDKiA i weszła w życie w roku 2004. Umożliwia
ona wyznaczenie przepustowości i ocenę warunków ruchu na podporządkowanych wlotach
skrzyżowań bez sygnalizacji, działających na zasadzie podporządkowania ruchu znakami:
„Ustąp pierwszeństwa przejazdu” lub „Stop”.

2.

WSTĘP TEORETYCZNY

Relacje na skrzyżowaniach 3 i 4-wlotowych oznaczono następująco:

2.1. Wyznaczenie współczynnika korygującego f

c

.

Wjazd pojazdów relacji podporządkowanych na skrzyżowanie bez sygnalizacji zależy m.in.
od rodzaju pojazdu (różne możliwości przyspieszenia oraz długości pojazdu).

Współczynnik uwzględniający wpływ struktury rodzajowej wylicza się:

(

)

(

)

(

)

]

[

1

1

1

1

1

−

−

⋅

+

−

⋅

+

−

⋅

+

=

mr

mr

cp

cp

c

c

c

E

u

E

u

E

u

f

gdzie:
u

c

,

u

cp

,

u

mr

- udziały w natężeniu danej relacji wyróżnionych rodzajów
pojazdów [-],

E

c

,

E

cp

,

E

mr

– współczynniki przeliczeniowe.

Podstawy Inżynierii Ruchu – laboratorium

3

Tablica współczynników przeliczeniowych:

2.2. Wyznaczenie współczynnika korygującego f

d

Dławienie ruchu - ograniczenie możliwości wykonania manewru relacji dławionej przez
relacje (dławiące), których pojazdy, mając pierwszeństwo przejazdu przed pojazdami ww.
relacji, są równocześnie same podporządkowane innym relacjom.

Relacje dławione i dławiące – tablica:

Tok postępowania:

- wyznaczenie

stopnia wykorzystania przepustowości relacji dławiącej

ρρρρ

rd

[-]:

]

[

−

=

rd

rd

rd

C

Q

ρ

gdzie:

c

or

rd

f

C

C

⋅

=

- odczytanie z wykresu

współczynników korygujących relacji dławiących f

rd

= f(

ρ

rd

).

Podstawy Inżynierii Ruchu – laboratorium

4

Wartości współczynników f

rd

odczytuje się z następujących krzywych:

1

– relacja dławiąca

AL lub BL na wspólnym pasie z relacją na wprost,

2

– relacja dławiąca

AL lub BL na wydzielonym pasie,

– relacja dławiąca

AL lub BL na wspólnym pasie z relacją na wprost, jeżeli istnieje

możliwość omijania pojazdów relacji AL. lub BL, zatrzymujących się przed
wykonaniem manewru skrętu, przez pojazdy jadące na wprost lub skręcające w prawo
(rzędu 1),

3

– relacja dławiąca

CW lub DW, w przypadku występowania na wlocie

podporządkowanym z relacją dławiącą jednego pasa, na którym relacje dławiące
występują wspólnie z relacją skrętu w lewo CL lub DL, pod warunkiem, że udział
relacji CL lub DL w natężeniu ruchu na pasie jest większy od 10%,
– relacja dławiąca

CP lub DP, jeżeli na wlocie podporządkowanym z relacją dławiącą

występuje wydzielony pas skrętu w lewo lub udział tej relacji na wspólnym pasie nie
przekracza 10%,

4

– relacja dławiąca

CP lub DP, w przypadku występowania na wlocie

podporządkowanym z relacja dławiącą jednego pasa, na którym relacje dławiące
występują wspólnie z relacją skrętu w lewo CL lub DL, pod warunkiem, że udział
relacji CL lub DL w natężeniu ruchu na pasie jest większy od 10%,

5

– relacja dławiąca

CW lub DW, jeżeli na wlocie podporządkowanym z relacją

dławiącą występuje wydzielony pas skrętu w lewo lub udział tej relacji na wspólnym
pasie nie przekracza 10%,

- obliczanie łącznego

współczynnika dławienia f

d

uwzględniającego łączny wpływ dławienia

przez wszystkie relacje dławiące znajdujące się w ustalonych dla nich potokach nadrzędnych.

♦

relacje podporządkowane rzędu 3 – multiplikatywny model łącznego dławienia przez

relacje w lewo z wlotów drogi z pierwszeństwem przejazdu:







−

−

⋅

=

wlotowe

wlotowe

f

f

f

f

BL

AL

BL

d

4

3

♦

relacje podporządkowane rzędu 4 – wprowadzenie funkcji korygującej:

DL

relacja

CL

relacja

f

f

f

f

f

CP

k

DP

k

d







⋅

⋅

=

DL

relacja

CL

relacja

f

f

f

f

f

f

f

f

f

f

f

f

f

CW

CW

BL

AL

BL

AL

DW

DW

BL

AL

BL

AL

k























−

+

⋅

⋅

−

+

−

+

⋅

⋅

−

+

=

1

1

1

1

1

1

1

1

Podstawy Inżynierii Ruchu – laboratorium

5

2.3.

Wyznaczanie przepustowości relacji podporządkowanych

Przepustowość relacji (C

r

) – natężenie strumienia ruchu wjeżdżającego na skrzyżowanie w

hipotetycznej sytuacji nasycenia ruchem pasa przeznaczonego wyłącznie dla danej relacji r i
wykorzystaniu wszystkich możliwych do zaakceptowania odstępów czasu w potoku
nadrzędnym.

Przepustowość rzeczywista relacji korzystającej z jednego pasa ruchu, w odniesieniu do
realnych warunków geometryczno-ruchowych wyznacza się ze wzoru:

a

c

p

d

or

r

f

f

f

f

C

C

⋅

⋅

⋅

⋅

=

gdzie:
C

r

- przepustowość rzeczywista relacji r z jednego pasa ruchu [P/h],

C

or

- przepustowość wyjściowa relacji [E/h],

f

d

- korygujący współczynnik uwzględniający wpływ dławienia ruchu,

f

p

- korygujący współczynnik uwzględniający wpływ pieszych. W sytuacji braku przejść
dla pieszych na wlocie skrzyżowania należy przyjąć f

p

= 1,0,

f

c

- korygujący współczynnik uwzględniający wpływ struktury rodzajowej ruchu,

f

a

- korygujący współczynnik uwzględniający wpływ przystanków autobusowych.
W sytuacji, gdy na wlocie lub wylocie skrzyżowania nie ma przystanku
autobusowego, należy przyjąć f

a

= 1,0.

2.4. Szacowanie przepustowości relacji 1 rzędu

Dla relacji na wprost i w prawo na drodze z pierwszeństwem przejazdu (relacje 1 rzędu)
wyznacza się szacunkową przepustowość z zależności:

c

r

f

C

⋅

=

1700

[P/h]

gdzie:
f

c

- współczynnik uwzględniający wpływ struktury rodzajowej ruchu.

3. PRZEBIEG ĆWICZENIA

Studenci wykonują ćwiczenia w następującej kolejności:

1.

Wyznaczenie

współczynnika

korygującego

f

c

dla

wszystkich

relacji

podporządkowanych.

2.

Wyznaczenie współczynnika dławienia f

d

dla wszystkich relacji podporządkowanych.

3.

Wyznaczenie przepustowości wszystkich relacji podporządkowanych C

r

.

4.

Wyznaczenie przepustowości relacji 1 rzędu.

4. LITERATURA

„Metoda obliczania przepustowości skrzyżowań bez sygnalizacji świetlnej” – instrukcja
obliczania. GDDKiA, Warszawa 2004.