9.1. Obciążalność prądowa długotrwała

Dobór przekroju przewodów ze względu na obciążalność prądową długotrwałą wykonuje się na

podstawie tablic obciążalności długotrwałej przewodów zawartych w normie PN-IEC 60364-5-

523:2001 Instalacje

elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia

elektrycznego. Wymagania według tej normy mają na celu zapewnienie odpowiedniej trwałości żył i
izolacji poddawanych działaniu cieplnemu płynącego długotrwale prądu, w warunkach normalnej

eksploatacji.

Normy międzynarodowe, w tym norma PN-IEC 60364-5-523:2001, zawierają tablice obciążalności

długotrwałej przewodów dla temperatury otaczającego powietrza 30 °C występującej w strefie
śródziemnomorskiej.

Obciążalność długotrwałą przewodów wyznacza się zgodnie z pkt. 523.2.3 normy PN-IEC 60364-

5-

523:2001, po zastosowaniu współczynników poprawkowych z tablicy 52-D1 dla warunków polskich)

oraz po uwzględnieniu rodzaju przewodów i warunków ich układania.

Temperatura otoczenia

Jest to

najwyższa temperatura powietrza występująca w ośrodku otaczającym użytkowane

urządzenia i instalacje elektryczne.

Obliczeniowa temperatura otoczenia

jest to najwyższa temperatura powietrza otaczającego

użytkowane urządzenia i instalacje elektryczne, którą należy ustalić (drogą pomiarów, obliczeń), po
uwzględnieniu warunków występujących w danej strefie klimatycznej.

Wartości właściwe dla Polski podane w normie IEC 60287-3-1:1999, są następujące:

Obliczeniowa temperatura otoczenia w Polsce wynosi:

a) dla p

rzewodów ułożonych w pomieszczeniach - 25 °C,

b) dla przewodów izolowanych w przestrzeniach zewnętrznych

-

nie narażone na bezpośrednie nasłonecznienie - 25 °C,

-

narażone na bezpośrednie nasłonecznienie - 40 °C,

c) dla kabli ułożonych w ziemi w zależności od pory roku - 5°C - 15°C - 20 °C.

Temperatura graniczna dopuszczalna długotrwale jest to najwyższa temperatura, do jakiej mogą
się nagrzewać żyły przewodów przez czas nieograniczony, w zależności od rodzaju izolacji i
warunków otoczenia.

Prąd długotrwały w dowolnej żyle przewodu w warunkach normalnej eksploatacji powinien mieć taką
wartość, aby nie została przekroczona odpowiednia temperatura graniczna, np. dla izolacji:

- z gumy naturalnej -

temperatura graniczna dopuszczalna długotrwale wynosi- 60°C,

- z polwinitu (PVC) -

70 °C,

- z polietylenu sieciowanego (XLPE) oraz gumy etylenowo-propylenowej -

90 °C,

Temperatura graniczna może być dopuszczalna przejściowo np. w sytuacjach awaryjnych

przeciążeń ruchowych urządzeń elektrycznych, oczywiście w ograniczonym czasie ich trwania.

Warunki doboru przekroju przewodów i kabli

Dobiera się zazwyczaj najmniejszy z przekrojów, którego obciążalność długotrwała I

dd

jest większa

od obliczeniowego prądu obciążenia I

B

wyznaczonego z mocy zapotrzebowanej lub obliczeniowej

mocy szczytowej.

W obliczeniach prądu I

B

w budynkach mieszkalnych, przy braku dokładnych danych można przyjąć

cos φ = 0,95. W obwodach odbiorczych zasilających pojedyncze odbiorniki prąd znamionowy

odbiornika I

n

przyjmuje

się jako równy obliczeniowemu prądowi obciążenia I

n

= I

B

. Przy doborze

przekroju przewodu powinien być spełniony warunek:

Przewody zasilające odbiorniki o obciążeniu innym niż długotrwałe (dorywcze, przerywane), w

ograniczonym czasie mogą być obciążone prądem większym od ich obciążalności długotrwałej I

dd

bez

przekroczenia temperatury granicznej dopuszczalnej długotrwale.

Zastosowane zabezpieczenie przeciążeniowe, dobrane z uwzględnieniem warunku selektywności

działania, wymuszają nierzadko zastosowanie przewodów, głównie wewnętrznych linii zasilających,

o przekrojach i obciążalności większej niż wynika to z warunku I

dd

≥ I

B

spełnionego w minimalnym

stopniu.

Tablica 7. Obciążalność prądowa długotrwała przewodów o izolacji PVC ułożonych w różny

sposób wg. normy niemieckiej DIN VDE 0298-4 oraz zalecane (największe) prądy znamionowe

bezpieczników jako zabezpieczeń przetężeniowych; obliczeniowa temperatura otoczenia równa

25

o

C

Przy doborze przekroju przewodu ze względu na obciążalność dopuszczalną dobieramy z tabeli

przekrój, dla którego obciążalność dopuszczalna I

dd

jest nie mniejsza od prądu roboczego linii I

rob

,

wyznaczonego z mocy pojedynczego odbiornika lub z mocy szczytowej dla grupy odbiorników.

Tablica 8. Obciążalność prądowa długotrwała I

dd

kabli elektroenergetycznych w izolacji

papierowej, gumowej lub polwinitowej, 3 -

4 żyłowych, o napięciu znamionowym od 1 kV