Rozwój i charakterystyka

koszmarów sennych.

Techniki leczenia

•

Hartman (1990, 2000)

Teoria oparta o analizę 2000

koszmarów trwających
między 2 tygodnie a 2
lata.

–

Charakterystyk snów po
traumatycznych/ silnie
stresujących wydarzeniach
lub nawracających
koszmarów sennych:
Cechy wspólne

1.

Strach lub poczucie
terroru

2.

Bezradnośc lub
podatność na zranienia

3.

Poczucie winy

4.

śal

Koszmar jest podobny do

innych snów

– Badania Hartmanna (1999; teoria oparta

o meta-analizę wcześniejszych prac)

– We śnie powstaje dużo więcej asocjacji

niż podczas jawy

Powstają sieci autoasocjacyjne (wszystkie

bodźce są powiązane ze wszystkimi
skojarzonymi; na jawie – tylko część
asocjacji jest bardziej prawdopodobna)

Kwadraty reprezentują słowa,

obrazy, lub dźwięki; strzałki –

typowe asocjacje na jawie

Kwadraty reprezentują słowa,

obrazy, lub dźwięki; strzałki –

asocjacje na we śnie

•

W snach koszmarnych asocjacje między
bodźcami jest dużo szersza (więcej asocjacji) niż
na jawie

Sieci autoasocjacyjne.

Generalnie, na jawie istnieje kierunek asocjacji (istnieje

podobne wejsćei i najbardziej prawdopodobne wyjście:
jestem na uczelni i chce mi się pić: barek –automaty-
pobliskie sklepy

W koszmarze w zasadzie nie ma najbardziej

prawdopodobnego wyjścia (jestem na uczelni- chce mi
się pić - widzę okno- pod oknem stoi człowiek - ...

Istnieje jednak prawidłowość tworząca połączenia:
Na jawie te połączenia są tworzone na zasadzie

sensowności –

W koszmarach – asocjacje tworzone są na bazie podobnych

emocji

SNY SĄ KONTEKSTUALIZACJĄ EMOCJI

Charakterystyka koszmarów

(Coalson, 2000)

•

Ponowne odgrywanie
realnych doświadczeń

•

Poczucie
terroru/horroru

•

Poczucie pomieszania
realizmu i
nierealistyczności

•

Najczęściej zgłaszane
wrażenia podczas
koszmarów

•

Dźwięki

•

Ból

•

wina

•

wyczerpanie

•

Poczucie że się umrze

•

Pragnienie

•

Zapachy

• Charakterystyka czasowa

– Częściej pojawiają się w okolicach

rocznic wydarzeń traumatycznych

– W okolicach innych wydarzeń

stresujących które związane są z
dużym emocjonalnym dystresem

4 cechy koszmarów wywołujące lęk

1) Są niekontrolowalne.
2) Wzbudzają wysokie poczucie realizmu .
3) Mają okropny, wzbudzający lęk wątek.
4) Śniący mają poczucie że koszmary są

znaczące .

LECZENIE

• Story-Line Alteration

Procedure (Technika zmiany
wątku)

• Opowiedzenie oryginalnego

koszmaru z jak największą
ilością detali a następnie:

• Ćwiczenie opowiedzenia i

wyobrażenia sobie snu
zmieniając jego początek

• Modyfikacje pewnych detali

zawartych w śnie

• Stawianie czoła negatywnym

obiektom w śnie

• Ćwiczenie opowiedzenia i

wyobrażenia sobie snu
zmieniając jego zakończenie

•

Senoi Technique

• Opowiedzenie oryginalnego

koszmaru z jak największą
ilością detali a następnie

–

• Staw czoła i zwalcz

niebezpieczeństwu które pojawia
się we śnie.

1. Poruszaj się w kierunku

przyjemnych aktywności w śnie.

2. Niech sen ma pozytywne

zakończenie i jakiś „kreatywny
produkt”.

Zamiast spadać, próbujesz lecieć.
Potem szukasz o miejsca w którym
możesz
wylądować.
Lądujesz i obserwujesz jakies piękne
widoki

• Story-Title

Conversion:
Zmiana tytułu snu

– Upiorne tytuły. Pacjenci

często nadają upiorne
tytuły swoim snom

– Określenie upornego

tytułu

– Poszukiwanie

neutralnego elementu
snu

– Nadanie mu nowego

tytułu, który pasuje nadal
do koszmaru ale nie jest
upiorny

• Sandplay:

Piaskownica

– Zmiana przebiegu snu

• Pacjent otrzymuje tacę z

szarym mokrym piaskiem i
ma za zadanie
zrekonstruować sceny z
koszmaru za pomocą .

• Następnie prosi się o

odtworzenie snu ale
zakończenie go w sposób
bardziej pozytywny

• Efektywność

(Coalson, 1999)

– Kombinacja zmiany

tytułu, sandplay, senoi i
zmiany wątku wpływa na
eliminację koszmarów
sennych u 65%
pacjentów,

• 30% ma koszmary

nadal, ale są one mniej
wyraziste, mniej
przerażające i rzadsze.