URAZY U DZIECI

URAZY U DZIECI

dr n.med. Janusz Jabło

ń

ski

dr n.med. Janusz Jabło

ń

ski

Uraz

Uraz

jest to działanie na organizm

energii, pod wpływem której

dochodzi do uszkodzenia tkanek.

Podział urazów

Podział urazów

w zale

ż

no

ś

ci od rodzaju

czynnika uszkadzaj

ą

cego



mechaniczne



termiczne



chemiczne



inne (np. energia promienista)

Podział urazów

Podział urazów

ostre (zranienia)



dr

ążą

ce



niedr

ążą

ce

t

ę

pe

Podział urazów

Podział urazów

w zale

ż

no

ś

ci od rozległo

ś

ci uszkodze

ń



zlokalizowane (jednonarz

ą

dowe)



uogólnione (wielonarz

ą

dowe)

Podział urazów

Podział urazów

w zale

ż

no

ś

ci od okolicy ciała



czaszkowo-mózgowe



klatki piersiowej



brzucha



ko

ń

czyn



inne

Urazy wielonarz

ą

dowe

Urazy wielonarz

ą

dowe

zebranie wiarygodnego wywiadu

ocena stabilno

ś

ci podstawowych

czynno

ś

ci

ż

yciowych

Schemat post

ę

powania w

Schemat post

ę

powania w

przypadku mnogich

przypadku mnogich

obra

ż

e

ń

ciała

obra

ż

e

ń

ciała

Urazy czaszkowo

Urazy czaszkowo

-

-

mózgowe

mózgowe

jedna z najcz

ę

stszych przyczyn

hospitalizacji dzieci

najcz

ęś

ciej mi

ę

dzy 2 a 10 rokiem

ż

ycia

znacznie cz

ęś

ciej w miesi

ą

cach letnich

skala Glasgow

GCS - suma punktów za najlepsz

ą

odpowied

ź

w ka

ż

dej kategorii

zakres od 3 do 15 punktów

Zwykle ci

ęż

ko

ść

obra

ż

e

ń

głowy definiuje si

ę

nast

ę

puj

ą

co:

< 9 punktów - ci

ęż

kie

9 - 12 punktów -

ś

rednie

> 12 punktów - lekkie

OTWIERANIE OCZU

punkty

> 1 roku

ż

ycia

< 1 roku

ż

ycia

4

spontaniczne

spontaniczne

3

na polecenie słowne

na krzyk

2

na ból

na ból

1

brak

brak

ODPOWIED

Ź

RUCHOWA

punkty

> 1 roku

ż

ycia

< 1 roku

ż

ycia

6

wykonuje polecenia

spontaniczne

5

umiejscawia ból

umiejscawia ból

4

cofa ko

ń

czyn

ę

w reakcji na ból

cofa ko

ń

czyn

ę

w reakcji na ból

3

zgi

ę

cie w reakcji na ból

(sztywno

ść

po odkorowaniu)

zgi

ę

cie w reakcji na ból (sztywno

ść

po odkorowaniu)

2

wyprost w reakcji na ból

(sztywno

ść

odmó

ż

d

ż

eniowa)

wyprost w reakcji na ból

(sztywno

ść

odmó

ż

d

ż

eniowa)

1

brak

brak

ODPOWIED

Ź

SŁOWNA

punkty

> 5 lat

2-5 lat

< 2 lat

5

zorientowane,

rozmawia

adekwatne słowa i

zdania

prawidłowo gaworzy

4

dezorientacja w

rozmowie

nieadekwatne słowa

płacze, ale daje si

ę

uspokoi

ć

3

nieadekwatne słowa

ci

ą

gły płacz lub krzyk

w reakcji na ból

ci

ą

gły płacz lub krzyk
w reakcji na ból

2

niezrozumiałe d

ź

wi

ę

ki

mruczy lub poj

ę

kuje

w reakcji na ból

mruczy lub poj

ę

kuje w

reakcji na ból

1

brak

brak

brak

Modyfikacja

Modyfikacja

GLASGOW COMA

GLASGOW COMA

SCALE

SCALE

dla dzieci

dla dzieci

Rodzaje urazów czaszkowo

Rodzaje urazów czaszkowo

-

-

mózgowych

mózgowych

rany skóry głowy

złamania ko

ś

ci czaszki

wstrz

ąś

nienie mózgu

stłuczenie mózgowia

krwiaki wewn

ą

trzczaszkowe

dr

ążą

ce rany głowy

Złamania ko

ś

ci czaszki

Złamania ko

ś

ci czaszki

wyst

ę

puj

ą

rzadziej ni

ż

u dorosłych

leczenie zachowawcze

w przypadku wgłobienia

post

ę

powanie operacyjne

Schemat post

ę

powania w urazie czaszkowo

Schemat post

ę

powania w urazie czaszkowo

-

-

mózgowym

mózgowym

Urazy klatki piersiowej

Urazy klatki piersiowej

wywiad

badanie fizykalne

rtg klatki piersiowej

Powikłania urazu klatki

Powikłania urazu klatki

piersiowej

piersiowej

odma i/lub krwiak opłucnej

tamponada osierdzia (triada Becka)

p

ę

kni

ę

cie du

ż

ych naczy

ń

uszkodzenie tchawicy, oskrzela, przełyku

wiotka klatka piersiowa (mnogie złamania

ż

eber)

Wskazania do operacji w trybie

Wskazania do operacji w trybie

nagłym

nagłym

tamponada osierdzia

p

ę

kni

ę

cie oskrzela lub tchawicy

rozerwanie płuca

p

ę

kni

ę

cie du

ż

ych naczy

ń

rozerwanie przełyku

rozległe zranienia

Urazy jamy brzusznej

Urazy jamy brzusznej

uszkodzenie narz

ą

dów mi

ąż

szowych

(p

ę

kni

ę

cia dwuczasowe)

uszkodzenie przewodu pokarmowego

uszkodzenie dróg moczowych

złamania miednicy

Najcz

ę

stsze przyczyny

Najcz

ę

stsze przyczyny

uszkodzenia ko

ś

ci u dzieci

uszkodzenia ko

ś

ci u dzieci

upadek jednopoziomowy (55%)

upadek z wysoko

ś

ci (28%)

wypadki komunikacyjne (8%)

inne (9%)

Umiejscowienie złama

ń

u

Umiejscowienie złama

ń

u

dzieci

dzieci

ko

ś

ci przedramienia 36%

obojczyk 21%

ko

ść

ramienna 19%

ko

ś

ci goleni 11%

inne 13%

Złamania u dzieci

Złamania u dzieci

w 75% wyst

ę

puj

ą

w wieku 1 – 10 lat

u chłopców dwa razy cz

ęś

ciej ni

ż

u

dziewczynek

ponad 40% w miesi

ą

cach letnich

Odr

ę

bno

ś

ci złama

ń

u dzieci

Odr

ę

bno

ś

ci złama

ń

u dzieci

mniejsze uwapnienie ko

ś

ci -

złamania po niewielkich urazach

budowa układu stawowo-

wi

ę

zadłowego - rzadko zwichni

ę

cia

grubsza okostna - złamania

podokostnowe

Odr

ę

bno

ś

ci złama

ń

u dzieci

Odr

ę

bno

ś

ci złama

ń

u dzieci

c.d.

c.d.

chrz

ą

stka nasadowa - złuszczenia

nasad

du

ż

e zdolno

ś

ci regeneracyjne -

korekcja złego efektu repozycji

znacznie wi

ę

ksza szybko

ść

gojenia

si

ę

złama

ń

Urazy układu kostno

Urazy układu kostno

-

-

stawowego

stawowego

stanowi

ą

około 25% przyj

ęć

do

oddziałów chirurgiczno-urazowych

Schemat rozwoju ko

ś

ci

Schemat rozwoju ko

ś

ci

Trudno

ś

ci diagnostyczne

Trudno

ś

ci diagnostyczne

trudno

ś

ci w zebraniu wywiadu

dyskretne objawy u małych dzieci

(np. złamania podokostnowe)

wykonanie zdj

ęć

rtg w odpowiednich

projekcjach

obraz rtg (j

ą

dra kostnienia, chrz

ą

stki

wzrostowe)

Typy złama

ń

Typy złama

ń

ze wzgl

ę

du na

przebieg szczeliny
złamania

- poprzeczne

- podłu

ż

ne

- sko

ś

ne

- spiralne

ze wzgl

ę

du na

zachowanie osi
ko

ś

ci

-

z przemieszczeniem

- bez przemieszczenia

ze wzgl

ę

du na

ci

ą

gło

ść

powłok

- zamkni

ę

te

- otwarte

Sposoby leczenia złama

ń

Sposoby leczenia złama

ń

pierwsza pomoc:



unieruchomienie transportowe



leki przeciwbólowe

leczenie z wyboru zachowawcze:



łatwiej nastawi

ć

ni

ż

u dorosłych



rosn

ą

ca ko

ść

wyrównuje

przemieszczenia (z wyj

ą

tkiem rotacji)

Leczenie zachowawcze

opatrunek unieruchamiaj

ą

cy

repozycja r

ę

czna

wyci

ą

g po

ś

redni

Metody po

ś

rednie

przezskórna

ś

ródszpikowa

stabilizacja odłamów

wyci

ą

g bezpo

ś

redni

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne

operacyjne nastawienie odłamów

operacyjna stabilizacja

ś

ródszpikowa

stabilizacja wewn

ę

trzna i zewn

ę

trzna

(

ś

ruby, płytki metalowe, ZESPOL)

Wskazania do leczenia

Wskazania do leczenia

operacyjnego

operacyjnego

złamania otwarte

złamania powikłane

interpozycja struktur anatomicznych

mi

ę

dzy odłamy

złamania wewn

ą

trzstawowe

złamania wieloodłamowe

brak efektu leczenia zachowawczego

złamanie szyjki ko

ś

ci udowej

złamania patologiczne

Powikłania

Powikłania

wtórne pogorszenie ustawienia

odłamów

opó

ź

niony zrost

przykurcz Volkmanna

powikłania infekcyjne

staw rzekomy

Złamania ko

ś

ci

Złamania ko

ś

ci

przedramienia

przedramienia

najcz

ę

stsze złamania u dzieci

unieruchomienie po repozycji:



1/3 bli

ż

sza - pozycja odwrócona



1/3

ś

rodkowa - pozycja po

ś

rednia



1/3 dalsza - pozycja nawrócona

złamanie typu “zielonej gał

ą

zki”

Złamanie

Złamanie

podokostnowe

podokostnowe

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

chłopiec 11 l.

chłopiec 11 l.

wyj

ś

ciowo

wyj

ś

ciowo

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

-

-

chłopiec 11 l.

chłopiec 11 l.

Po repozycji

Po repozycji

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

-

-

chłopiec 11 l.

chłopiec 11 l.

Po zespoleniu

Po zespoleniu

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

-

-

chłopiec 11 l.

chłopiec 11 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Po repozycji

Po repozycji

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

chłopiec 13 l.

chłopiec 13 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

chłopiec 13 l.

chłopiec 13 l.

Po repozycji

Po repozycji

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

-

-

chłopiec 14 l.

chłopiec 14 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

chłopiec 14 l.

chłopiec 14 l.

Po zespoleniu drutami Kirschnera

Po zespoleniu drutami Kirschnera

Złamanie dalszych nasad

Złamanie dalszych nasad

ko

ś

ci

ko

ś

ci

przedramienia

przedramienia

mechanizm zgi

ę

ciowy lub

wyprostny (upadek na
wyci

ą

gni

ę

t

ą

r

ę

k

ę

)

cz

ę

sto złuszczenia nasady

leczenie zachowawcze

Złamanie ko

ś

ci promieniowej

Złamanie ko

ś

ci promieniowej

-

-

chłopiec 12 l.

chłopiec 12 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Po repozycji

Po repozycji

Złamanie ko

ś

ci promieniowej

Złamanie ko

ś

ci promieniowej

-

-

chłopiec 12 l.

chłopiec 12 l.

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

-

-

chłopiec 6 l.

chłopiec 6 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

-

-

chłopiec 6 l.

chłopiec 6 l.

Po repozycji

Po repozycji

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

Złamanie obu ko

ś

ci przedramienia

-

-

chłopiec 6 l.

chłopiec 6 l.

Po zespoleniu

Po zespoleniu

Złamanie głowy kości promieniowej-

stabilizacja drutem Kirschnera

Podział

Podział

złuszcze

ń

złuszcze

ń

Powikłania

Powikłania

złuszcze

ń

złuszcze

ń

Złuszczenie dalszej nasady ko

ś

ci promieniowej

Złuszczenie dalszej nasady ko

ś

ci promieniowej

Złuszczenie dalszej nasady piszczeli

Złuszczenie dalszej nasady piszczeli

Złamanie dalszej nasady i

Złamanie dalszej nasady i

przynasady

przynasady

piszczeli

piszczeli

Złamanie Monteggia

Złamanie Monteggia

złamanie ko

ś

ci łokciowej ze

zwichni

ę

ciem głowy ko

ś

ci promieniowej

najcz

ęś

ciej mechanizm wyprostny

trudno

ś

ci w ustawieniu odłamów -

stabilizacja drutem Kirschnera

Złamanie di

Złamanie di

Monteggia

Monteggia

-

-

chłopiec 4 l.

chłopiec 4 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Złamanie di

Złamanie di

Monteggia

Monteggia

-

-

chłopiec 4 l.

chłopiec 4 l.

Po zespoleniu drutem

Po zespoleniu drutem

Kirschnera

Kirschnera

Złamanie di

Złamanie di

Monteggia

Monteggia

-

-

chłopiec 4 l.

chłopiec 4 l.

Po zespoleniu drutem

Po zespoleniu drutem

Kirschnera

Kirschnera

Podwichni

ę

cie głowy ko

ś

ci

Podwichni

ę

cie głowy ko

ś

ci

promieniowej

promieniowej

typowo u małych dzieci

poci

ą

gni

ę

cie za wyprostowan

ą

r

ę

k

ę

leczenie zachowawcze (repozycja)

Złamanie przez

Złamanie przez

-

-

i

i

nadkłykciowe

nadkłykciowe

ko

ś

ci ramiennej

ko

ś

ci ramiennej

mechanizm zwykle wyprostny

próba leczenia drog

ą

repozycji zamkni

ę

tej

(niewielkie przemieszczenie)

przezskórna stabilizacja

ś

ródszpikowa

wyci

ą

g szkieletowy

powikłania nerwowe lub naczyniowe -

leczenie operacyjne

Złamanie przezkłykciowe ko

ś

ci ramiennej

Złamanie przezkłykciowe ko

ś

ci ramiennej

-

-

chłopiec 14 l.

chłopiec 14 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Złamanie przezkłykciowe ko

ś

ci ramiennej

Złamanie przezkłykciowe ko

ś

ci ramiennej

-

-

chłopiec 14 l.

chłopiec 14 l.

Po zało

ż

eniu wyci

ą

gu

Po zało

ż

eniu wyci

ą

gu

Złamanie przezkłykciowe ko

ś

ci ramiennej

Złamanie przezkłykciowe ko

ś

ci ramiennej

-

-

chłopiec 14 l.

chłopiec 14 l.

Po zespoleniu drutami

Po zespoleniu drutami

Kirschnera

Kirschnera

Złamanie

Złamanie

przezkłykciowe

przezkłykciowe

–

–

dziewczynka 10 l.

dziewczynka 10 l.

Po zespoleniu drutami

Po zespoleniu drutami

Kirschnera

Kirschnera

Oderwanie kłykcia przy

ś

rodkowego ko

ś

ci ramiennej

Oderwanie kłykcia przy

ś

rodkowego ko

ś

ci ramiennej

-

-

dziewczynka 12 l.

dziewczynka 12 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Oderwanie kłykcia przy

ś

rodkowego ko

ś

ci ramiennej

Oderwanie kłykcia przy

ś

rodkowego ko

ś

ci ramiennej

-

-

dziewczynka 12 l.

dziewczynka 12 l.

Po przybiciu kłykcia drutem Kirschnera

Po przybiciu kłykcia drutem Kirschnera

Złamanie obojczyka

Złamanie obojczyka

-

-

chłopiec 14 l.

chłopiec 14 l.

Złamanie podgłówkowe V ko

ś

ci

ś

ródr

ę

cza

Złamanie podgłówkowe V ko

ś

ci

ś

ródr

ę

cza

-

-

chłopiec 13 l.

chłopiec 13 l.

Wyj

ś

ciowo

Wyj

ś

ciowo

Po zespoleniu

Po zespoleniu

Złamania trzonów ko

ś

ci

Złamania trzonów ko

ś

ci

długich

długich

trzon ko

ś

ci ramiennej i udowej

stabilizacja

ś

ródszpikowa

wyci

ą

g bezpo

ś

redni

trudno

ś

ci w stabilizacji odłamów w

opatrunku gipsowym

Pręty Endera

Technika operacyjna

•

Repozycja pod kontrolą monitora

rentgenowskiego

• Pręty wprowadzanie do kości udowej około

2 cm powyżej chrząstki wzrostowej, do
piszczeli na wysokości guzowatości

• Ewentualne zakotwiczenie prętów w kości

udowej za pomocą drutów Kirschnera

Zakładanie drutów Endera

Poprzeczne złamanie kości

udowej - wyjściowo

Poprzeczne złamanie kości

udowej – skopia rtg

Poprzeczne złamanie kości

udowej – skopia rtg

Poprzeczne złamanie kości

udowej – kontrola po 2 tyg.

Poprzeczne złamanie kości

udowej – kontrola po 6 mies.

Skośne złamanie kości udowej z

odłamem pośrednim – wyjściowo

Skośne złamanie kości udowej z

odłamem pośrednim – skopia rtg

Skośne złamanie kości udowej z

odłamem pośrednim – po 1 tyg.

Skośne złamanie kości udowej z

odłamem pośrednim – po 1 mies.

Skośne złamanie kości udowej z

odłamem pośrednim – po 5 mies.

Refraktura piszczeli – wyjściowo

Refraktura piszczeli – po 2 dniach

Refraktura piszczeli – po 6 miesiącach

Zespolenie piszczeli dwoma prętami

Endera i strzałki drutem elastycznym

Schemat leczenia

•

Zabieg operacyjny w ramach ostrego dyżuru

• Kule łokciowe w pierwszym tygodniu po operacji

• Kontrola rentgenowska po 7 dniach, po miesiącu

oraz przed usunięciem prętów

• Obciążanie kończyny po 2 tygodniach od operacji

• Chodzenie bez kul po miesiącu od operacji

• Usunięcie prętów po 3 miesiącach od operacji

Zalety zespolenia prętami Endera

•

Krótki czas hospitalizacji

• Brak unieruchomienia zewnętrznego

• Możliwość wczesnego usprawniania

kończyny

• Szybki powrót pełnej sprawności ruchowej

Pacjent w 2 dobie po operacji

Pacjent w 2 dobie po operacji

Urazy porodowe

Urazy porodowe

złamania obojczyka

złamania trzonu ko

ś

ci ramiennej

złamania trzonu ko

ś

ci udowej

złamania ko

ś

ci czaszki

Dziękuje za uwagę