BUDOWA UKŁADU ODDECHOWEGO

SSAKÓW NA PRZYKŁADZIE

CZŁOWIEKA

UKŁAD ODDECHOWY

(systema respiratorium)

1. CZĘŚĆ PRZEWODZĄCA

 jamy nosowe
 gardło
 krtań
 tchawica
 drzewo oskrzelowe:



oskrzela główne



oskrzela płatowe



oskrzela segmentowe



oskrzeliki



oskrzeliki końcowe



oskrzeliki oddechowe

2. CZĘŚĆ ODDECHOWA

 oskrzeliki oddechowe
 przewody pęcherzykowe
 pęcherzyki płucne

3. MECHANIZM WENTYLACYJNY

- umożliwia ruchy oddechowe

 klatka piersiowa
 tkanka łączna sprężysta w płucach i opłucnej
 mięśnie płucne wraz z przeponą

Oskrzeliki oddechowe stanowią przejście
pomiędzy częścią przewodzącą i częścią
oddechową układu oddechowego

Górne drogi oddechowe

Dolne drogi oddechowe

UKŁAD ODDECHOWY

FUNKCJE

Główną funkcja układu oddechowego jest wymiana gazowa:

 dostarczenie organizmowi niezbędnej ilości tlenu do utrzymania procesów utleniania w komórkach
 wydalenie dwutlenku węgla powstałego podczas procesów metabolicznych

CZĘŚĆ PRZEWODZĄCA

 doprowadzenie tlenu do pęcherzyków płucnych i odprowadzenie dwutlenku węgla
 klimatyzacja wdychanego powietrza:

•

ogrzanie

• nawilgocenie
• oczyszczenie powietrza z kurzu i bakterii

 obecność narządu powonienia w szczytach jam nosowych
 obecność narządu fonacji w górnej części krtani

CZĘŚĆ ODDECHOWA

 wymiana gazowa

MECHANIZM WENTYLACYJNY

 wdech i wydech

Laryngologia

– zajmuje się chorobami części przewodzącej układu oddechowego do

poziomu tchawicy

Pulmonologia

– zajmuje się chorobami pozostałej części układu oddechowego

UKŁAD ODDECHOWY

JAMA NOSOWA

Nozdrza przednie

Przedsionek nosa

Zatoka czołowa

Zatoka

klinowa

Małżowina dolna

Małżowina środkowa

Małżowina górna

Nozdrza tylne

Przegroda nosa, składająca się częściowo z tkanki chrzęstnej, a częściowo z tkanki kostnej,

dzieli nos na dwie symetryczne jamy nosowe

UKŁAD ODDECHOWY

JAMA NOSOWA

Ze względu na budowę błony śluzowej jamę nosową właściwą dzieli się na dwie okolice:

1. okolicę oddechową

2. okolicę węchową

OKOLICA ODDECHOWA

 nabłonek wielorzędowy urzęsiony

 liczne gruczoły cewkowo-pęcherzykowe
wytwarzające wydzielinę surowiczą i śluzową

Śluz wraz z cząstkami zabrudzeń odprowadzany jest
przez rzęski w kierunku gardła

OKOLICA WĘCHOWA

 narząd powonienia

 nabłonek wielorzędowy

UKŁAD ODDECHOWY

GARDŁO (pharynx)

Jest odcinkiem wspólnym dla układu oddechowego i pokarmowego

Łączy ono jamy nosowe z krtanią

Jama nosowa

Część nosowa gardła
(jama nosowo-gardłowa)

Część ustna gardła
(gardło środkowe)
Część krtaniowa gardła
(gardło dolne)

Nagłośnia

UKŁAD ODDECHOWY

KRTAŃ (larynx)

To sztywna, wydłużona struktura, długości ok. 5 cm, łącząca gardło z tchawicą

Krtań jest bogato unerwiona ruchowo i czuciowo, co umożliwia obronę przed ciałami
obcymi poprzez odruch kaszlu

Nagłośnia

Chrząstka
tarczowata

Chrząstka
pierścieniowata

Tchawica

CHRZĄSTKI NIEPARZYSTE:

1. nagłośniowa
2. tarczowata
3. pierścieniowata

CHRZĄSTKI PARZYSTE:

1. nalewkowate
2. różkowate
3. klinowate

Nagłośnia

Tchawica

Fałd

przedsionkowy

Fałd głosowy

Mięsień
głosowy

Kość gnykowa

UKŁAD ODDECHOWY

KRTAŃ (larynx)

W obrębie krtani wyróżnia się nagłośnię, fałdy głosowe oraz jamę krtani, która obejmuje

przestrzeń powietrzną występującą bezpośrednio powyżej i poniżej fałd głosowych

Nagłośnia

Kość gnykowa

Więzadło głosowe

Chrząstka
tarczowata

Chrząstka
pierścieniowata

Chrząstka
nalewkowata

Wolne brzegi fałd głosowych określa
się mianem strun głosowych

Szczelina pomiędzy strunami
głosowymi to szpara głosowa

Wielkość szpary głosowej oraz
napięcie strun głosowych
regulowane są przez mięśnie
poprzecznie prążkowane krtani

W krtani umiejscowiony jest narząd fonacji (narząd głosu), który
wytwarza dźwięki w następstwie przepływu powietrza przez
szparę głośni. Szpara głośni dzięki skurczom mięśni krtani
zmienia swoje wymiary i kształt.
Mowa i barwa głosu powstają dzięki modulacji dźwięków
wytworzonych w narządzie fonacji, głównie poprzez
podniebienie miękkie, język oraz wargi.

UKŁAD ODDECHOWY

TCHAWICA (trachea)

Jest narządem w kształcie rury, o długości ok. 12 cm i średnicy ok. 1,5 cm

Tchawica łączy się od góry z krtanią, u dołu zaś rozdwaja się na dwa oskrzela

W błonie podśluzowej
tchawicy występuje ok. 20
chrząstek szklistych w kształcie
półpierścieni.

Stanowią one szkielet tchawicy,
zapobiegając zapadaniu się jej w
czasie wdechu. Gdy ciśnienie w
układzie oddechowym jest niższe
niż ciśnienie atmosferyczne

Więzadło
obrączkowate

Chrząstka
tchawicza

UKŁAD ODDECHOWY

DRZEWO OSKRZELOWE (arbor bronchialis)

Stanowi rusztowanie dla całego miąższu płucnego

Oskrzela główne wnikają poprzez wnękę do płuc, które są parzystym narządem,

zamkniętym w jamach opłucnych w klatce piersiowej

UKŁAD ODDECHOWY

DRZEWO OSKRZELOWE (arbor bronchialis)

UKŁAD ODDECHOWY

DRZEWO OSKRZELOWE (arbor bronchialis)