zegarmistrz 731[05] z1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Halina Śledziona

Montowanie mechanizmu chodzika
731[05].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Ireneusz Kocoń
mgr inż. Leon Zujko

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Halina Śledziona

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[05].Z1.03
„Montowanie mechanizmu chodzika” zawartej w modułowym programie nauczania dla
zawodu zegarmistrz

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Działanie mechanizmu chodzika

5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Części mechanizmu chodzika

5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Podzespoły mechanizmu chodzika

5.3.1. Ćwiczenia 18
5.4. Montaż mechanizmu chodzika

5.4.1. Ćwiczenia 21
5.5. Sprawdzanie poprawności montażu chodzika

5.5.1. Ćwiczenia 24
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu Poradnik dla nauczyciela „Montowanie mechanizmu chodzika”,

który będzie pomocą w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
zegarmistrz 731[05].

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne,
− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności

praktycznych,

− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:
− metody tekstu przewodniego,
− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktacje zadań i uczenia się,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych w module 731[05].Z1

731[ 05]. Z1

MONTAŻ ZEGARÓW I ZEGARKÓW

731[ 05]. Z1.01

Organizowanie stanowiska montażu mechanizmów

zegarowych

731[ 05]. Z1.02

Montowanie mechanizmu zegarowego

731[ 05]. Z1.03

Montowanie mechanizmu chodzika

731[ 05]. Z1.04

Montowanie zegarów - budzików

731[ 05]. Z1.05

Montowanie zegarów bijących

731[ 05]. Z1.06

Montowanie zegarów i zegarków mechanicznych

731[ 05]. Z1.07

Montowanie zegarów i zegarków elektrycznych i

elektronicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− zinterpretować dokumentację techniczną,
− rozpoznać podstawowe rodzaje materiałów stosowanych w budowie zegarów,
− scharakteryzować właściwości materiałów stosowanych w budowie zegarów,
− wykonać pomiary warsztatowe,
− wykonać proste obliczenia części mechanizmów zegarowych,
− rozróżniać części i podzespoły mechanizmów zegarowego,
− określić funkcje części i podzespołów w mechanizmie zegarowym,
− scharakteryzować działanie mechanizmu zegarowego,
− wykonać montaż mechanizmu zegarowego,
− sprawdzić poprawność wykonania montażu mechanizmu zegarowego,
− skorzystać z różnych źródeł informacji,
− stosować przepisy bhp i przeciwpożarowe podczas zajęć w pracowni,
− udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

− zinterpretować dokumentację technologii montażu chodzika,
− zidentyfikować części chodzika różniące ten mechanizm od mechanizmu zegarowego,
− określić funkcję charakterystycznych części chodzika,
− określić zasadę działania chodzika,
− zaplanować montaż chodzika,
− dobrać narzędzia robocze, pomiarowe i pomocnicze do montażu chodzika,
− zorganizować stanowisko do montażu chodzika ,
− wykonać montaż mechanizmu chodzika,
− sprawdzić poprawność i dokładność montażu chodzika,
− wykonać podstawową regulację chodzika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………………..
Modułowy program nauczania: Zegarmistrz 731[05]
Moduł:

Montaż zegarów i zegarków 731[05].Z1

Jednostka modułowa:

Montowanie mechanizmu chodzika 731[05].Z1.03

Temat: Działanie mechanizmu chodzika.

Cel ogólny : kształtowanie umiejętności identyfikowania podzespołów i części
z uwzględnieniem ich funkcji w działaniu mechanizmu chodzika.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− wymienić podzespoły i części mechanizmu chodzika,
− określić funkcje podzespołów w działaniu mechanizmu,
− opisać sposób przekazywania napędu pomiędzy podzespołami
− zidentyfikować podzespoły mechanizmu chodzika z uwzględnieniem ich funkcji,
− dobrać części do każdego podzespołu,
− przedstawić strukturę działania mechanizmu chodzika jako zbiór rzeczywistych

podzespołów.

Metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca w małych zespołach

Środki dydaktyczne:

− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− poradnik ucznia,
− katalogi i foldery wytwórców części zegarmistrzowskich.

Czas: 180min

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Uświadomienie uczniom celów zajęć.
3. Mini wykład na temat budowy i działania mechanizmu chodzika.

Należy wytłumaczyć uczniom w jaki sposób przekazywany jest napęd z podzespołu

napędowego na inne podzespoły mechanizmu chodzika oraz w jaki sposób następuje
odmierzanie czasu. Szczególną uwagę należy zwrócić na wyjaśnienie rozwiązania
konstrukcyjnego napędu i regulatora.
4. Praca uczniów z poradnikiem.
Należy podzielić uczniów na 2-3 osobowe zespoły i polecić staranne przeczytanie działu:
Działanie mechanizmu chodzika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Następnie należy przeprowadzić pogawędkę na temat budowy i działania mechanizmu
chodzika . Można wykorzystać pytania sprawdzające.
5. Polecenie wykonania ćwiczenia 1 z punktu 4.2.1. poradnika dla ucznia.

Nauczyciel sprawdza pracę poszczególnych zespołów. Udziela wyjaśnień.

6. Polecenie wykonania ćwiczenia 2 z punktu 4.2.1. poradnika dla ucznia.

Nauczyciel sprawdza pracę poszczególnych zespołów. Udziela wyjaśnień.

7. Polecenie wykonania ćwiczenia 3 z punktu 4.2.1. poradnika dla ucznia.

Nauczyciel sprawdza pracę poszczególnych zespołów. Udziela wyjaśnień.

8. Zaprezentowanie wykonanych ćwiczeń przez wybrany zespół. Dyskusja po prezentacji.
9. Podsumowanie

zajęć. Sprawdzenie osiągnięcia celów zajęć poprzez losowe sprawdzenie

poszczególnych ćwiczeń.

10. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca………………………………………………….
Modułowy program nauczania: Zegarmistrz 731[05]
Moduł:

Montaż zegarów i zegarków 731[05].Z1

Jednostka modułowa:

Montowanie mechanizmu chodzika 731[05].Z1.02

Temat: Montowanie mechanizmu chodzika.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności montowania podzespołów mechanizmu chodzika.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− wymienić podzespoły mechanizmu chodzika,
− określić funkcje każdego podzespołu w mechanizmie oraz ich wzajemną
− współpracę,
− zidentyfikować części każdego podzespołu i opisać rodzaje ich połączeń,
− zinterpretować rysunek złożeniowy mechanizmu chodzika w kontekście montażu,
− zapisać plan montażu , potrzebne przyrządy i narzędzia,
− zorganizować stanowisko do wykonania montażu zgodnie z zasadami,
− bezpieczeństwa i higieny pracy,
− dobrać narzędzia robocze , kontrolne i pomocnicze do montażu,
− wykonać montaż podzespołu mechanizmu chodzika,
− dokonać kontroli poprawności wykonanego montażu.

Metody nauczania – uczenia się :

− metoda przewodniego tekstu

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna
− grupowa

Strategia : uczenie się przez doświadczenie

Środki dydaktyczne:

− rysunek złożeniowy mechanizmu chodzika,
− poradnik ucznia
− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− model lub rzeczywisty mechanizm chodzika
− przyrządy i narzędzia robocze, kontrolne oraz pomocnicze.

Czas: 225 min

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Tematem zadania jest wykonanie montażu mechanizmu chodzika przedstawionego na
rysunku złożeniowym

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno – porządkowe, podanie tematu zajęć, przedstawienie uczniom zasad
pracy metodą tekstu przewodniego.
FAZA WŁAŚCIWA

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

INFORMACJE
1. Wymień główne podzespoły mechanizmu chodzika.
2. Jakie funkcje pełnią wymienione podzespoły ?
3. Wymień części podzespołów.
4. Podaj sposób połączenia części w podzespoły i podzespołów w mechanizm chodzika.
5. Czy potrafisz dobrać potrzebne przyrządy, narzędzia i zaplanować technologię montażu?

PLANOWANIE
1. Ustal zestaw przyrządów i narzędzi roboczych, kontrolnych oraz pomocniczych do

montażu.

2. Zastanów się, jakie czynności przygotowawcze należy wykonać przed rozpoczęciem

łączenia części w podzespół?

3. Zaplanuj kolejność zabiegów montażowych.
4. Zapisz podjęte ustalenia.

UZGODNIENIA
1. Przedstaw swoje ustalenia montażu nauczycielowi.
2. Dostosuj swój plan do uwag nauczyciela.

WYKONANIE
1. Zorganizuj stanowisko pracy do montażu zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny

pracy.

2. Skompletuj potrzebne narzędzia i przyrządy na stanowisku montażu.
3. Wykonaj montaż podzespołu zgodnie z zatwierdzonym przez nauczyciela planem.
4. Zwróć uwagę na estetykę i dokładność wykonywanej pracy.
5. Przygotuj

się do zaprezentowania wykonanej pracy. (w przypadku pracy zespołu zespół

powinien wyznaczyć lidera do prezentowania zadania).

SPRAWDZANIE
1. Czy w zmontowanym mechanizmie chodzika poprawnie wykonane są wszystkie

połączenia?

2. Czy podczas montażu zachowane zostały wszystkie warunki podane na rysunku

złożeniowym?

3. Czy zachowana została estetyka i precyzja wykonanego montażu?
4. Czy jakość montażu zapewnia spełnianie jego funkcji mechanizmu chodzika?

ANALIZA

Uczniowie wskazują etapy ćwiczenia , które sprawiły im najwięcej trudności i wraz

z nauczycielem wnioskują jakie rozwiązanie byłoby doskonalsze.
Nauczyciel podsumowując ćwiczenie wskazuje jakie nowe umiejętności ukształtowali
uczniowie, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne umożliwiające określenie stopnia zadowolenia ze

sposobu prowadzenia zajęć, wyłonienie jakie trudności mieli uczniowie oraz w jakim
stopniu zostały ukształtowane umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.ĆWICZENIA

5.1 Działanie mechanizmu chodzika

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku mechanizmu chodzika złączonego w poradniku dla ucznia

(pkt.4.1.1), wymień nazwy podzespołów oraz określ ich funkcję mechanizmie.
Rozwiązanie ćwiczenia przedstaw w tabeli:

Nr
podzespołu

Nazwa podzespołu

Funkcja w mechanizmie chodzika

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać instruktażu nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia (Materiał nauczania -

punkt 4.1.1).

3) dokonać analizy rysunku mechanizmu chodzika.
4) zidentyfikować podzespoły i ich funkcje w mechanizmie.
5) wypełnić poprawnie tabelę.
6) przygotować się do prezentacji wykonanego zadania.
7) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu o losowo

zaprezentowane wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika,
− poradnik dla ucznia,
− katalogi części i podzespołów mechanizmów zegarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie rysunku mechanizmu chodzika załączonego w poradniku dla ucznia

(pkt.4.1.1) oraz rzeczywistych podzespołów określ podzespoły współpracujące
z wymienionymi w tabeli.
Wyniki rozwiązania ćwiczenia wpisz w tabeli do kolumny „podzespół współpracujący”.

Nr podzespołu

Nazwa podzespołu

Nazwa podzespołu współpracującego

1 Regulator

2 Podzespół chodu

3 Wychwyt

4 Podzespół naciągu
5 Przekładnia wskazań

6 Podzespół napędowy

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia - punkt 4.1.1.
3) dokonać analizy rysunku mechanizmu chodzika.
4) zidentyfikować podzespoły i ich funkcje w mechanizmie.
5) wypełnić poprawnie tabelę.
6) przygotować się do prezentacji wykonanego zadania.
7) dokonać analizy poprawności wykonania ćwiczenia w oparciu o losowo zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

Ćwiczenie 3

Na podstawie rysunku nr 1 przedstawiającego działanie mechanizmu chodzika

przedstawionego w poradniku dla ucznia – materiał nauczania punkt 4.1.1, oraz modelu
rzeczywistego mechanizmu chodzika:
− określ powiązanie kinematyczne pomiędzy regulatorem, a wychwytem,
− opisz, jaką funkcję wspólną spełniają te podzespoły w mechanizmie,
− wybierz wymienione podzespoły z zbioru rzeczywistych części i podzespołów

mechanizmu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał z poradnika dla ucznia - materiał nauczania ( pkt. 4.1.1)
3) dokonać analizy rysunku mechanizmu chodzika oraz modelu rzeczywistego mechanizmu

chodzika.

4) zidentyfikować wymienione w zadaniu podzespoły ich powiązania i funkcje

w mechanizmie.

5) wybrać wymienione podzespoły ze zbioru rzeczywistych części i podzespołów.
6) przygotować się do prezentacji rozwiązania zadania.
7) dokonać analizy poprawności wykonania ćwiczenia w oparciu o zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne, metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika (lub rzeczywisty mechanizm chodzika),
− zbiory rzeczywistych części i podzespołów mechanizmu chodzika,
− poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2 Części mechanizmu chodzika

Ćwiczenie 1

Z otrzymanych od nauczyciela zestawu części składowych mechanizmu chodzika należy

wybrać części:
1 – balans,
2 – sprężyną włosową,
3 – sprężynę napędową,
4 – koło zapadkowe,
5 – łożysko mineralne
6 – mostek
7 – płytę zegarową.

Wybrane części należy opisać w przedstawionej tabeli.

L.p. Nazwa części: Funkcja

(w mechanizmie
zegarowym chodzika )

Materiał

( z jakiego jest
wykonana część)

Części współpracuje

1 Balans

2 Sprężyna włosowa

3 Sprężyna napędowa

4 Koło zapadkowe

Łożysko mineralne

6 Mostek

7 Płyta zegarowa

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał z poradnika dla ucznia – materiał nauczania (pkt. 4.1.1.)

oraz materiał nauczania (pkt. 4.3.1 ) z poradnika dla ucznia z jednostki modułowej
731 [05] Z1.02.

3) dokonać analizy rysunku mechanizmu chodzika.
4) wybrać części wskazane w temacie ćwiczenia.
5) wypełnić poprawnie tabelę.
6) dokonać analizy poprawności wykonania ćwiczenia w oparciu o zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika,
− poradniki dla ucznia,
− foliogramy dotyczące budowy i działania chodzików.

Ćwiczenie 2

Do wymienionych w punktach od 1-5 części mechanizmów zegarowych

przyporządkowano różne pojęcia, które dotyczą: funkcji w mechanizmie zegarowym,
właściwości konstrukcyjnych lub nazwy podzespołów mechanizmów zegarowych. Należy
wykreślić te pojęcia, które nie dotyczą części, do której przyporządkowano pojęcia.
Z otrzymanego od nauczyciela zbioru rzeczywistych części chodzika wybierz części
odpowiadające punktom 1-5 oraz uzasadnij przyporządkowane przez Ciebie pojęcia.

1 BALANS

− regulator chodu,
− panewka mineralna,
− wychwyt,
− przekładnia wskazań,
− zaczep hakowy.

2. SPRĘŻYNA NAPĘDOWA

− zaczep,
− długość czynna,
− regulator chodu,
− panewka,
− przekładnia chodu.

3. SPRĘŻYNA WŁOSOWA

− wychwyt,
− długość czynna,
− zaczep,
− słupek,
− spirala Archimedesa.

4. ŁOŻYSKA

− szkielet chodzika,
− panewka,
− czop,
− panewka mineralna,
− długość czynna,
− wkręt regulacyjny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. KORPUS (SZKIELET) CHODZIKA

− płyta przednia,
− mostek,
− słupek,
− zaczep,
− panewka,
− przekładnia chodu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać instruktażu nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania (pkt.4.1.1.) z poradnika dla ucznia oraz materiał

nauczania (punkt 4.3.1) z poradnika dla ucznia do jednostki modułowej
731 [05].Z1.02

3) dokonać analizy rysunku mechanizmu chodzika.
4) wybrać części (punkt 1- 5) wskazane w temacie ćwiczenia.
5) dokonać analizy pojęć podanych w ćwiczeniu w kontekście części mechanizmu

chodzika.

6) przygotować się do prezentacji wykonanego zadania.
7) dokonaj analizy poprawności wykonania ćwiczenia w oparciu o zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika,
− poradniki dla ucznia do jednostek modułowych: 731 [05].Z1.02 i 731 [05].Z1.03,
− foliogramy dotyczące budowy i działania chodzików.

Ćwiczenie 3

Otrzymany od nauczyciela balans należy wcisnąć na wałek balansu.

Następnie należy dokonać wyważenia statycznego balansu. Wyważanie należy przeprowadzić
z użyciem wyrównoważarki.

Rys. 10 Wyrównoważenie statyczne balansu [ 7 ]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja do wykonania ćwiczenia:

1. Podczas operacji montażu balansu na wałek należy zwrócić uwagę, że na 1/3 długości

podtoczenia balans powinien wejść z lekkim dociskiem, a dalej po kilku uderzeniach
młotkiem.

2. Dokładnie wypoziomuj przyrząd.
3. Oczyść starannie ostrza przyrządu.
4. Zmontowany zespół balansu umieścić na wyrównoważarce.
5. Wprawiając w ruch balans, sprawdź wyważenie.
6. Przez odpowiednie wkręcanie i wykręcanie wkrętów regulacyjnych lub za pomocą

podkładek dokonać wyważenia.

7. W przypadku gdy balans nie posiada wkrętów regulacyjnych należy nawiercać wieniec

balansu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Przypomnieć uczniom zasady bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać instruktażu nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania (pkt 4.1.1) z poradnika dla ucznia oraz materiał

nauczania (pkt.4.3.1) z poradnika dla ucznia do jednostki modułowej 731[05].Z1.02.

3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia.
4) wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją.
5) przygotować się do prezentacji zadania.
6) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu o zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− balans oraz wałek balansu,
− wyrównoważarka,
− instrukcja obsługi wyrównoważarki,
− podstawowe narzędzia zegarmistrzowskie,
− poradniki dla ucznia do jednostek modułowych 731[05].Z1.02 i 731[05].Z1.03.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Podzespoły mechanizmu chodzika

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku mechanizmu chodzika załączonym w poradniku dla ucznia

(pkt. 4.1.1), wymień nazwy podzespołów oraz określ ich funkcję w chodziku:
Rozwiazanie ćwiczenia przedstaw w tabeli:

Nr
podzespołu

Nazwa podzespołu

Funkcja w mechanizmie chodzika

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Przypomnieć uczniom zasady bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania (pkt.4.2.1.) z poradnika dla ucznia.
3) dokonać analizy rysunku mechanizmu chodzika.
4) zidentyfikować podzespoły i ich funkcje w mechanizmie.
5) wypełnić poprawnie tabelę.
6) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia.
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika,
− poradnik dla ucznia,
− foliogramy przedstawiające budowę mechanizmu chodzika.

Ćwiczenie 2

Z otrzymanych od nauczyciela części wchodzących w skład mechanizmu chodzika

wybierz części, które wchodzą w skład niżej wymienionych podzespołów. Następnie wykreśl
te części, które zostały niewłaściwie przyporządkowane do wymienionych podzespołów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. Regulator balansowy z wychwytem składa się z:

− sprężyna napędowa,
− balans,
− zapadka,
− sprężyna włosowa,
− główka,
− wałek sprzęgnika,
− słupek,
− kotwica,
− koło wychwytowe,
− koło zapadkowe,
− sprężyna talerzykowa,
− paleta,
− widełki,
− oś balansu,
− palec przerzutowy.

2. Zespół napędowy składa się z:

− sprężyna napędowa,
− koło zapadkowe,
− sprężyna talerzykowa,
− wałek naciągowy,
− sprzęgnik,
− sprężyna włosowa,
− oś balansu,
− paleta,
− przerzutnik,
− koło wychwytowe,
− palec przerzutowy.

3. W skład mechanizmu naciągowo-nastawczego wchodzą:

− sprężyna talerzykowata,
− główka,
− wałek naciągowy,
− zębnik,
− sprzęgnik,
− kotwica,
− koło nastawcze,
− słupek,
− wałek naciągowy,
− sprężyna napędowa,
− balans,
− koło zapadkowe,
− zapadka.

Wskazówki do realizacji:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Przypomnieć uczniom zasady bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać instruktażu nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania (punkt 4.2.1) z poradnika dla ucznia.
3) dokonać analizy rysunku mechanizmu chodzika.
4) zidentyfikować podzespoły i ich funkcje w mechanizmie.
5) przyporządkować części do podzespołów wymienionych w ćwiczeniu.
6) wykreślić z wykazu te części, które nie wchodzą w skład wymienionych podzespołów.
7) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu o losowo

zaprezentowane poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu zegarowego,
− poradnik dla ucznia,
− foliogramy wyjaśniające zasadę działania i budowę chodzika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Montaż mechanizmu chodzika

Ćwiczenie 1

Z otrzymanych od nauczyciela rzeczywistych części wchodzących w skład chodzika,

należy wybrać te części, które wchodzą w skład podzespołów:
− szkielet (obudowy),
− zespół balansu,
− przekładnia chodu,
− urządzenie naciągowo-nastawcze,
− napęd,
− przekładnia wskazań.

Opisać podzespoły i ich części w tabeli.

L.p Nazwa podzespołu

Nazwa części: Ilość

sztuk

Uwagi:

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Przypomnieć uczniom z zasady bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania – punkt 4.5.1 z poradnika dla ucznia.
3) zidentyfikować części i podzespoły oraz ich funkcje w mechanizmie.
4) wybrać części wchodzące skład podzespołów.
5) wypełnić tabelę.
6) przygotować się do prezentacji.
7) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu o zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika,
− poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Z przyporządkowanych części do podzespołów chodzika wymienionych w ćwiczeniu nr

1 zmontuj podzespół wskazany przez nauczyciela. Przy realizacji i planowaniu montażu
uwzględnij informacje z otrzymanego rysunku złożeniowego podzespołu.
Kolejne czynności montażu, potrzebne narzędzia i przyrządy oraz ewentualne uwagi
(dotyczące czynności montażowych) należy wpisz do tabeli.

Nazwa podzespołu:

czynno

ści

Opis czynności Narzędzia: Przyrządy: Uwagi:

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Zaleca się przypomnieć uczniom podstawowe zasady
realizacji procesu technologicznego oraz bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien :

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania – punkt 4.5.1 z poradnika dla ucznia.
3) zidentyfikować części oraz ich funkcje w podzespole chodzika.
4) dokonać analizy rysunku złożeniowego podzespołu.
5) zaplanować montaż i wypełnić tabelę.
6) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia.
7) wybrać części wchodzące skład podzespołu.
8) zmontować wskazany przez nauczyciela podzespół.
9) dokonać oceny jakości wykonanego montażu.
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− rysunek złożeniowy podzespołu chodzika,
− poradnik dla ucznia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika,
− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− narzędzia i przyrządy konieczne do montażu mechanizmu zegarowego chodzika.

Ćwiczenie 3

Zachowując podstawowe zasady obowiązujące przy montażu mechanizmów zegarowych

oraz kolejność operacji montażowych wykonaj montaż chodzika. Podczas montażu
wykorzystaj informacje z rysunku złożeniowego mechanizmu chodzika.
Po przeprowadzeniu montażu:
1. sprawdź poprawność przeprowadzonego montażu,
2. usuń ewentualne usterki,
3. wymień przyczyny powstania usterek.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Przypomnieć uczniom z zasady bezpiecznej pracy.
(Zaleca się realizację ćwiczenia w zespołach 2- 3 osobowych.)

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania – punkt 4.5.1 z poradnika dla ucznia.
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania montażu.
4) dokonać analizy rysunku złożeniowego chodzika.
5) zaplanować proces technologiczny montażu.
6) zidentyfikować części i podzespoły i ich funkcje w mechanizmie.
7) wykonać montaż mechanizmu chodzika zgodnie z uwagami podanymi w poradniku.
8) dokonać kontroli jakości montażu.
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
10) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu o zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− rysunek złożeniowy chodzika,
− poradnik dla ucznia,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− model rzeczywistego mechanizmu chodzika,
− części i podzespoły mechanizmu chodzika,
− narzędzia i przyrządy montażowe,
− narzędzia i przyrządy kontrolne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Sprawdzenie poprawności montażu chodzika

Ćwiczenie 1

Na podstawie otrzymanego wykresu zapisu sygnałów czasu na taśmie chronografu należy

odczytać poprawkę wskazań badanych chodzików C

Wykresy badanych mechanizmów chodzików:
− chodzik nr 1 - sygnał „A”,
− chodzik nr 2 - sygnał „B”,
− chodzik nr 3 - sygnał „C”.
Zaznaczony wykres sygnału I, jest sygnałem wzorcowym Polskiego Radia.

Rys. 24 Zapisy wskazań badanych chodzików.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania – punkt 4.5.1 z poradnika dla ucznia.
3) odczytać zapisy wskazań badanych chodzików.
4) wyliczyć poprawki wskazań dla badanych chodzików.
5) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę mechanizmu chodzika,
− taśmy z wynikami badań chodzików,
− poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Dokonaj regulacji wstępnej zmontowanego mechanizmu chodzika korzystając z zegara

wzorcowego. Wykonując ćwiczenie należy zwrócić uwagę na:
− zegar wzorcowy musi mieć taki sam okres wahań jak zegar badany,
− przyjąć okres obserwacji, np. 1 minuta.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania z poradników:

− materiał nauczania pkt. 4.5.1 – poradnik dla ucznia do jednostki modułowej 731[05 ]

Z1.02 „ Montowanie typowego mechanizmu zegarowego ” ,

− materiał nauczania pkt. 4.5.1 – poradnik dla ucznia z bieżącej jednostki.

3) wykonać ćwiczenie.
4) dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne,
− metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

− chodzik,
− zegar wzorcowy,
− poradniki dla ucznia.

Ćwiczenie 3
1) Opracuj plan przeprowadzenia czynności regulacji wstępnej oraz plan regulacji

precyzyjnej sprawdzenia zmontowanego mechanizmu chodzika. Plan powinien zawierać
nazwy czynności oraz narzędzia i przyrządy kontrolne będące na wyposażeniu
stanowiska.

2) Plan zapisz w tabeli.
3) Wykonaj czynności regulacyjne zgodnie z opracowanym planem.

Wykaz pomocy

Nr
czyn-
ności

Nazwa czynności

Narzędzia: Przyrządy:

uwagi

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Przypomnieć uczniom z zasady bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie wysłuchać wskazówek nauczyciela.
2) dokładnie przeczytać materiał nauczania z poradników:

− materiał nauczania pkt. 4.5.1. – poradnika dla ucznia z jednostki modułowej 731

[05].Z1.02 – „ Montowanie typowego mechanizmu zegarowego ”,

− materiał nauczania pkt. 4.5.1. – poradnika dla ucznia z bieżącej jednostki.

3) opracować plan regulacji i zapisać w tabeli.
4) zorganizować stanowisko pracy.
5) wykonać ćwiczenie z uwzględnieniem uwag podanych w materiałach nauczania.
6) dokonaj analizy poprawności wykonanego ćwiczenia w oparciu zaprezentowane

poprawnie wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne,
− metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

− kompletny mechanizm chodzika,
− plansza lub prezentacja komputerowa przedstawiająca budowę chodzika,
− narzędzia i przyrządy kontrolne do regulacji,
− poradniki dla ucznia do jednostek modułowych: 731[05].Z1.02 i 731[05].Z1.03.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montowanie mechanizmu
chodzika”.

Test składa się z 23 zadań, z których:
–

zadania 1 – 17 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 18 – 23 są z poziomu ponadpodstawowego,

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłową odpowiedź

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań , w tym 2 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 20 zadań, w tym 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Plan testu
Klucz odpowiedzi

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia

uczniów)

Kategoria celu

Poziom

wymaga

Poprawna odpowiedź

1. Określić wyposażenie mechanizmu chodzika

2. Określić zadanie mechanizmu naciągowo –

nastawczego chodzika

B P

3. Nazwać sprężynę zwrotną współpracującą

z balansem

A P

4. Określić zdanie regulatora balansowego

5. Określić zadanie wychwytu mechanizmie

chodzika

B P

6. Określić zadanie przekładni wskazań B

P b

7. Określić wartość przełożenia między osią

minutową, a osią sekundową.

C P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Scharakteryzować rozwiązanie konstrukcyjne

wychwytu szwajcarskiego.

C P

9. Wskazać element współpracujący z paletami

wychwytu szwajcarskiego.

C P

10. Scharakteryzować działanie przekładni

napędu

C P

Przekładnia napędu jest

to jedno- lub

dwustopniowa

przekładnia

przyspieszająca, która

dostarcza energię od

sprężyny do przekładni

chodu.

11. Określić rozwiązanie konstrukcyjne szkieletu

płytowego.

B P Szkielet

płytowy składa

się z trzech lub więcej

płyt, które są połączone

wspólnymi filarkami.

12. Dobrać urządzenie do ustalenia poprawki

wskazań.

D P

13. Ustalić kolejność montażu mechanizmu

chodzika.

C P

14. Określić zadanie urządzenia zapadkowego

15. Scharakteryzować zasadę działania balansu.

16. Scharakteryzować kinematykę napędu

w mechanizmie chodzika.

C P

17. Dobrać urządzenie do ustalenia poprawki

wskazań.

D P

18. Zidentyfikować rodzaj usterki wynikającej z

błędów montażowych wychwytu.

D PP

19. Określić przyczynę powstania błędu

pozycyjnego chodzika.

D PP

20. Określić liczbę zębów w kole wychwytowym

wychwytu szwajcarskiego.

C PP Koło wychwytowe

wychwytu

szwajcarskiego ma

prawie zawsze 15

zębów.

21. Scharakteryzować wyniki badania chodzika

za pomocą sprawdzarki Wibrograf.

D PP

22. Określić sposób usunięcia nieprawidłowości

na podstawie wyników sprawdzania
wychwytu szwajcarskiego.

D PP

23. Scharakteryzować realizację napędu chodzika

wewnętrznym końcem sprężyny.

C PP Sprężyna (6) jest

zaczepiona swym

zewnętrznym końcem

na słupku (7), a

wewnętrznym końcem

na wałku (4). W celu

nagromadzenia energii

sprężyna jest zwijana na

wałku kluczem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nakręconym na

nagwintowane

zkończenie wałka.Na

wałku(4) jest

zamocowane koło

zapadkowe(3), które

współpracuje

z zapadką

(5)zamocowaną na kle

napędowym

(2).Koło(2)jest

umieszczone obrotowo

na tulei koła

zapadkowego i

dociskane do niego

sprężyną

talerzykową (1).

Podczas zwijania

sprężyny koło

napędowe(2) nie obraca

się, gdyż jest zazębione

z zębnikiem

minutowym przekładni

chodu. Po nakręceniu

zegara naciągnięta

sprężyna opiera się

swym zewnętrznym

końcem o słupek

szkieletu, a

wewnętrznym końcem

obraca wałek(4)wraz z

kołem zapadkowym i

poprzez zapadkę także

koło napędowe w

kierunku przeciwnym

do kierunku nakręcania

zegara.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań.
4. Test zawiera 23 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania otwarte, z luką

i wielokrotnego wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X lub wpisując prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy
błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź
prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponad podstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Mechanizm chodzika jest wyposażony w:
a) mechanizm bijący,
b) mechanizm budzenia,
c) mechanizm kalendarzowy,
d) nie posiada dodatkowych urządzeń.

2. Do gromadzenia energii potrzebnej do napędu mechanizmu chodzika służy:
a) mechanizm naciągowo- nastawczy,
b) przekładnia chodu,
c) wychwyt wraz z regulatorem,
d) zespół wskazujący.

3. Sprężynę zwrotną współpracującą z balansem nazywa się:
a) sprężyną napędową,
b) sprężyną zapadkową,
c) sprężyną włosową,
d) sprężyną talerzykową.

4. Zadaniem regulatora balansowego jest:
a) zliczanie wahnięć balansu,
b) zwiększania momentu napędowego,
c) odmierzanie równych odstępów czasu,
d) regulowanie pracy mechanizmu wskazań.

5. Zadaniem wychwytu w mechanizmach chodzików jest:
a) zliczanie odstępów czasu,
b) zliczanie wahnięć balansu,
c) odmierzanie równych odstępów czasu,
d) zapewnienie energii napędowej dla balansu.

6. Przekładnia wskazań w mechanizmach chodzików ma za zadanie:
a) wskazuje aktualny czas na tarczy zegara,
b) służy do napędzania wskazówki godzinowej,
c) przenosi napęd między przekładnią chodu a kołem wychwytowym,
d) zapewnia stałość wahnięć balansu.

7. W przekładni chodu mechanizmu chodzika przełożenie między osią minutową
a osią sekundową najczęściej wynosi:
a) 60 : 1,
b) 30 : 1,
c) 1: 60,
d) 120 : 1.

8. Widełki kotwicy w wychwycie szwajcarskim współpracują z:
a) palcem przerzutowym osadzonym w przerzutniku,
b) wodzikiem osadzonym w przerzutniku,
c) kołnierzem przerzutnika,
d) paletami.
9. W widełkach wychwytu szwajcarskiego mechanizmu chodzika zamontowane są palety,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

które współpracują z:
a) przerzutnikem,
b) balansem,
c) kołem wychwytowym,
d) palcem przerzutnika.

10. Przekładnia napędu jest to jedno lub dwustopniowa przekładnia ..............,
która dostarcza energię od sprężyny do przekładni chodu.

11. Szkielet płytowy składa się z trzech lub więcej ...................., które są połączone
wspólnymi filarkami.

12. Dokładność ustalenia poprawki wskazań badanego zegara można uzyskać za pomocą
przyrządów:
a) chronografów.
b) wyrównoważarki,
c) suwmiarki,
d) kątomierza uniwersalnego.

13. Montaż mechanizmu chodzika rozpoczynamy od montażu:
a) montażu mechanizmu chodu,
b) montażu regulatora balansu,
c) urządzenia naciągowo-nastawczego,
d) przekładni wskazań.

14. Urządzenie zapadkowe przeciwdziała rozwinięciu się sprężyny napędowej:
a) tak,
b) nie.

15. Wyprowadzony z stanu równowagi balans będzie się wahał w obie strony, ale wahnięcia
się będą zmniejszać:
a) tak,
b) nie.

16. Przekładnia napędu przenosi napęd od koła napędowego do zębnika minutowego:
a) tak,
b) nie.

17. Dokładność ustalenia poprawki wskazań mechanizmu chodzika można
uzyskać za pomocą wyrównoważarki:
a) tak,
b) nie.

18. W wyniku błędnej kolejności zamocowania palet: wejściowej i wyjściowej w widełkach
wychwytu szwajcarskiego nastąpi usterka w postaci:
a) brak przyciągania kotwicy,
b) niejednakowy spoczynek,
c) za duża droga stracona,
d) za duży odpad.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Powstawanie błędu pozycyjnego chodzika z regulatorem balansowym jest wynikiem:
a) niewyrównoważenia balansu,
b) za krótkiej sprężynie włosowej,
c) za długiej sprężynie włosowej,
d) za długiej osi balansu.

20. Koło wychwytowe wychwytu szwajcarskiego ma prawie zawsze..............zębów.

21. Przedstawione są zapisy działania mechanizmu chodzika, uzyskane
na sprawdzarce chodu ( sprawdzarka Vibrograf ). Kolejne wykresy wskazują:

Wykres 1 Wykres 2 Wykres 3

a) opóźnienie chodu, przyspieszenie chodu, prawidłowy chód ,
b) prawidłowy chód, przyspieszenie chodu , opóźnienie chodu,
c) prawidłowy chód, opóźniony chód, przyspieszony chód,
d) przyspieszenie chodu, opóźnienie chodu, prawidłowy chód.

22. Podczas sprawdzania poprawności działania wychwytu szwajcarskiego w mechanizmie
chodzika, stwierdzono:
− odpady prawidłowe i równe,
− droga stracona po stronie wejściowej za duża a po stronie wyjściowej prawidłowa.
Jaką czynność naprawczą należy wykonać, aby doprowadzić do jednakowych spoczynków.

a) należy wysunąć paletę wyjściową,
b) należy wsunąć paletę wyjściowa.

23. Rysunek przedstawia napęd chodzika wewnętrznym końcem sprężyny. Opisz działanie

podzespołu wykorzystując numerację części podaną na rysunku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………...........................................
Data.......................................................... klasa .........................................................................

Montowanie mechanizmu chodzika – 731[05].Z1.03

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące wyrazy lub udziel odpowiedzi opisowej

zadania

Odpowiedź

Punkty

1. a

2. a

3. a

4. a

5. a

6. a

7. a

8. a

a b c d

10.

…………………………………………………………………......
..........................................................................................................

11.

...............................................................................................................................
...............................................................................................................................

12.

a b c d

13. a

14.

15.

a b

16. a

17. a

18. a

19. a

20.

……………………………………………………………………
…………………………………………………………………….

21. a

22. a

23.

...........................................................................................................
..........................................................................................................

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montowanie mechanizmu
chodzika”.

Test składa się z 23 zadań, z których:
–

zadania 1 – 12 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 13 – 23 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłową odpowiedź

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 4 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie co najmniej 17 zadań , w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 20 zadań, w tym 8 z poziomu
ponadpodstawowego.

Plan testu Klucz odpowiedzi

zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia

uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowiedź

Określić przeznaczenie mechanizmu
chodzika

B P

2. Scharakteryzować działanie balansu.

Scharakteryzować regulację okresu wahań
balansu.

C P

Scharakteryzować rozwiązanie
konstrukcyjne sprężyny napędowej

C P

Scharakteryzować rozwiązanie
konstrukcyjne łożyskowania zespołu
balansu.

C P

Wymienić części składowe wychwytu
szwajcarskiego.

B P

7. Określić zadanie sprężyny napędowej. B

Określić główną przyczynę zakłóceń ruchu
balansu.

D P

Scharakteryzować rozwiązanie
konstrukcyjne szkieletu płytowego
mechanizmu chodzika.

C P Szkielet

płytowy

mechanizmu

chodzika składa się z

płyt połączonych

zwykle czterema

filarkami (słupkami).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Scharakteryzować zasadę działania

przekładni chodu.

C P

11. Wyjaśnić pojęcie rezerwa chodu.

12. Wyjaśnić działanie sprężynowego napędu

mechanizmu napędowego chodzika.

C P

13. Scharakteryzować działanie regulatora

balansowego.

C PP

14. Scharakteryzować wpływ grubości

sprężyny włosowej na okres wahań
balansu.

D PP

15. Scharakteryzować wykorzystanie

momentu bezwładności w działaniu
balansu.

D PP

16. Scharakteryzować sposób zapobiegania

wpływom zmian temperatury na okres
wahań balansu.

D PP

17. Określić główne przyczyny zakłóceń

balansu.

C PP

18. Określić wady napędu chodzika

wewnętrznym końcem sprężyny.

C PP

19. Ustalić kolejność czynności podczas

montażu mechanizmu chodzika.

C PP

20. Rozróżnić rozwiązanie konstrukcyjne

kotwicowego wychwytu szwajcarskiego.

B PP

21. Scharakteryzować proces badania

współpracy balansu z kotwicą wychwytu.

C PP

22. Scharakteryzować pracę wychwytu na

podstawie rysunku położenia kotwicy i
palety.

D PP

23. Określić przyczynę niewłaściwej pracy

wychwytu.

D PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

i wielokrotnego wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X lub wpisując prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy
błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź
prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część - poziom ponad podstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. 8 .Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Mechanizm chodzika zaliczany jest do grupy zegarków sygnalizujących:
a) tak,
b) nie.

2. Wyprowadzony z położenia równowagi ( odchylony o pewien kąt ) balans będzie się wahał
w obie strony, lecz jego wahnięcia będą:
a) coraz mniejsze, aż zupełnie ustaną,
b) będą się utrzymywać przez cały czas,
c) będą się zwiększać proporcjonalnie,
d) będą stałe.

3. Regulacja okresu wahań balansu polega na:
a) zmianie czynnej długości sprężyny włosowej (włosa),
b) zmianie materiału sprężyny,
c) zmianie materiału balansu,
d) zmianie sposobu mocowania sprężyny włosowej (włosa).

4. Obydwa końce sprężyny napędowej są zaopatrzone w:
a) zawiesie,
b) haki,
c) zawleczki,
d) zaczepy.

5. Zespół balansu ( balans zamocowany na osi ) jest łożyskowany:
a) w łożyskach mineralnych osadzonych w mostku,
b) w łożyskach mineralnych osadzonych w płycie dolnej i górnej,
c) bezpośrednio w tworach łożyskowych płycie dolnej i płycie górnej,
d) w łożyskach mineralnych osadzonych w płycie dolnej i płycie górnej,

6. Wybierz zdanie fałszywe:
Wychwyt szwajcarski składa się z:
a) koła wychwytowego i zębnik,
b) kotwica z paletami,
c) widełki i przerzutnik z palcem przerzutowym,
d) koło zapadkowe z zapadką.

7. Urządzenie zapadkowe przeciwdziała rozwinięciu się sprężyny napędowej:
a) tak,
b) nie.

8. Wybierz zdanie fałszywe:
Głównymi przyczynami zakłóceń ruchu balansu są:
a) błąd wrównoważenia balansu,
b) nierówna podziałka na kole zapadkowym.
c) opory ruchu balansu,
d) zmiany temperatury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Szkielet płytowy mechanizmu chodzika składa się z ………….. połączonych zwykle
czterema filarkami ( słupkami ).

10. Przekładnia chodu jest skonstruowana w ten sposób, że jedna z jej osi obraca się w ciągu
godziny:
a) jeden raz,
b) dwa razy,
c) sześćdziesiąt razy,
d) trzydzieści razy.

11. Czas chodu mechanizmu chodzika po jednym nakręceniu nazywa się:
a) zapas napędu,
b) rezerwa napędu,
c) rezerwa napięcia,
d) rezerwa chodu.

12. Wałek sprężyny w czasie nakręcania obraca się w przeciwnym, kierunku niż w czasie
napędzania mechanizmu:
a) tak,
b) nie.

13. W wychwycie swobodnym , balans styka się z elementami wychwytu tylko w chwili
wyzwalania i otrzymywania impulsu, a podczas pozostałej części okresu porusza się
swobodnie:
a) tak,
b) nie.

14. Największy wpływ na okres wahań balansu ma grubość sprężyny włosowej ( włosa )
a) tak,
b) nie.
15. Moment bezwładności balansu jest tym większy, im większa jest masa oraz im dalej jest
oddalona od osi obrotu,
a) tak,
b) nie.

16. Wpływ zmiany temperatury na okres wahań balansu eliminuje się przez:
a) zwiększenie długości czynnej sprężyny włosowej (włosa ),
b) zmniejszenie długości czynnej sprężyny włosowej ( włosa ),
c) zmianę wymiarów sprężyny włosowej ( włosa ),
d) zmianę materiału z którego wykonana jest sprężyna włosowa ( włos ).

17. Głównymi przyczynami zakłóceń ruchu balansu jest:
a) błędy wyrównoważenia balansu,
b) zmiana położenia mechanizmu chodzika,
c) za długa czynna długość sprężyny włosowej ( włosa ),
d) za krótka czynna długość sprężyny włosowej ( włosa ).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Wadą napędu wewnętrznym końcem sprężyny jest zanikanie momentu napędowego,
podczas nakręcania chodzika:
a) tak,
b) nie.

19. Ustal kolejność czynności podczas procesu montażu mechanizmu chodzika:
1. montaż zespołu wskazań,
2. regulacja mechanizmu chodzika
3. montaż urządzenia naciągowo-nastawczego,
4. montaż zespołu napędowego,
5. montaż zespołu balansu.

a) 1, 2, 4, 3, 5.
b) 4, 3, 1, 5, 2.
c) 4. 1, 5, 3 , 2
d) 3, 4, 5, 1, 2.

20. Wybierz zdanie fałszywe
Wychwyt kotwicowy szwajcarski stosowany jest w odmianach;
a) z kotwicą równoramienną,
b) z kotwicą spoczynkową,
c) z kotwicą nierównomierną,
d) z kotwicą pośrednią.

21. Wybierz zdanie fałszywe.
Badając współpracę balansu z kotwicą sprawdza się luzy po obu stronach osi balansu:
a) luz palca przerzutowego w widełkach,
b) luz międzyrębny,
c) luz różków widełek,
d) luz bezpiecznika.

22. Który z przedstawiony na rysunku spoczynków jest prawidłowy:

rysunek 1 rysunek 2 rysunek 3

a) rys 1 - prawidłowy, rys.2 – nieprawidłowy , rys.3 – nieprawidłowy,
b) rys 2 – prawidłowy, rys.1 – nieprawidłowy, rys.3 – nieprawidłowy,
c) rys 3 – prawidłowy, rys.1 – nieprawidłowy, rys.2 – nieprawidłowy,
d) rys.1 – nieprawidłowy, rys.2 – nieprawidłowy, rys.3 – nieprawidłowy.

23. Przyczyną niewłaściwego , ale jednakowego spoczynku jest wadliwie ustawienie palet.
a) tak,
b) nie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Montowanie mechanizmu chodzika – 731[05].Z1.03

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące wyrazy lub udziel odpowiedzi opisowej

zadania

Odpowiedź

Punkty

1 a

4 a b

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

a b c d

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Adler K. : Poradnik zegarmistrza . WPLiS. Warszawa. 1965
2. Bartnik St.: Technologia mechanizmów zegarowych. Mechanizmy. WSiP, Warszawa,

1986

3. Bartnik St., Podwapiński W.: Zegarmistrzostwo, WSiP, Warszawa, 1992
4. Bartnik St., Podwapiński W.: Zegary, zegarki specjalne, ISBN, Warszawa, 1993
5. Bartnik St., Podwapiński W.: Technologia mechanizmów zegarowych. Montaż,

konserwacja i naprawa, WSiP, Warszawa,1986

6. Głęboki Z.: Zegarmistrzowie warszawscy XIX w. PWN, Warszawa, 1992
7. Mrugalski Z.: Mechanizmy zegarowe, WNT, Warszawa, 1972
8. Mac S., Lwowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik dla szkół

zasadniczych. WSiP, Warszawa, 1999

9. Podwapiński W.: Zegarmistrzostwo. Zegary i zegarki. Tom 6. Wpis Warszawa, 1973
10. Podwapiński W.: Zegarmistrzostwo. Technologia warsztatowa. Tom 7, WPLiS,

Warszawa ,1962

11. 11.Podwapiński W.: Zegarmistrzostwo. Elektryczne zegary pojedyncze. Tom 9. Libra,

Warszawa, 1973

12. 12.Praca zbiorowa: Zegarmistrzostwo. Niepokalanów, 1956.
13. Solis H. Lenart T.: Technologia i eksploatacja maszyn. WSiP, Warszawa, 1994
14. 14.Tryliński Wł.: Zegary i zegarki. Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 1960
15. 15.Tryliński Wł.: Drobne mechanizmy i przyrządy precyzyjne, WNT, Warszawa, 1961
16. Zegarmistrzostwo. Ilustrowany słownik zegarmistrzowski, PWN, Warszawa, 1990