ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘBIORSTWA
NA RYNEK (PROMOCJA)
1.
ISTOTA i CELE PROMOCJI
2.
KOMUNIKACJA MARKETINGOWA
3.
INSTRUMENTY PROMOCJI
4.
PROPAGANDA GOSPODARCZA
5.
REKLAMA
6.
PUBLIC RELATIONS (PROPAGANDA MARKETINGOWA)
7. SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA
8.
SALES PROMOTION (PROMOCJA SPRZEDAŻY)
2
1. ISTOTA i CELE PROMOCJI
Pod pojęciem promocji
należy rozumieć zespół środków, za
pomocą których przedsiębiorstwo komunikuje się z rynkiem, czyli
przekazuje mu informacje o swojej działalności lub konkretnych
produktach czy usługach. Są to zatem różne środki taktyczne i stra-
tegiczne, mające na celu bezpośrednie i pośrednie umacnianie na
rynku pozycji przedsiębiorstwa i oferowanych przez niego produktów
oraz aktywizację ich sprzedaży.
3
Podstawowe cele promocji to:
1) doprowadzenie do jak najbardziej przychylnego nastawienia od-
biorców do wytwarzanych przez przedsiębiorstwo produktów, do
ich marki,
2) dostarczanie potencjalnym nabywcom rzetelnych informacji doty-
czących zarówno możliwości produkcyjnych, jak i warunków za-
spakajania ich potrzeb,
3) ukierunkowanie popytu na produkcję i podaż przedsiębiorstwa,
4) kreowanie nowego popytu przez informowanie przyszłych odbior-
ców o uruchamianej już produkcji lub o pojawieniu się nowej
produkcji w niedalekiej przyszłości,
5) dostosowywanie popytu istniejącego w danym segmencie rynku do
celów i interesów przedsiębiorstwa,
4
6) zabieganie o stworzenie, utrzymanie i stałe powiększanie grupy
odbiorców nastawionych na zakup produktów wytwarzanych
przez przedsiębiorstwo, tj. tworzenie i rozwój grup konsumentów
lojalnych wobec produkcji przedsiębiorstwa.
Oddziaływanie przedsiębiorstwa na rynek odbywa si ę poprzez:
– propagandę gospodarczą,
– reklamę,
– public
relations,
– sprzedaż bezpośrednią,
– promocję sprzedaży.
5
2.
KOMUNIKACJA MARKETINGOWA
KOMUNIKACJA
MARKETINGOWA NIEMARKETINGOWA
(PROMOCYJNA) NP. MIĘDZYLUDZKA,
TRANSPORTOWA
WIZUALNA DŹWIĘKOWA
AUDIOWIZUALNA
OSOBISTA ELEKTRONICZNA
MASOWEJ EKSPOZYCJI
Rodzaje komunikacji.
6
Model komunikacji Arystotelesa
Elementy modelu komunikacji.
Źródło: Ph. Kotler „Marketing. Analiza, planowanie,
wdrażanie i kontrola”, Warszawa 1994.
M
M
M
Ó
Ó
Ó
W
W
W
C
C
C
A
A
A
I
I
I
N
N
N
F
F
F
O
O
O
R
R
R
M
M
M
A
A
A
C
C
C
J
J
J
A
A
A
S
S
S
Ł
Ł
Ł
U
U
U
C
C
C
H
H
H
A
A
A
C
C
C
Z
Z
Z
E
E
E
7
Model komunikacji H. Laswella.
Źródło: B. Żurawik, W. Żurawik „ Zarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie”.
Komunikowanie
Agencja
marketingowa
Marketing
Wysyłający
(źródło)
Dekodowanie
Trans for-
macja
Kodowanie
przesłania
Działanie
Zak łócenia
Sprzężenie zwrotne
Reklamujący
Agencja
reklamowa
Media
Kon su ment
Konsument
Koncepcja
produktu.
Identyfikacja
docelowego
s egmentu
rynku.
Przetłumaczenie
koncepcji na
formę
komu nikacji
marketingowej
Przekazanie
przesłania
docelo wemu
segmentowi
rynku
Ocena
świadomości
konsumenta oraz
jego stosunku do
przesłania
Ocena wpływu
przesłania na
sprzedaż
8
Marketingowy model komunikacyjny „jeden do wielu” (one-to-many) stosowany w tradycyjnych mediach.
Źródło: Janusz Wielki „ Elektroniczny marketing poprzez Internet”.
Marketingowy model komunikacyjny „jeden do jeden” (one- to- one) stosowany w mediach interaktyw-
nych
Źródło: Janusz Wielki „ Elektroniczny marketing poprzez Internet”.
9
Marketingowy model komunikacyjny „wielu do wielu” (many-to-many) stosowany w
mediach interaktywnych.
Źródło: Janusz Wielki „ Elektroniczny marketing poprzez Internet”.
10
Zdaniem Philipa Kotlera najważniejszymi etapami budowy skutecznej komunika-
cji przez nadawcę marketingowego jest:
zidentyfikować docelowe audytorium (publiczność),
określić cele procesu komunikacji,
zaprojektować przekaz,
wybrać kanały procesu komunikacji,
ustalić całkowity budżet promocji,
zdecydować się na określony promotion-mix,
zmierzyć rezultaty promocji,
zarządzać i koordynować całościowym procesem komunikacji marketingowej
1
1 Philip Kotler "Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola", Warszawa 1994.
11
Modele oddziaływania promocji
C e l e
p r o m o c j i
E l e m e n t y
p o s t a w y
k o n s u m e n t ó w
E fek ty od d zi a ły w a n i a p r o m o c y j n e g o
A I D A
m o d e l
L a v i d g e ’ a –
S t e i n e r a
D A G M A R
I n f o r m o w a n i e p o z n a w c z y
z w r ó c e n i e u w a g i
↓
z a i n t e r e s o w a n i e
ś w i a d o m o ś ć
↓
w i e d z a
↓
n i e ś w i a d o m o ś ć
↓
ś w i a d o m o ś ć
↓
z r o z u m i e n i e
P e r s w a d o w a n i e e m o c j o n a l n y
↓
p r a g n i e n i e
p o s i a d a n i a
u p o d o b a n i e
↓
p r e f e r o w a n i e
↓
↓
p r z e k o n a n i e
P r z y p o m i n a n i e d z i a ł a n i a
↓
d z i a ł a n i e
p r z e k o n a n i e
↓
z a k u p y
↓
d z i a ł a n i e
Źródło: Garbarski L. i inni, „Marketing. Punkt zwrotny nowoczesnej firmy”
12
Model
A
ttention
I
nterest
D
esire
A
ction
Ź r ó d ł o : Z a j d e l D . , p r a c a m a g i s t e r s k a , 2 0 0 4
A
ttention (nagłówek i
logo – element zwraca-
jący uwagę)
I
nterest (treść reklamy –
element wywołujący za-
interesowanie)
D
esire (ilustracja –
element wywołujący
chęć posiadania)
A
ction (dane teleadre-
sowe –element nawołu-
jący do działania)
13
3.
INSTRUMENTY PROMOCJI
14
Wszystkie formy oddziaływania na rynek tworzą nierozerwalną ca-
łość i są elementami spójnymi, tzn. każda z tych form zależy od pozo-
stałych pięciu, zaś wszystkie w całości stanowią pewien logiczny ciąg
czynności, z których każda następna jest budowana na poprzedniej i
zarazem jest uzupełnieniem i rozwinięciem działań podjętych wcze-
śniej na rynku. W całości tworzą one zespół środków, określanych
mianem
promocji (Mix promocyjny, promotion– mix)
15
Stosowanie promocji jest niezbędne, gdyż bez posługiwania się przez
przedsiębiorstwo konkretnymi technikami i sposobami informowania
potencjalnych nabywców o posiadanych produktach i ich cechach nie
może ono skutecznie kierować rynkiem.
W praktyce promocja obejmuje różne sposoby aktywizacji sprzedaży,
przy czym środki wykorzystywane w prowadzeniu promocji mogą być
nastawione:
– na popieranie danego produktu (promocja produktu),
– na umacnianie pozycji przedsiębiorstwa na rynku (promocja fir-
my).
16
17
Promocja produktu
wykorzystuje przede wszystkim argumenty
związane z towarem (usługą) i jego zaletami.
Promocja produktu opiera się o:
a) konkretne informacje o cechach towaru,
b) tworzenie rodzin towarów sprzedawanych pod tą samą marką,
c) techniki luk– podkreślanie słabych cech w towarach innych
firm
18
Promocja firmy
z a kła d a , ż e nabywca podejmuje decyzje zakupu
kieruj ąc s i ę zaufaniem do producenta.
Tworzy się IMAGE firmy, na który sk ł a d a s ię:
– nazwa firmy,
– znak graficzny (logo),
– liternictwo stos owa n e w nazwie firmy ,
– wizytówki,
– papiery firmowe,
– broszury i druki reklamowe,
– oznakowanie środków transportowych,
– biuro firmy, jego wygląd i wyposażenie,
– wyglą d personelu oraz formy kontaktowania się z k l ienta m i,
– itp.
19
4. Propaganda gospodarcza
– jest to działalność mająca na celu przychylne ustosunkowanie się
odbiorcy - konsumenta do danego producenta i jego produktu. Dzia-
łalność ta ma na celu ustanowienie i utrwalenie, ewentualnie również
zmianę opinii konsumentów o produkcie.
Propaganda gospodarcza stanowi bezosobową formę stymulacji popy-
tu, przyczynia się do jego zwiększania, stosując promocję różnych
produktów, znaków towarowych, usług, czy nawet całej działalności
przedsiębiorstwa. Do najbardziej skutecznych form stosowania przez
przedsiębiorstwo propagandy gospodarczej zaliczyć należy:
– organizowanie wystaw gospodarczych, targów
20
– zamieszczanie informacji handlowych w prasie, względnie w in-
nych środkach masowego przekazu,
– drukowanie i rozsyłanie biuletynów, katalogów, prospektów
– zapraszanie do przedsiębiorstwa dziennikarzy, organizatorów
produkcji, menedżerów, przedstawicieli innych przedsiębiorstw w
celu prezentacji osiągnięć przedsiębiorstwa,
– organizowanie dni otwartych przedsiębiorstwa,
– uczestnictwo przedstawicieli przedsiębiorstwa w konferencjach
naukowych, sympozjach i zjazdach naukowych.
21
5. Reklama
– jest
jedną z podstawowych form promocji i oddziaływania na ry-
nek, ma ona charakter masowy.
Przez reklamę rozumiemy każdą płatną formę masowego i nieosobo-
wego przedstawiania i popierania produktów, usług lub idei przez
określonego nadawcę.
22
Funkcje i rodzaje reklamy
Reklama może spełniać następujące podstawowe funkcje:
– informacyjną tj. ma informować o znajdującym się już na rynku
towarze lub o towarze mającym się znaleźć w niedalekiej przy-
szłości, o jego przeznaczeniu, parametrach techniczno
-
użytkowych, cechach i zaletach,
– nakłaniającą, tzn. ma ona na celu przekonać konsumentów o ko-
nieczności nabycia reklamowanego towaru,
– wyróżniać reklamowany produkt wśród towarów konkurencyj-
nych,
23
– identyfikującą produkt z danym producentem, poprzez podkre-
ślanie tych cech i wartości użytkowych towaru, które są zapew-
niane konsumentowi przez znak towarowy producenta,
– edukacyjną, tzn. ma ona przekazywać wiadomości nie tylko o re-
klamowanym produkcie, ale również o producencie, strukturze
jego produkcji, o jego rozwoju, itp.
KRYT
ERIA PODZIA
Ł
U
Rodzaje reklam
y
Funkcje r
e
klamy
Reklama informuj
ąca (pi
o
nier-
ska),
Reklama n
ak
łaniaj
ąca (k
o
n
ku-
renc
yjna),
Reklama pr
zy
pominaj
ąca
(utr
w
alaj
ąca
).
Pomiot reklamy
Reklama k
o
nsumenc
ka,
Reklama d
etaliczna,
Reklama h
andlo
w
a.
Przedmio
t reklamy
Reklama pr
o
duktu,
Reklama firmy
.
Sposób fi
nanso
w
a
n
ia
Reklama ind
yw
idualna,
Reklama w
spólna.
Formy
reklamy
Reklama tele
w
izy
jna,
Reklama r
ad
io
w
a,
Reklama pr
as
o
w
a,
Reklama ze
w
n
ętrz
n
a,
Reklama w
In
tern
ecie,
Reklama w
k
inie,
Reklama tele
fonic
zna,
Reklama po
czto
w
a,
Galanteria reklamo
w
a itp.
Metody
oddzia
ływ
a
n
ia
Reklama w
iz
u
alna,
Reklama a
ku
st
yczna,
Reklama a
u
dio
w
iz
ualn
a.
Spec
y
fika bran
ż
ow
a
Reklama pr
zemy
s
łow
a,
Reklama finanso
w
a,
Reklama r
ek
rutacy
jna.
25
MEDI
A REKLA
M
Y
Te
le
fon s
ta
-
c
jona
rny
Radio
Inne
Kino
L
isty
r
ekl
a-
mo
w
e
Internet
Wy
s
ta
w
y
,
targi
Rekla
m
a
ze
w
n
ę
trzna
Pras
a
Te
le
w
izja
G
Ł
Ó
W
NE (ATL)
WSPOMAGAJ
Ą
CE (BT
L
)
Wy
da
w
n
ic
tw
a
rekla
m
o
w
e
Te
le
fon m
o
-
bilny
Gala
nteria
rekla
m
o
w
a
(materi
a
ły
POS
)
Ś
rodki reklamy (no
śniki
rekla
my)
ETAPY TWORZENIA KAMPANII REKLAMOWEJ (6M REKLAMY)
27
1M Cele reklamy w zależności od spełnianych funkcji
Funkcje Cele
Informowanie
informowanie rynku o nowych produktach,
sugerowanie nowych zastosowań produktu,
informowanie rynku o zmianie ceny,
wyjaśnianie, jak działa produkt,
opisywanie świadczonych usług,
poprawianie „fałszywych wyobrażeń o produkcie”,
redukowanie obaw konsumenta,
budowanie image przedsiębiorstwa.
Nakłanianie
budowanie świadomości marki,
zmiana postrzegania przez konsumenta atrybutów pro-
duktu,
nakłanianie konsumenta do złożenia zamówienia telefo-
nicznego,
zachęcanie do zmiany marki na swoją,
nakłaniania konsumenta, aby dokonał zakupu natych-
miast.
Przypominanie
przypominanie konsumentom o tym, że produkt może
być potrzebny w najbliższej przyszłości,
przypominanie o istnieniu produktu poza sezonem,
przypominanie im gdzie dany produkt mogą nabyć.
28
2M– adresaci reklamy
3M– budżet reklamy
Czas
Wydatki na reklam
ę
Faza I
Faza II
Faza III
Faza IV
29
6.
Public relations
– są to planowe i ciąg łe wysi łki mające na celu ustanowienie i
utrzymanie wzajemnego zrozumienia międ z y d a ną organizacj ą
(przedsi ębiorstwem) a społe c z eństwem. Stosowanie public relation s
ma sens jednak jedynie wtedy, gdy produkt i jego marka s ą ju ż d o -
brze znane konsumentowi i ma on o nich wyrobioną opinię . Opini ę tę
należ y stale podtrzymywa ć poprzez podejmowanie wysiłków mają -
cych na celu cią głe przystosowanie towaru do zmieniając y c h s ię po-
trzeb i wymagań konsumentów, a nawet poprzez infor mowa nie ic h, w
jaki sposób jest to realizowane. Dzia ła n ia i dące w tym kierunku
zmierzają przede wszystkim do stworzenia atmosfery przychylno śc i i
zaufania wobec producentów i ich produktów, przekonanie odbiorcy,
że dostawcy zale ży na jak najlepszym zaspokojeniu jego potrzeb,
gustów i wymogów.
30
Public relations, oznaczając stosunki przedsi ębiorstwa z otocze -
niem, a zwłaszcza jego kontakty z dostawcami, administracj ą gospo-
darcz ą oraz z nabywcami produktów, mają za zadanie wyrobienie mu
jak najlepszej opinii wśród potencjalnych klientów i konsumentów, a
także w s p ołe c z eństwie w szerokim tego s ł owa znaczeniu.
Do podstawowych czynności określających dzia ła l n ość public rela-
tions zalicza się :
– zabieganie o stworzenie dobrego wra żenia u potencjalnego klienta
i odbiorcy przy pierwszym spotkaniu się jego z przedsię bior-
stwem,
– podejmowanie wysi łków w celu utrzymania wyrobionej u klienta
dobrej opinii o przedsiębi or stwie,
– dbanie o dotrzymanie terminów dostaw sprzedawanych produktów,
terminów odpowiadania na korespondencję , przestrzeganie
31
wszelkich terminów zwi ązanych z funkcjonowaniem przedsię bior-
stwa,
– przywiązywanie duż ej uwagi do odpowiedniego poziomu zatrud-
nionych w przedsiębiorstwie pracowników, nie tylko pod wzglę-
dem poziomu ich wiedzy fachowej i inteligencji, ale również umie-
jętno ści wspó łż ycia i stopnia obycia towarzyskiego,
– dbanie o dobre stosunki międzyludzkie w przedsię biorstwie,
– przywiązywanie duż ej wagi do stanu i wyglą du przedsi ębiorstwa.
– stałe zabie ganie o za dowolenie klienta i odbiorc y,
– podejmowanie dzia ła ń m a jących na celu przekonanie klientów o
duż ych mo żliwościach przedsię biorstwa i dobrych perspektywach
jego dalszego rozwoju.
32
33
7. Sprzedaż bezpośrednia
– ma za zadanie nawiązanie osobistego kontaktu między sprzedają-
cym lub jego przedstawicielem a kupują cym oraz zapewnienie dwu-
kierunkowego przekazywania informacji mię dzy tymi podmiotami
rynku. Mimo rozwoju no woczesnych form sprzedaży (samoobs ł uga,
sprzedaż telefoniczna) znaczenie sprzeda ży ro śnie. Jest to konse-
kwencja pojawienia się na rynku wielu nowych produktów.
34
35
8.
Sales promotion
(promocja sprzedaży )
– jest to kompleks środków stosowanych w ce lu popierania sprze-
daży i z a c hęcania klientów do zakupu towarów. Podstawowym celem
sales promotion jest dzia łanie w kierunku zwiększania stopnia
skł onności nabywców do zakupu konkre tnego towaru. Ta forma pro -
mocji jest stosowana gł ównie w odniesieniu do towarów konsump-
cyjnych i jest wykorzystywan a zarówno w procesie oddzia ły w a n ia n a
finalnego odbiorcę, jak równie ż na pośrednie ogniwa sprzedaży .
36
Promocja sprzedaży m oże b yć nakierowana na:
– konsumenta (consumer promotion),
– wł asny personel sprzedaż owy (staff promotion),
– na agentów i pośredników (dealer promot ion, merchandising).
37
38
39