Przebieg wykładu z osobowości

21. grudzień

2006

P

RZEBIEG

WYKŁĄDU

Alfred Adler
Luty 1980-maj1938

trudne dzieciństwo
studia medyczne 1895

Został okulistą, bo było to jego indywidualne dążenie do przezwyciężenia.
1920 – kierownik uniwersyteckiej kliniki psychiatrycznej w Wiedniu, zakłada sieć poradni
wychowawczo-klinicznych dla dizeci
1934 – emigracja do USA

filozofia: Nietzsche – wola mocy, Vaihinger – fikcjonalizm, marksizm, Lebensfilosofie
teoria ewolucji: Darwin, Lemarck
genetyka: prawa Mendla
Monizm materialistyczny

–

życie jest ruchem materii

–

człowiek jedną z form materialnego życia we Wszechświecie

ewolucjonizm
finalizm:

–

życie to ruch celowy, zmierzający do czegoś

–

celowość przeciwstawiona przyczynowości

Cel jest indywidualny i dlatego ludzie są niepowtarzalny. Indywidualność nazywa Adler stylem
życia.

Ludzie są niepowtarzalni – charakter, styl życia, kształtowany przez:

–

konstytucję fizyczną osoby

–

jej doświadczenie: codziennie doświadczane środowisko fizyczne, duchowe, a także
doświadczenia wyjątkowe, niepowszednie

epistemologia: mniemania

Podlegamy wpływowi nie faktów, lecz naszego sądu o nich...

Minderwertigkeitsgefuhl – poczucie niepełnowartościowości (słabszy niż wymaga tego sytuacja)
dążenie do przezwyciężenia/kompensacja (
poczucie wspólnoty/uczucie społeczne.

Życie to czynne przystosowanie, przezwyciężanie oporu, jaki stawia środowisko w procesie
rozwoju organizmu
Przezwyciężamy:

–

własne ograniczenia

–

warunki ekonomiczne i społeczne

–

trudności życiowe

Strona 1 z 4

Przebieg wykładu z osobowości

21. grudzień

2006

–

subiektywnie spostrzegane ograniczenia

Świat jest naszą konstrukcją.

Dążenie do przezwyciężenia – nie jest popędem, przynajmniej nie u człowieka
nie zmierza do stanu równowagi, do redukcji napięcia
angażuje świadomość i wolę

Świadomość braków jest warunkiem rozwoju/ dążenia do doskonałości

Poczucie niepełnowartościowości
Bierze się z doświadczenia rozdźwięku między zamiarem a wykonaniem, pragnieniem a realizacją.
Jest właściwe ludzkiej naturze, jest prawem ogólnym
Na stopień p.n. Wpływa:

–

upośledzenie lub słabość fizyczna

–

wychowanie

–

kolejność urodzenia

–

szkoła, system kształcenia

–

płeć

–

warunki społecznei ekonomiczne

Adler: być człowiekiem to mieć poczucie własnej mniejszej wartości.

Męski protest – protest kobiet przeciwko ich rolą i ograniczeniom związanym z ich płcią.
Pozorna uległość poddania się roli.
Wymyślanie sobie sposobów manipulacji przez kobiety.

„Człowiek nie zawsze zwycięża, ale zawsze przezwycięża”

Poczucie wspólnoty
Cel życia:

–

poczucie wspólnoty

–

inteligencja prywatna

dążenie do wspólnoty jest ogólnym prawem życia.
U człowieka istnieje bardzo silny pęd do wspólnoty, który ukierunkowuje dążenie do
przezwyciężenia tak, aby korzyść była wspólna
wspólnota > społeczeństwo, środowisko społeczne.

Wspólnota to więcej niż społeczeństwo – obejmuje to przeszłe i przyszłe pokolenia, ludzkość w
ogóle.

„Podstawowy dynamizm psychiki ludzkiej to konflikt dwóch tendencji: poczucia
niepełnowartościowości i dążenia do przezwyciężenia, konflikt łagodzony przez poczucie
wspólnoty.

Postulaty pedagogiczne:
Wychowanie dostosowane do :
praw życia

Strona 2 z 4

Przebieg wykładu z osobowości

21. grudzień

2006

indywidualnego stylu życia
bez autorytetów – dziecko potrzebuje współczłowieka
poznanie stulu życia ucznia – wnioskowanie z zachowania + przez analogię do własnych stanów
psychicznych.
Przyzwolenie na swobodną ekspresję

Wychowanie to:
usunięcie odchyleń, jakim uległ stul życia jednostki
wytyczenie linii postępowania, zgodnej z celem życia
wzbudzanie odwagi – max.wsparcia i max.wymagań

Krytyka koncepcji Adlera (psychologii indywidualnej)

słaba metodologicznie: mało usystematyzowana, słabo zdefiniowane pojęcia
czy to psychologia, czy system pedagogiczny?
Bardzo inspirująca: propozycja podejścia idiogragicznego, holistycznego; wiara w twórcze
możliwości człowieka, optymizm.
Adler stworzył podwaliny pod personologię, psychologię humanistyczną i egzystencjalną, a nawet
Gestalt.

Neopsychoanaliza
Kontynuacja klasycznego freudyzmu (przynajmniej w deklaracjach)
przedstawiciele:
E.H. Erikson
E.Fromm
K.Horney
H.S. Sullivan
M.Klein

Wspóln dla koncepcji neopsychoanalitycznych
Pochwała Freuda, ostrożna krytyka freudyzmu, określenie jesto stanu w kategoriach kryzysu
aprobata podstaw psychoanalizy
dynamiczne ujęcie życia psychicznego
przekonanie o doniosłej roli doświadczeń wczesnodziecięcych
uwaga: hipoteza nieświadomego życia psychicznego nie jest tu konieczna!

Kryzys psychoanalizy:
Odpowiedzialni są psychoanalitycy: lojalni, płytcy, biurokraci psychoanalizy (Fromm),
zanik ducha rewolucyjnego, zaprzedanie się prawom rynku.
Konieczność reformy: zawęzić zakres twierdzeń Freuda, rozszerzyć zakres psychoanalizy.

E.Fromm:
Psychoanaliza była pierwtnie teorią rewolucyjną, wyzwalającą, radykalną właśnie. Z wolna traciła
jednak ten charakter, popadła...

Postulaty:
Psychoanaliza powinna z psychopatologii przekształcić się w psychologię ogólną.

Strona 3 z 4

Przebieg wykładu z osobowości

21. grudzień

2006

Teoria represjonowanej seksualności w teorię represjonowanej psychiki, zniewolenia umysłu
Cel: wyzwolenie seksualne -> w cel: wyzwolenie człowieka przez rozszerzenie świadomości
Należy się zająć bardziej ego niż id i superego; podkreślić wolność i twórczy rozwój człowieka
należy zrezygnować z wizji psychiki jako układu izolowanego
wprowadzić interakcje społeczne

Gdzie jest osobowość?
Metawzór – najszerszy poziom opisu i wyjaśniania – najbardziej ogólny wzór na zachowanie -
„klimat” całości funkcjonowania człowieka
trzeba go tu szukać w wątkach społecznych, kulturowych, interpersonalnych.
Wyznaczają nowe ujęcia genezy, struktury, dynamiki, rozwoju osobowości.

Strona 4 z 4