2

1. Wstęp teoretyczny

Biologiczne oczyszczanie ścieków polega na intensyfikacji procesów naturalnie występujących w

przyrodzie. Jest to rozkład i utlenianie związków organicznych zawartych w ściekach do związków
nieorganicznych, przy udziale mikroorganizmów, które w wyniku tego procesu uzyskują niezbędną do
życia energię. Część związków (organicznych i nieorganicznych) jest przyswajana przez drobnoustroje
i wykorzystywana w biosyntezie nowych komórek. Niektóre substancje oporne na biochemiczny
rozkład, nie są utleniane i obok metabolitów trafiają wraz z oczyszczonymi ściekami do odbiornika.

W przypadku metody osadu czynnego, zanieczyszczenia zawarte w ściekach ulegają sorpcji na

kłaczkach osadu, a następnie mineralizacji w wyniku procesów metabolicznych drobnoustrojów.

Charakterystyką osadu czynnego jest zdolność tworzenia kłaczków, które stanowią podstawową

jednostkę strukturalną osadu. Kłaczki mają rozwiniętą powierzchnię i wymiary 50-300µm.
Zbudowane są z żywych komórek drobnoustrojów (głównie bakterii i pierwotniaków). Oraz substancji
organicznych i nieorganicznych.

2. Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest ocena osadu czynnego na podstawie analizy mikroskopowej i

makroskopowej. Zakres ćwiczenia obejmuje:

- obserwacje makroskopowe czterech próbek osadów różniących się składem chemicznym

dopływających ścieków.

- dokonanie oceny badanych osadów

- określenie wpływu czynników abiotycznych na kształtowanie biocenozy osadu czynnego na

podstawie uzyskanych wyników

- obserwacje preparatów przyżyciowych osadu czynnego

- określenie grup organizmów

- ocenę biocenozy osadu czynnego

3. Opis przebiegu wykonywania badań

Pobrano próbkę osadu czynnego z komory napowietrzania i dokładnie wymieszano, a następnie

sporządzono preparat. Na szkiełko naniesiono próbkę osadu, przykryto szkiełkiem nakrywkowym i
przeprowadzono pod mikroskopem obserwacje kształtu oraz struktury kłaczków. Analizę
przeprowadzono dla czterech różnych osadów miejski, przemysłowy, węglowodanowy i o kwaśnym
odczynie).

W analizie makrobiologicznej pobrano próbki osadu dla czterech różnych typów ścieków tak jak

w przypadku analizy mikroskopowej. Przelano po 100 ml do cylindrów pomiarowych i pozostawiono
na 30 minut w celu sedymentacji. Następnie określono barwę osadu , stopień mętności cieczy nad
osadem raz objętość osadu po 30 minutach sedymentacji w przeliczeniu na 1dm

3

próbki.

3

4. Obliczenia

Indeks objętościowy IO [cm

3

/g] jest to parametr charakteryzujący właściwości sedymentacyjne

osadu. Wykazuje jaką objętość ( w cm

3

) zajmuje 1g suchej masy osadu po 30 minutach sedymentacji.

IO = V

30

/S

Gdzie:

- V

30

- objętość osadu czynnego po 30 minutach sedymentacji w przeliczeniu na

1 dm

3

osadu [cm

3

/dm

3

]

- S – stężenie zawiesin osadu czynnego w komorze [g s.m./dm

3

]

a) Osad ‘’miejski’’

V

30

= 30cm

3

/100ml = 300cm

3

/dm

3

S = 3,3 g/dm

3

IO = 300/3,3 = 90,9 cm

3

/ g

b) Osad ‘’przemysłowy’’

V

30

= 25cm

3

/100ml = 250cm

3

/dm

3

S = 2,8 g/dm

3

IO = 250/2,8 = 89,28 cm

3

/ g

c) Osad ‘’węglowodanowy’’

V

30

= 39cm

3

/100ml = 390cm

3

/dm

3

S = 4,8 g/dm

3

IO = 390/4,8 = 81,25 cm

3

/ g

d) Osad ‘’kwaśny’’

V

30

= 25cm

3

/100ml = 250cm

3

/dm

3

S = 0,8 g/dm

3

IO = 250/0,8 = 312,5 cm

3

/ g

5. Wyniki

4

6. Wnioski

Analizując wyniki możemy zauważyć, że osad miejski jest osadem stabilnym, charakteryzuje się

dużą liczebnością i różnorodnością mikroorganizmów. Klarowność cieczy nad osadem świadczy o
prawidłowej pracy osadu. Kłaczki osadu są duże, zbite i regularne. Indeks objętościowy świadczy o
prawidłowej zdolności do sedymentacji. Praca układu jest stabilna, a stopień usuwania
zanieczyszczeń na wysokim poziomie.

W osadzie przemysłowym różnorodność i liczebność mikroorganizmów jest o wiele mniejsza niż w

osadzie miejskim. Pojawiają się wiciowce co wskazuje, że kłaczki nie są jeszcze prawidłowo
ukształtowane. Ich obecność w zaawansowanym osadzie może świadczyć o problemie
technologicznym procesu oczyszczania ścieków. Ciecz nad osadem klarowna. Kłaczki osadu są
drobne, luźne i nieregularne. Osad sedymentuje prawidłowo ponieważ indeks objętościowy osadu
kształtuje się w normie .

W osadzie węglowodanowym występuje spora liczba drożdży i strzępków grzybów. Może to

świadczyć o niedoborze azotu i fosforu w stosunku do ilości węgla. Ciecz nad osadem była
zdecydowanie mętna. Kłaczki uległy znacznej dezintegracji – prawie nie występowały. Na podstawie
obliczonego indeksu objętościowego można stwierdzić, iż osad ten sedymentuje prawidłowo.

W osadzie kwaśnym stwierdzono występowanie dużej ilości grzybów i są to jedyne organizmy

występujące w tym osadzie. Jest to spowodowane kwaśnym odczynem, który uniemożliwia rozwój
innych organizmów. Ciecz nad osadem była zdecydowanie mętna. Brak kłaczków. Indeks
objętościowy tego osadu jest najwyższy i znacznie przekracza wartość dopuszczalną, co świadczy o
pęcznieniu osadu

Na podstawie powyższych wniosków można stwierdzić, iż osadem o najlepszej jakości jest osad

miejski oczyszczający ścieki konwencjonalne, natomiast najgorszy osad kwaśny oczyszczający ścieki
kwaśne.