PROCESY EOLICZNE Sedymentologia 2015 – J. Rotnicka

Porównanie fizycznych właściwości wody i powietrza (Leeder 1999)

Powietrze

Woda

Gęstość [kg/m

3

]

Stosunek gęstości kwarcu do cieczy rzeczywistej

Siła wyporności na jednostkę objętości

Lepkość [N s/m

2

]

Prędkość opadania Stokesa
dla ziarna o



1 mm [m/s]

Naprężenie ścinające



0

[N/m

2

]

Krytyczna prędkość ścinająca (v



) potrzebna do poruszenia

ziaren o



0,5 mm [m/s]

1,3

2039

12,8

1,78 * 10

-5

~ 8

~ 0,088

(dla wiatru o v



6 m/s,

ok. 1 m nad powierzchnią

terenu, v



= 0,26 m/s)

0,35

1000

2,65

9810

1,00 * 10

-3

~ 0,15

~ 68

(dla podobnej

pręd-kości

ścinającej v



)

0,02

Prędkości potrzebne do zainicjowania i podtrzymania saltacji eolicznej (Bagnold, 1941)

Stadia rozwoju wydmy (Kocurek, 1992)

Piaszczyste riplemarki eoliczne:

 asymetryczne
 grzbiety proste, częsta bifurkacja
 średnica ziaren: 0,15-1mm (moda: 0,2-0,45 mm)
 H: 0,5-1cm
 rozstęp L: 2,5-25 cm
 wysoki (!) L/H: 10-70 i więcej L >> H

Riplemarki piaszczysto-żwirowe:

 symetryczne (lekko asymetryczny grzbiet)
 grzbiety nieregularne, często barchaniodalne
 frakcja: 1- 4 mm
 L: 0,25-20 m
 H: 2,5-60 cm
 L/H: 12-20 (bardziej strome niż piaszczyste)

Wydmy

 frakcja: 0,2-1 mm
 L: 25-250 m
 H < 150m

Draa

 frakcja 0,2-0,6 mm
 H < 400 m
 pokryte drugorzędnymi formami: wydmami, riplemarkami

Riplemarki adhezyjne

 grzbiety silnie asymetryczne: stok dowietrzny b. stromy niż zawietrzny !!
 grzbiety nadbudowywane przeciwnie do kierunku wiania wiatru !!!
 grzbiety nieregularne, ale ustawione



do kierunku wiatru

 rozstęp L: 1-20 mm i i więcej
 wysokość H: kilka mm – kilka cm