1

OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (5pkt. ECTS)

WYKŁAD 1

05.10.2011r.

prof. nzw. dr hab. inż. Andrzej Kulig (konsultacje: środa 15.00 – 17.00)

dr inż. Katarzyna Kaczyńska

dr inż. Agnieszka Pusz



Ustawa OOŚ ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r Nr 25. Poz.

150)



Florkiewicz E, Tyszecki A. „Postępowanie w sprawie OOŚ przy podejmowaniu decyzji

administracyjnych



Kowalczyk R „Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko w składach sektorowych.



Kowalczyk R „Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko do planów zagospodarowania

przestrzennego.

Projekt – dokładny adres oraz data dostępu

Geneza i podstawy teoretyczne OOŚ

Genezy koncepcji ocen środowiskowych jako instrumentu ochrony środowiska, zwłaszcza w procesie

inwestycyjnym, należy szukać w doświadczeniach stanów zjednoczonych z lat ’60 ubiegłego stulecia, kiedy
rozwojowi przemysłu towarzyszyła intensywna degradacja środowiska

Współczesne problemy ochrony środowiska to m.in.:

1) Zmiany klimatyczne
2) Zanieczyszczenie wód, w tym mórz i oceanów
3) Zakwaszenie środowiska
4) Degradacja (w tym zanieczyszczenie) gleb i gruntów
5) Zanik bioróżnorodności (stąd

Natura 2000

)

Przykład i problem bioróżnorodności

Różnorodność biologiczna jest to zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów na ziemi w

ekosystemach lądowych, śródlądowych i morskich praz w zespołach ekologicznych, których są częścią; dotyczy
to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów.

Ochrona bioróżnorodności

Wraz ze wzrostem stopnia uprzemysłowienia (industrializacją) oraz rozwojem miast (urbanizacją) i

intensyfikacją (chemizacją) rolnictwa narasta także zmniejszanie się różnorodności gatunków roślin (flora) i
zwierząt (fauna).

Krótka historia ocen środowiskowych:

Doświadczenia USA, Kanada, wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, …

1969 USA – National Environmental Policy Act (NEPA)

1972 – Australia, Nowa Zelandia

1973 – Kanada (plany, programy i projekty publiczne)

1975 – Republika Federalna Niemiec

1976 – Irlandia (przedsięwzięcia wymagające uzgodnień projektowych)

2

1976 – Francja (kategorie inwestycji podlegających ocenie prawo społeczeństwa do uczestnictwa w procedurze
OOŚ)

1977 – Filipiny (projekty sektora publicznego i prywatnego)

1985 – Europejska Wspólnota Gospodarcza (Dyrektywa 85/337/EWGi97/11WE)

1988 – Anglia, Walia i Szkocja; Irlandia Północna

1990 – Polska

PROCEDURA OOŚ

Jednym z głównych instrumentów ochrony środowiska jest PROCEDURA oceny oddziaływania na

środowisko

Ustawa z dna 03 października. 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale

społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227), zwana dalej
ustawą OOŚ.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r, w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco

oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2010 nr 213 poz. 1397)

Definicje pojęć:

Procedura OOS to systematyczna powtarzalna i interdyscyplinarna ocena potencjalnych oddziaływań

planowanych przedsięwzięć (w tym inwestycji) i alternatywnych wobec nich rozwiązań praktycznych na cechy
fizyczne, chemiczne, biologiczne, kulturowe i społeczno – ekonomiczne danego obszaru geograficznego.

1) Procedura OOŚ winna być systematyczna aby zapewnić, że wszystkie wykonalne rozwiązania

alternatywne spełniające podstawowy cel i potrzeby planowanej inwestycji zostaną rozpatrzone i
porównane, że opisane i ocenione zostaną także odpowiednie zasoby środowiska oraz że w procesie
planowania uwzględnione zostaną w pełni wszystkie środki, jakich można by użyć do ochrony tych
zasobów.

2) Procedura OOŚ winna być powtarzalna aby pozwolić na niezależną weryfikację ustaleń i wniosków

zawartych w ekspertyzie – raporcie z oceny oddziaływania na środowisko.

3) Procedura OOŚ winna być interdyscyplinarna aby specjaliście właściwych dziedzin nauki fizycznych,

chemicznych, biologicznych, zajmujących się kulturą i problematyką społeczno – ekonomiczną mogli
wnieść wkład swej wiedzy do pełnej oceny sprawiając, że analiza zasobów oraz oddziaływań będzie
wszechstronna i dokładna.

Procedura OOŚ jest często kluczowym elementem planowania inwestycji na poziomie krajowym,

regionalnym lub lokalnym oraz planowania przestrzennego. Jej celem jest zapewnienie że cenne zasoby
środowiska zostaną dostrzeżone na wczesnym etapie planowania i ochronie dzięki właściwym planom
zagospodarowania przestrzennego i decyzjom lokalizacyjnym.

OOŚ to w ujęciu teoretycznym część procesu przygotowawczego dla realizacji pewnych rodzajów

przedsięwzięć (inwestycji, modernizacji istniejących obiektów lub innych ingerencji w środowisku)
umożliwiająca:



Identyfikację – z odpowiednim wyprzedzeniem – istotnych skutków środowiskowych związanych z

każdą fazą „cyklu życia” przedsięwzięcia



Podejmowanie (na etapie planowania i projektowania, a następnie realizacji przedsięwzięć)

przemyślanych i odpowiednio dobranych działań mających na celu eliminowanie wszelkich
negatywnych […]

3

Część analityczną procedury OOŚ polega na:



Identyfikacji rodzajów i skali możliwych oddziaływań na środowisko



Wskazaniu w rejonie realizacji przedsięwzięć istotnych komponentów środowiska, dóbr materialnych, i

dziedzictwa kultury, w tym oddziaływań pomiędzy tymi elementami, jak również społeczności, grup
mieszkańców, czy pojedynczych obywateli mogących znaleźć się w zasięgu tych oddziaływań i
uciążliwości



Określeniu opisie i ocenie bezpośrednich i pośrednich skutków danego przedsięwzięcia dla człowieka,

oraz komponentów środowiska przyrodniczego, a także dóbr materialnych i dziedzictwa kultury, ze
szczególnym uwzględnieniem zmian jakości środowiska we wszystkich jego komponentach, w tym
równowagi ekosystemów i zmian różnorodności biologicznej, a zwłaszcza ewentualnych zagrożeń dla
fauny, flory i elementów przyrody nieożywionej.

WYKŁAD 2

12.10.2011r.

Doświadczenie i przykład USA: NEPA z 1969r



W Stanach Zjednoczonych pięciostronicowy dokument zawierał umocowanie prawne procedury OOŚ



Ustawa o polityce ekologicznej państwa – NEPA określała:

o

politykę państwa

o

stosowanie procedury OOŚ w działaniach rządu

o

niezależną agencję opiniującą (CEQ – Rada Ochrony Środowiska)

o

sposób finansowania



Wydane przez CEQ przepisy wykonawcze określiły szczegółowo sposób realizacji ustawy NEPA:

o

kompetencje agencji

o

postać dokumentów

o

harmonogram

o

procedurę recenzowania

Regulacje Prawne OOŚ

Rys historii podstaw prawnych procedury ocen w Polsce



Ustawa z dnia 31 stycznia 1980r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Obwieszczenie Ministra

Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 21 marca 1994r, w sprawie ogłoszenia jednolitego
tekstu ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska – Dz. U. Nr 49, poz. 196 z późniejszymi zm.), art.
70



Ustawa z dnia 12 lipca 1984 o planowaniu przestrzennym Dz. U. z 1989r Nr 17 poz. 99, Nr 34, poz. 178 i

Nr 38 poz. 192



Zasady wykonywania oceny oddziaływania na środowisko inwestycji szczególnie szkodliwych dla

środowiska i zdrowia ludzi praz rozwiązań projektowych inwestycji mogących pogorszyć stan
środowiska.

MOŚZNiL oraz IKŚ, Warszawa 1990r.



Zasady wykonywania ocen oddział na środowisko obiektów budowlanych lub zespołów obiektów.

MOŚZNiL oraz IKŚ, Warszawa 1990



Zarządzenie Ministra ochr środ, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 23 kwietnia 1990 w sprawie

inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz warunków, jakim powinna
odpowiadać sporządzona przez rzeczoznawcę ocena oddziaływania inwestycji i obiektów
budowlanych na środowisko

(M.P. Nr 16, poz. 126)



Ustawa z dnia 7 lipca o zagospodarowaniu przestrzennym (Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z

dnia 22 stycznia 1999 w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zagospodarowaniu
przestrzennym Dz. U. Nr 15, poz. 139, Art. 40 ust. 5 Minister Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej w drodze
rozporządzenia określił:

1. rodzaje inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz inwestycji mogących

pogorszyć stan środowiska

4

2. wymagania jakim powinny odpowiadać:

a. prognozy skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na

środowisko, o którym mowa w art. 10 ust 2.

b. oceny oddziaływania na środowisko, o którym przyrodnicze inwestycji o którym mowa w pkt.

1 sporządzone przez biegłych z listy rzeczoznawców Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa



Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 9 marca 1995

w sprawie określenia wymagań jakim powinna odpowiadać prognoza skutków wpływu ustaleń
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze (Dz. U. Nr 29, poz.
180)



Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1995

w sprawie określenia rodzajów inwestycji szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz ocen
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 52 , poz. 284) – unieważnione z dniem 1 stycznia 1998



Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 czerwca 1995

, w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać oceny oddziaływania autostrady na środowisko,
grunty rolne i leśne oraz dobra kultury objęte ochroną (Dz. U. nr 64 poz. 332)



Dz. U. Nr 133, poz. 885



W roku 2001 nastąpiły kolejne istotne zmiany dotyczące OOS z dniem 1 stycznia 2001 weszła w życie

ustawa z dnia 9 listopada 2000 o udostępnianiu o środowisku i jego ochronie oraz ocenach
oddziaływania na środowisko Dz. U. Nr 109, poz. 1157. Ustawa zawierała regulacje prawne dotyczące
sześciu podstawowych grup zagadnień:

1. udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie (rozdział 2)
2. udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawach dotyczących ochrony środowiska (rozdział

3)

3. prognozy oceny oddziaływania na środowisko realizacji polityki przestrzennego

zagospodarowania kraju, strategii rozwoju regionalnego, planów zagospodarowania
przestrzennego i programów gospodarowania dotyczących przemysłu, energetyki, transportu,
telekomunikacji, gospodarki wodnej i odpadami, leśnictwa, rybołówstwa oraz turystyki
(rozdział 4)

4. oceny oddziaływania na środowisko dotyczące planowych przedsięwzięć mogących znacząco

oddziaływać na środowisko, w tym projektowanych inwestycji (rozdział 5)



Postępowanie dotyczące trans granicznego oddziaływania na środowi (rozdział 6)



Krajowa i wojewódzkie komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko (rozdział 7)

Wprowadzenie tzw. ustawy OOŚ z 2000 miało na celu m.in.:

a. dostosowanie polskiego prawa do wymagań Unii E w zakresie tzw. ustawodawstwa

horyzontalnego, tzn. dyrektyw w sprawie swobodnego dostępu do informacji o środowisku
(90/313/EWG) oraz w sprawie oceny skutków dla środowiska niektórych publicznych i
prywatnych przedsięwzięć (85/335/EEC i 97/11/EC)

b. stworzenie zasad prawnych umożliwiających realizację konstytucyjnego prawa do informacji o

środowisku oraz umożliwienie ratyfikacji podpisanej przez Polskę w 1998 w Aarhus (Dania)
konwencji EKG ONZ o dostępnie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu
decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości dotyczących ochrony środowiska.

c. usprawnieni procesów związanych z wykonywaniem OOŚ w tym głównie w odniesieniu do

kwestii udziału społeczeństwa

d. stworzenie podstaw prawnych dla przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko

planów i programów zgodnie z projektem dyrektywy w sprawie oceny oddziaływania na
środowisko niektórych planów i programów (COM/96/511 i COM/99/73)

e. stworzenie procedur umożliwiających efektywną realizację zobowiązań międzynarodowych

dotyczących inwestycji o potencjalnych trans granicznym oddziaływaniu, w tym zwłaszcza
wymagań podpisanej z 1991 w ESPOO i ratyfikowanej przez Polskę w 1998 konwencji EKG
ONZ o ocenach oddziaływaniach na środowisko w kontekście trans granicznym

5

w wyniku uchwalenia ustawy o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz ocen oddziaływania na
środowisko

a. powstał obowiązek udostępniania wielu dokumentów dotyczących ochrony środowiska, m. In.

Raportów na temat oddziaływania na środowisko

b. zmienił się sposób postępowania, związany z wydawaniem decyzji administracyjnych, w tym

m.in. powstał obowiązek powiadamiania społeczeństwa o planowanych inwestycjach

c. wprowadzona została procedura oceny oddziaływania na środowisko
d. zmienił się zakres przedsięwzięć podlegających ocenie
e. zmienił się zakres raportu OOS
f. wprowadzone zostały oceny strategiczne (polityka, strategii, planów, programów)
g. zlikwidowana została lista biegłych ministra/wojewody DS. Oceny Oddziaływana na

Środowisko

h. powstały (miały powstać) wojewódzkie komisje ds. OOŚ

OBOWIĄZUJĄCE AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE PROCEDURY OOŚ:

PRZEPISY POLSKIE:

1. Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu Dz. U. Nr 199, poz. 1227 zwana dalej ustawą OOŚ
2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001, Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627, z późniejszymi zm.)
3. Ustawa z dnia 21 marca 1985 o drogach publicznych (jednolity tekst ustawy Dz. U. z 2000, Nr 71 poz.

838 z późniejszymi zm.

4. Ustaw a z dnia 7 lipca 1994 – Prawo Budowlane
5. Ustaw a z dnia 3 lutego 1995 o ochr gruntów rolnych i leśnych Dz. U nr 16, poz. 622, z późniejszymi zm.
6. Ustawa z dnia 27 kwietna 2001 o odpadach Dz. U. NR 62 POZ 628
7. Prawo wodne NR 115
8. O planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym
9. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
10. O ochronie przyrody

Rozporządzenie rady ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko. Dz. U. 2010 Nr 213, poz. 1397

Przepisy Unijne

- należy się do nich stosować, są w pewnym rodzajem kierunkiem postępowania. Nie trzeba wprowadzać ich za wszelką cenę.
„odnośnik”. Czasami są przypadki, które należy jednak prowadzić….

Akty prawne dotyczące środowiska w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich (OJ)

1. Dyrektywa rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 w sprawie oceny wpływu wywieranego przez

niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko 9dz. Urz. WE L 175 z 05.07.1985, s 0040-
0048

2. Dyrektywa rady 79/409/EWG z dnia 2 kw. 1979 tzw. Dyrektywa Ptasia
3. Dyrektywa rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 tzw., Dyrektywa Siedliskowa

W polityce europejskiej wyraźnie widoczna jest tendencja do przechodzenia od likwidacji skutków

zanieczyszczenia środowiska do działań zapobiegawczych, zgodna z zasadami ekorozwoju, określonymi na

konferencji ekologicznej w Brazylii w 1992r.

6

Wykład 3

19.10.2011r

Procedura jest wykonywania, by zobaczyć w jaki sposób uzyskiwane są decyzje w trakcie realizacji

przedsięwzięcia.

Procedura OOŚ

Jednym z głównych instrumentów ochrony środowiska jest ocena oddziaływania na środowisko.

Główne elementy procedury:

1) Określenie zakresu oceny
2) Wariantowanie rozwiązań
3) Diagnoza stanu – etap diagnozy jest przeznaczony na analizę:



Struktury funkcjonowania środowiska (woda, gleba, powietrze)



Źródeł i skutków antropopresji



Prawnej ochrony środowiska



W tym ocena dotycząca rzeczywistych konfliktów środowiskowych

4) Program skutków – etap prognozy jest przeznaczony na analizę kierunków zmian i ich natężenia:



Pod wpływem istniejących źródeł antropopresji



Pod wpływem projektowanych źródeł antropopresji



W tym ocena dotycząca potencjalnych konfliktów środowiskowych (społecznym

najczęściej – próba przewidzenia jak będzie przebiegało postępowanie w sprawie
decyzji).

Procedura oceny oddziaływania na środowisko (wg US EPA):
Udział społeczeństwa:
Procedura wstępnej oceny → Decyzja o kontynuowaniu OOŚ → zdefiniowanie celu i potrzeby inwestycji →
(ustalenie zakresu badań; identyfikacja wszystkich rozwiązań alternatywnych do spełniających cel i potrzebę
inwestycji; określenie zainteresowanych stron oraz osób odpowiedzialnych za sprawy techniczne) → opis
warunków środowiskowych -> prognozowanie i ocena w następujących elementach środowiska (→ powietrze,
woda, gleba, gospodarka odpadami, akustyka, elementy biologiczne, elementy kulturalne, czynniki ekonomiczne
i społeczne) → porównanie rozwiązań alternatywnych → ograniczenie oddziaływań negatywnych → (← do
wcześniejszego )wybór preferowanego rozwiązania alternatywnego → przygotowanie wstępnej wersji raportu
OOŚ → rozpowszechnienie raportu z prośbą o rozpatrzenie i komentarz → ustosunkowanie się do komentarzy i
opracowanie raportu końcowego OOŚ → rozpowszechnienie raportu z prośbą o rozpowszechnienie i komentarz
-> ustosunkowanie się do komentarzy i wydanie formalnej decyzji → realizacja preferowanego rozwiązania
alternatywnego → śledzenie realizacji preferowanego rozwiązania alternatywnego w oparciu o formalną decyzję.
Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć (oraz dostęp do
informacji o środowisku i jego ochronie, udział społeczeństwa w ochronie środowiska)
Ust. Z dnia 3.10. 2008 o udostępnianiu

1) Zasady i tryb postępowania w sprawach:

o

Udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie oraz oddziaływania na środowisko,

trans granicznego oddziaływania na środowisko

2) Zasady udziału społeczeństwa w ochronie środowiska
3) Określenie organów administracji właściwych w sprawach dotyczących realizacji ustawy

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska:

ZADANIA GDOŚ: Art. 127 ustawy OOŚ:

1) Współudział w realizacji polityki ochrony środowiska w zakresie ochrony przyrody i kontroli procesu

inwestycyjnego

2) Kontrola odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i naprawę szkód środowiskowych
3) Gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci NATURA 2000 i innych obszarach chronionych

oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

7

4) Współpraca z właściwymi organami ochrony środowiska innych państw i organizacjami

międzynarodowymi oraz Komisją Europejską.

5) Współpraca z Głównym Konserwatorem Przyrody i Państwową Radą Ochrony Przyrody w sprawach

ochrony przyrody

6) Współpraca z organami jednostek samorządu terytorialnego w sprawach ocen oddziaływania na

środowisko i ochronę przyrody

7) Udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko
8) Udział w postępowaniach w sprawie trans granicznego oddziaływania na środowisko
9) Wykonywanie zadań związanych z siecią NATURA 2000
10) Wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w systemie Eko-zarządzania i audytu EMAS

(środowiskowe zarządzanie)

11) Współpraca z organizacjami ekologicznymi
12) Prowadzenie bazy danych o ocenach oddział przedsięwzięcia na srod raz strategicznych ocenach

oddziaływania na środowisko, w tym danych o dokumentacji sporządzonej w ramach tych postępowań.

Regionalnie dyrektorzy ochrony środowiska (RDOŚ)

Zadania RDOŚ: art. 131 ust. OOŚ

1) Udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko
2) Przeprowadzanie ocen oddziaływania przedsięwzięć na środowisko lub udział w tych ocenach
3) Tworzenie i likwidacja form ochr przyrody
4) Ochrona i zarządzenia obszarami NATURA 2000 i innymi formami ochrony przyrody
5) Wydanie decyzji na podstawie ustawy o ochronie przyrody
6) Przeprowadzanie postępowa i wykonywanie innych zadań, o których […]
7) Przekazywanie danych do bazy o ocenach oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz

strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko

8) Wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w systemie Eko – zarządzania i audytu EMAS

(środowiskowe zarządzanie)

9) Współpraca z organizacjami ekologicznymi

Komisje do spraw oceny oddziaływania na środowisko (dział VII rozdz. 4 ust OOŚ)

-

Krajowa komisja do spraw Oceny Oddziaływa na środowisko (krajowa komisja)

-

Regionalne komisje do spraw oceny oddziaływania na środowisko (regionalne komisje)

-

Komisje są organem opiniodawczo – doradczymi odpowiednio GDOŚ I RDOS

-

Minister środowisko ma upoważnieni do wydania rozporządzenia

-

Trybu działania komisji

Udostępnianie informacji o środowisku (dział II):

-

Do informacji ma dostęp każdy bez względu na cel

-

Wyznaczenie w urzędzie osoby zajmującej się udostępnianiem informacji

-

Określenie terminów realizacji udostępniania informacji.

-

Kryteria odmowy udostępniania informacji (np. informacje o wartości handlowej, dane technologiczne,

prawa autorskie, postępowanie sądowe, dane osobowe)

-

Zakres danych umieszczanych przez odpowiednie organy administracji w publicznie dostępnych

wykazach

-

Opłaty za wyszukanie informacji, przekształcenie informacji, sporządzenie opinii dokumentów

Udział społeczeństwa w ochronie środowiska (dział III)

-

Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji – organ właściwy przedstawia procedury i zakres

informacji dla społeczeństwa

-

Udział społ. W opracowywaniu dokumentów – organ właściwy przedstawia procedury i zakres

informacji dla społeczeństwa.

8

-

Uprawnienia organizacji ekologicznych – organizacje ekologiczne uczestniczą w postępowaniu na

prawach strony

Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (dział IV)

Jest to postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu
lub programu obejmujące w szczególności:

-

Uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko

-

Sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko

-

Uzyskanie wymaganych ustawą opinii

-

Zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu

Organ opracowujący strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko sporządzani prognozę oddziaływania

na środowisko.

Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wzmagają projekt zł

Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego

Polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji,
gospodarka wodna, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki, wykorzystania terenu,
opracowanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

Przeprowadzenie strategiczne oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty:

-

Polityk strategii, planów lub programów, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie

na obszar NATURA 2000

-

Innych dokumentów wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco

oddziaływać na środowisko i że realizacja postanowień tych dokumentów może spowodować znaczące
oddziaływanie na środowisko, o ile zadecyduje o tym GDOŚ lub PRDOŚ

-

Wprowadzenie zmian do już przyjętych powyższych dokumentów.

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz na obszar natura 2000 (dział V)

przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaga realizacja planowanych
przedsięwzięć:

-

Mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko

-

Mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli organ właściwy tak zadecydował

Przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko na obszar NATURA 2000 wymaga
realizacja planowanych przedsięwzięć:

-

Mogących znacząco oddziaływać na obszar natura 2000

-

Innych niż mogących znacząco oddziaływać na obszar Nat 2000, gdy organ właściwy wyda taką

decyzję.

Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przeprowadza się w ramach wydania decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach lub innych decyzji np. pozwolenia na budowę.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (dział V rozdz. 2 ustawy OOŚ):

-

Raport o oddziaływani przedsięwzięcia na środowisko jest dokumentem

-

Raport jest sporządzaniu w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

-

Zakres raportu, może zostać ustalany przez organ na wniosek wnioskodawcy

9

-

Zakres raportu ustalany jest także dla przedsięwzięć mogących znacząco trans-granicznie oddziaływać

na środowisko

Wykład 4

26.10.2011r.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (dział V rozdz. 3 ustawy OOŚ):

Postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek
podmiotu planującego realizację przedsięwzięcia.



Przedsięwzięcia mogąc zawsze znacząco oddziaływać na środowisko



Przedsięwzięcia mogące potencjalnie oddziaływać na środowisko



Nie dotyczy przedsięwzięć mogących oddziaływać – tylko – na obszar Natura 2000

RDOŚ w drodze uzgodnienia z organem właściwym do wydania decyzji m.in. pozwolenia na budowę stwierdza
konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko biorąc pod uwagę m.in.
poniższe uwarunkowania – gdy:



Ze względu na rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia oraz jego powiązania z innymi

przedsięwzięciami, istnieje możliwość kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć znajdujących się na
obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie



Istnieje możliwość oddziaływania przedsięwzięcia na obszary wymagające szczególnej ochrony



Dane na temat przedsięwzięcia lub elementów przyrody są niewystarczające do oceny przedsięwzięcia

na środowisko

DECYZJA O SRDOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH ZGODY NA REALIZACJĘ PRZEDSIĘWZ.

OKREŚLA (art. 82 ustawy OOŚ)

I.

rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia

II.

warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji

III.

wymagania dotyczące ochrony środowisko konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym

IV.

wymagania w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych, w odniesienie do

przedsięwzięcia zaliczanych do zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii
(tytuł IV ustawy POŚ)

V.

wymagania w zakresie ograniczenia trans granicznego oddziaływania na środowisko w odniesieniu do

przedsięwzięć dla których przeprowadzono postępowanie dotyczące trans granicznego oddziaływania
na środowisko

VI.

stwierdzenie konieczności utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania (Art. 135 ust. 1 ustawy POŚ)

VII.

dodatkowe obowiązki nakładane na wnioskodawcę.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga uzasadnienia

Jeżeli była przeprowadzona ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko uzasadnienie powinno
zawierać:



informacje o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione:

o

uwagi i wnioski społeczeństwa

o

ustalenia zawarte w raporcie ocen oddziaływań na środowisko

o

uzgodnienia RDOŚ oraz inspekcji sanitarnych

o

wyniki postępowania trans granicznego oddziaływania na środowisko

Ocena przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 (dział V ustawy OOŚ)



organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem inwestycji jest zobowiązany do

rozważenia czy przedsięwzięcia może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000



organ dokłada obowiązek przedłożenia dokumentów do RDOŚ

10



w przypadku stwierdzenia potencjalnego znaczącego oddziaływania na środowisko RDOŚ nakłada

obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

Trans graniczne oddziaływanie na środowisko (dział VI ustawy OOŚ):

1) w przypadku stwierdzenia możliwości znaczącego trans-granicznego oddziaływania przedsięwzięć lub

realizacja dokumentów na środowisko pochodzącego z terytorium RP.

2) N wniosek innego państwa, na którego terytorium może oddziaływać przedsięwzięcie lub realizacja

dokumentu

3) W przypadku gdy możliwe jest oddziaływanie na środowisko pochodzące spoza granic RP.

Możliwość wystąpienia trans granicznego oddziaływania na środowisko stwierdza organ

przeprowadzający ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko lub przeprowadzający strategiczną
ocenę oddziaływania na środowisko.

Równocześnie wydaje postanowienie o konieczności przeprowadzenia postępowania w sprawie trans

granicznego oddziaływania na środowisko wraz z jego zakresem w języku państwa, na które przedsięwzięcie
oddziałuje, informuje GDOŚ oraz przekazuje mu odpowiednią dokumentację

Wszelkie kontakty, konsultacje, uzgodnienia z innymi państwami przeprowadza GDOŚ.

Trans graniczne oddziaływania na środowisko spoza terytorium RP. (dział VI rozdz. 4 ustawy OOŚ)



GDOŚ przekazuje dokumenty wiązane z trans granicznym oddziaływaniem przedsięwzięć lub

projektów dokumentów na terytorium RP do właściwych RDOŚ



RDOŚ składa dokumenty w języku polskim oraz po konsultacjach społecznych przygotowuje

stanowisko dla GDOŚ która przekazuje to stanowisko zainteresowanym państwom.

Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określiła (art. 60 ust. OOŚ)



Rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko



Rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie



Przypadki gdy zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako przedsięwzięcia mogące zawsze

bądź potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko

Metody ocen oddziaływania na środowisko

*Diagnoza stanu*

Przedsięwzięcie i warunki środowiskowe

Lokalizacja przedsięwzięcia – ORIENTACJA (1) w zależności od opisania lokalizacji, można uzyskać sporo
informacji – mapy, plan, czy teks. Ważna jest SKALA.

Zagospodarowanie terenu działki – rozmieszczenie elementów /lokalizacja obiektów/

Schemat technologiczny:

Schemat rozbudowujemy w Miarę naszych możliwości, warto zaznaczyć emisję hałasu

Parametry produkcyjne i oddziaływanie na środowisko

Wykład 5

09.11.2011r

Ważne są dla nas warunki środowiskowe, np. czy przy wodach opadowych nie mamy zbyt dużych

odcieków, które mogą być zagrożeniem dla wód gruntowych.

11

Rozkład temperatur okres efektywnie przebiegających procesów kompostowania (okres wegetacyjny)

będzie dłużysz, szybciej będzie kończył się okres pokrycia śniegiem. Na północnym wschodzie jest niższa
temperatura, częściej, mocniej i dłużej grzejemy pomieszczenia.

Należy zwrócić uwagę na zmienność opadów w ciągu roku. Duża utwardzona powierzchnia wymaga

odprowadzenie wody opadowej z terenu, który zajmuje. Mogą nastąpić problemy z odprowadzeniem wody z
terenu

Charakterystyka wiatrów również należy brać zawsze pod uwagę. Układ terenu, nachylenia stoku może

nam w dużym stopniu zmodyfikować warunki środowiskowe.

Przejście do fazy prognozy z fazy diagnozy stanu:

Metody wstępnych ocen oddziaływania na środowisko – LISTY SPRAWDZAJĄCE.

Metody wstępnych ocen oddziaływań na środowisko

Ustalenie zakresu raportu (oceny/badań) – SCOPING (analiza zakresu)

Wczesna, (otwarta) faza oceny, polegająca na rozpatrywaniu zagadnień i opcji jakie trzeba będzie rozważyć
ramach procedury OOŚ dla danego przedsięwzięcia (w tym inwestycji) oraz polityki, planu lub programu.

Model listy sprawdzającej stosowanej w celu ustalenia zakresu raportu (BADAŃ) w OOŚ

Listę sprawdzającą tematów należy traktować jako punkt wyjścia do opracowania szczegółowego zakresu badań
związanych z raportem OOŚ do konkretnego przedsięwzięcia (inwestycji).

W typowej sytuacji żadna inwestycja nie będzie wymagać przeanalizowania / omówienia wszystkich dziedzin
tematycznych zawartych w liście sprawdzającej. Poprzez ustalenie zakresu badań należy tak przystosować tę
listę, aby odzwierciedlała zagadnienia pojawiające się tylko w przypadku danej inwestycji. Można usuwać,
dodawać lub rozszerzać dziedziny tematyczne uzyskując ostateczny dokument określający zakres badań.

Lista sprawdzająca mówi co trzeba wykonać (w naszym przypadku) w OOŚ. Posiada typowy schemat. Jest
pomocna na początku, w czasem utrwala się i wiadomo co należy wykonać.

Celem takiej formy listy sprawdzającej jest identyfikacja podstawowych dziedzin tematycznych, do których ma
się odnieść raport (ekspertyza) OOŚ. Uzyskuje się to poprzez przejrzenie listy i umieszczenie znaczka po lewej
stronie tematów, które należy omówić.

Następnym krokiem jest rozszerzenie listy tak aby uwzględniała lub sprecyzowała tematy pojawiające się

Powietrze:

Cząstki zawieszone, tlenki siarki, węglowodory, tlenki azotu, tlenki węgla, odory, niebezpieczne substancje
chemiczne, utleniacze fotochemiczne, mikroorganizmy chorobotwórcze, stan równowagi atmosfery,
charakterystyka wiatru, opady atmosferyczne

Woda:

Oleje, promieniotwórczość, zawiesina, zanieczyszczenia termiczne, tlen rozpuszczony, fekalia, substancje
toksyczne, biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, życie biologiczne, składniki pokarmowe, rozpuszczone
substancje stałe, zanieczyszczenia kwasami i zasadami

powierzchnia ziemi:

erozja, katastrofy żywiołowe, użytkowanie ziemi

odpady w środowisku:

12

źródła odpadów, rodzaje odpadów, ilości odpadów

ekologia:

duże zwierzęta dzikie i domowe, ptaki drapieżne, mała zwierzyna łowna, ryby, skorupiaki, uprawy rolnicze,
gatunki zagrożone, roślinność lądowa, wodna

ludzie:

klimat akustyczny:

Lista sprawdzająca - opisowa

1. Czy realizacja lub likwidacja przedsięwzięcia będzie mogła powodować fizyczne zmiany na danym

terenie (pod względem cech topograficznych, użytkowania terenu, zmian warunków hydrologicznych)?

2. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wykorzystywane zasoby

środowiska np. grunty, woda, surowce, a zwłaszcza jakiekolwiek nieodnawialne lub ograniczone
zasoby środowiska?

3. Czy realizacja, eksploatacja lub likwidacja przedsięwzięcia będzie wymagać wykorzystania,

przechowywania, transportu, zagospodarowania lub wytwarzania substancji lub materiałów, które
mogłyby szkodzić zdrowiu ludzi lub środowisku albo budzić obawy wśród społeczeństwa o faktyczne
lub domniemane zagrożenie dla zdrowia ludzi?

4. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wytwarzane odpady.
5. Czy przedsięwzięcie będzie emitować do powietrza substancje zanieczyszczające lub substancje

niebezpieczne, toksyczne czy szkodliwe.

6. Czy przedsiębiorstwo będzie powodować emisję energii, (hałas, wibracja, światła, energii cieplnej lub

promieniowania elektromagnetycznego)

7. Czy przedsięwzięcie będzie zagrażać skażeniem gleby lub wody na skutek wprowadzenia substancji do

ziemi, do wód powierzchniowych lub podziemnych.

Zakres oceny (spis treści):

I. opis planowanej inwestycji

A. cel i potrzeba przedsięwzięcia

B. lokalizacja inwestycji

C. projekt zagospodarowania terenu

D. budowa i eksploatacja terenu

E. zakończenie działalności i zabezpieczenia poeksploatacyjne

II. warunki środowiskowe:

A. warunki geologiczne:

1. warstwa podpowierzchniowa

2. powierzchniowa

Topograficzne

B.

E. komunikacja:

1. usługi komunikacyjne

13

III. rozwiązania alternatywne

IV. znaczące oddziaływania na środowisko

V. środki przeciwdziałania podjęte w celu zminimalizowania oddziaływań na środowisko

VI. negatywne oddziaływania na środowisko, których nie można uniknąć w przypadku realizacji

inwestycji

VII. nieodwracalne i nieodnawialne zagospodarowanie zasobów.

Należy zidentyfikować wyliczone w cz. II zasoby naturalne i ludzkie, które zostaną zużyte, przekształcone lub
nie będą się nadawać do użytku w przyszłości.

VIII. konsekwencje dla wykorzystania i oszczędzania zasobów energetycznych

A. planowanie i alternatywne źródła energii

B. przewidywane krótko i długoterminowe poziomy zużycia energii.

D. środki oszczędzania energii.

Skutki pośrednie dla zużycia energii

IX. elementy sprzyjające rozwojowi

Karta informacyjna o przedsięwzięciu:

Dokument zawierający podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu, w szczególności dane o (art.
3.1.5 ustawy OOŚ)



rodzaje skali i usytuowania przedsięwzięcia



powierzchni zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego oraz dotychczasowym sposobie

ich wykorzystania i pokryciu nieruchomości szatą roślinną



rodzaju technologii

Ewentualnych wariantów przedsięwzięcia

Przewidywanej ilości wykorzystanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii

Zakres raportu (pełny)

Zgodnie z art. 66 ust. 1 ustawy OOŚ raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać:



Opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:

o

charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i

eksploatacji lub użytkowania

o

główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych

o

przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego

przedsięwzięcia



Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania

planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na
podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia

Listy sprawdzające:

* Bez oszacowania

* Opisowe

14

* Skalowane (oddziaływaniu każdego wariantu inwestycji przypisuje się cyfrową lub literową skalę szacowaną w
stosunku do każdego rozpoznanego czynnika środowiskowego).

Wykład 6

16.11.2011r.

Metody wstępnych ocen oddziaływania na środowisko – MACIERZE

Macierze stosowane w OOŚ są tablicami zawierającymi charakterystykę działań związanych z

planowanym przedsięwzięciem oraz elementów środowiska, w którym te działania będą podejmowane.

Wzajemne powiązania przyczynowo – skutkowe przedstawia się w komórkach siatki zlokalizowanych

na przecięciu kolumn i wiersza.

We wstępnych OOŚ prac konstrukcyjnych w przedsięwzięciach inwestycyjnych, a niekiedy także w

ocenie szczegółowej stosowana jest macierz Leopolda. Jest to macierz zawierająca 100 działań ( na osi poziomej-
kolumny) i 88 elementów charakterystyki środowiska (na osi pionowej – wiersze).

Macierz wypełnia się dokonując przeglądu wszystkich komórek oraz szacując wielkość oddziaływania i

jego znaczenie dla środowiska.

Metoda wypełnienia macierzy Leopolda– INSTRUKCJA



Zidentyfikuj wszelkie działania (umieszczone w góry macierzy) które stanowią elementy planowanej

inwestycji.



Pod każdym z proponowanych działań umieść ukośną kreskę w miejscu zetknięcia się z poszczególnymi

czynnikami (środowiskowymi) po lewej stronie macierzy, jeśli takie oddziaływania mogą się pojawić.



Po ukończeniu przeglądu macierzy, w lewym górnym rogu każdej komórki potencjalnego

oddziaływania. Liczba od 1 do 10, która będzie oznaczała stopień potencjalnego oddziaływania. Liczba
10 oznacza najwyższy stopień oddziaływania, a 1 najniższy (nie używa się 0). Pod każdą liczną umieść +
jeśli oddziaływania są pozytywne. W dolnym prawym rogu każdego okienka umieś liczbę od 1 do 10
która będzie oznaczała znaczenie potencjalnego oddziaływania (np. regionalne lub lokalne). Liczba 10
odpowiada największemu znaczeniu, a 1 najmniejszemu. Nie używa się 0.



Tekst towarzyszący macierzy powinien być omówieniem wszystkich ważniejszych oddziaływań, to

znaczy wszystkich kolumn i wierszy (rzędów) z dużą ilością oznakowanych komórek, a także
poszczególnych komórek, które posiadają najwyższe liczby.

Wykład 7

23.11.2011r

Metody szczegółowych ocen oddziaływania na środowisko:

Zadania cząstkowe:



rozpoznanie przyczyn i skutków



prognoza skutków przedsięwzięcia



interpretacja oddziaływań (normy) (w przypadku odorów, nie mamy norm więc trudno jest je w

jakikolwiek sposób wyznaczyć)



analiza po-realizacyjna (przeprowadzenie inspekcji)

MONITORING – wykorzystywane jest w ocenach

MODELOWANIE – doskonalenie metod prognostycznych mamy założenia, parametry.

KRYTERIA JAKOŚCI ŚRODOWISKA – można tworzyć standardy jakości środowiska

I NORMY JAKOŚCIOWE

15

METODY SZCZEGÓŁOWYCH OCEN ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

*LISTY SPRAWDZAJĄCE: WAŻONE I SKALOWANE*



Parametry ważone (środowisko, wykonalność, skuteczność) – waga; ocena; ocena ważona; ocena; ocena

ważona



parametry nieważone (gospodarka, energetyka) – projekt nr 1 ; wariant 1

przykład:

Metoda Battelle (opracowana w laboratorium w USA dla inwestycji z zakresu gospodarki wodnej):

a) 78 parametrów w 4 kategoriach (ekologia – 240, estetyka – 153, właściwości fizyczne i chemiczne – 402

oraz człowiek i wartości społeczne – 205) z określoną wagą względną ich znaczenia (w) w skali 1000
punktów, (w macierzy Leopolda mieliśmy do czynienia z 88parametrami)

b) Dla każdego parametru konstruuje się „funkcję wartości”, z jakością środowiska w przedziale 0 – 1
c) Znormalizowane oszacowanie oddziaływania = S

wi

(waga) x j

i

(znormalizowana miara wartości

środowiskowej) (wartość będzie od 0 do 1000) – porównanie między wariantami, może mieć wartość
pozwalającą na dokładniejsze porównanie

Klasyfikacja parametrów środowiskowych w metodzie Battelle dotyczących inwestycji w gospodarce wodnej

Ekologia (240):



Gatunki i populacje lądowe



Gatunki i populacje wodne



Siedliska i zbiorowiska lądowe



Siedliska i zbiorowiska wodne

Estetyka (153):



Ziemia



Powietrze



Woda



Organizmy żywe



Obiekty antropogeniczne



Wartości kompozycyjne

Właściwości fizyczne i chemiczne (402):



Jakość wody



Jakość powietrza



Degradacja powierzchni ziemi



Klimat akustyczny

Człowiek / wartości społeczne (205):



Wartości oświatowe / naukowe



Wartości historyczne



Wartości kulturowe



Nastroje i odczucia



Sposoby życia

16

Przykłady funkcji wartości środowiskowej (Dee i In., .. 1973)

a – pojemność terenowa trawożernych

50 100%

b – tlen rozpuszczony (tlen w wodzie mg/dm3 %)

*METODY NAKŁADKOWE*

Rozmieszczenie przestrzenne poszczególnych parametrów środowiska na serii przezroczystych map.

Dobra metoda prezentacji problemów przestrzennych:



Rozwój regionalny,



Inwestycje liniowe, np. drogi, autostrady, linie kolejowe, rurociągi, transmisja energii elektrycznej.

Nowoczesnym przykładem tej metody jest wykorzystanie Systemu Informacji Przestrzennej (GIS) do wyznaczenia
granic obszaru ograniczonego użytkowania (dawniej strefy ochronnej).

*Metody sieciowe powiązań ekologicznych*

Metoda prezentująca powiązania przyczynowo – skutkowe:



Ujmuje całość problemów środowiskowych



Jest obiektywna, selektywna i szczegółowa



Jest trudna, pracochłonna i kosztowna

Metody sieciowe powiązań Nazwa ta obejmuje metod, które pozwalają łączyć przyczyny ze skutkami przez
identyfikację działań będących ich przyczyną i łączenie tych działań z tymi czynnikami środowiska, na które
oddziałują. Zmiany tych czynników mogą być przyczynami oddziaływań wtórnych i dalszych na Inne czynniki.
Taki łańcuch powiązań na przykładzie oddziaływania urbanizacji na terenach nadmorskich Kalifornii na
populacje skorupiaków w wodach przybrzeżnych, mających tam znaczenie handlowe przedstawia diagram
blokowy na rysunku 8 [Environmental Impact … 1975]

17

Sieć oddziaływań na środowisko procesu pogłębiania dna morskiego (wg Sörensena) „pogłębianie”

Metody porównania stanów środowiska:

Określa się zbiór zmiennych opisujących stan środowiska:



Zmienne obligatoryjne (wymagane przez przepisy)



Zmienne krytyczne (istotne dla lokalizacji i inwestycji)

WYKŁAD 8

30.11.2011r

Analiza rozwiązań wariantowych (alternatywnych)

Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz 1227)

Dział V. Ocena oddział przed na środ oraz na Obsza Naruta Rozdzial 2 Raport o oddziaływaniu przedsiew na śro

Art. 66.1. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać:

1. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia;
2. Opis analizowanych wariantów w tym:

a. Wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego
b. Wariantu najkorzystniejszego dla środ wraz z uzasadnieniem ich wyboru
c. Określenie przewidywanego oddziaływania na środ

3. Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na

środowisko, w szczególności na:

a. Ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby, siedliska przyrodnicze
b. Powierzchnię ziemi z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz

ZAKRES WARIANTOWANIA ROZWIĄZAŃ:



Alternatywne rozwiązania kompleksowe i ideowe, mogące spełniać cel oraz potrzebę inwestycji



Alternatywa – brak działań (tzw. operacja „zero”), polegająca na niepodejmowaniu realizacji

planowanego przedsięwzięcia



Rozwiązania alternatywne (wariantowe) obejmują:

A. Alternatywne lokalizacje

18

B. Alternatywne wielkości

C. Alternatywne rozwiązania technologiczne

D. Alternatywne rozwiązania projektowe (rozplanowanie)

E. Alternatywne harmonogramy budowy i/lub eksploatacji

F. Alternatywne wykorzystanie terenu

G. inne



Preferowane (najkorzystniej dla środowiska) rozwiązanie alternatywne

PRZYKŁAD 1:

Z zakresu gospodarki komunalnej – projekt rozwiązania problemu gospodarki odpadami komunalnymi
poprzez ich składowanie. Można zaniechać budowy składowa niska (wariant „zerowy”), ale oznacza to
konieczność segregacji, kompostowania lub spalania odpadów, albo wywożenia ich do innych miejscowości (a
wiec działania wpływającego także na stan środowiska)

Należy więc przedstawić skutki ekologiczne wszystkich tych przedsięwzięć, ponieważ cel główny:
zagospodarowanie lub unieszkodliwienie (utylizacja) odpadów, musi być zrealizowany.

PRZYKŁAD 2:

Planowana inwestycja:

Budowa nowego ujęcia wody pitnej.

Zakres rozwiązań alternatywnych, które można wziąć pod uwagę:



Brak działań (wariant „zerowy”)



Wzrost oszczędzania wody



Budowa ujęcia wody



Budowa zakładu odsalania

PRZYKŁAD 3:

Planowana inwestycja:

Budowa nowej oczyszczalni ścieków.

Zakres rozwiązań alternatywnych, które można wziąć pod uwagę:



Brak działań na rzecz budowy nowej oczyszczalni



Minimalizacja ilości ścieków (wielkość obiektu)



Transport ścieków do innej oczyszczalni



Budowa oczyszczalni ścieków:

o

Lokalizacja A, B, …

o

Technologia I, II, …

o

Rozwiązanie techniczne, …

19

PRZYKŁAD 4:

Wyniki oceny oddziaływania akustycznego oczyszczalni ścieków w trzech wariantach technicznego graniczenia
emisji hałasu:

Zakres rozwiązań alternatywnych, które można wziąć pod uwagę:



Brak działań na rzecz ograniczenia hałasu: stan rzeczywisty – otwarte dźwiękochłonne obudowy

dmuchaw



Minimalizacja emisji hałasu: stan projektowany – dmuchawy w zabudowanej wiacie bez

indywidualnych środków



Minimalizacja emisji hałasu: stan projektowy wraz z dodatkowym zabudowanie (wiata + otwarta

zabudowa)

Analiza rozwiązań alternatywnych w procedurze ooś



W procedurze oś dla planowanej inwestycji należy rozważyć cały zakres alternatywnych sposobów

osiągnięcia jej określonego celu i potrzeby



Zakres rozwiązać alternatywnych powinien obejmować opcje braku działań – tzw. wariant zerowy, czyli

rezygnację z inwestycji czy innych rozwiązań alternatywnych, lub też w przypadku programów i
założeń polityki zaniechanie wprowadzania w nich zmian.



Jeżeli wybór braku działań (wariant 0) spowodowałby przewidywanie oddziaływanie ze strony innych

czynników (tw. rezygnacja z budowy drogi spowoduje )



W procedurze ooś należy rozważyć rygorystyczne i obiektywne realne rozwiązania alternatywne, takie

rozwiązania powinny obejmować te, które są realne czy wykonalne z technicznego lub ekonomicznego
punktu widzenia, a nie tylko te, które są pożadane zdaniem realizatora czy inwestora.



Rozwiązania można podać selekcji ograniczając ich liczbę tak, aby można było ocenić szczegółowo

rozsądną liczbę rozwiązań alternatywnych, reprezentujących cały zakres realnych opcji



Należy zidentyfikować rozwiązania wyeliminowane…



Wszystkie rozwiązania należy rozważać obiektywnie i i równie szczegółowo, traktując je w sposób

sprawiedliwy i obiektywny w czasie ich prezentowania przy pomocy modeli i map we wszystkich
fazach procedury ooś



W procedurze oos powinno się zidentyfikować preferowane rozwiązanie alternatywne i

udokumentować kryteria selekcji, an mocy których dane rozwiązanie było preferowane w stosunku do
innych



Decydent powinien wziąć pod uwagę wszystkie rozwiązania alternatywne omówione w raporcie, a nie

tylko rozwiązanie preferowane.

Wykład 9

07.12.2011r

Analiza związana z odprowadzaniem wód opadowych z planowanego osiedla.

Celem opracowania jest analiza możliwości odprowadzania do Kanału Bródnowskiego wód opadowych z
planowanego oseidla mieszkaniowego w W-wie.

Inwestor przedstawił wstępne koncepcje zagospodarowania osiedla w 3 wariantach oznaczonych jako A,B, C.
zagospodarowaniem objęty jest cały teren działki nr 12 o powierzchni 7,5ha.

Według ogólnych założeń inwestora na terenie powinno być zlokalizowane ok. 1000 mieszkań o ok. 1500 miejsc
parkingowych. Ponadto według dotychczasowego m.n.z.p. należało zastosować:



Min. 50% powierzchni ekologicznie czynnej



Ochronę istniejących szpalerów drzew



Ochronę rowów i cieków wodnych



Zachowanie linii zabudowy w odległości 25m od krawędzi kanału

20



Odbiór ścieków sanitarnych przez kolektor ściekowy D 2,5m



Odbiór ścieków deszczowych przez istniejący rów oraz kanał Bródnowski

Według informacji inwestora jako reprezentatywny należy rozważyć wariant B zagospodarowania terenu.

Analiza spływu wód opadowych z terenu projektowanego osiedla:

Bilans terenu łączna powierzchnia ~7,576ha

W tym:



Łączna powierzchnia zabudowy ok. 1,898ha



Powierzchnia dróg i chodników – 1,22 ha



Powierzchnia parkingów terenowych – 0,527ha



Tereny zielone – 3,931ha

Wołg normy PN-92/B-01707 instalacje kanalizacyjne. wymagania w projektowaniu WSPÓŁCZYNNIK SPŁYWU
dla poszczególnych powierzchni przyjęto:



Dachy Ψ (psi) = 0.95



Drogi, place parkingowe, chodniki Ψ = 0.85



Tereny zielone Ψ = 0.10

Podział odpływu wód opadowych na strumienie wołg powierzchni odpływowych.

Spływ wód opadowych i roztopowych z projektowanego osiedla proponuje się podzielić na dwa strumienie
kanalizacyjne.



Z powierzchni zadaszonych



Z pozostałych powierzchni terenu

Wody opadowe i roztopowe z powierzchni zadaszonych nie wymagają oczyszczenia przed wprowadzeniem do
wód lub do ziemi stosownie do par. 19 ust. 2 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006,
Rozporządzenie Ministra Środowiska, w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzania ścieków do
wód lub ziemi oraz sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 135, poz.
984)

Wody opadowe z powierzchni terenu, ze względu na udział parkingów terenowych o powierzchni powyżej
0,1ha stosowane jako par19 ust1 okt1 w/w rozporządzeni, wymagają oczyszczenia w ilości jaka powstaje z
opadów o natężeniu…

Rozporządzenie Ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 2 marca ’99 (Dz. U 1999 nr 43, poz. 430)

Skład ścieków opadowych

Spływy opadowe powstające na ternach obiektów towarzyszącym drogom charakteryzuje różny stopień
zanieczyszczenia, determinowany sposobem zagospodarowania.

Wody opadowe są zanieczyszczone w tym przypadku […]

Oczyszczenie wód opadowych z powierzchni niezabudowanych osiedla stosowanie do Rozporządzenie Ministra
Środowiska. Z dnia 24 lipca 2006, w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzania ścieków do wód
lub ziemi oraz sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego i podanego natężenia
przepływu do oczyszczania >= 15l/s*ha wielkość przepływu wód opadowych z teren

21

Udział społeczeństwa w procedurze OOŚ

„Każdy człowiek posiada prawo do informacji i konsultacji na temat stanu środowiska oraz na temat planów decyzji i
działań mogących oddziaływać zarówno na środowisko, jak i na zdrowie. Każdy posiada prawo uczestnictwa w procesie
tworzenia decyzji, a także posiada obowiązek uczestniczenia w ochronie środowiska w interesie swojego zdrowia lub zdrowia
innych. – Środowisko i Zdrowie w 1989r

Wprowadzenie:

Udział społeczeństwa w procesie opracowania ocen oddziaływania na środowisko jest wymaganiem formalnym i
prawem obywatelskim. Udział ten jest, a przynajmniej powinien być, ważnym elementem jawnego
podejmowania decyzji i powinien rozpocząć się w możliwe najwcześniejszej fazie procedury OOŚ.

Znaczenie problemu:

Dążenie do zwiększenia udziału społeczeństwa w OOŚ:

1. Aby przedstawić lepsze projekty
2. Podejmowanie lepszych decyzji
3. Zmniejszenie kosztów realizacji przedsięwzięć
4. Aby przyspieszyć realizację projektów
5. Uniknąć konfliktów społecznych wokół trudnych decyzji
6. Większych wiarygodnośc decydentów i zaufanie do nich społeczeństwa

PODSTAWY FORMALNE KONSULTACJI SPOŁECZNYCH W PROCEDURZE OOŚ

1. Europejska Karta Środowisko a Zdrowie, przyjęta na I Europejskiej Konferencji – Środowisko i Zdrowie

w 1989

2. Konwencja z Aarhus +dyrektywy UE
3. Konstytucja RP art. 74, ust. 3 ustawy zasadniczej stwierdza że „każdy ma prawo o informacji o stanie i

ochronie środowiska., a ust. 4, że władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochr, i
poprawy stanu środ.

4. Ustawa z dnia 9 11.2000 o dostępie do informacji o środowisku i jego ochrona oraz ocenach

oddziaływania a środowisko (Dz. U. Nr 109 poz 1157) – utraciła moc z dniem 30.09.2001r

Konwencja z Aarhus

Konwencja EKG ONZ z dnia 25 czerwca 1998 o dostępie do inf., udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji
raz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środ., sporządzona w Aarhus i ratyfikowana przez
Polskę, 31.12.2001 (Dz. U. z 2003r Nr 78, poz 707)

Procedura reguluje:



Dostęp do informacji o środowisku



Udział w procesach decyzyjnych



Planów, programów i polityk (art.7)



Aktów prawnych (art. 8)



Decyzji dotyczących przedsięwzięć indywidualnych (art. 6 – zał. I)



Dostęp do wymiaru sprawiedliwości

Procedura udziału:



Powiadamianie – na wczesnym etapie (w sposób właściwy, skuteczny i terminowy)



Zapewnienie dostępu do dokumentacji



Możliwość składania uwagi i wniosków



Obowiązek rozpatrzenia uwag i wniosków (odniesienie się do nich)



Podanie do wiadomości sposobu rozstrzygnięcia wraz z uzasadnieniem wyboru

22

Prawo wspólnotowe:



Udział społeczny – zasadą polityki ekologicznej UE



Regulowany przez bardzo liczne akty prawne:

o

Rdw (2000/60/we)

o

Gmo (2001/18/we)

o

Ippc (96/61 – zmieniona przez 2003/35/we)

o

Spalanie odpadów (2000/76/we)

o

Handel emisjami (2003/87/we)

o

Dostęp do informacji (2003/4/we

Ale najważniejsze z nich to:

o

Ooś (85/337/EWG zamieniona przez 2003/35/we)

o

Sooś (2oo2/42/we)

Społeczeństwo – oznacza jedną lub więcej osób fizycznych lub prawnych oraz, zgodnie z krajowym
ustawodawstwem lub praktyką, ich stowarzyszenia, organizacje lub grupy

Zainteresowana społeczność – społeczeństwo, które jest lub może być dotknięte skutkami lub ma interes w
procedurach podejmowania decyzji dotyczących środowiska, organizacje pozarządowe działające na rzecz
ochrony środowiska i spełniające wymagania przewidziane w prawie krajowym uważa się za mające interes w
tym zakresie.

Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu inf. o środowisku (Dz. U. Nr. 199,. Poz 1227, z późn. Zm)
zwana dalej ustawą OOŚ

Reguluje:

Dział II – udostępnienie inf o środ i jego ochr

Dział III – udział społeczeństwa w ochr środ

Dział IV strategiczne oceny oddziaływania na środ.

Dział III



Udział społeczeństwa wg przepisów ustawy Dział III – prawo każdego



Udział w postępowaniu:

o

Stron (uprawnienia zgodne z KPA – m.im. zaskarżanie decyzji)

o

Organizacji do udziału na prawie stroyn

W procedurach realizacji przedsięwzięć (inwestycji( lub polityk, strategii, planów, i programów oraz w
związanych z nimi ocenach środowiskowych społeczeństwem może być każda zainteresowana problemem
strona (stawa OOŚ; każdy ma prawo składania uwag i wniosków w postępowaniu prowadzonym z udziałem
społeczeństwa”)

Powszechnie (m. In. W Polsce) jest to:



Każdy obywatel (



Lokalna społeczność



Pozarządowe organizacje ekologiczne

Obywatele mogą korzystać z różńych form wpływania na polityę ekologiczną gminy, należą do nich:



Wybory władz lokalnych



Referendum



Konsultacje społeczne

23



Postępowanie administracyjne (m. In. Mpzp, OOŚ)



Akcje bezpośrednie

Szczególne możliwości wpływania na decyzję władz daje prawo mieszkańców do udziału w procedurze
tworzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (mpzp) oraz system ocen oddziaływania na
środowisko (możliwość uczestniczenia w postępowaniu w sprawach OOŚ)

Wybory władz lokalnych – wybory decydują pośrednio o polityce realizacyjnej przez władze gminu (powiatu,
województwa). W przypadku ostrych konfliktów ekologicznych (np. problem składowiska, spalarni, autostrady)
stanowisko w sprawie może przesądzić o wyborczej porażce lub sukcesie polityka lub ugrupowania
politycznego.

Referendum powinno być formą zapytania mieszkańców o ich zdanie w sprawie, a nie próbą sił
przeciwstawnych ugrupowań (władza – społeczeństwo). W ostatnich latach problemy ochrony środowiska są
jednym z najczęstszych powodów przeprowadzania referendów lokalnych

Możliwość wpływania na politykę ekologiczną w gminie wyraża się poprzez (slajd 2)

Konsultacje społeczne – we wszystkich istotnych dla mieszkańców sprawach organy gminy mają obowiązek
swoje przyszłe rozstrzygnięcia konsultować ze swoimi wyborcami, konsultacje społeczne mogą mieć np. formę
spotkania władz gmin

Wykład 10

14.12.2011r

DOTYCZYŁ NATURY 2000 – WYKŁAD POPROWADZONY PRZEZ BUGAJSKĄ

Wykład 11

Konsultacje społeczne – we wszystkich istotnych dla mieszkańców sprawach organy gminy mają obowiązek
swoje przyszłe rozstrzygnięcia konsultować ze swoimi wyborcami. Konsultacje społeczne mogą mieć np. formę
spotkania władz gminy i zainteresowanych mieszkańców lub specjalistycznych badań ankietowych. Mogą one
dotyczyć poszukiwania pomysłów rozwiązania problemu (np. gospodarki odpadami) lub sondowania opinii o
propozycji rozwiązania problemu (np. budowa spalarni)

Postępowanie administracyjne (m. In. mpzp. OOŚ) – obywatel lub organizacja społeczna mają prawo składać w
określonym trybie skargi i wnioski związane z administracją publiczną (konstytucja RP, KPA, ustawa OOŚ)

Akcje bezpośrednie – wykorzystujące instytucją obywatelskiego nieposłuszeństwa alb obrony koniecznej
(demonstracje, happeningi, okupacje, blokady, itp.)

Istotne fazy udziału społeczeństwa w procedurze OOŚ

Według Agencji Ochrony Środowiska Rządów Stanu Zjednoczonych (US EPA) istnieją w procedurze OOŚ etapy,
w których najłatwiej jest zapewnić udział społeczeństwa i wykorzystać to w najbardziej efektywny sposób:

1. Ogłoszenie zamiaru realizacji inwestycji i OOŚ
2. Ustalanie zakresu badań w ramach procedury OOŚ
3. Wstępna ekspertyza OOŚ (w Polsce brak odpowiednika)
4. Ostateczna ekspertyza OOŚ (w Polsce do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach)
5. Decyzja administracyjna

Według dr W. Couch’a, kanadyjskiego eksperta w zakresie OOŚ, w związku z organizowaniem udziału
społeczeństwa w procedurze OOŚ należy odpowiedzieć na następujące pytanie:

24

Jakie są aksjomaty udziału społecznego w procedurze OOŚ?



Jeśli nie zamierzasz słuchać, co uczestnicy chcą mówić, nie zapraszaj ich do udziału w procedurze



Na początku wyjaśnij wszystkim zasady obowiązujące w negocjacjach, a następnie dotrzymaj ich sam



Żadnych tajnych transakcji dotyczących oceniających przedsięwzięć



Na końcu wszyscy muszą odczuć, że byłeś obiektywny (sprawiedliwy)

Czym interesują się uczestnicy negocjacji?

1. Zdrowie i bezpieczeństwo mieszkańców
2. Bezpieczeństwo socjalne – możliwość pracy
3. Dom i jego otoczenie
4. Sposób zagospodarowania terenu i użytkowanie gruntów
5. Wartości kulturowe, naukowe
6. Sport, rekreacja i rozrywka

Na jakie elementy należy zwrócić uwagę?



Czy projekt jest kontrowersyjny (typ projektu, miejsce jego realizacji)



Jak wielki jest projekt i ilu ludzi weźmie w nim udział?



Ile mamy czasu i ile pieniędzy?

Jakie są cele , a w konsekwencji jakie są skuteczne metody działania?



Co chcemy robić w ramach konsultacji?

o

Informować / edukować

o

Identyfikować problemy / identyfikować wartości

o

Słuchać propozycji / rozwiązywać problemy

o

Oczekiwać odpowiedzi na pytania

o

Oceniać

o

Rozwiązywać konflikty / dążyć do kompromisu



Z jakich metod działania chcemy korzystać?

o

Jakie są możliwości dyskutowania specyficznych problemów (interesów)?

o

W jaki sposób chcemy kontaktować się z uczestnikami procesu?

o

Czy istnieje możliwość komunikowania obustronnego?

Fory kontaktów ze społeczeństwem:

Komunikacja jednostronna:



Informowanie (n. ogłoszenie, udostępnianie informacji, ulotki, informacja w mediach)



Przyjmowanie uwag i wniosków

Komunikacja dwustronna:



Metody pasywne (np. spotkania ze społeczeństwem, punkty konsultacyjne)



Metody aktywne (np. grupy doradcze, „burze mózgów”, negocjacje, mediacje, arbitraż)

25

Metody komunikacji ze społeczeństwem

Informowanie
społeczeństwa

Uzyskiwanie opinii
społecznych

Włączenie społeczeństwa
do procesu decyzyjnego

Metody

Materiały drukowane
*

Broszury, raporty, biuletyny inf

**

*

Wystawy, prezentacje

*

Kontakt listowy

Wykorzystanie środków masowego przekazu
***

Gazety

*

Konferencje prasowe

**

*

Wkładki do gazety

***

*

Radio i TV

*

Materiały reklamowe

PODSUMOWANIE



Udział społeczeństwa jest ważnym elementem procedury ocen środowiskowych wynikających z procesu

demokratyzacji społeczeństwa.



Z obserwacji procesów przygotowania i podejmowania decyzji w sprawach dotyczących ochrony

środowiska wynika wniosek, że udział społeczeństwa, który powinien być źródłem uwag i wniosków
sprzyjających podejmowaniu tych decyzji, jest zwykle źródłem protestów „sprzeciw”, wyrażających
konflikt pomiędzy decydentem a częścią społeczeństwa



W praktyce polskich procedur ocen środowiskowych dla przedsięwzięć inwestycyjnych. Dość słabym

elementem jest analiza wariantowa. Wynika to z różnych przesłanek w poszczególnych grupach
przedsięwzięć. W tej sytuacji udział społeczeństwa może być czynnikiem umożliwiającym […]



Wczesne uwzględnienie danych od miejscowych specjalistów oraz informacji mieszkańców może

sprzyjać podejmowaniu lepszych decyzji



Społeczne komisje ds. OOŚ (zamiast komitetów protestacyjnych) mogą ułatwić zbieranie i

upowszechnianie rzetelnych informacji



Plan pracy dotyczący udziału społeczeństwa powinien określać zadania, harmonogramy, kadry, budżet

oraz metody komunikowania się ze społeczeństwem i dokumentowania jego udziału



Działa w procesie OOŚ w zakresie dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie oraz udziału

społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska, powinny być skupione na
dokładniejszym monitorowaniu systemu ocen oddziaływania na środowisko, m.in. poprzez
kształtowanie dobrych praktyk udziału społeczeństwa w procedurze OOŚ.

Procedura uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia (inwestycji)

W ramach procedury OOŚ przeprowadzanie są następujące rodzaje konsultacji przewidywanych przepisami
ustawy OOŚ oraz dyrektyw (85/337/EWG i 2001/42/WE):



Konsultacje z organami ochrony środowiska (w tym m. In. …

Konflikty interesów – NIMBY (Not In my Backyard)

Konflikt społeczny – LULU (Locally Unwanted / Unacceptable Land Use)

Konflikt ideologiczny – BANANA (Build ansolutely nothing anywhere near anything Or anyone

Konflikt postaw – CAVE people (Citizens Against…)

DWT – NIEPOZORNY MORDERCA:

Dwt – substancja bezbarwna, bezwonna, bez smaku I zapachu, powodująca co roku śmierć tysięcy ludzi na całym
świecie. Przyczyną

26

Wykład 12

04.01.2012

Procedury kontrolne oceny oddziaływania na środowisko

(w prawie UE): w Dyrektywie OOŚ (85/337/EWG) w art.5 – napomniane jest tylko

Schemat podstawowych form kontroli OOŚ w Polsce:

Wybrane elementy po-realizacyjnych kontroli środowiskowych wg francuskich wytycznych na przykładzie
francuskiej autostrady A16…

Główne cele, etapy, zawartość i kontrola bilansów środowiskowych dla autostrady we Francji

Główne cele bilansów środowiskowych:



Weryfikacja rzeczywistego stopnia realizacji Zobowiązań Państwa w sp. Ochrony Środowiska



Weryfikacja i ocena rzeczywistego oddziaływania obiekty po upływie pewnego czasu



Określenie efektywności wdrożonych środków ochrony środowiska i w razie potrzeby odpowiednie

dostosowanie ich celu zlikwidowania „nieopanowanych” czy nowo odkrytych oddziaływań



Poprawa wiedzy odnoście oddziaływania infrastruktury transportowej na środowisko oraz metody

prognostycznych



…



Przyczynianie się do poprawy polityki przejrzystości

Metody pomiarowo-obliczeniowe w ocenach środowiskowych obiektów gospodarki komunalnej.

Teza:

Oddziaływanie obiektów komunalnych na środowisko są w tak znaczącym stopniu zróżnicowane co do rodzaju i
natężenia, że ich ocena wymaga …

Dlaczego oceny oodz na środ obiektów gospodarki komunalnej SA ważnym zagadnieniem?

1. Obok obiektów istniejących i eksploatowanych obiektów komunalnych istnieje potrzeba budowy

kolejnych obiektów, a liczbę inwestycje są w trakcie realizacji.

2. Wprowadzono przepisy prawne w zakresie ocen oddziaływania na środowisko, które obejmują także

obiekty gospodarki komunalnej.

3. Wzrasta wrażliwość społeczeństwa na uciążliwość występujące w otoczeniu miejsca zamieszkania oraz

w środowisku pracy

4. Ograniczanie uciążliwości obiektów (hermetyzacja i dezodoryzacja procesów) wymaga oceny

skuteczności podejmowanych działań

5. W porównaniu z ocenami środowiskowymi w energetyce i przemyśle metody ocen oddziaływania na

środowisko obiektów gospodarki komunalnej są stosunkowo słabo rozwinięte

Powodów takiej sytuacji jest kilka, z których należy wymienić przynajmniej trzy:



Niedocenianie sektora komunalnego w rozwoju gospodarczym kraju



Lokalny zasięg oddziaływania obiektów gospodarki komunalnej



Oddziaływania oceniane jako uciążliwość dla otoczenia, a nie szkodliwość dla środowiska

27

Schemat oddziaływania składowiska

Charakterystyka oddziaływań OGK

L.p.

Kategoria

Typ oddziaływania

1

A

Pozytywne

2

Negatywne

3

B

Bezpośrednie

4

Pośrednie

5

C

Pierwotne

6

Wtórne

7

D

Stałe

8

Okresowe (cykliczne)

9

E

Krótkotrwałe

10

Średniookresowe

11

Długookresowe

12

F

Odwracalne

13

Nieodwracalne

Skala problemu:

Dlaczego ocena oddział. Obiektów komunalnych stanowi problem?

1. Duża liczba rozproszonych obiektów gospodarki komunalnej (OGK)
2. Bliskie sąsiedztwo OGK z terenami stałego bytowania ludzi
3. Niezorganizowany charakter emisji zanieczyszczeń do powietrza z niskich (często powierzchniowych)

emitorów

4. Brak precyzyjnych kryteriów oceny oddziaływań w zakresie emisji:

a. Niektórych zanieczyszczeń chemicznych
b. Substancji zapachowych (odorantów)
c. Zanieczyszczeń mikrobiologicznych (bioaerozolu)

Skala intensywności zapachu:

Skala, i

Intensywność zapachu

Zakres wyczuwalności

0

Brak zapachu

Niewyczuwalny przez nikogo

1

Zapach ledwo wyczuwalny

Wyczuwalny przez mniej niż 50% osób badanych

2

Zapach bardzo słaby (progowy)

Wyczuwalny przez 50% osób badanych

3

Wyczuwalny przez więcej niż 50% osób badanych i
uciążliwy dla mniejszości

Wyczuwalny przez wszystkich i uciążliwy dla
większości

Specyfika problemu:

Co jest szczególnych problemem w przypadku ocen oddziaływania środowisko obiektów gospodarki
komunalnej?



Potrzeba uwzględnienia przy podejmowaniu decyzji lokalizacyjnych obok szkodliwego oddziaływania

obiektów ważnego czynnika, jakim jest ich potencjalna i rzeczywista uciążliwość



Trudność w rozgraniczeniu oddziaływania szkodliwego (które regulują przepisy dotyczące ochrony

środowiska) od oddziaływania uciążliwego (które nie jest ściśle regulowane)



Oddziaływania uwarunkowane rozwiązaniami projektowymi (wielkość obiektu, rodzaj technologii,

rozwiązania minimalizujące wpływ urządzeń), ale silnie zależne także od warunków eksploatacyjnych.

Zakres prac badawczych:

Badania skupiono głównie na problematyce ochrony powietrza w otoczeniu OGK. Na obszernym materiale
badawczym przeanalizowano znaczenie poszczególnych czynników, kształtujących emisję zanieczyszczeń i ich
stężenia w atmosferze (imisje)

28

Badania terenowe uwzględniają różne:



Rozwiązania technologiczne



Wielkości obiektów komunalnych



Warunki lokalizacyjne (topograficzne, meteorologiczne)

Szczególną uwagę zwrócona na:



Wybr wskaźników (odoranty i bioaerozol) oraz kryteria oceny



Znaczenie warunków meteorologicznych



Problem wyznaczania tła zanieczyszczenia powietrza

Podstawę pracy stanowią bezpośrednie badania terenowe ok. 40 obiektów gospodarki ściekowej lub odpadowej.

Wykład 13/14

11.01.2012

Wprowadzenie do problematyki przeglądów ekologicznych.

Przegląd środowiskowy zgodnie z ust. POŚ określany jako przegląd ekologiczny a nazywany też audytem
środowiskowym jest to ocena funkcjonowania organizacji (zakładu, obiektu) w zakresie zarządzania ochroną
środowiska w odniesieniu do przepisów prawnych i innych standardów zmierzających do oszacowania
zobowiązań ekologicznych.

CEL: przegląd środowiskowy dokonuje się w celu określenia potrzeb w zakresie ograniczenia (minimalizowania)
niekorzystnego oddziaływania na środowisko organizacji (zakładu, instalacji, obiektu, instytucji).

Rodzaje:

1. Audyt zgodności z przepisami prawnymi, który dokonuje się w celu sprawdzenia, czy przestrzegane są

przepisy prawne i normy, a jeśli nie, to jakie będą koszty doprowadzenia do takiej sytuacji (redukcji
emisji czy uzyskania pozwoleń emisyjnych)

2. Audyt zobowiązań środowiskowych, który dokonuje się w celu zyskania informacji o rzeczywistej

wartości przedsiębiorstwa, np. w przypadku przekształceń własnościowych (prywatyzacja transakcja
kupna – sprzedaży, uzyskanie kredytu)

3. Audyt wykonywany jako ocena po-realizacyjna, który przeprowadza się w celu zweryfikowania

wyników oceny oddziaływania na środowisko rozwiązań projektowych po ich zrealizowaniu i oddaniu
obiektu do eksploatacji

4. Audyt środowiskowy ternu wykonywany w celu ustalenia potencjalnie istniejącego zamieszczenia gleb

lub gruntów przeprowadza się go zwykle w celu ustalenia, czy teren został zanieczyszczony
substancjami niebezpiecznymi i/lub toksycznymi np. przed rozpoczęciem realizacji inwestycji lub
sprzedażą przekazaniem, nabyciem terenu na własność itp.

5. Audyt związany z określeniem ryzyka ekologicznego który dokonuje się w przypadku ubezpieczenia

przedsięwzięcia. Firma ubezpieczająca chce znać sytuację w zakresie zagrożeń środowiskowych.

6. Audyt systemu zarządzania środowiskowego (SZŚ, np. wg PN-EN ISO 14001:2004), który jest częścioą

systemu zarządzania całym przedsiębiorstwem.

GŁÓWNE CELE PRZEGLĄDÓW EKOLOGICZNYCH TO:

1. Ocena spełnienia wymagań ochr środ
2. Ocena możliwości i kosztów osiągnięcia zgodności z wymaganiami ochr środ. (normami)
3. Ocena rozwiązań proekologicznych stosowanych w zakładzie
4. Opracowanie planu działań naprawczych
5. Wstępna ocena kosztów modernizacji zakładu
6. Wdrożenie rozwiązań przyczyniających się do zminimalizowania negatywnych oddziaływań

29

7. Ocena ryzyka ekologicznego
8. Określenie obszarów stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi (np. obszarów

ograniczonego użytkowania)

9. Przygotowanie wniosku o pozwolenie zintegrowane
10. Podwyższenie świadomości ekologicznej
11. Udoskonalenie przepływu informacji

Podstawy prawne

1. Ustawa z dnia 30 sierpnia ’96 – o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (art. 32 –

prywatyzacja pośrednia i art. 42 – prywatyzacja bezpośrednia)

2. Rozporządzenie rady ministrów z dnia 3 czerwca ’97 w sprawie zakresu analizy spółki oraz

przedsiębiorstwa państwowego, sposobu jej zlecenia, opracowania, zasad odbioru i finansowania oraz
warunków w razie spełnienie których można odstąpić od opracowania analiz

3. Ustawa z dnia 27kw. ’01 prawo ochr środ (Dz. U. Nr 62 poz 627, art. 237-242 jednolityk tekst ustawy w

Dz. U. z 2008nr 25, poz 150 z późn. Zmianami (Tytuł III: przeciwdziałanie zanieczyszczeniom, dział V
przeglądy ekologiczne

a. Art. 240 jeżeli możliwość negatywnego oddziaływania na środ. Wyniki z funkcjonowania

instalacji która nie jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogącego znacząco
oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust 1, organ właściwy do

4. Ustawa z dnia 27 lipca ’01 o wprowadzenie ustawy pr. Och. Środ., ustawy o odpadach oraz o zmianie

niektórych ustaw

Zakres przeglądu ekologicznego

Zakres przeglądu ekologicznego zależy głównie od dwóch czynników jeg celu oraz obiektu, który ma być
przedmiotem PE

Zakres analizy związanej prywatyzacją spółki/przedsiębiorstwa jest szeroki i obejmuje:

1. Sytuację prawną majątku
2. Stan i perspektywy rozwoju
3. Ocenę realizacji obowiązków wynikających z tytułu wymagań ochrony środowiska i ochrony dóbr

kultury

4. Oszacowanie wartości spółki/przedsiębiorstwa.

Informacje ogólne:

1. Informacja podstawowa o przedmiocie PE
2. Lokalizacja obiektu / zakładu (warunki środowiskowe)
3. Surowce i produkty
4. Procesy produkcyjne
5. Zużycie energii
6. Opłaty i kary w dziedzinie ochrony środowiska
7. Przepisy ochrony środowiska i ich przestrzeganie

Informacje szczegółowe:

1. Wykorzystanie materiałów niebezpiecznych
2. Zanieczyszczenia powietrza (emisje)
3. Zanieczyszczenia wód (ścieki)
4. Zanieczyszczenia gleb, gruntów i wód gruntowych
5. Odpady
6. Hałas
7. Efektywność wykorzystania energii
8. Rozwiązania (inwestycje) proekologiczne
9. BHP, skargi i inne informacje

30

Fazy czynności w przeglądzie ekologicznym
I

Faza wstępna ocena

1

Wykonanie wstępnej oceny

2

Przegląd danych historycznych (tzw. zaszłości) dotyczących obiektu

3

Przegląd istniejących danych na temat wykorzystania teren w przeszłości

4

Przegląd działalności prowadzonej w sąsiedztwie obiektu / zakładu

5

Przedstawienie zaleceń

6

…

II

Faza – analiza dokumentów + wizja w terenie

7

Odszukanie materiałów na temat historii obiektu (tzw. zaszłości)

8

Przegląd materiałów

9

Lustracja terenu (wizja lokalna)

10

Przegląd obecnej działalności

11

Dokonanie obserwacji wzrokowych

12

Określenie zgodności z przepisami

13

Wywiady z pracownikami (m. In. Ankiety)

14

Wyjaśnienie ustaleń i ograniczeń

15

Przedstawienie zaleceń

16

…

III

Faza – badania terenowe

17

Badaie próbek gruntu, wód gruntowych i powietrza

18

Analiza laboratoryjna próbek

19

Przeprowadzenie badań geofizycznych

20

Wykonanie badań specjalistycznych (np. powietrza glebowego)

21

Określenie zagrożeń (dla środowiska i ludzi)

22

Wyjaśnienie ustaleń i ograniczeń

23

…

IV

Faza – zapobieganie degradacji środowiska

24

Wykonanie badań w celu określenie środków zapobiegawczych

25

Określenie celów działań zapobiegawczych

26

Przeprowadzenie analizy wykonalności działań

27

Przygotowanie planu działań zapobiegawczych

28

Wykonanie dzaiłań zapobiegawczych i oczyszczających

29

…

Przeglądy ekologiczne terenu:

Przeprowadzane dla danego terenu przeglądy ekologiczne mogą pomóc w stworzeniu podstaw dla racjonalnych
decyzji finansowych związanych z nabyciem nieruchomości i jego zagospodarowaniem.

4 fazy przeglądu ekologicznego terenu:

Faza I (wstępna), ma miejsce kwalifikacji Tereniu

Faza II polega na przeanalizowaniu dokumentacji oraz szczegółowy obejrzeniu terenu

W fazie III przeprowadza się wszechstronne badania terenowe

Faza IV obejmuje działania mające na celu oczyszczenie (re mediację) gruntu -> rekultywację terenu

Typowy zakres prac w ramach badań IV fazy obejmuje:



Badania nad możliwością usunięcia szkód – wszechstronne badania terenowe w celu udokumentowania

charakteru i skali skażenia



Badania nad możliwością zastosowania wybranych metod oczyszczenia teenu. Badania te określają

techniczną możliwość zastosowania alternatywnych metod oczyszczania. W tym celu mogą być
stosowane modele matematyczne i testowane pilotowe technologie oczyszczania.



Projektowanie działań naprawczych – opracowanie dokumentacji technicznej (w tym map i rysunków)

dla wybranych działań naprawczych