OPCJE

Kontrakty opcyjne są zawierane zawsze przez dwie strony: NABYWCĘ i SPRZEDAWCĘ

opcji (nazywanego również wystawcą opcji)
Na rynku istnieje szereg różnych opcji (np.. walutowe , stopy procentowej, swapów);

generalnie jednak wszystkie te produkty charakteryzują następujące cechy:



nabywca opcji nabywa, czyli zakupuje prawo, lecz nie obowiązek, do realizacji
kontraktu opcyjnego z wystawcą opcji,



w każdym kontrakcie opcyjnym określa się precyzyjne warunki oraz sposób jego
realizacji, włączając wartość, na którą wystawiona jest opcja, ustaloną cenę (tzn. cenę
realizacji inwestycji ang. strike price), datę lub daty w których opcja może być

zrealizowana, datę wygaśnięcia opcji oraz jej rodzaj.

OPCJA jest to umowa między nabywcą (posiadaczem) a sprzedawcą (wystawcą)
dająca prawo nabywcy do kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja sprzedaży)

instrumentu bazowego przed lub w ustalonym dniu w przyszłości po określonej cenie
w zamian za opłatę.

Pod koniec okresu na jaki wystawiono opcję prawo związane z opcją kończy się w
terminie wygaśnięcia. Opcja jest kontraktem terminowym.

Posiadacz opcji nabywa prawo kupna lub sprzedaży instrumentu bazowego. Może on

swobodnie decydować czy skorzystać z tego prawa czy też nie (nie ma obowiązku
realizacji kontraktu opcyjnego).

Wystawca opcji jest przeciwną stroną transakcji, czyli jest to sprzedający prawo.
Instrumentem bazowym są najczęściej: papiery wartościowe, stopy procentowe,

waluta.
W zależności od tego na jaki instrument bazowy jest wystawiona opcja wyróżnia się:



opcje walutowe (instrumentem bazowym jest waluta),



opcje akcyjne ( instrumentem bazowym jest akcja),



opcje procentowe (instrumentem podstawowym może być obligacja, bon skarbowy,
depozyt, itp.)



inne

Termin wygaśnięcia opcji (expirationa date, maturity) to termin w którym opcja musi

zostać wykonana.

Termin wykonania opcji (exercise date) jest to okres, w którym opcja jest wykonana.

Cena wykonania opcji nazywana również ceną bazową lub ceną rozliczenia (exercise
price, strike price) jest to cena realizacji umowy na którą opiewa opcja. Jest ona ustalana

w momencie wystawienia opcji i przez cały okres jej ważności nie zmienia się.

Cena rynkowa opcji (koszt) jest określa często jako premia opcyjna lub cena opcji i jest
to cena, którą należy zapłacić za nabycie opcji. Cena opcji w okresie jej ważności może się

zmieniać i jest zależna od popytu i podaży na rynku.

Cena instrumentu bazowego to wartość rynkowa instrumentu finansowego, na który
została wystawiona opcja.

Wyróżnia się dwa rodzaje opcji:

1.

OPCJA KUPNA „call”

– nabywca opcji ma prawo do zakupu określonego instrumentu

bazowego po określonej cenie do określonego terminu lub w określonym terminie.

2.

OPCJA SPRZEDAŻY „put”

– nabywca opcji ma prawo sprzedaży określonego

instrumentu bazowego po określonej cenie do określonego terminu lub w określonym
terminie.

Wystawca opcji w obu wyróżnionych opcjach ma obowiązek sprzedaży instrumentu

bazowego (opcja call) i kupna instrumentu bazowego (opcja put) jeżeli posiadacz opcji
zdecyduje się zrealizować swoje prawo wynikające z posiadanych opcji.

OPCJA CALL

OPCJA PUT

KUPUJĄCY

Prawo do kupna

Prawo do sprzedaży

SPRZEDAJĄCY

Obowiązek sprzedaży

instrumentu bazowego, gdy
kupujący opcję chce ją

zrealizować

Obowiązek zakupu

instrumentu bazowego, gdy
kupujący opcję chce ją

zrealizować

Kupujący opcję jest zobowiązany do zapłacenia ceny opcji, tzw. premii, tym

samym zyskuje aktywne prawo do wyboru – prawo decyzji, prawo do zakupu instrumentu

bazowego w przypadku opcji call lub jego sprzedaży w przypadku opcji put.

Sprzedający natomiast otrzymuje premię opcyjną obejmując pasywne

zobowiązanie do sprzedaży instrumentu bazowego (opcja call), zakupu instrumentu
bazowego (opcja call).

W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie podstawowych rodzajów opcji w

aspekcie pozycji kontraktowej obu stron transakcji:

Pozycja

kontraktowa
stron

Rodzaj

opcji

NABYWCA

1. płaci cenę opcji

(premia).

2. zyskuje aktywne

prawo wyboru

(prawo decyzji)

SPRZEDAWCA

1. otrzymuje premię

opcyjną.

2. obejmuje pasywne

zobowiązanie.

OPCJA KUPNA

Prawo zakupu instrumentu

bazowego

„trzymający” instrument

bazowy (gotów do
sprzedaży).

OPCJA SPRZEDAŻY

Prawo sprzedaży
instrumentu bazowego

„trzymający”

pieniądze

(gotów do kupna)

Biorąc pod uwagę kategorię terminu wykonania opcji wyróżnić można dwa rodzaje opcji:

1.

OPCJA EUROPEJSKA – może zostać wykonana tylko w dniu wygaśnięcia opcji (termin
wykonania i termin wygaśnięcia są sobie równe)

2.

OPCJA AMERYKAŃSKA - może zostać wykonana przez cały okres ważności opcji
(daje inwestorowi dodatkową korzyść „czasową” umożliwiając mu wcześniejsze

wykonanie).

Obecnie zdecydowana większość opcji to opcje amerykańskie, przyznawane na okres 3,6,

i 9 miesięcy, ale znane są również przypadki wystawiania opcji na dłuższy okres – dwóch
a nawet pięciu lat.

Na rynku opcji wyróżnia się cztery rodzaje uczestników:



Kupujący opcje kupna,



Sprzedający opcje kupna,



Kupujący opcje sprzedaży,



Sprzedający opcje sprzedaży.

Kupujący zajmują pozycję długą (long position), zaś sprzedający opcje
zajmują tak zwaną krótką pozycję (short position).

Kontrakty opcyjne powstają w momencie gdy nabywca i sprzedawca dojdą do

porozumienia co do ceny kontraktu. Wystawiający opcję kupna może nie posiadać
aktywów bazowych, na które ona opiewa . W takiej sytuacji jest to opcja bez pokrycia.

Jeżeli posiadacz opcji bez pokrycia zażąda jej wykonania, wówczas wystawca opcji musi
zakupić na rynku niezbędną ilość aktywów bazowych po cenie obowiązującej w danym

momencie. Wystawiając opcję bez pokrycia konieczne jest złożenie depozytu
gwarantującego wypełnienie warunków kontraktu.

Opcje, które mają pokrycie w aktywach bazowych nazywa się opcjami z pokryciem.

Posiadacz opcji może każdego dnia trwania kontraktu skorzystać z jednej z trzech
możliwości:

1. Nic nie robić i stracić premię (porzucenie opcji, która wygaśnie z upływem czasu),

2. Zamknąć pozycję na rynku, co oznacza, że posiadacz opcji sprzedaje ją po cenie

rynkowej, wystawca opcji dokonuje jej zakupu,

3. Posiadacz opcji amerykańskiej może ją wykonać i nabyć instrumenty bazowe, na

które opiewała opcja.

TYPY OPCJI:

a)

IN-THE-MONEY kurs realizacji inwestycji jest korzystniejszy z punktu widzenia
nabywcy niż wysokość kursu natychmiastowego dla tych samych walut, np.

Opcja zakupu jest in the money jeżeli

kurs realizacji opcji < kurs natychmiastowy
realizując taką opcję osiągniemy zysk (kupimy taniej)

Opcja sprzedaży jest in the money jeżeli

kurs realizacji opcji > kurs natychmiastowy
realizując taką opcję osiągniemy zysk (sprzedamy drożej)

b)

OUT OF THE MONEY – kurs realizacji opcji jest mniej korzystny dla nabywcy niż
aktualny kurs natychmiastowy dla danych walut. Nie ma ona żadnej wartości
wewnętrznej.

Opcja zakupu jest out of the money jeżeli

kurs realizacji opcji > kurs natychmiastowy
realizacja takiej opcji naraża na straty i jest nieopłacalna

(kupimy drożej).

Opcja sprzedaży jest out of the money jeżeli

kurs realizacji opcji < kurs natychmiastowy

nieopłacalne

(sprzedamy

taniej)

c)

AT THE MONEY – kurs realizacji opcji jest równy bądź niewiele

odchylony od kursu natychmiastowego.

(Należy realizować tego typu opcje, aby nie ponieść straty
wynikającej z zapłacone premii).

http://notatek.pl/opcje?notatka