analiza kosdzów wypadów przy pracy

Analiza kosztów wypadków przy

pracy

Struktura wydatków
z funduszu ubezpieczenia wypadkowego ZUS - 2003 r.

wydatki ogółem - 4 250,5 mln zł.

(4,3 % wydatków FUS)

Renty z tytułu
niezdolności do pracy

Renty rodzinne

Jednorazowe
odszkodowania

Zasiłki chorobowe

Świadczenia
rehabilitacyjne

73 %

7 %

6 %

13 %

źródło: Bezpieczeństwo pracy 6/2004

36%

39%

11%

14%

śmiertelne

absencja do 28 dni

absencja powyżej 28 dni

rentowe

Struktura społecznych kosztów wypadków

przy pracy

– 2003 r.

Źródło: prezentacja CIOP PIB

76%

13%

11%

poszkodowany i jego
rodzina

przedsiębiorstwo

społeczeństwo

Struktura społecznych kosztów wypadków przy pracy – 2002

(wg. podmiotów)

Źródło: prezentacja CIOP PIB

Kategorie kosztów wypadków przy pracy

Osoba poszkodowana i

jej rodzina

Społeczeństwo

Pracodawca

Obniżenie lub utrata zarobków

Koszty leczenia

Koszty leków

Koszty rehabilitacji

Zasiłki

Odszkodowania

Renty

Koszt straconego czasu pracy

Płatności bieżące

Utrata przychodów

Straty majątku trwałego i obrotowego

źródło: prezentacja CIOP PIB

Koszty wypadków przy pracy

Ponoszone są przez:


społeczeństwo w postaci kosztów ZUS i NFZ,



pracowników i ich rodziny – dodatkowe koszty leczenia , możliwość utraty

prawa do wykonywania zawodu, trwałe kalectwo, oszpecenie, wyłączenie z

możliwości normalnego życia,



pracodawców w postaci:

•

kosztów straconego czasu pracy,

•

bezpośrednich płatności bieżących,

•

strat w majątku trwałym i obrotowym,

•

utraty dochodów,

•

uzyskanych dochodów.

Koszt wypadku ponoszony przez pracodawcę – wartość zwiększająca koszty własne przedsiębiorstwa, o którą
w związku z zaistniałym wypadkiem zmniejsza się wielkość zysku lub powiększa wysokość poniesionych strat.

Koszt straconego czasu pracy:

•

przez osobę poszkodowaną, zarówno w dniu wypadku, jak i w dniach absencji,

• przez inne osoby np. udzielające pierwszej pomocy poszkodowanemu ,
towarzyszące poszkodowanemu w drodze do lekarza czy do domu,

• czas związany z zastępstwem poszkodowanego,

• czas poświęcony na dochodzenie powypadkowe,

• czas na planowanie i prowadzenie prac badawczo – rozwojowych.

powrót

Bezpośrednie płatności bieżące:

• koszty wynajęcia maszyn,

• zlecenie produkcji poza zakład,

• naprawy wykonane poza zakładem,

• koszty transportu poszkodowanego i płatnej pomocy medycznej poza zakładem pracy.

powrót

Straty w majątku trwałym i obrotowym:

• koszty straconych wskutek wypadku surowców, półwyrobów lub wyrobów
gotowych,

• straty w wyposażeniu: maszyny, narzędzia, pojazdy,

• straty w obiektach.

powrót

Utrata dochodów:

• kary umowne do zapłacenia kontrahentom,

• przerwy w produkcji,

• obniżenie wydajności i jakości produkcji.

powrót

Uzyskane dochody

przychody z tytułu uszkodzonych, zniszczonych lub ukradzionych

składników majątku przedsiębiorstwa, które były objęte ubezpieczeniem.

Udział poszczególnych składników kosztów

(analiza 41 wypadków)

•

czas stracony w dniu wypadku - 0,25 %,

•

czas absencji poszkodowanego - 1,53 %,

•

czas na dochodzenie powypadkowe - 5,12 %,

•

czas na działania profilaktyczne - 1,52 %,

•

inne koszty czasu straconego - 0,51 %,

•

pomoc medyczna - 0,24 %,

•

zastępstwa - 6,04 %,

•

zakłócenia w produkcji - 32,54 %,

•

straty materialne - 11,47 %,

•

naprawy - 0,64 %,

•

odszkodowania - 20,37 %,

•

inne koszty - 19,77 %.

Źródło: dane OIP Warszawa.

Analizy kosztów 330 wypadków, sporządzona według wielkości zatrudnienia

w zakładzie, wskazuje na ścisły związek pomiędzy wysokością kosztów a wielkością
zatrudnienia w zakładzie. Wypadki w większych zakładach wiążą się z większymi
kosztami. Wynika to stąd, że w dużych zakładach wyższe są koszty zakłóceń produkcji
oraz napraw w związku ze stosowaniem bardziej złożonych technologii i droższego
wyposażenia technicznego.

Wyliczono średni koszt wypadku, który wynosi:

• ok. 12 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym do 5 pracowników,

• ok. 19 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 6 – 20 pracowników,

• ok. 29 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 21 – 100 pracowników,

• ok. 49 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 101 – 250 pracowników,

• ok. 63,5 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym powyżej 250 pracowników.

Źródło: dane OIP Warszawa

Koszt wypadku w aspekcie wielkości zatrudnienia

Koszty analizowanych 28

wypadków

Koszty ZUS

363.028 PLN

(42 %)

Koszty działań

zapobiegający

34,180 PLN

(4 %)

Koszty NFZ
87.034 PLN

(10 %)

Koszty

pracodawców

412.135 PLN

(48 %)

Średni koszt jednego wypadku ok. 31 tys. zł.

Łącznie poniesione koszty wypadków – ponad 862 tys. zł.

Skutki wypadków:

śmiertelne – 6

ciężkie – 7

- zbiorowe

– 5

-- lekkie - 10

Koszty 9 wypadków w budownictwie

Koszty ZUS

219.398 PLN

(58 %)

Koszty

pracodawców

131.237 PLN

(34 %)

Koszty NFZ
28.952 PLN

( 8 %)

Koszty działań

zapobiegających

18.588 PLN

(5 %)

Łącznie poniesiony koszt wypadków – ponad 398 tys. zł.

Średni koszt wypadku – ok. 42 tys. zł. tj. o 11 tys. zł
wyższy.

Analizy wskazują na konieczność podejmowania działań w sferze bezpieczeństwa i

higieny pracy, zarówno przez pracodawców jak i pracowników. Dostatecznym argumentem
powinna być niewspółmierność wydatków ponoszonych w konsekwencji zaistnienia wypadku do
kosztów prewencji – każde zainwestowane w działania zapobiegające 4 zł. przynosi oszczędności
rzędu 100 zł. w razie wypadku.

Struktura kosztów wypadków zbadanych przez insp. pracy

źródło: dane OIP Białystok

Poszkodowani w wypadkach przy pracy w budownictwie

(dane - Opolski US)

Rok

Poszkodowani

Ogółem

w tym budownictwo

w tym ze skutkiem:

śmiertelnym

ciężk. uszkodz.

poszkod.

ogółem

w tym

budown.

ogółem

w tym

budown.

2001

2.537

403

15,9

2002

2.589

339

13,1

2003

2.726

310

11,4

2004

2.698

298

11,0

2005

2.418

283

11,7

2006

2.717

339

12,5

Razem

15.685

1.972

12,6

27%

206

19 %

Poziom bezpieczeństwa

Analiza kosztów i zysków

– koszt (nakład)

zapobiegania wypadkowi

– koszty wypadków

(straty)

– koszt całkowity

S - optymalny poziom
bezpieczeństwa.

1000 -

2000 -

3000 -

4000 -

5000 -

6000 -

7000 -

Poziom bezpieczeństwa

Analiza kosztów i zysków

– koszt (nakład)

zapobiegania wypadkowi

– koszty wypadków

(straty)

– koszt całkowity

S - optymalny poziom
bezpieczeństwa.

1000 -

2000 -

3000 -

4000 -

5000 -

6000 -

7000 -

Poziom bezpieczeństwa

Analiza kosztów i zysków

optimum

– koszt (nakład)

zapobiegania wypadkowi

– koszty wypadków

(straty)

– koszt całkowity

S - optymalny poziom
bezpieczeństwa.

1000 -

2000 -

3000 -

4000 -

5000 -

6000 -

7000 -

0 zł

100 000 zł

200 000 zł

300 000 zł

400 000 zł

500 000 zł

600 000 zł

Śmiertelny

Rentowy

Absencja powyżej 28 dni

Absencja do 28 dni

8 500 zł

22 300 zł

78 500 zł

307 600 zł

107 300 zł

375 700 zł

Przeciętny koszt społeczny wypadku różnej ciężkości

pierwszy rok

kolejne lata

Źródło: prezentacja CIOP PIB

(483 tys. zł.)

(386,1 tys. zł.)

absencją powyżej 28 dni – 22,3 tys. zł,

Społeczny koszt wypadku - 2002r.

Przeciętny koszt wypadku – 28 tys. zł,

•

śmiertelnego – 483 tys. zł,

•

rentowego (skutkujący wypłatą renty) – 386 tys. zł,

• wypadku skutkującego:

Dane CIOP

– „ATEST” nr 12/2005 (Lekceważone ofiary wypadków – str. 6)

absencją do 28 dni – 8,5 tys. zł.

Społeczne koszty wypadków przy pracy w 2002r.

• śmiertelny – 483 tys. zł

Jest to koszt ponoszony przez:

ZUS

– ok. 379 tys. zł.

(jednorazowe odszkodowania, zasiłki pogrzebowe, renty rodzinne

wypłacane średnio przez 257 miesięcy każdy

pracodawcę – ok. 40 tys. zł.

(wypłata zapomogi, organizacja pogrzebu, strata czasu innych

pracowników zajmujących się wypadkiem)

rodzinę poszkodowanego – ok. 64 tys. zł.

(nie tylko łzy i rozpacz to także zmniejszenie

dochodów, wynikające z różnicy między płacą osoby poszkodowanej a otrzymywaną rentą

rodzinną).

Łączny koszt wypadków śmiertelnych w 2002r. - ok. 250 mln zł. (515 wypadków x 483 tys.

zł/wypadek),

Źródło danych: - IP nr 1/2005 „W trosce o zdrowie pracownika” ;

Przyjaciel przy pracy 1/2006 „Społeczne koszty tragedii”

powrót

Społeczne koszty wypadków przy pracy w 2002r.

•

rentowy (inwalidzki) -

386,1 tys zł./wypadek

koszt ponoszony przez ZUS

– 235 tys zł.

(renta wypłacana średnio przez 178 miesięcy,

zasiłek chorobowy wypłacany średnio przez 6 miesięcy, jednorazowe odszkodowanie,

pieniężne świadczenie rehabilitacyjne),

koszt ponoszony przez poszkodowanego i jego rodzinę – 95 tys zł

(obniżenie dochodów

poszkodowanego i jego rodziny, wzrost kosztów utrzymania z powodu wydatków na

leczenie w okresie absencji i pobierania renty, zmiana asortymentu kupowanych artykułów
pierwszej potrzeby),

koszt pracodawcy

– ok. 25 tys zł

(cena straconego czasu pracy, angażowanie ratowników i

transportu, sporządzanie dokumentacji.

Łączny koszt wypadków rentowych w 2002r. - 797 mln zł, w tym koszt leczenia
sfinansowanego przez NFZ -

65 mln zł.

powrót

Społeczne koszty wypadków przy pracy w 2002r.

• Wypadek z absencją pow. 28 dni– 22,3 tys zł.

współudział NFZ w tych kosztach przekroczył w 2002r. - 470 mln. zł.,

współudział ZUS – 261 mln. zł.,

współudział przedsiębiorstw – 118 mln. zł.,

wydatki poniesione przez poszkodowanych i ich rodziny oszacowano na ponad
48 mln. zł.

Łącznie społeczne koszty wypadków przy pracy, z których każdy

powodował dłuższą niż 28 dni absencję – 881,5 mln. zł.

powró

Społeczne koszty wypadków przy pracy w 2002r.

•

Koszt wypadków z absencją do 28 dni wynosił w 2002r. - 305,5 mln zł.

Ogółem zarejestrowane w 2002r. wypadki przy pracy kosztowały

społeczeństwo ponad 2 230 mln. zł., w tym:

• ZUS – 1 025 mln. zł.,
• NFZ – 668 nln. zł.,
• poszkodowanych i ich rodzin – 291 mln. zł.,
• pracodawców – 244 mln. zł.
Są to tylko wydatki, które łatwo można było oszacować.

Straty z powodu nieodpowiednich warunków pracy stanowią ok. 2.0 % PKB

Społeczne koszty wypadków przy pracy

W „starych” krajach UE wypadki przy pracy pochłaniają od

2,6 do 3.8 % PKB.

Z analiz CIOP-

PIB wynika, że np. w 2004r. w Polsce całkowity

społeczny koszt skutków wypadków przy pracy i chorób
zawodowych mógł przekroczyć 16 mld zł.

Gdyby o połowę zmniejszyć tę sumę, może udałoby się

oddłużyć szpitale i polepszyć dostępność usług medycznych,
albo spełnić jeden z ponawianych co jakiś czas przez
pracodawców postulatów o znaczące obniżenie składki na ZUS.

Społeczne koszty wypadków przy pracy

Gdyby...

Jak podaje CIOP-

PIB udział finansowy ZUS (rok 2002) w wypadkach

śmiertelnych to 78%, a w wypadkach rentowych - 61%.
Przeciętny koszt wypadku śmiertelnego oraz wypadku rentowego jest
od 23 do 30 razy wyższy niż przeciętny koszt wypadku powodującego
absencję

Z powyższych liczb i porównań wynikają wnioski, których nie ma

potrzeby tutaj formułować.

Trójkąt relacji zdarzeń wypadkowych według Heinricha (1931 r.)

Zdarzenia powodujące ciężkie urazy lub absencję

300

Zdarzenia powodujące lekkie urazy

Zdarzenia nie powodujące urazu

Badaniem objęto zdarzenia tego samego rodzaju, przytrafiające się tej samej osobie.

Działania prewencyjne



wydatki ZUS na działania prewencyjne w 2003 roku wynosiły zamiast 1 %

zaledwie 0,03 % wielkości wynikającej z ustawy „wypadkowej” (art.. 37 pkt 2

ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych)

i są znacznie niższe niż w rozwiniętych systemach ubezpieczeń –

np. we Francji stanowią ok. 4,6 %, a w Niemczech ok. 8 % wydatków takich
funduszy.



które winni podejmować pracodawcy to przede wszystkim:

•

wdrażanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy,

•

ocena ryzyka zawodowego, istniejącego na poszczególnych stanowiskach pracy,

•

wnikliwe badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych,

niebezpiecznych sytuacji oraz błędów i odchyleń w procesach pracy – na bazie ustaleń podejmowanie

właściwych wniosków profilaktycznych oraz pełna ich realizacja,

•

egzekwowanie, od pracowników służb bhp, pełnej i terminowej realizacji zadań prawem na nich nałożonych

•

zatrudnianie pracowników legitymujących się odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi,

•

rzetelne prowadzenie szkoleń bhp,

•

systematyczne prowadzenie lekarskich badań profilaktycznych,

•

stosowanie środków ochrony zbiorowej, wydawanie pracownikom środków ochron indywidualnej, odzieży oraz
obuwia roboczego.

•

bezwzględne egzekwowanie, od pracowników - na każdym szczeblu, obowiązku przestrzegania przepisów prawa

pracy, w tym przepisów i zasad bhp,

PRZYKŁADOWE WYLICZENIE KWOTY SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE PRZY

ZASTOSOWANIU WSKAŻNIKA KORYGUJACEGO

Stopa %

składki dla

grupy

działalności

Miesięczna

podstawa

wymiaru składki
(przychód)

Nazwa

pracodawcy

Ustalona

indywidualn

kategoria

ryzyka

Indywidualny

wskaźnik

korygujący

Indywidualna
stopa %
składki

Składka za
jednego
pracownika
miesięcznie

Składki
za 30
pracown.
miesięcznie

Składki za 30
pracown.

rocznie

2 %

( 7 kat.

ryzyka)

2 %

2.300,00

brutto

3.000,00

brutto

3 kat. Niższa

2 kat.
Niższa
Równa

2 kat.
Wyższa
3 kat.
Wyższa

3 kat.
niższa

3 kat.
wyższa

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

0,5

1,5

1,6 %

1,8 %

2 %

2,2 %

2,4 %

1 %

3 %

36,80 zł

41,40 zł

46,00 zł

50,60 zł

55,20 zł

30,00 zł

90,00 zł

1.104,00 zł

1.242,00 zł

1.380,00 zł

1.518,00 zł

1.650,00 zł

900,00 zł

2.700,00

13.248,00

14.904,00

16.560,00

18.216,00

19.800,00

10.800,00

32.400,00

Od 01.04. 2006r.

W skali roku różnica pracodawcy (A –X ) = 6.552,00 zł

W skali roku różnica pracodawcy ( A – X ) = 21.600,00 zł

Od 01.04. 2009

PRZYKŁADOWE WYLICZENIE KWOTY SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE PRZY

ZASTOSOWANIU WSKAŻNIKA KORYGUJACEGO

Stopa %

składki dla

grupy

działalności

Miesięczna

podstawa

wymiaru składki
(przychód)

Nazwa

pracodawcy

Ustalona

indywidualn

kategoria

ryzyka

Indywidualny

wskaźnik

korygujący

Indywidualna
stopa %
składki

Składka za
jednego
pracownika
miesięcznie

Składki
za 300
pracown.
miesięcznie

Składki za 300
pracown.

rocznie

1,47 %

(5 kat.
Ryzyka)

1,47 %

2.000,00

brutto

2.500,00

brutto

3 kat.

Niższa

Niższa
2 kat.

Równa
Wyższa
2 kat.
Wyższa
3 kat

3 kat.
niższa

3 kat.
wyższa

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

0,5

1,5

1,18 %

1,32 %

1,47 %

1,62 %

1,764 %

0,74 %

2,20 %

23,52 zł

26,40 zł

29,40 zł

32,30 zł

35,20 zł

30,00 zł

90,00 zł

7.056,00 zł

7.920,00 zł

8.820,00 zł

9.690,00 zł

10.560,00 zł

5.550,00 zł

1.650,00

84.672,00

95.040,00

105.840,00

116.280,00

126.720,00

66.600,00

198.000,0

Od 01.04. 2006r.

W skali roku różnica pracodawcy (A –X ) = 42.048,00 zł

W skali roku różnica pracodawcy ( A – X ) = 131.400,00 zł

Od 01.04. 2009

Stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe - analiza

Rok 2006

– po raz pierwszy, w myśl ustawy z 30.10.2002 o ubezpieczeniu społecznym..,

ZUS zawiadamiał płatników o zmianie wielkości stóp procentowych składki na ubezpieczenie wypadkowe,
obowiązujące od 01.04.2006 do 31.03.2007 r. (korekta).

Analizując treści zawiadomień ZUS Opole:



odnotowano znacznie więcej przypadków obniżenia płatnikom stóp procentowych składki,



rozpiętość korekt stóp procentowych składki jest znacznie wyższa w przypadku obniżeń tj. od 0,26 %

do 1,09 %, np. obniżka stopy z 1,93 do 0,84 %, (rozpiętość podwyższeń stóp od 0,15 do 0,29 %),



korekty stóp procentowych skutkowały podwyższeniem lub obniżeniem składki na ubezpieczenie

wypadkowe,

np.: dla płatnika składek, zatrudniającego:

• ok. 1000 osób (przemysł metalurgiczny), podniesiono stopę z 2,53 do 3,04 %, co skutkowało wzrostem
wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe o ok..13 300 zł/mies. (ok.. 160 tys./rok),

• ok..600 osób (przemysł metalurgiczny), podniesiono stopę z 2,53 do 2,78 %, co skutkowało wzrostem
wysokości składki o ok.. 6 800 zł/mies. (ok.. 81 600 zł rocznie).

• 27 osób (budownictwo, instal. elektryczne), obniżono stopę z 2,26 do 1,60 %, co skutkowało
obniżeniem składki na ubezpieczenie o ok..870 zł/mies. (10.440 zł/rok),

• 57 osób (gospodarstwo leśne), obniżono stopę z 2,26 do 1,60 %, co skutkowało obniżeniem składki na
ubezpieczenie o ok..1400 zł/mies. (16 800 zł/rok).

Koszty i korzyści – dla kogo?

Zapobieganie wypadkom przy pracy, urazom i chorobom nie tylko ogranicza koszty,

ale także przyczynia się do poprawy funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości. Bezpieczne i
higieniczne warunki pracy mogą pozytywnie wpływać na działalność przedsiębiorstwa w
różnoraki sposób, np.:

• zdrowi pracownicy są bardziej produktywni i mogą przyczynić się do wzrostu jakości
produkcji,

• mniej wypadków przy pracy i chorób zawodowych oznacza mniej zwolnień chorobowych, co z
kolei przyczynia się do ograniczenia przestojów w produkcji oraz do obniżenia jej kosztów,

• wyposażenie i środowisko pracy dostosowane do potrzeb procesu produkcyjnego i utrzymane
w należytym stanie przyczyniają się do wzrostu produktywności, poprawy jakości pracy oraz
ograniczenia zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników,

• ograniczenie liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych oznacza mniej strat oraz
mniejsze ryzyko pociągnięcia firmy do odpowiedzialności,

• podniesienie wiarygodności zakładu.

Program prewencyjny Państwowej Inspekcji Pracy

„Pracodawco zdobądź dyplom PIP”

Program adresowany do małych
i średnich firm, szczególnie budowlanych.
Zachęcamy Państwa do uczestnictwa w
programie prewencyjnym.

Nowa strategia UE - zmniejszenie o 25 % liczby

wypadków przy pracy do 2012 roku.

21 lutego br. Komisja Europejska przyjęła nową, pięcioletnią strategię na

rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy. W ramach przyjętej strategii liczbę wypadków i
chorób zawodowych należy zmniejszyć w całej UE o jedną czwartą. Strategia ta
nawiązuje do zmniejszenia o 17 % liczby wypadków śmiertelnych od 2002 -2004 r. oraz
do zmniejszenia o 20 % liczby wypadków powodujących przynajmniej trzydniową
nieobecność w pracy

Dziękuję za uwagę.

Zapraszamy do programu

prewencyjnego PIP

Ryszard Furtak

Nadinspektor Pracy.

NAPRAWDĘ WARTO!