WSTRZĄS

Jest to zachwianie równowagi miedzy zapotrzebowaniem, a

zaopatrzeniem w tlen poszczególnych narządów na skutek

ostrej niewydolności krążenia. Inaczej nazywane szokiem.

Wstrząs powstaje wskutek:

• utraty krwi - krwotok zewnętrzny lub wewnętrzny (powy-

żej 25% krwi krążącej w organizmie), utrata osocza - z po-

wodu działania wysokiej temperatury, utrata wody lub soli –

wymioty lub biegunka o dużym nasileniu -

wstrząs hipowo-

lemiczny

• zmniejszenie wydolności serca - zawał serca lub zator płuc-

ny -

wstrząs kardiogenny

• powiększenie pojemności układu naczyniowego przy nie-

zmienionej objętości masy krwi krążącej -

wstrząs przy-

współczulno-naczyniowy

• zachwianie pracy układu nerwowego - przerażenie, ból, bo-

dźce termiczne (gorąco lub zimno) –

wstrząs neurogenny

• zatrucie –

wstrząs septyczny

lub

toksyczny

• reakcję uczuleniową –

wstrząs anafilaktyczny

WSTRZĄS

Objawy (bardzo zależą do przyczyny wstrząsu)

• bladość i chłód skóry
• wargi przybierają kolor bladosiny,
• bledną łożyska paznokci, po ich uciśnięciu bardzo powoli
różowieją,
• niepokój chorego - drżenie, lęk
• bardzo wysokie tętno (180-200 uderzeń na minutę),
• dreszcze, tzw. zimny pot, niska produkcja moczu
• pragnienie i suchość w ustach, zmęczenie, wymioty, biegunki
• utrudniony kontakt z chorym

W późniejszym stadium:

• twarz przybiera kolor żółtoszary
• chory obojętnieje
• czasami występują zaburzenia świadomości
• tętno staje się szybsze i jednocześnie słabiej wyczuwalne
• oddech staje się płytki, nierównomierny i szybki

WSTRZĄS

Pierwsza pomoc

• zatamować krwawienie
• ułożyć w pozycji przeciw wstrząsowej - krótkotrwałe uniesienie

nóg około 30 cm. powyżej poziomu głowy
• zabezpieczyć przed utratą ciepła ( przykrycie kocem)
• zapewnić spokój i bezpieczeństwo
• sprawdzać tętno i oddech
• nie podawać leków, jedzenia, alkoholu i zabronić palenia papier-

osów

(Jedynie we wstrząsie anafilaktycznym można samodzielnie

podać choremu adrenalinę -alergicy, którzy doświadczyli raz w

życiu wstrząsu anafilaktycznego z reguły noszą lek przy sobie w

gotowej do użycia strzykawce),

• przy wstrząsie powypadkowym nie należy chorego przewozić

przygodnym środkiem transportu

UWAGA

Nie należy podnosić nóg przy urazach kręgosłupa, miednicy,

brzucha, klatki piersiowej oraz czaszki.

WSTRZĄS

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Stan, w którym ciało obce przedostanie się zamiast do
przełyku - do krtani lub tchawicy określany jest jako
zachłyśnięcie. Ciałem obcym może być również płyn. Po
zaaspirowaniu ciała obcego, poszkodowany gwałtownie
próbuje wciągnąć powietrze uruchamiając wszystkie
mięśnie oddechowe i ma uczucie duszenia się. Skóra
twarzy sinieje, poszkodowany jest niespokojny,
przerażony, pokrywa się potem, akcja serca przyspiesza
się, a przy całkowitym zatkaniu dróg oddechowych
dochodzi do bezdechu, zatrzymania akcji serca i zgonu.
Jak z tego wynika, szybka pomoc jest w tym wypadku
ratowaniem życia. Wniknięcie ciała obcego zwykle
wyzwala odruch kaszlu, który z kolei często umożliwia
wykrztuszenie ciała obcego z dróg oddechowych.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Ciała obce w jamie ustnej mogą w dwojaki sposób za-

grozić życiu człowieka. Pierwszy sposób to, gdy trafią do

dróg oddechowych drugi, gdy utkwią w przewodzie

pokarmowym.

Najbardziej niebezpieczne dla człowieka jest, gdy ciało

obce dostanie się do dróg oddechowych. Przeważnie

dzieci biorą do ust różne przedmioty, jak monety,

guziki, groch, itp.

U dorosłych może zdarzyć to się podczas nieostrożnego

mówienia podczas jedzenia, kęs pokarmowy lub małe

cząsteczki pokarmowe mogą przedostać się do krtani

lub głębiej wówczas powstaje odruchowy kaszel, krztu-

szenie się, niepokój, duszność, sinica twarzy, daremne

oddechy, jeśli ciało obce zatyka całkowicie światło dróg

oddechowych. Całkowita niedrożność oddechowa może

w ciągu kilku minut doprowadzić do śmierci.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Schemat postępowania w przypadku

zadławienia

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Jeżeli ciało obce dostanie się do tchawicy (np. zachłyśnięcie się

przy jedzeniu) - należy wywołać kaszel silnymi uderzeniami w

plecy ratowanego między łopatkami. Ratowanego najlepiej

pochylić lub ułożyć tak by głowa i tułów zwisały ku dołowi. (np.

przełożenie przez kolano). Małe dzieci można uchwycić za

biodra oraz pośladki i unieść do góry głową w dół.

Poszkodowanego przełożyć

przez kolano, stół, oparcie

krzesła tak, aby głowa i tu-

łów zwisały luźno, twarzą

w dół, a dłonią wykonać

kolejno uderzenia w plecy

na wysokości międzyłopat-

kowej. Celem powinna być

próba usunięcia ciała obce-

go przy każdym kolejnym

uderzeniu, a nie wykona-

nie pełnej sekwencji pięciu

uderzeń.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Gdy u dziecka ciało obce utkwi w drogach oddecho-

wych jego głos staje się nienaturalny (mechaniczny).

Co robić?

1. Jeżeli ciało obce utkwiło w gardle, wywołując atak

kaszlu i głośny oddech, istnieje szansa, że dziecku

uda się je wydalić podczas kolejnego silnego wydechu

w czasie kaszlu.

2. Uważnie obserwować zachowywanie dziecka i

zachować spokój.

3. Nie przeszkadzać dziecku w kaszlu (nie uderzać go w

plecy, nie uciskać klatki piersiowej.

4. Nie wkładać palców do ust dziecka. Prawdopodobnie

nie uda się usunąć tym sposobem ciała obcego,

istnieje natomiast niebezpieczeństwo, że ciało obce

zostanie wepchnięte dalej.

5. Jeżeli dziecko nie pozbyło się ciała obcego, trzeba od-

wieźć je do szpitala, uspokajać je i zachować spokój.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Jeżeli wymienione próby zawiodły należy zastosować

ucisk Heimlicha

Ratujący staje z tyłu za

poszkodowanym

⇒ o-

bejmuje go oburącz za

brzuch w okolicy mię-

dzy pępkiem i wyrost-

kiem mieczykowatym

⇒nagłym, mocnym ru-

chem przyciska posz-

kodowanego do siebie,

powodując gwałtowne

uciśnięcie przepony

⇒

dodatkowo umieszcza

w czasie uścisku włas-

ne, zwinięte pięści w

dołku podsercowym.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Ucisk Heimlicha

Takie postępowanie powoduje

gwałtowny, krótkotrwały, bie-

rny wydech, podczas którego

ciało obce może być wyciśnięte

z tchawicy. Gdy poszkodowa-

ny traci przytomność i prze-

wraca się należy mocno, rów-

nież gwałtownie, uciskać jego

brzuch w kierunku klatki

piersiowej. Przy zastosowaniu

tej metody istnieje jednak ry-

zyko uszkodzenia narządów

wewnętrznych, jeżeli ucisk był

wykonany nieprawidłowo lub

z zbyt dużą siłą.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Nasilona duszność, sinica warg i skóry

wokół ust, dławienie się nakazuje

natychmiast wykonać

Manewr Heimlicha

:

u dzieci:

1. Jeżeli dziecko nie może oddychać i

dławi się, stanąć za nim, objąć rękami

powyżej pępka, ale poniżej żeber i

mostka. Jedna dłoń ściśnięta w pięść z

kciukiem do wewnątrz, dotykać brzucha

dziecka.

2. Wolną dłonią chwycić pięść i docisnąć

mocno 4 razy ku górze, w stronę klatki

piersiowej.

3. Nie ściskać bocznych części klatki

piersiowej dziecka, ucisk powinien być

wykonany na gór-ną część brzucha za

pomocą pięści. Manewr można powtórzyć

od 6 – 10 razy.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

u niemowląt:

1. Ułożyć dziecko na swojej dłoni głową w dół,
podtrzymując je poprzez uchwycenie żuchwy.
2. Dłoń, na której leży dziecko należy oprzeć na
swoim udzie. Wewnętrzną stroną nadgarstka
wykonać 4 zdecydowane uderzenia w okolicę
międzyłopatkową.
3. Jeżeli to nie przyniosło oczekiwanego skutku,
przewrócić dziecko na plecy i 4 razy ucisnąć
klatkę piersiową za pomocą dwóch palców, u-
mieszczonych około 1,5cm poniżej linii łączącej
sutki. Nacisk skierowany do przodu i ku doło-
wi, siła mniejsza niż w przypadku osób doros-
łych.
4. Jeżeli to konieczne można powtórzyć zabiegi.

CIAŁO OBCE W TCHAWICY

Jeżeli w/w metody nie dadzą rezultatu

należy natychmiast wezwać pogotowie.

Czekając na pomoc w przypadku

bezdechu należy rozpocząć sztuczne

oddychanie.

Ciała obce w tchawicy

grożą uduszeniem.

Działać natychmiast!

Ciało obce w ranie

- nie usuwać żadnych

ciał niezależnie od wielkości; założyć opa-

trunek i zadbać o fachową pomoc.

Gdy do rany dostanie się i utkwi w niej duże ciało

obce, zasadniczo powinien usunąć je lekarz.

Ponieważ z zewnątrz nie da się ocenić głębokości i

stopnia uszkodzenia, nie wolno własnoręcznie usuwać

ciał obcych. Istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia

naczyń krwionośnych, nerwów, a nawet narządów.

Po usunięciu ciała obcego rany wewnętrzne muszą

być natychmiast opatrzone przez lekarza. Jeżeli ciało

obce wystaje z rany trzeba przed transportem

rannego umocować je i owinąć.

CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU

Ciało obce w oku

- drobne ciała obce, rzęsy można

usuwać samemu, np. rogiem chusteczki w kierunku
od zewnętrznego do wewnętrznego kąta oka, można
przedtem wywinąć powiekę palcem lub za pomocą
szklanej pałeczki.

W przypadku obecności odprysków szkła, metalu,
drewna, itd. nie próbować usuwać ich samemu,

Jeżeli ciała obce, np. opiłki metalu, utkwiły w gałce
ocznej, należy opatrzyć dwoje oczu – również to
niezranione. Natychmiast udać się do okulisty! W
żadnym przypadku nie próbować samodzielnie
wydobyć przedmiotu z oka. Unikać manipulowania
przy oku, czyli nie wycierać, nie trzeć, jedynie założyć
suchy opatrunek na oko.

CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU

CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU

Ciało obce w nosie

- niektóre można samemu usunąć za-

tykając zdrową dziurkę od nosa, a zatkaną wydmuchu-
jąc ciało obce. Nie należy próbować przepychać ich pal-
cem, pincetą lub ostrymi narzędziami, bo grozi to po-
pchnięciem do dalszych odcinków lub uszkodzeniem ja-
my nosowej. Większość przedmiotów musi być usunięta

przez specjalistę laryngologa.

Ciało obce w jamie ustnej i gardle

- grozi zadławieniem.

Należy ciało obce wygarnąć palcem owiniętym gazą czy
chusteczką do nosa; lepiej poszkodowanego ułożyć z gło-
wą nieco w dół i na boku, aby się nie zachłysnął. Ciała o-
bce wbite w tkankę, np. ość w migdałku, lepiej niech wy-
jmie specjalista laryngolog. Jeżeli przedmiot został poł-
knięty w całości, kontrolować, czy wydostanie się drogą
naturalną.

CIAŁO OBCE W RANIE, OKU, NOSIE, UCHU

Ciało obce w uchu

powinno być usunięte przez specja-

listę laryngologa. Próba samodzielnego usunięcia gro-
zi wepchnięciem ciała obcego głębiej, a nawet zranie-
niem przewodu słuchowego zewnętrznego lub błony
bębenkowej.
U dzieci są to zazwyczaj kawałki gąbki, ale także zwit-
ki papieru, bateryjki, małe kamyki, a nawet sztuczne
paznokcie,

fragment gałązki świerkowej, wciśnięty

zgodnie z układem igieł i w związku z tym zaklino-
wany nieodwracalnie w jamie nosowej!!!!

Można sprowokować dziecko do silnego wydmucha-
nia nosa, zatykając drożną dziurkę, jeżeli próba się
nie powiedzie musisz iść z nim do lekarza laryngologa.

Nie próbować nic wyciągać samodzielnie!!!!