Kierowca mechanik
(832201)
Operatorzy i monterzy maszyn i urz
ą
dze
ń
2
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych
standardów
kompetencji
zawodowych
wymaganych
przez
pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1
Krajowy standard kompetencji zawodowych
Kierowca mechanik (832201)
© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013
Kopiowanie i rozpowszechnianie mo
ż
e by
ć
dokonane za podaniem
ź
ródła
ISBN 978-83-7951-000-9 (cało
ść
)
ISBN 978-83-7951-288-1 (288)
Nakład 1000 egz.
Publikacja bezpłatna
Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99
e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl http://www.crzl.gov.pl
Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa
ń
stwowego Instytutu Badawczego
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65
e-mail: instytut@itee.radom.pl http://www.itee.radom.pl
3
Spis tre
ś
ci
1. Dane identyfikacyjne zawodu .............................................................
4
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach ...
4
1.2. Notka metodologiczna i autorzy ................................................
4
2. Opis zawodu ..........................................................................................
6
2.1. Synteza zawodu .......................................................................
6
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst
ę
powania
zawodu ....................................................................................
6
2.3.
Ś
rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz
ę
dzia pracy,
zagro
ż
enia, organizacja pracy) ................................................
6
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwska-
zania do wykonywania zawodu ................................................
7
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb
ę
dne do podj
ę
cia pracy
w zawodzie ...............................................................................
7
2.6. Mo
ż
liwo
ś
ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji
kompetencji ...............................................................................
8
2.7. Zadania zawodowe ...................................................................
8
2.8. Wykaz kompetencji zawodowych..............................................
8
2.9. Relacje mi
ę
dzy kompetencjami zawodowymi a poziomem
kwalifikacji w ERK/PRK .............................................................
9
3. Opis kompetencji zawodowych .......................................................... 10
3.1. Realizowanie zada
ń
przewozowych Kz1 ................................. 10
3.2. Wykonywanie przegl
ą
dów i napraw pojazdów samochodo-
wych Kz2 ................................................................................. 11
3.3. Kompetencje społeczne KzS ................................................... 12
4. Profil kompetencji kluczowych ............................................................ 13
5. Słownik .................................................................................................. 14
4
1. Dane identyfikacyjne zawodu
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach:
Według Klasyfikacji zawodów i specjalno
ś
ci na potrzeby rynku pracy (KZiS
2010):
832201 Kierowca mechanik
Grupa wielka 8 – Operatorzy i monterzy maszyn i urz
ą
dze
ń
(w Mi
ę
dzynaro-
dowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).
Grupa elementarna 8322 – Kierowcy samochodów osobowych i dostaw-
czych (w Mi
ę
dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 od-
powiada grupie: 8322 Car, Taxi and Van Drivers).
Według Polskiej Klasyfikacji Działalno
ś
ci (PKD 2007):
Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa. Dział 49. Transport i go-
spodarka magazynowa. Grupa 49.4. Transport drogowy towarów oraz dzia-
łalno
ść
zwi
ą
zana z przeprowadzkami. Grupa 49.3. Pozostały transport l
ą
-
dowy pasa
ż
erski. Sekcja G. Handel hurtowy i detaliczny; Naprawa pojazdów
samochodowych wł
ą
czaj
ą
c motocykle; Dział 45. Handel hurtowy i detalicz-
ny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych. Gru-
pa 45.2. Konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wył
ą
czeniem
motocykli.
1.2. Notka metodologiczna i autorzy
Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy
ź
ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi
ę
dzynarodowe) oraz głównie wyni-
ków bada
ń
analitycznych na 22 stanowiskach pracy w 8 przedsi
ę
biorstwach
(du
ż
e – 1,
ś
rednie – 4, małe – 1, w tym usługowe – 7, inne – 1 usługowo-
-handlowe) przeprowadzonych w marcu 2013 r.
Zespół Ekspercki:
•
Mariusz Szyma
ń
czak – Zespół Szkół Samochodowych w Radomiu,
•
Ireneusz Osiecki – EMKA-TRANS Sp. z o.o. w Grodzisku Mazowieckim,
•
Piotr Szyma
ń
czak – Usługi roboty ziemne i wodno-kanalizacyjne Piotr Szy-
ma
ń
czak w Tarczynie,
•
Wojciech Oparcik – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Radomiu.
Ewaluatorzy:
•
Szymon Jałocha – MOTO – START O
ś
rodek Szkolenia Kierowców w Lubli-
nie,
•
Tadeusz Budzisz – Centrum Kształcenia Rolniczego w Starym Lubiejewie.
5
Recenzenci:
•
Jan Rybaczek – ekspert niezale
ż
ny, były wła
ś
ciciel Zakładu Napraw Samo-
chodowych w Lublinie,
•
Janusz Górny – Zespół Szkół Technicznych w Mikołowie.
Komisja Bran
ż
owa (zatwierdzaj
ą
ca):
•
Tadeusz Wilk (przewodnicz
ą
cy) – Zrzeszenie Mi
ę
dzynarodowych Przewo
ź
-
ników Drogowych w Polsce w Warszawie,
•
Mieczysław Marosz – Polska Izba Gospodarcza Transportu Samochodo-
wego i Spedycji w Warszawie,
•
Zenon Kopy
ś
ci
ń
ski – Niezale
ż
ny Zwi
ą
zek Zawodowy Kierowców w Prusz-
kowie.
Data zatwierdzenia:
•
07.10.2013 r.
6
2. Opis zawodu
2.1. Synteza zawodu
Kierowca mechanik prowadzi pojazdy samochodowe zgodnie z posiadany-
mi uprawnieniami oraz wykonuje obsług
ę
i napraw
ę
pojazdów samochodo-
wych.
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary wyst
ę
powania zawodu
Praca kierowcy mechanika polega na bezpiecznym transporcie ludzi lub to-
warów. Kierowca mechanik wykonuje równie
ż
czynno
ś
ci maj
ą
ce na celu utrzy-
manie samochodu w dobrym stanie technicznym przez cały okres jego eksplo-
atacji. W przypadku wyst
ą
pienia awarii pojazdu podczas jazdy podejmuje si
ę
jego naprawy zgodnie z przewidzian
ą
technologi
ą
lub wzywa specjalistyczny
zespół naprawczy, gdy naprawa przekracza jego umiej
ę
tno
ś
ci i dost
ę
pny sprz
ę
t
techniczny, zabezpieczaj
ą
c jednocze
ś
nie odpowiednio miejsce zatrzymania
pojazdu. Przed przyst
ą
pieniem do wykonania zada
ń
zwi
ą
zanych ze
ś
wiadcze-
niem usług przewozowych kierowca sprawdza stan techniczny pojazdu, jego
niezb
ę
dne wyposa
ż
enie oraz potrzebn
ą
dokumentacj
ę
.
Ś
wiadczy usługi
w przewozach krajowych lub mi
ę
dzynarodowych. Dba o bezpiecze
ń
stwo wła-
sne, przewo
ż
onych osób, ładunków oraz innych u
ż
ytkowników drogi. Udziela
pomocy przedmedycznej ofiarom wypadków drogowych. Kierowca mechanik
wykonuje jazdy próbne po naprawach pojazdu. Zabezpiecza pojazd przed
uruchomieniem przez osoby niepowołane oraz przewo
ż
ony ładunek przed
zniszczeniem lub kradzie
żą
. Prowadzi niezb
ę
dn
ą
dokumentacj
ę
w zakresie
realizacji zada
ń
przewozowych oraz obsługowo-naprawczych.
2.3.
Ś
rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz
ę
dzia
pracy, zagro
ż
enia, organizacja pracy)
Miejscem pracy kierowcy mechanika jest pojazd samochodowy, zespół po-
jazdów lub stanowisko naprawcze w przedsi
ę
biorstwie, ewentualnie miejsce
załadunku i rozładunku pojazdu. Kieruj
ą
c pojazdem, kierowca nara
ż
ony jest na
hałas, wibracje, spaliny. Niejednokrotnie prac
ę
wykonuje po zmierzchu oraz
w zmiennych warunkach pogodowych. Pracuje głównie w pozycji siedz
ą
cej,
w zwi
ą
zku z czym nara
ż
ony jest na choroby zwi
ą
zane z t
ą
pozycj
ą
pracy. Ma
kontakt z substancjami chemicznymi: olejami, smarami i płynami eksploatacyj-
nymi wyst
ę
puj
ą
cymi w poje
ź
dzie samochodowym. Kierowca mechanik wykonuj
ą
-
cy prac
ę
na stanowisku naprawczym nara
ż
ony jest na niebezpiecze
ń
stwo ura-
zów mechanicznych. Miejsce pracy stwarza wiele innych mo
ż
liwych zagro
ż
e
ń
,
takich jak poparzenia, pora
ż
enie pr
ą
dem elektrycznym, zatrucie spalinami itp.
Praca kierowcy mechanika mo
ż
e by
ć
nadzorowana, prowadzona w systemie
zmianowym, wykonywana indywidualnie lub w zespole kierowców. Prac
ę
mo
ż
na
wykonywa
ć
na rzecz pracodawcy b
ą
d
ź
prowadzi
ć
własn
ą
działalno
ść
gospodar-
7
cz
ą
po uzyskaniu niezb
ę
dnych uprawnie
ń
, o ile takie s
ą
wymagane. Kierowca
mechanik mo
ż
e by
ć
zatrudniony na ró
ż
nych stanowiskach zwi
ą
zanych z usługa-
mi transportowymi, tj.: kierowca samochodu osobowego, dostawczego, uprzywi-
lejowanego, a w przypadku posiadania wy
ż
szej kategorii prawa jazdy ni
ż
katego-
ria B odpowiednio do kierowania tymi pojazdami. Wa
ż
ne dla kierowcy mechanika
jest przestrzeganie przepisów dotycz
ą
cych czasu prowadzenia pojazdów i odpo-
czynku kierowców oraz czasu pracy kierowców.
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu
Kierowca mechanik poddaje si
ę
wymaganym badaniom lekarskim, powinien
mie
ć
sprawno
ś
ci sensomotoryczne obejmuj
ą
ce ostro
ść
wzroku, rozró
ż
nianie
barw, widzenie stereoskopowe umo
ż
liwiaj
ą
ce ocen
ę
odległo
ś
ci, dobre widzenie
o zmierzchu, koordynacj
ę
wzrokowo-ruchow
ą
. Powinien tak
ż
e posiada
ć
dobry
słuch, rozró
ż
nia
ć
wysoko
ść
i nat
ęż
enie d
ź
wi
ę
ków, nie mie
ć
zaburze
ń
zmysłu
równowagi, powonienia i zmysłu dotyku. Dodatkowo wymaga si
ę
od niego re-
fleksu, spostrzegawczo
ś
ci, koncentracji i podzielno
ś
ci uwagi, a tak
ż
e umiej
ę
tno-
ś
ci pracy w warunkach monotonnych oraz wytrzymało
ś
ci na długotrwał
ą
koncen-
tracj
ę
. Praca w tym zawodzie wymaga odporno
ś
ci emocjonalnej, samokontroli
oraz wytrwało
ś
ci, cierpliwo
ś
ci i odpowiedzialno
ś
ci. Osoby chc
ą
ce wykonywa
ć
ten zawód musz
ą
by
ć
zdrowe i odporne tak fizycznie, jak i psychicznie oraz
uzyska
ć
stosowne orzeczenia
lekarskie. Główne schorzenia stanowi
ą
ce prze-
ciwwskazania do wykonywania zawodu kierowcy mechanika to: cukrzyca, pa-
daczka, daltonizm, wady wzroku niepoddaj
ą
ce si
ę
korekcie przy pomocy szkieł
optycznych, wady słuchu, choroby układu kr
ąż
enia, choroby ograniczaj
ą
ce
sprawno
ść
ruchow
ą
ko
ń
czyn, przewlekłe choroby układu oddechowego, prze-
wlekłe choroby skóry r
ą
k, silne uczulenie na produkty ropopochodne oraz płyny
syntetyczne stosowane w technice.
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb
ę
dne do podj
ę
cia
pracy w zawodzie
Kierowca mechanik powinien posiada
ć
przynajmniej wykształcenie zasadni-
cze, preferowany kierunek samochodowy, a zwłaszcza zawody: 723103 Mecha-
nik pojazdów samochodowych lub 741203 Elektromechanik pojazdów samocho-
dowych. Powinien równie
ż
posiada
ć
prawo jazdy minimum kategorii B. W
ś
wiad-
czeniu usług przewozowych innymi rodzajami pojazdów niezb
ę
dne mog
ą
okaza
ć
si
ę
dodatkowe badania lekarskie lub za
ś
wiadczenia o uko
ń
czeniu specjalistycz-
nych kursów organizowanych przez przedsi
ę
biorstwa, stowarzyszenia, o
ś
rodki
szkoleniowe i inne instytucje prowadz
ą
ce szkolenia kierowców. W przypadku
wykonywania pracy w firmach
ś
wiadcz
ą
cych usługi w transporcie mi
ę
dzynarodo-
wym niezb
ę
dna mo
ż
e by
ć
znajomo
ść
j
ę
zyka obcego. Ponadto zawód kierowcy
mechanika jest zawodem, którego wykonywanie jest regulowane licznymi przepi-
sami prawa
krajowego i mi
ę
dzynarodowego.
8
2.6. Mo
ż
liwo
ś
ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/
/walidacji kompetencji
Kierowca mechanik poprzez zdobywanie kolejnych kategorii prawa jazdy
uzyskuje mo
ż
liwo
ść
prowadzenia pojazdów ró
ż
nych kategorii. Uczestnicz
ą
c
w szkoleniach i kursach specjalistycznych z zakresu naprawy pojazdów samo-
chodowych oraz technik prowadzenia pojazdów samochodowych aktualizuje
i rozszerza swoje umiej
ę
tno
ś
ci. Mo
ż
e on równie
ż
uzyska
ć
uprawnienia do prze-
wozów ładunków specjalizowanych np. nienormatywnych, niebezpiecznych –
ADR (mi
ę
dzynarodowa konwencja dotycz
ą
ca drogowego przewozu towarów
i ładunków niebezpiecznych),
ż
ywych zwierz
ą
t itp.
Kierowca mechanik mo
ż
e
awansowa
ć
na stanowisko dyspozytora ruchu lub kierownika mechaników.
2.7. Zadania zawodowe
Z1.
Organizowanie stanowiska pracy kierowcy mechanika z uwzgl
ę
dnieniem
przepisów prawa pracy, zasad i przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pra-
cy, ergonomii, ochrony przeciwpo
ż
arowej, ochrony
ś
rodowiska (niezb
ę
dne
kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).
Z2.
Planowanie optymalnej trasy przejazdu (niezb
ę
dne kompetencje: Kz1,
KzS).
Z3.
Kierowanie samochodem lub zespołem pojazdów (niezb
ę
dne kompe-
tencje: Kz1, KzS).
Z4.
Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym, ofiarom wypadków drogo-
wych oraz zabezpieczanie miejsca zdarzenia (kolizji, wypadku) (niezb
ę
dne
kompetencje: Kz1, KzS).
Z5.
Prowadzenie dokumentacji pojazdu (niezb
ę
dne kompetencje: Kz1, KzS).
Z6.
Prowadzenie dokumentacji przewozowej (niezb
ę
dne kompetencje: Kz1,
KzS).
Z7.
Wykonywanie czynno
ś
ci regulacyjnych i naprawczych pojazdów samo-
chodowych (niezb
ę
dne kompetencje: Kz2, KzS).
Z8.
Prowadzenie dokumentacji wykonanej obsługi lub naprawy pojazdów sa-
mochodowych (niezb
ę
dne kompetencje: Kz2, KzS).
2.8. Wykaz kompetencji zawodowych
Kz1 – Realizowanie zada
ń
przewozowych (potrzebne do wykonywania zada
ń
: Z1,
Z2, Z3, Z4, Z5, Z6).
Kz2 – Wykonywanie przegl
ą
dów i napraw pojazdów samochodowych (potrzebne
do wykonywania zada
ń
: Z1, Z7, Z8).
KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada
ń
: Z1÷Z8).
9
2.9. Relacje mi
ę
dzy kompetencjami zawodowymi
a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK
Kompetencje potrzebne do wykonywania zada
ń
w zawodzie sugeruje si
ę
wykorzysta
ć
do opisu kwalifikacji na poziomie 3 wła
ś
ciwym dla wykształcenia
zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Po-
ziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawo-
dów i specjalno
ś
ci (grupa wielka 8 i jej odpowiednik w ISCED 2011).
Osoba wykonuj
ą
ca zawód kierowcy mechanika:
1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe fakty, zasady i poj
ę
cia ogólne w zawo-
dzie kierowcy mechanika oraz zna i rozumie podstawowe zale
ż
no
ś
ci
w zawodzie, a w szerszym zakresie elementarne uwarunkowania prowa-
dzonej działalno
ś
ci zwi
ą
zanej z transportem samochodowym i mechanik
ą
samochodow
ą
;
2) w zakresie umiej
ę
tno
ś
ci: ma umiej
ę
tno
ś
ci wymagane do wykonywania
niezbyt zło
ż
onych zada
ń
z zakresu transportu i mechaniki pojazdowej,
w tym dobierania odpowiednich metod kierowania pojazdem oraz obsługi-
wania i naprawy pojazdu; potrafi wykonywa
ć
zadania zawodowe według
przyj
ę
tych w przedsi
ę
biorstwie zasad i reguł, w cz
ęś
ciowo zmiennych wa-
runkach; umie rozwi
ą
zywa
ć
proste typowe problemy, odbiera
ć
i formułowa
ć
niezbyt zło
ż
one wypowiedzi, tak
ż
e bardzo proste wypowiedzi w j
ę
zyku ob-
cym.
10
3. Opis kompetencji zawodowych
Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefiniowanych
w badaniach na stanowiskach pracy.
Wykonanie zada
ń
zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6 wymaga posiadania
kompetencji zawodowych Kz1.
3.1. Realizowanie zada
ń
przewozowych Kz1
Wiedza – zna podstawowe fakty,
zasady, procesy i poj
ę
cia ogólne oraz
zna i rozumie podstawowe zale
ż
no
ś
ci
oraz w szerszym zakresie elementar-
ne uwarunkowania prowadzonej dzia-
łalno
ś
ci przewozowej, w szczególno-
ś
ci zna:
−
zasady i przepisy BHP, ochrony
ppo
ż
., ochrony
ś
rodowiska oraz
ergonomii podczas kierowania po-
jazdem samochodowym;
−
przepisy ustawy Prawo o ruchu
drogowym;
−
przepisy dotycz
ą
ce czasu prowa-
dzenia pojazdów i odpoczynku
kierowców oraz czasu pracy kie-
rowców;
−
przepisy reguluj
ą
ce warunki prze-
wozu okre
ś
lonych towarów;
−
techniki jazdy samochodem w ró
ż
-
nych warunkach;
−
warunki dopuszczenia pojazdu
samochodowego do ruchu drogo-
wego;
−
instrukcje obsługi pojazdu samo-
chodowego;
−
oznaczenia na mapach i atlasach
samochodowych;
−
zasady korzystania z urz
ą
dze
ń
nawigacji samochodowej;
−
zasady zabezpieczania przewo
ż
o-
nego ładunku oraz jego rozmiesz-
czenia w poje
ź
dzie;
−
sposoby i techniki zabezpieczania
pojazdu przed kradzie
żą
lub nie-
uprawnionym u
ż
yciem;
Umiej
ę
tno
ś
ci – dobiera odpowiednie
metody kierowania pojazdem podczas
wykonywania zada
ń
przewozowych;
potrafi wykonywa
ć
zadania zawodowe
według przyj
ę
tych w miejscu zatrud-
nienia zasad i reguł, w cz
ęś
ciowo
zmiennych warunkach, potrafi:
−
organizowa
ć
stanowisko
pracy
zgodnie z zasadami i przepisami
BHP, ochrony ppo
ż
., ochrony
ś
ro-
dowiska oraz ergonomii podczas
kierowania pojazdem samocho-
dowym;
−
stosowa
ć
przepisy prawa dotycz
ą
ce
kierowania pojazdami obowi
ą
zuj
ą
ce
na terenie kraju oraz w przewozach
mi
ę
dzynarodowych;
−
stosowa
ć
przepisy dotycz
ą
ce czasu
prowadzenia pojazdów i odpoczyn-
ku kierowców oraz czasu pracy kie-
rowców;
−
stosowa
ć
przepisy reguluj
ą
ce wa-
runki przewozu okre
ś
lonych towa-
rów;
−
sprawdza
ć
i ocenia
ć
stan tech-
niczny pojazdu przed wyjazdem;
−
kierowa
ć
pojazdem samochodo-
wym w ró
ż
nych warunkach dro-
gowych;
−
u
ż
ytkowa
ć
pojazd zgodnie z in-
strukcj
ą
obsługi i jego przezna-
czeniem;
−
analizowa
ć
i dostosowa
ć
tras
ę
przejazdu do wykonywania zada
ń
transportowych;
−
korzysta
ć
z map, atlasów, planów
miast oraz urz
ą
dze
ń
nawigacyjnych;
11
−
rodzaje, zasady dobierania par-
kingów oraz zasady bezpiecznego
postoju pojazdu.
−
dokumentacj
ę
niezb
ę
dn
ą
do wy-
konywania usług przewozowych;
−
zasady ewidencji i rozliczania czasu
pracy;
−
zasady wypełniania i zabezpie-
czania dokumentacji;
−
zasady rozliczania wykonanych
zada
ń
przewozowych;
−
zasady udzielania pomocy przed-
medycznej;
−
sposoby zabezpieczania miejsca
wypadku, kolizji, zdarzenia;
−
procedury post
ę
powania w przy-
padku zaistnienia kolizji lub wy-
padku drogowego.
−
zabezpiecza
ć
ładunek podczas
transportu.
−
zabezpiecza
ć
pojazd przed kra-
dzie
żą
lub nieuprawnionym u
ż
y-
ciem;
−
prowadzi
ć
dokumentacj
ę
jazdy
zgodn
ą
z wykonywanym zada-
niem przewozowym;
−
rozlicza
ć
wykonane zadania prze-
wozowe;
−
stosowa
ć
procedury post
ę
powania
w przypadku zaistnienia zdarzenia
drogowego;
−
udziela
ć
pomocy przedmedycznej;
−
okre
ś
la
ć
precyzyjnie
poło
ż
enie
miejsca wypadku oraz jego skutki;
−
zapewnia
ć
bezpiecze
ń
stwo sobie
oraz osobom poszkodowanym na
miejscu wypadku, kolizji, zdarze-
nia.
Wykonanie zada
ń
zawodowych Z1, Z7, Z8 wymaga posiadania kompeten-
cji zawodowych Kz2.
3.2. Wykonywanie przegl
ą
dów i napraw pojazdów
samochodowych Kz2
Wiedza – zna i rozumie podstawowe
fakty, poj
ę
cia i zale
ż
no
ś
ci oraz w szer-
szym zakresie elementarne uwarun-
kowania z zakresu wykonywania prze-
gl
ą
dów i napraw pojazdów samocho-
dowych, w szczególno
ś
ci zna:
−
zasady i przepisy BHP, ochrony
ppo
ż
., ochrony przeciwpora
ż
enio-
wej, ochrony
ś
rodowiska oraz er-
gonomii podczas naprawy pojaz-
dów samochodowych;
−
podstawy budowy pojazdów sa-
mochodowych;
−
wyposa
ż
enie podstawowe i dodat-
kowe pojazdów;
−
rodzaje przegl
ą
dów technicznych,
legalizacji, dopuszcze
ń
do u
ż
yt-
kowania;
Umiej
ę
tno
ś
ci – realizuje zadania
zwi
ą
zane z mechanik
ą
pojazdow
ą
,
umie rozwi
ą
zywa
ć
typowe problemy
podczas obsługiwania i naprawy po-
jazdu, w szczególno
ś
ci potrafi:
−
organizowa
ć
stanowisko
pracy
zgodnie z zasadami i przepisami
BHP, ochrony ppo
ż
., ochrony prze-
ciwpora
ż
eniowej, ochrony
ś
rodowi-
ska oraz ergonomii podczas napra-
wy pojazdów samochodowych;
−
dobiera
ć
układy, zespoły, podze-
społy i cz
ęś
ci pojazdów samocho-
dowych do napraw;
−
sprawdza
ć
wyposa
ż
enie podsta-
wowe i dodatkowe pojazdów;
−
wykonywa
ć
regulacje podzespo-
łów pojazdów samochodowych;
12
−
rodzaje obsług oraz napraw po-
jazdów;
−
narz
ę
dzia i przyrz
ą
dy do diagno-
zowania, regulacji i napraw pojaz-
dów samochodowych;
−
rodzaje i wła
ś
ciwo
ś
ci smarów,
olejów i innych płynów eksploata-
cyjnych;
−
zasady wymiany płynów eksplo-
atacyjnych pojazdu samochodo-
wego;
−
dokumentacj
ę
obsługi lub naprawy
pojazdu;
−
normy czasochłonno
ś
ci operacji
obsługowych i naprawczych;
−
dane regulacyjne pojazdów, ukła-
dów, podzespołów pojazdów sa-
mochodowych;
−
zasady prowadzenia dokumentacji
obsługowo-naprawczej;
−
zasady rozliczania wykonanych
usług obsługowo-naprawczych.
−
usuwa
ć
usterki pojazdów samo-
chodowych;
−
dobiera
ć
narz
ę
dzia i przyrz
ą
dy do
diagnozowania, regulacji i napraw
pojazdów samochodowych;
−
dobiera
ć
i wymienia
ć
płyny eks-
ploatacyjne pojazdu;
−
wypełnia
ć
dokumentacj
ę
obsługi
lub naprawy pojazdu;
−
oblicza
ć
czasochłonno
ś
ci operacji
obsługowych i naprawczych;
−
korzysta
ć
z danych regulacyjnych
pojazdów, układów, podzespołów
pojazdów samochodowych;
−
rozlicza
ć
wykonane usługi obsłu-
gowo-naprawcze.
Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada
ń
zawodo-
wych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.
3.3. Kompetencje społeczne KzS:
– ponosi odpowiedzialno
ść
za wykonywane przewozy oraz naprawy pojazdów
samochodowych,
– dostosowuje zachowanie do zmiennych sytuacji podczas kierowania i na-
prawiania pojazdów samochodowych,
– pracuje samodzielnie oraz podejmuje współprac
ę
w zorganizowanych wa-
runkach podczas kierowania i naprawiania pojazdów samochodowych,
– ocenia swoje działania w zakresie transportu oraz naprawy pojazdu samo-
chodowego, wykonywane podczas współpracy zespołowej, oraz przyjmuje
odpowiedzialno
ść
za ich skutki.
13
4. Profil kompetencji kluczowych
Ocen
ę
wa
ż
no
ś
ci kompetencji kluczowych dla zawodu kierowcy mechanika
przedstawia rys. 1.
Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stoso-
wanego w Mi
ę
dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt
PIAAC (OECD).
1
2
3
4
5
Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu
Umiejętności matematyczne
Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania
Sprawność motoryczna
Planowanie i organizowanie pracy
Wywieranie wpływu/przywództwo
Komunikacja ustna
Współpraca w zespole
Rozwiązywanie problemów
Serie1
Zbędne
Mało ważne
Ważne
Istotne
Bardzo ważne
Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 832201 Kierowca mechanik
14
5. Słownik
Zawód
−
zbiór zada
ń
(zespół czynno
ś
ci) wyodr
ę
bnionych w wyniku społecz-
nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj
ą
cych odpowiednich kwalifikacji
i kompetencji (wiedzy, umiej
ę
tno
ś
ci oraz kompetencji społecznych)
zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi
ź
ródło dochodów.
Specjalno
ść
−
jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz
ęść
czynno
ś
ci o podobnym charakterze (zwi
ą
zanych z wykonywan
ą
funkcj
ą
lub przedmiotem pracy) wymagaj
ą
cych pogł
ę
bionej lub do-
datkowej wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci zdobytych w wyniku dodatkowego
szkolenia lub praktyki.
Zadanie
zawodowe
−
logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra
ź
nie okre-
ś
lonym pocz
ą
tku i ko
ń
cu, wyodr
ę
bniony ze wzgl
ę
du na rodzaj lub
sposób wykonywania czynno
ś
ci zawodowych powi
ą
zanych jednym
celem, ko
ń
cz
ą
cy si
ę
produktem, usług
ą
lub decyzj
ą
.
Kompetencje
zawodowe
−
wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona
ć
, odpowied-
nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s
ą
trzema zbiorami: wie-
dzy, umiej
ę
tno
ś
ci oraz kompetencji społecznych.
Wiedza
−
zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie
uczenia si
ę
, odnosz
ą
cych si
ę
do dziedziny uczenia si
ę
lub działalno-
ś
ci zawodowej.
Umiej
ę
tno
ś
ci
−
zdolno
ść
wykonywania zada
ń
i rozwi
ą
zywania problemów wła
ś
ci-
wych dla dziedziny uczenia si
ę
lub działalno
ś
ci zawodowej.
Kompetencje
społeczne
−
zdolno
ść
autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w
ż
yciu
zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl
ę
dnieniem kontekstu etycznego.
Kompetencje
kluczowe
−
wiedza, umiej
ę
tno
ś
ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb
ę
dne
do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.
Standard
kompetencji
zawodowych
−
norma opisuj
ą
ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania
zada
ń
zawodowych wchodz
ą
cych w skład zawodu, akceptowana
przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran
ż
owych, praco-
dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.
Kwalifikacja
−
zestaw efektów uczenia si
ę
(zasób wiedzy, umiej
ę
tno
ś
ci oraz kompe-
tencji społecznych), których osi
ą
gni
ę
cie zostało formalnie potwier-
dzone przez uprawnion
ą
instytucj
ę
.
Europejska
Rama
Kwalifikacji
−
przyj
ę
ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,
umo
ż
liwiaj
ą
cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró
ż
nych
krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró
ż
niono 8 poziomów
kwalifikacji opisywanych za pomoc
ą
efektów uczenia si
ę
; stanowi
ą
one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.
Polska Rama
Kwalifikacji
−
opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-
go rejestru kwalifikacji w Polsce.
Krajowy
System
Kwalifikacji
−
ogół rozwi
ą
za
ń
słu
żą
cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji
(potwierdzaniu efektów uczenia si
ę
) oraz zapewnianiu ich jako
ś
ci.