2011-10-24

1

PLAZMOLIZA

Cytoplazma



Półpłynna, bezbarwna, galaretowata
masa o niejednolitej strukturze w
której zawieszone są pozostałe
plazmatyczne składniki komórki
(organelle);



Poza organellami w cytoplazmie
występują wtręty, np. ziarna
glikogenu, ziarna barwników, krople
tłuszczu i krystaloidy;



Komórki młode wypełnione są prawie
całkowicie cytoplazmą, natomiast w
komórkach starszych cytoplazma
skupiona jest przeważnie blisko ścian
komórki, a jej środkową część zajmuje
wakuola;

Cytoplazma cd.



Pod względem fizycznym cytoplazma jest substancją

koloidalną, zapewniającą komórkom określoną

wytrzymałość mechaniczną, elastyczność, pewną sztywność,

kurczliwość i lepkość;



W jej skład wchodzą zarówno związki organiczne, jak i

nieorganiczne. Cytoplazma zawiera bardzo dużo wody

(przeciętnie ok. 80%) oraz substancje białkowe (10-20%),

tłuszcze, cukry i związki mineralne.;



Cytoplazma wykazuje w różnych częściach komórki inne

stężenia jonów wodorowych: pH cytoplazmy w okolicy jądra

jest zasadowe (pH 7,6-7,8), w częściach obwodowych

komórki nieznaczne kwaśne (pH 6,8), a w okolicy struktur

wakuolarnych kwaśne (pH 5,0);

Cytoplazma cd.



Woda jest bardzo ważnym składnikiem cytoplazmy, gdyż w razie

jej znacznej utraty następuje zahamowanie procesów życiowych w

komórce, powodujące często nawet jej śmierć;



Przejściowe większe odwodnienie nie jest szkodliwe dla życia

cytoplazmy - proces takie zachodzi np. w komórkach

dojrzewających nasion lub w zimujących pączkach drzew;



Utrata dużej ilości wody powoduje ograniczenie procesów

życiowych i wskutek tego komórki przechodzą w stan życia

utajonego. Po pobraniu dostatecznej ilości wody komórki te wracają

do normalnego życia;



Cytoplazma jest ciągliwa, lepka i elastyczna, ulega mniejszym lub

większym przemieszczeniom wewnątrz komórki;



O zmianie jej stanu fizycznego decydują procesy uwodnienia lub

odwodnienia zachodzące pod wpływem temperatury, zmian

odczynu środowiska i ciśnienia;

Plazmoliza



Utrzymanie komórki w odpowiednim stanie uwodnienia,
inaczej mówiąc – wakuole odpowiadają za jędrność
komórki;



W komórkach roślinnych ulegają odwodnieniu,
obkurczająca się cytoplazma może odstawać od ściany
komórkowej. Takie zjawisko nazywamy plazmolizą;



Plazmoliza jest efektem zmniejszenia objętości
cytoplazmy komórki roślinnej zanurzonej w roztworze
hipertonicznym: woda ucieka z cytoplazmy do roztworu
o wyższym ciśnieniu osmotycznym na zasadzie osmozy;

Rodzaje plazmolizy

a-d kolejne stadia plazmolizy: b) kątowa, c) wklęsła, d) wypukła

2011-10-24

2

Deplazmoliza



Ponowne wnikanie wody do komórki, wypełniając je
i wracając do pierwotnego stanu to deplazmoliza;



Deplazmoliza - proces zachodzący w komórkach
roślinnych, odwrotny do plazmolizy, polegający na
nawodnieniu cytoplazmy, co powoduje zaniknięcie
przestrzeni pomiędzy ścianą a błoną komórkową
powstałych w procesie plazmolizy; zachodzi w
środowisku hipotonicznym;



Stężenie panujące wewnątrz jest większe niż na
zewnątrz;