„
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Andrzej Wadas
Wykonywanie instalacji elektrycznych i podstawowych
pomiarów sprawdzających 724[01].Z2.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Grażyna Adamiec
prof. PŁ dr hab. inż. Krzysztof Pacholski
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Kapruziak
Konsultacja:
mgr inż. Ryszard Dolata
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 724[01].Z2.05
„Wykonywanie instalacji elektrycznych i podstawowych pomiarów sprawdzających”,
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu elektryk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
11
5.1. Zagadnienia ogólne
11
5.1.1. Ćwiczenia
11
5.2. Instalacje w budownictwie ogólnym
14
5.2.1. Ćwiczenia
14
5.3. Instalacje przemysłowe niskiego napięcia
18
5.3.1. Ćwiczenia
18
5.4. Eksploatacja i konserwacja instalacji elektrycznych
19
5.4.1. Ćwiczenia
19
5.5. Badanie
ciągłości
przewodów
ochronnych
i
połączeń
wyrównawczych
22
5.5.1. Ćwiczenia
22
5.6. Pomiary rezystancji izolacji instalacji elektrycznych i impedancji
pętli zwarcia
24
5.6.1. Ćwiczenia
24
5.7. Badanie wyłączników różnicowoprądowych
27
5.7.1 Ćwiczenia
27
5.8. Pomiary rezystancji uziemienia
28
5.8.1. Ćwiczenia
28
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
29
7. Literatura
45
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w przyswajaniu
wiedzy o wykonywaniu instalacji elektrycznych i podstawowych pomiarów sprawdzających,
zasadach kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz zasadach
bezpieczeństwa na stanowisku pracy, a także kształtowaniu umiejętności dostrzegania
zagrożeń dla zdrowia lub życia występujących na stanowisku pracy i ich skutecznego
eliminowania lub ograniczania.
W poradniku zamieszczono:
–
wymagania wstępne,
–
szczegółowe cele kształcenia,
–
przykładowe scenariusze zajęć,
–
ćwiczenia,
–
ewaluacja osiągnięć ucznia,
–
literaturę.
W poradniku dla ucznia umieszczony jest wybrany materiał nauczania. Na początku
każdych zajęć nauczyciel powinien ten materiał w miarę potrzeby uzupełnić i rozszerzyć,
przystosowując do aktualnych potrzeb i okoliczności.
Do realizacji programu jednostki modułowej należy wykorzystać wiadomości
i umiejętności ukształtowane w jednostkach 724[01].Z2.01, 724[01].Z2.02, 724[01].Z2.03,
724[01].Z2.04. W procesie nauczania–uczenia się należy zwrócić uwagę przede wszystkim na
opanowanie przez ucznia umiejętności wykonywania różnych rodzajów instalacji
elektrycznych, a także wykonywanie podstawowych pomiarów sprawdzających. Należy
również podkreślić, że instalacja elektryczna musi być wykonana dokładnie i zgodnie ze
schematem ideowym lub montażowym. Wszelkie odstępstwa mogą spowodować uszkodzenie
instalacji elektrycznej lub stworzyć zagrożenie porażenia prądem elektrycznym osób
korzystających z instalacji.
Program jednostki modułowej powinien być realizowany głównie metodą pogadanki
dydaktycznej w połączeniu z pokazem i objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych. Wskazane
jest, aby do realizacji ćwiczeń nauczyciel zgromadził w pracowni materiały i podzespoły
elektryczne potrzebne do wykonywania różnych rodzajów instalacji. Powinien również
przygotować instrukcje do ćwiczeń, poradniki, katalogi, dokumentację techniczną i Polskie
Normy.
Część instalacji elektrycznych należy wykonać w pracowni na płytach drewnopodobnych,
a część, np. instalacje podtynkowe, na poligonie ćwiczeniowym. Po wykonaniu instalacji
uczniowie powinni przeprowadzić pomiary sprawdzające oceniając na ich podstawie czy
wykonane instalacje są bezpieczne dla użytkownika. Nauczyciel powinien obserwować pracę
uczniów podczas wykonywania ćwiczeń zwracając szczególną uwagę na stosowanie zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń na
wydzielonych stanowiskach w grupie do 8 osób. Przynajmniej część ćwiczeń powinna być
wykonana w warunkach zbliżonych do naturalnych np. na poligonie ćwiczeniowym. Podczas
wykonywania ćwiczeń uczniowie powinni pracować pojedynczo lub w zespołach
2 osobowych. Należy wówczas zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa
podczas pracy na wysokości, właściwą organizację pracy oraz współpracę w grupie.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów z zasadami
bezpieczeństwa obowiązującymi na danym stanowisku pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
724[01].Z2
Aparaty i urządzenia
w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2.01
Dobieranie przewodów
elektrycznych
724[01].Z2.02
Montowanie osprzętu
w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2.03
Montowanie zabezpieczeń
w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2.04
Montowanie rozdzielnic niskiego
napięcia
724[01].Z2.05
Wykonywanie instalacji
elektrycznych i podstawowych
pomiarów sprawdzających
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2.
WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
rozpoznawać osprzęt instalacyjny na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń na
schematach,
−
rozróżniać funkcje osprzętu instalacyjnego w układach instalacji elektrycznej,
−
charakteryzować podstawowe parametry osprzętu instalacyjnego,
−
określać zastosowanie różnego rodzaju asortymentu osprzętu instalacyjnego,
−
rozpoznawać przewody instalacyjne na podstawie wyglądu zewnętrznego,
−
opisać budowę przewodu na podstawie symbolu,
−
czytać schematy ideowe instalacji elektrycznej,
−
charakteryzować układy sieciowe typu TN, TT, IT,
−
stosować podstawowe prawa i zależności dotyczące obwodów prądu stałego
i przemiennego,
−
wykonywać instalację elektryczną na podstawie schematów ideowych i montażowych,
−
posługiwać się przyrządami pomiarowymi przeznaczonymi do badań instalacji
elektrycznych,
−
dobierać rodzaj i zakres mierników do wykonywanych pomiarów,
−
korzystać z fachowej literatury i kart katalogowych osprzętu instalacyjnego i przewodów,
−
korzystać z norm dotyczących instalacji elektrycznej,
−
stosować zasady bhp i ochrony ppoż. obowiązujące na stanowisku pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
scharakteryzować rodzaje instalacji elektrycznych,
−
odczytać symbole graficzne elementów instalacji elektrycznych,
−
rozpoznać na schemacie ideowym i w rzeczywistości elementy instalacji elektrycznych,
−
wyjaśnić na podstawie schematu ideowego lub montażowego działanie instalacji
elektrycznej,
−
narysować schemat montażowy instalacji elektrycznej na podstawie schematu ideowego,
−
dokonać zestawienia materiałów i elementów potrzebnych do wykonania określonej
instalacji elektrycznej,
−
przygotować stanowisko pracy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
−
ułożyć przewody elektryczne instalacji zgodnie z dokumentacją,
−
zainstalować osprzęt elektryczny,
−
wykonać połączenia elektryczne podzespołów instalacji elektrycznej,
−
zidentyfikować usterki i dokonać prostych napraw instalacji elektrycznej,
−
dokonać oględzin instalacji elektrycznej,
−
zmierzyć omomierzem ciągłość przewodów w instalacji elektrycznej,
−
przygotować instalację elektryczną do pomiaru rezystancji izolacji,
−
zmierzyć rezystancję izolacji w instalacji elektrycznej jedno– i trójfazowej,
−
zmierzyć impedancję pętli zwarcia,
−
zmierzyć rezystancję uziemienia ochronnego,
−
ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny instalacji elektrycznej oraz
skuteczność ochrony od porażeń prądem elektrycznym dla zabezpieczeń zastosowanych
w instalacji,
−
zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony od porażeń prądem
elektrycznym, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące na
stanowisku pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca
………………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Elektryk 724[01]
Moduł:
Aparaty i urządzenia w instalacjach elektrycznych 724[01].Z2
Jednostka modułowa:
Wykonywanie instalacji elektrycznych i podstawowych
pomiarów sprawdzających 724[01].Z2.05
Temat: Rozpoznawanie rodzaju instalacji.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania rodzaju instalacji, typu przewodów
i osprzętu instalacyjnego na podstawie dokumentacji technicznej instalacji
elektrycznej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
czytać dokumentację techniczną instalacji elektrycznej,
−
rozpoznawać na podstawie dokumentacji technicznej instalacji elektrycznej sposób
prowadzenia przewodów,
−
rozpoznać typ przewodów i osprzęt instalacyjny na podstawie dokumentacji technicznej
instalacji,
−
rozpoznać rodzaj instalacji na podstawie dokumentacji technicznej instalacji,
−
dokonać zestawienia materiałów i elementów potrzebnych do wykonania instalacji,
−
dokonać zestawienia narzędzia potrzebne do wykonania określonych czynności podczas
montażu instalacji,
−
skorzystać z literatury, norm i kart katalogowych wyrobów,
−
zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska obowiązujące na stanowisku
pracy.
Metody nauczania–uczenia się:
−
wykład informacyjny,
−
pokaz z instruktażem,
−
ćwiczenie.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
grupowa jednolita.
Czas: 90 minut.
Środki dydaktyczne:
−
plany instalacji,
−
przepisy budowy i eksploatacji urządzeń elektrycznych,
−
Polska Norma PN – EN 60617:2003 Symbole graficzne stosowane w schematach,
−
katalogi przewodów,
−
katalogi osprzętu,
−
instalacja elektryczna: model lub rzeczywista.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zagadnienia:
−
zapoznanie uczniów z zasadami bhp obowiązującymi na stanowisku pracy,
−
omówienie przez nauczyciela sposobu posługiwania się dokumentacją techniczną
instalacji elektrycznej,
−
omówienie przez nauczyciela podstawowych rodzajów instalacji,
−
omówienie przez nauczyciela sposobu posługiwania się kartami katalogowymi osprzętu
instalacyjnego i przewodów,
−
omówienie przez nauczyciela metod budowy i montażu instalacji,
−
rozpoznanie przez uczniów rodzaju instalacji na podstawie dokumentacji technicznej
instalacji otrzymanej od nauczyciela,
−
rozpoznanie typów przewodów i osprzętu instalacyjnego na podstawie dokumentacji
technicznej instalacji,
−
zestawienie materiałów potrzebnych do wykonania instalacji,
−
dobieranie narzędzi potrzebnych do wykonania różnych czynności podczas montażu
instalacji,
−
korzystanie z literatury, norm i kart katalogowych wyrobów,
−
stosowanie zasad bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska obowiązujące na
stanowisku pracy,
−
zapisywanie w zeszytach wszystkich swoich prac na temat rozpoznawanego rodzaju
instalacji.
5. Po ustaleniu wybranych cech budowy instalacji, każda grupa uczniów dokonuje analizy
swojej pracy.
6. Uczniowie wskazują swoje słabe i mocne strony, jakie ujawniły się podczas wykonywania
ćwiczenia.
7. Nauczyciel analizuje pracę uczniów i ocenia ich postępy.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Przedstaw zakres i sposób wykonywania instalacji oświetleniowej i siłowej.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Scenariusz zajęć nr 2
Osoba prowadząca
……………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Elektryk 724[02]
Moduł:
Aparaty i urządzenia w instalacjach elektrycznych 724[02].Z2
Jednostka modułowa:
Wykonywanie instalacji elektrycznych i podstawowych
pomiarów sprawdzających 724[02].Z2.05
Temat: Pomiar rezystancji izolacji
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności pomiaru rezystancji izolacji.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
wymienić podstawowe rodzaje badań i pomiarów,
−
przygotować plan pracy,
−
dobrać właściwy miernik do pomiaru rezystancji izolacji,
−
skorzystać z instrukcji obsługi mierników stosowanych w podstawowych pomiarach
sprawdzających w instalacjach,
−
przygotować poszczególne obwody instalacji elektrycznej do pomiaru rezystancji izolacji,
−
posłużyć się miernikami przy pomiarach sprawdzających w instalacjach,
−
zmierzyć rezystancję izolacji w instalacji jednofazowej i trójfazowej,
−
ocenić stan techniczny izolacji na podstawie wyników pomiarów, zgodnie z wymaganiami
przepisów,
−
stosować przepisy bhp obowiązujące na stanowisku pracy.
Metody nauczania–uczenia się:
−
instruktaż wstępny,
−
pokaz,
−
ćwiczenie.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
grupowa jednolita.
Czas: 135 minut.
Środki dydaktyczne:
−
sprzęt ochronny i ratunkowy,
−
dokumentacja techniczna instalacji,
−
przepisy budowy i eksploatacji urządzeń elektrycznych,
−
instrukcja obsługi miernika do pomiaru rezystancji izolacji,
−
mierniki do pomiaru rezystancji izolacji,
−
instalacja elektryczna: model lub rzeczywista.
Przebieg zajęć
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja tematu:
−
zapoznanie uczniów z zasadami bhp obowiązującymi na stanowisku pracy,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
−
omówienie przez nauczyciela sposobu posługiwania się dokumentacją techniczną
instalacji elektrycznej,
−
omówienie przez nauczyciela obsługi miernika do pomiaru rezystancji izolacji,
−
wymienianie przez nauczyciela podstawowych rodzajów badań i pomiarów,
−
wymienienie zakresów i częstotliwości wykonywania przeglądów i badań,
−
przygotowanie przez uczniów planu pracy,
−
przygotowanie przez uczniów instalacji do pomiarów rezystancji izolacji,
−
skorzystanie z instrukcji obsługi mierników stosowanych w pomiarach sprawdzających
w instalacjach,
−
dobranie mierników do pomiaru rezystancji izolacji,
−
przygotowanie poszczególnych obwodów instalacji elektrycznej do pomiaru rezystancji
izolacji,
−
posługiwanie się miernikami przy pomiarach sprawdzających w instalacjach,
−
zmierzenie rezystancji izolacji w instalacji jednofazowej i trójfazowej,
−
ocenianie stanu technicznego izolacji na podstawie wyników pomiarów, zgodnie
z wymaganiami przepisów.
−
stosowanie przepisów bhp obowiązujących na stanowisku pracy,
5. Po ustaleniu wszystkich wybranych właściwości każda grupa uczniów dokonuje analizy
swojej pracy.
6. Uczniowie wskazują swoje słabe i mocne strony, jakie ujawniły się podczas wykonywania
ćwiczenia.
7. Nauczyciel analizuje pracę uczniów i określa poczynane postępy.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Przedstaw sposób pomiaru rezystancji izolacji przemysłowych instalacji sterowniczych
i sygnalizacyjnych.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Zagadnienia ogólne
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj zestawienie symboli graficznych oraz wykaz obwodów znajdujących się na
załączonym schemacie lub planie instalacji elektrycznej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić rodzaj dokumentu otrzymanego do wykonania ćwiczenia,
2) sporządzić tabelę symboli graficznych występujących w dokumencie i ich znaczenie,
3) odszukać znaczenie poszczególnych symboli i uzupełnić tabelę,
4) dokonać analizy dokumentu i wyszczególnić znajdujące się na rysunku obwody.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
schemat lub plan instalacji elektrycznej mieszkaniowej,
−
Polska Norma PN–EN 60617:2003 Symbole graficzne stosowane w schematach,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
Ćwiczenie 2
Sporządź plan i schemat instalacji elektrycznej pomieszczenia wskazanego przez
nauczyciela lub swojego mieszkania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) narysować plan pomieszczenia (lub pomieszczeń), które wskaże nauczyciel lub przy braku
takiego wskazania – plan własnego mieszkania,
2) nanieść na planie widoczny osprzęt instalacyjny,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
3) nanieść na planie obwody określając przynależność widocznego osprzętu instalacyjnego
do poszczególnych obwodów,
4) narysować prawdopodobne trasy przewodów zgodne z zasadami dobierania tras
przewodów,
5) nanieść na plan wartości prądów znamionowych zabezpieczeń,
6) sporządzić schemat instalacji rozrysowanej na planie,
7) zaznaczyć na planie instalacji miejsca w których występują różnice między wykonaną już
instalacją a wymaganiami określonymi obowiązującymi przepisami.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
taśma miernicza,
−
Polska Norma PN–EN 60617:2003 Symbole graficzne stosowane w schematach,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
kalkulator,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
Ćwiczenie 3
Narysuj schemat montażowy instalacji elektrycznej na podstawie schematu ideowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze schematem ideowym instalacji elektrycznej,
2) zidentyfikować elementy instalacji: osprzęt instalacyjny, rodzaj zabezpieczeń, przewody,
3) odszukać w katalogach występujący na schemacie ideowym osprzęt instalacyjny,
4) sporządzić na podstawie schematu ideowego schemat montażowy instalacji elektrycznej,
5) dokonać analizy swojego zadania.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
schemat ideowy instalacji elektrycznej,
−
Polska Norma PN–EN 60617:2003 Symbole graficzne stosowane w schematach,
−
katalogi osprzętu instalacyjnego,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Ćwiczenie 4
Wskaż elementy instalacji elektrycznej (na modelu lub instalacji rzeczywistej) zaznaczone
na schemacie ideowym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z modelem lub rzeczywistą instalacją elektryczną,
2) zapoznać się ze schematem ideowym instalacji elektrycznej,
3) zidentyfikować elementy instalacji: osprzęt instalacyjny, rodzaj zabezpieczeń, przewody,
4) odszukać w katalogach występujący na schemacie ideowym osprzęt instalacyjny,
5) wskazać na modelu lub instalacji rzeczywistej elementy instalacji elektrycznej zaznaczone
na schemacie ideowym
6) dokonać analizy swojego zadania.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
model lub rzeczywista instalacja elektryczna,
−
schemat ideowy instalacji elektrycznej (modelu lub instalacji rzeczywistej),
−
Polska Norma PN–EN 60617:2003 Symbole graficzne stosowane w schematach,
−
katalogi osprzetu instalacyjnego,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
5.2. Instalacje w budownictwie ogólnym
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj według planu instalacji fragment instalacji elektrycznej na tynku w rurkach PVC.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z planem instalacji elektrycznej,
2) sporządzić zestawienie materiałów i elementów potrzebnych do wykonania określonej
instalacji elektrycznej,
3) przygotować stanowisko pracy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
4) dobrać rury w zależności od liczby żył i ich przekroju na podstawie danych katalogowych
producenta,
5) wytyczyć trasy rur instalacyjnych i rozplanować rozmieszczenie uchwytów, puszek
rozgałęźnych, gniazd i łączników oraz opraw oświetleniowych,
6) wykonać łuki rurek winidurowych z zachowaniem właściwego promienia gięcia,
7) wykonać kalibrowanie końców rur winidurowych umożliwiające łączenie rurek,
8) zamocować rurki za pomocą uchwytów na ścianie,
9) zamocować puszki i osprzęt instalacyjny,
10) ułożyć przewody elektryczne instalacji zgodnie z dokumentacją. Przeciągnąć przewody
przez rurki zachowując zapasy do wykonania połączeń,
11) wykonać połączenia elektryczne podzespołów instalacji elektrycznej,
12) sprawdzić prawidłowość połączeń,
13) zidentyfikować usterki i dokonać prostych napraw instalacji elektrycznej,
14) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
−
plan instalacji elektrycznej,
−
stanowisko do wykonywania instalacji natynkowej,
−
katalog rur instalacyjnych,
−
katalog osprzętu instalacyjnego,
−
katalog przewodów instalacyjnych,
−
osprzęt do mocowania i łączenia rur instalacyjnych,
−
osprzęt instalacyjny,
−
zestaw narzędzi,
−
taśma miernicza,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
Ćwiczenie 2
Wykonaj według planu instalacji fragment instalacji elektrycznej wtynkowej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z planem instalacji elektrycznej,
2) sporządzić zestawienie materiałów i elementów potrzebnych do wykonania określonej
instalacji elektrycznej,
3) przygotować stanowisko pracy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
4) wytyczyć trasy przewodów i rozplanować rozmieszczenie uchwytów, puszek
rozgałęźnych, gniazd i łączników oraz opraw oświetleniowych,
5) wykonać otwory pod puszki i przymocować puszki do podłoża,
6) ułożyć przewody wtynkowe na murze i przymocować je do podłoża za pomocą
gipsowania, przybijania lub naklejania,
7) wprowadzić przewody do puszek ściennych i sufitowych z zachowaniem odpowiednich
zapasów,
8) połączyć przewody w puszkach rozgałęźnych,
9) zamknąć puszki rozgałęźne i aparatowe,
10) ułożyć przewody elektryczne instalacji zgodnie z dokumentacją. Przeciągnąć przewody
przez rurki zachowując zapasy do wykonania połączeń,
11) wykonać połączenia elektryczne podzespołów instalacji elektrycznej,
12) sprawdzić prawidłowość połączeń,
13) zidentyfikować usterki i dokonać prostych napraw instalacji elektrycznej,
14) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
tekst przewodni,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
plan instalacji elektrycznej,
−
stanowisko do wykonywania instalacji wtynkowej,
−
katalog przewodów instalacyjnych,
−
katalog osprzętu instalacyjnego,
−
osprzęt instalacyjny,
−
zestaw narzędzi,
−
taśma miernicza,
−
zeszyt do ćwiczeń,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
Ćwiczenie 3.
Wykonaj instalację elektryczną przewodami kabelkowymi według planu instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z planem instalacji elektrycznej,
2) sporządzić zestawienie materiałów i elementów potrzebnych do wykonania określonej
instalacji elektrycznej,
3) przygotować stanowisko pracy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
4) wytyczyć trasy przewodów, położenie łączników, gniazdek, puszek rozgałęźnych, opraw
oświetleniowych,
5) wyznaczyć miejsce mocowania natynkowej szafki rozdzielczej,
6) zamocować natynkową szafkę rozdzielczą,
7) zamocować przewody na podłożu z zastosowaniem uchwytów mocujących,
8) zamocować puszki, łączniki, gniazda wtyczkowe i oprawy oświetleniowe,
9) zamocować w szafce rozdzielczej aparaturę: rozłącznik, wyłączniki różnicowoprądowe,
wyłączniki nadmiarowo–prądowe,
10) ułożyć przewody elektryczne instalacji zgodnie z dokumentacją. Przeciągnąć przewody
przez rurki zachowując zapasy do wykonania połączeń,
11) wykonać połączenia elektryczne podzespołów instalacji elektrycznej,
12) sprawdzić prawidłowość połączeń,
13) zidentyfikować usterki i dokonać prostych napraw instalacji elektrycznej,
14) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
plan instalacji elektrycznej,
−
stanowisko do wykonywania instalacji podtynkowej,
−
katalog rur instalacyjnych,
−
katalog osprzętu instalacyjnego,
−
katalog przewodów instalacyjnych,
−
osprzęt do mocowania i łączenia rur instalacyjnych,
−
osprzęt instalacyjny,
−
zestaw narzędzi,
−
taśma miernicza,
−
zeszyt do ćwiczeń,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
Ćwiczenie 4
Wykonaj według planu instalacji fragment instalacji elektrycznej podtynkowej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wytyczyć trasy bruzd do ułożenia rurek giętkich,
2) wytyczyć położenie puszek aparatowych i rozgałęźnych, wyprowadzeń oświetleniowych,
3) wykonać otwory pod puszki,
4) wykonać bruzdy w ścianach do ułożenia rurek giętkich,
5) połączyć rurki z puszkami i umocować do podłoża,
6) zamknąć puszki rozgałęźne i aparatowe,
7) sprawdzić prawidłowość wykonania instalacji.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
metoda projektów,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
plan instalacji elektrycznej,
−
stanowisko do wykonywania instalacji podtynkowej,
−
katalog rur instalacyjnych,
−
katalog osprzętu instalacyjnego,
−
katalog przewodów instalacyjnych,
−
osprzęt do mocowania i łączenia rur instalacyjnych,
−
osprzęt instalacyjny,
−
zestaw narzędzi,
−
taśma miernicza,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
5.3. Instalacje przemysłowe niskiego napięcia
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj według planu instalacji fragment instalacji elektrycznej w korytkach.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować stanowisko pracy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
2) wykonać zestawienie materiału na podstawie planu instalacji,
3) dobrać korytka w zależności od liczby żył i ich przekroju na podstawie danych
katalogowych producenta korytek,
4) wytyczyć trasy korytek i rozplanować rozmieszczenie wsporników,
5) zamocować wsporniki korytek,
6) zamocować korytka i łączniki na trasie poziomej oraz pionowej,
7) ułożyć przewody elektryczne instalacji zgodnie z dokumentacją,
8) przymocować przewody a w szczególności w korytkach biegnących pionowo,
9) wykonać połączenia elektryczne podzespołów instalacji elektrycznej,
10) sprawdzić prawidłowość połączeń,
11) zidentyfikować usterki i dokonać prostych napraw instalacji elektrycznej,
12) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
metoda projektów,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
plan instalacji elektrycznej,
−
stanowisko do wykonywania instalacji,
−
katalog korytek,
−
katalog osprzętu instalacyjnego,
−
katalog przewodów instalacyjnych,
−
osprzęt instalacyjny,
−
zestaw narzędzi,
−
taśma miernicza,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie,
−
papier do pisania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5.4. Eksploatacja i konserwacja instalacji elektrycznych
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zidentyfikuj usterkę i dokonaj prostych napraw instalacji elektrycznej w pomieszczeniu, w
którym nie można włączyć światła.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instalacją elektryczną w której wystąpiła usterka w postaci niemożliwości
włączenia światła,
2) ustalić możliwe przyczyny niesprawności oświetlenia,
3) ustalić kolejność postępowania w celu wykrycia i naprawy uszkodzenia,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
5) dokonać niezbędnych sprawdzeń przy pomocy przyrządów w celu wykrycia miejsca
i przyczyny uszkodzenia,
6) dokonaj naprawy instalacji,
7) sprawdzić prawidłowość działania oświetlenia po usunięciu uszkodzenia,
8) dokonać oceny poprawności wykonanych prac.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
plan instalacji elektrycznej,
−
przyrządy kontrolne i pomiarowe,
−
komplet wkrętaków,
−
szczypce uniwersalne,
−
szczypce boczne,
−
ściągacz izolacji lub nóż monterski,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie.
Ćwiczenie 2
Wykonaj zestawienie objawów i przyczyn uszkodzenia, które mogą wystąpić w instalacji
oświetleniowej w sali lekcyjnej. Instalacja wykonana jest z 12–tu opraw ze świetlówkami po
2x40 W w każdej oprawie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wypisać możliwe objawy uszkodzeń oświetlenia złożonego ze świetlówek,
2) wykonać na arkuszu do prezentacji (lub na komputerze) projekt zestawienia uszkodzeń
instalacji oświetleniowej uwzględniając różne układy zasilania świetlówek,
3) przeanalizować układy połączeń świetlówek pod kątem możliwych uszkodzeń,
4) wypełnić przygotowane zestawienie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanych prac.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
−
schematy układów połączeń świetlówek,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przybory kreślarskie.
Ćwiczenie 3
Przeprowadź konserwację wskazanej instalacji wykonanej na makiecie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zidentyfikować elementy instalacji według dokumentacji technicznej,
2) sprawdzić prawidłowość działania poszczególnych obwodów,
3) dokonać oględzin instalacji,
4) sprawdzić jakość umocowania przewodów w zaciskach gniazd, łączników i puszek,
5) porównać dane znamionowe zabezpieczeń z podanymi w dokumentacji,
6) przeprowadzić test działania wyłączników różnicowoprądowych,
7) przeprowadzić prace konserwacyjne,
8) zaprezentować poprawne działanie instalacji,
9) dokonać oceny poprawności wykonanych prac.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
model lub fragment rzeczywistej instalacji mieszkaniowej lub przemysłowej z tablicą
rozdzielczą, licznikiem energii elektrycznej, obwodami oświetleniowymi, ogrzewczymi
i gniazdami wtykowymi,
−
plan instalacji elektrycznej,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
−
wybrany osprzęt instalacji: świetlówki, dławiki do osprzętu, podstawy bezpiecznikowe,
wkładki topikowe, zapłonniki, łączniki oświetleniowe,
−
wskaźnik napięcia,
−
miernik uniwersalny,
−
komplet narzędzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
5.5. Badanie ciągłości przewodów ochronnych i połączeń
wyrównawczych
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sprawdź ciągłość żył przewodów roboczych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną badanej instalacji,
2) zaproponować harmonogram badań,
3) dokonać wyboru przyrządów pomiarowych,
4) wykonać czynności przygotowawcze przed sprawdzaniem ciągłości,
5) sprawdzić ciągłość żył przewodów roboczych,
6) ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny przewodów roboczych,
7) dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
dokumentacja badanej instalacji,
−
zestaw mierników stosowanych do pomiaru różnych parametrów instalacji elektrycznych,
−
instrukcje mierników,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
kalkulator,
−
ołówek, linijka, inne przyrządy kreślarskie.
Ćwiczenie 2
Sprawdź ciągłość żył przewodów ochronnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną badanej instalacji,
2) zaproponować harmonogram badań,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
3) dokonać wyboru przyrządów pomiarowych,
4) wykonać czynności przygotowawcze przed sprawdzaniem ciągłości,
5) sprawdzić ciągłość żył przewodów ochronnych,
6) ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny przewodów ochronnych,
7) dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
dokumentacja badanej instalacji,
−
zestaw mierników stosowanych do różnych pomiarów w instalacjach elektrycznych,
−
instrukcje mierników,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
kalkulator,
−
ołówek, linijka, inne przyrządy kreślarskie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
5.6. Pomiary rezystancji izolacji instalacji elektrycznych
i impedancji pętli zwarcia
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadź analizę instrukcji obsługi mierników do pomiarów sprawdzających
w instalacjach elektrycznych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcjami mierników do pomiarów sprawdzających w instalacjach
elektrycznych,
2) określić zastosowanie danego miernika,
3) wskazać miernik/mierniki do pomiaru konkretnego parametru,
4) przedstawić kolejność czynności w trakcie pomiaru z wykorzystaniem wybranego
miernika,
5) sprawdzić stan miernika przed pomiarem,
6) dobrać zakresy pomiarowe mierników.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
zestaw mierników stosowanych do pomiarów różnych parametrów w instalacji
elektrycznych,
−
instrukcje mierników,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przyrządy kreślarskie.
Ćwiczenie 2
Wykonaj pomiary rezystancji izolacji instalacji elektrycznej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przedstawić przepisy bhp przy pomiarach rezystancji izolacji,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną badanej instalacji,
3) zaproponować harmonogram badań,
4) dokonać wyboru przyrządów pomiarowych,
5) wykonać czynności przygotowawcze przed pomiarami rezystancji izolacji stosując
przepisy bhp,
6) wykonać pomiary rezystancji izolacji instalacji,
7) ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny izolacji instalacji elektrycznej.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
norma PN–IEC 60364–6–61,
−
dokumentacja techniczna instalacji,
−
mierniki do pomiaru rezystancji izolacji wraz z instrukcjami obsługi,
−
kalkulator,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przyrządy kreślarskie.
Ćwiczenie 3
Wykonaj pomiary impedancji pętli zwarcia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przedstawić przepisy bhp przy wykonywaniu pomiarów impedancji pętli zwarcia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną badanej instalacji,
3) zaproponować harmonogram działań,
4) dokonać wyboru przyrządów pomiarowych,
5) wykonać czynności przygotowawcze przed pomiarami impedancji pętli zwarcia stosując
przepisy bhp,
6) wykonać pomiary impedancji pętli zwarcia,
7) ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny izolacji instalacji elektrycznej.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
sprzęt ochronny i ratunkowy,
−
model lub rzeczywista instalacja elektryczna,
−
dokumentacja techniczna badanej instalacji,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
−
zestaw mierników stosowanych do pomiarów w instalacjach elektrycznych wraz
z instrukcjami,
−
formularz protokołu z badań stanu izolacji,
−
kalkulator,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przyrządy kreślarskie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
5.7. Badanie wyłączników różnicowoprądowych
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zbadaj wyłącznik różnicowoprądowy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przedstawić przepisy bhp przy wykonywaniu pomiarów elektrycznych,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną badanej instalacji,
3) zaproponować harmonogram badań,
4) dokonać wyboru przyrządów pomiarowych,
5) wykonać czynności przygotowawcze przed pomiarami wyłączników różnicowoprądowych
stosując przepisy bhp na stanowisku pracy,
6) wykonać badania wyłączników różnicowoprądowych,
7) ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny izolacji instalacji elektrycznej.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
sprzęt ochronny i ratunkowy,
−
model lub rzeczywista instalacja elektryczna,
−
wyłączniki różnicowoprądowe kilku typów,
−
katalogi wyłączników różnicowoprądowych,
−
dokumentacja badanej instalacji,
−
zestaw mierników stosowanych do różnych pomiarów w instalacjach elektrycznych,
−
instrukcje mierników,
−
kalkulator,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przyrządy kreślarskie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
5.8. Pomiary rezystancji uziemienia
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj pomiary rezystancji uziemienia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przedstawić przepisy bhp przy wykonywaniu pomiarów elektrycznych,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną badanych uziemień,
3) zaproponować harmonogram badań,
4) dokonać wyboru przyrządów pomiarowych,
5) wykonać czynności przygotowawcze przed pomiarami rezystancji uziemienia,
6) wykonać pomiary rezystancji uziemienia,
7) ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny uziemienia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
sprzęt ochronny i ratunkowy,
−
model lub rzeczywiste uziemienia,
−
zestaw mierników wraz z instrukcjami stosowanych do różnych pomiarów w instalacjach
elektrycznych,
−
kalkulator,
−
zeszyt do ćwiczeń,
−
ołówek, linijka, inne przyrządy kreślarskie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie instalacji
elektrycznych i podstawowych pomiarów sprawdzających”
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 18, 19 i 20 są z poziomu
podstawowego,
−
zadania 8, 9, 10, 11 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11–tu zadań poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej wszystkich zadań poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie co najmniej co wszystkich zadań poziomu podstawowego i dwóch
zadań z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie wszystkich zadań.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. d, 4. b, 5. b, 6. b, 7. c, 8. d, 9. d, 10. c, 11. b,
12. a, 13. c, 14. b, 15. b, 16. a, 17. b, 18. d, 19. d, 20. a.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Wymienić wysokości mocowania łączników
instalacyjnych w budynkach mieszkalnych
A
P
c
2
Wskazać przyczyn stosowania spadku przy
układaniu rur
A
P
c
3
Wskazać odstępy między uchwytami do
przewodów kabelkowych
A
P
d
4
Wskazać wielkości spadku przy układaniu rur
A
P
b
5
Zdefiniować co to jest trasowanie
A
P
b
6
Rozpoznać symbole osprzętu instalacji
A
P
b
7
Wskazać metody łączenia ze sobą przewodów
aluminiowych
A
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
8
Zastosować połączenia wyrównawcze
C
PP
d
9
Zastosować podkładki kupalowe
C
PP
d
10
Zastosować instalację w rurkach winidurowych
typu lekkiego
C
PP
c
11
Zastosowania instalację w rurkach stalowych
C
PP
b
12
Opisać kolejność podłączenia przewodu
neutralnego do gniazda z bolcem ochronnym
B
P
a
13
Ocenić niebezpieczeństwa związane
z przerwaniem określonego przewodu w WZL
B
P
c
14
Podać kolejności robót przy wykonywaniu
instalacji elektrycznych
A
P
b
15
Wymienić rodzaje przewodów bezwzględnie
nie podlegających zabezpieczeniom
B
P
b
16
Podać częstotliwość testowania wyłączników
różnicowoprądowych
B
P
a
17
Wyjaśnić rolę wyłączników
różnicowoprądowego w ochronie
przeciwporażeniowej
B
P
b
18
Opisać parametry wyłączników
różnicowoprądowych
B
P
d
19
Opisać wielkość elektryczną powodującą
zadziałanie wyłączników różnicowoprądowych
B
P
d
20
Wymienić wysokości mocowania gniazd
wtykowych w budynkach mieszkalnych
A
P
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).
5. Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
7. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj dokładnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Odpowiedzi udzielaj wyłącznie na karcie odpowiedzi.
4. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
5. Test zawiera 20 zadań.
6. Do każdego zadania podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
7. Zaznacz prawidłową według Ciebie odpowiedź wstawiając literę X w odpowiednim
miejscu na karcie odpowiedzi.
8. W przypadku pomyłki zaznacz błędną odpowiedź kółkiem, a następnie literą X zaznacz
odpowiedź prawidłową.
9. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymujesz jeden punkt.
10. Za udzielenie błędnej odpowiedzi, jej brak lub zakreślenie więcej niż jednej odpowiedzi –
otrzymujesz zero punktów.
11. Uważnie czytaj treść zadań i proponowane warianty odpowiedzi.
12. Nie odpowiadaj bez zastanowienia; jeśli któreś z pytań sprawi Ci trudność – przejdź do
następnego. Do zadań, na które nie udzieliłeś odpowiedzi możesz wrócić później.
13. Pamiętaj, że odpowiedzi masz udzielać samodzielnie.
14. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Łączniki w budynkach mieszkalnych mocujemy na wysokości
a) 1,4 m wewnątrz wszystkich pomieszczeń.
b) 1,2 m wewnątrz wszystkich pomieszczeń.
c) 1,4 m wewnątrz wszystkich pomieszczeń poza łazienkami i WC, w których to nie
wolno instalować łączników.
d) 1,2 m wewnątrz wszystkich pomieszczeń poza łazienkami i WC, w których to nie
wolno instalować łączników.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
2. Spadek przy układaniu rurek stosowany jest ze względu na
a) łatwiejsze mocowanie rurek.
b) łatwiejsze ciąganie przewodów.
c) spowodowanie spływu wody do puszek.
d) możliwość łatwego czyszczenia rur przed wciągnięciem przewodów.
3. Uchwyty do przewodów kabelkowych umieszczamy w odstępach
a) w poziomie 50 cm i 50 cm w pionie.
b) w poziomie 50 cm i 30 cm w pionie.
c) w poziomie 30 cm i 30 cm w pionie.
d) w poziomie 30 cm i 50 cm w pionie.
4. Rurki układa się ze spadkiem wynoszącym
a) 2 % w kierunku do puszek dostępnych do kontroli.
b) 2 % w kierunku od puszek dostępnych do kontroli.
c) 2 % od środka odcinka rurki w obu kierunkach.
d) nie stosuje się spadku.
5. Trasowanie jest to
a) układanie instalacji.
b) wyznaczanie miejsca przebiegu instalacji na ścianie budynku.
c) wyznaczanie miejsca przebiegu instalacji na planie budynku.
d) sprawdzanie przebiegu przewodów w założonej już instalacji.
6. Przedstawiony na rysunku symbol to oznaczenie
a) podwójnego gniazda z bolcem.
b) łącznika grupowego.
c) łącznika schodowego.
d) łącznika krzyżowego.
7. Przewody aluminiowe łączymy za pomocą
a) złączki skrętnej.
b) skręcania.
c) zacisków mocno sprężynujących..
d) w dowolny sposób.
8. Połączenia wyrównawcze stosuje się
a) w obwodach prądu stałego.
b) w obwodach prądu przemiennego o napięciu 24 V.
c) dla elementów metalowych objętych ochroną przed dotykiem pośrednim przez
zastosowanie separacji elektrycznej.
d) na elementach przewodzących innych instalacji niż elektryczne.
9. Podkładki kupalowe zakładamy przy połączeniu między sobą przewodów
a) miedzianego z miedzianym.
b) aluminiowego z aluminiowym.
c) miedzianego z mosiężnym.
d) miedzianego z aluminiowym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
10. Instalacje w rurkach winidurowych typu lekkiego stosuje się
a) na zewnątrz pomieszczeń.
b) w miejscach narażenia instalacji na uszkodzenia mechaniczne.
c) w instalacjach podtynkowych.
d) w instalacjach nadtynkowych.
11. Instalacje w rurkach stalowych stosuje się w
a) pomieszczeniach o wyziewach żrących.
b) miejscach narażenia instalacji na uszkodzenia mechaniczne.
c) instalacjach podtynkowych.
d) pomieszczeniach wilgotnych.
12. Podłączenie przewodu neutralnego wprowadzonego do gniazda z bolcem ochronnym
powinno obywać się w kolejności
a) bolec ochronny, zacisk gniazda.
b) zacisk gniazda, bolec ochronny.
c) kolejność nie ma znaczenia.
d) do zacisku gniazda a do bolca ochronnego drugim odcinkiem przewodu.
13. Stworzenie zagrożenia może spowodować przerwanie się w WZL przewodu
a) jednego fazowego.
b) dwóch fazowych.
c) neutralnego.
d) zagrożenie nie wystąpi.
14. Prawidłowa kolejność robót przy wykonywaniu instalacji to:
a) → układanie rurek → łączenie przewodów → trasowanie.
b) → kucie rowków → układanie rurek → osadzanie puszek, półfajek, kotew i haków.
c) → montaż odbiorników → montaż rur → zapoznanie się z dokumentacją instalacji.
d) kolejność jest dowolna.
15. Nie wolno zabezpieczać przewodów
a) ochronnych PE i PEN i fazowych.
b) ochronnych PE i PEN oraz uziemień ochronnych i roboczych.
c) uziemień ochronnych i roboczych, fazowych.
d) roboczych.
16. Testowanie wyłącznika różnicowoprądowego pracującego w normalnych warunkach
należy przeprowadzać
a) raz na 2 tygodnie lub raz na miesiąc.
b) raz w roku.
c) raz na 3 miesiące lub pół roku.
d) codziennie.
17. Wyłączniki różnicowoprądowego są środkiem ochrony
a) podstawowym.
b) dodatkowym.
c) podstawowym i dodatkowym w zależności od warunków pracy instalacji.
d) podstawowym i dodatkowym bez względu na warunki pracy instalacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
18. Najważniejszym parametrem wyłącznika różnicowo–prądowego jest
a) rodzaj prądu.
b) prąd znamionowy.
c) napięcie znamionowe.
d) różnicowy prąd wyzwalający.
19. Wyłącznik różnicowoprądowy reaguje na prąd
a) zwarciowy.
b) przeciążeniowy.
c) upływu.
d) roboczy.
20. Gniazda wtyczkowe w budynkach mieszkalnych mocujemy na wysokości
a) bezpośrednio nad listwą podłogową lub na wysokości 30 cm lub 85 cm, a tylko
w łazienkach na wysokości 120 cm.
b) bezpośrednio nad listwą podłogową lub na wysokości 30 cm lub 85 cm we wszystkich
pomieszczeniach.
c) 30 cm lub 120 cm we wszystkich pomieszczeniach.
d) zgodnie z życzeniem przyszłego użytkownika.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
KARTA ODPOWIEDZI
Imię
i
nazwisko............................................................................................................................
Wykonywanie
instalacji
elektrycznych
i
podstawowych
pomiarów
sprawdzających
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
TEST 2
Test „próba pracy”
Test jest przewidziany jako „próba pracy”.
Zadanie:
Na podstawie jednokreskowego schematu instalacji oświetleniowej wykonaj natynkową
instalację oświetleniową.
Zadanie wykonaj na drewnopodobnej ścianie montażowej z doprowadzoną do licznika
energią elektryczną pięciożyłowym przewodem. Instalację należy zabezpieczyć wyłącznikiem
różnicowoprądowym umieszczonym wraz z licznikiem w przykręconej skrzynce rozdzielczej
z zamocowanymi listwami N i PE i doprowadzonym przewodem ochronnym.
Do wykonania połączeń elektrycznych zastosuj przewody DY 1,5 mm
2
(dla L i N) oraz
DY 2.5 mm
2
(dla PE) w listwach elektroinstalacyjnych.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną
czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
-
dopuszczający – za wykonanie prawidłowo czynności co najmniej 1÷10 oraz czynności 22
i uzyskanie co najmniej 11 punktów,
-
dostateczny– za wykonanie prawidłowo czynności co najmniej 1÷16 oraz czynności
22 i uzyskanie co najmniej 17 punktów,
-
dobry – za prawidłowe wykonanie czynności co najmniej nr 1÷19 oraz 2czynności
22 i uzyskanie co najmniej 20 punktów,
-
bardzo dobry – za wykonanie wszystkich czynności i uzyskanie 22 punktów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Kryteria oceny
Klucz punktowania
O
b
sza
r
w
y
ma
ga
ń
N
u
me
r
cz
ynno
ści
Sprawdzana czynność
Kryterium wykonania czynności
P
unk
tacja
0
–
1
1
Uczeń zapoznaje się
z dokumentacją zadania.
Zapoznał się z dokumentacją
zadania.
O
R
GAN
IZ
A
C
JA
S
T
ANO
W
IS
KA
P
R
A
CY
2
Uczeń gromadzi na stanowisku
pracy, aparaty elektryczne
i materiały pomocnicze.
Zgromadził na stanowisku pracy
co najmniej:
– przełączniki schodowe,
– wyłącznik – różnicowoprądowy,
– wyłącznik instalacyjny,
– przewody, listwy, puszki.
3
Uczeń gromadzi na stanowisku
pracy narzędzia i sprzęt
kontrolno pomiarowego.
Zgromadził na stanowisku co
najmniej:
– miernik uniwersalny,
– kombinerki lub ucinaczki,
– poziomicę,
– wiertarkę,
– nóż monterski lub inne narzędzie
do ściągania izolacji,
– wkrętak,
– piłkę do przycinania listew.
4
Uczeń sprawdza stan
techniczny narzędzi.
Sprawdził, czy zgromadzone na
stanowisku pracy narzędzia nie
mają widocznych uszkodzeń i
przed wierceniem otworów
sprawdził wiertarkę przez jej
uruchomienie.
O
R
GAN
IZ
A
C
JA
S
T
ANO
W
IS
KA
P
R
A
CY
5
Uczeń sprawdza stan
techniczny osprzętu i aparatów
elektrycznych.
Sprawdził, czy zgromadzone na
stanowisku pracy aparaty
elektryczne i osprzęt są kompletne
i nie mają widocznych uszkodzeń.
6
Uczeń trasuje położenia listew
elektroinstalacyjnych i puszek.
Wyznaczył przebieg instalacji
z zachowaniem poziomu i pionu.
7
Uczeń instaluje aparaty
w rozdzielnicy.
Zamocował w rozdzielnicy na
szynie montażowej wyłącznik
instalacyjny.
W
YKONY
W
AN
IE
Z
ADAN
IA
8
Uczeń wykonuje prace zgodnie
z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Przed przystąpieniem do
wykonywania instalacji upewnił się
o braku napięcia na wyjściu
z licznika energii elektrycznej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
O
b
sza
r
w
y
ma
ga
ń
N
u
me
r
cz
ynno
ści
Sprawdzana czynność
Kryterium wykonania czynności
P
unk
tacja
0
–
1
9
Uczeń podłącza wyłącznik
instalacyjny.
Podłączył wyłącznik instalacyjny
zgodnie z dokumentacją.
10
Uczeń przymocowuje puszki
instalacyjne i przełączniki
schodowe.
Przykręcił puszki instalacyjne oraz
przełączniki schodowe w sposób
zapewniający mocne połączenie
z podłożem z zachowaniem linii
poziomu i pionu.
11
Uczeń instaluje oprawę
oświetleniową.
Przytwierdził oprawę
oświetleniową do podłoża
w sposób mocny i pewny.
12
Uczeń mocuje listwy
elektroinstalacyjne.
Wszystkie listwy mocno i pewnie
przytwierdził do podłoża
z zachowaniem poziomu i pionu.
13
Uczeń układa przewody.
Ułożył przewody w listwach
i zamknął listwy pokrywami.
14
Uczeń podłącza oprawy
oświetleniowej.
Podłączył oprawę zgodnie
z dokumentacją.
15
Uczeń podłącza przełączniki
schodowe.
Podłączył przełączniki schodowe
zgodnie z dokumentacją.
16
Uczeń sprawdza instalację
i usuwa ewentualne usterki.
Sprawdził poprawność wykonanej
instalacji przy pomocy miernika
uniwersalnego i usunął ewentualne
nieprawidłowości przed podaniem
zasilania.
17
Uczeń uruchomił instalację.
Po podaniu napięcia przy pomocy
każdego przełącznika włączył
i wyłączył lampę. W przypadku
stwierdzenia nieprawidłowości,
zlokalizował i usunął je.
W
YKONY
W
AN
IE
Z
ADAN
IA
18
Uczeń na bieżąco kontrolował
jakość montażu.
Na bieżąco sprawdził pewność
połączeń i zamocowanie osprzętu
poprzez lekkie szarpnięcie,
pociągnięcie przewodów,
dokręcenie itp., a po zakończeniu
prac wszystkie połączenia są
pewne.
W
YKONY
W
AN
IE
Z
ADAN
IA
19
Uczeń stosuje obowiązujące
przepisy i normy przy wyborze
przewodów.
Wykonał instalację przewodami
o przekrojach zgodnie
z dokumentacją oraz fazowy
w kolorze brązowym lub czarnym,
neutralny w kolorze
jasnoniebieskim, ochronny
w kolorze żółtozielonym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
O
b
sza
r
w
y
ma
ga
ń
N
u
me
r
cz
ynno
ści
Sprawdzana czynność
Kryterium wykonania czynności
P
unk
tacja
0
–
1
20
Uczeń utrzymuje ład i
porządek na stanowisku pracy.
Podczas pracy materiały,
narzędzia i sprzęt ułożone są
w taki sposób, że nie utrudniają
wykonywania czynności
montażowych i nie stwarzają
zagrożenia dla życia i zdrowia.
W
YKONY
W
AN
IE
Z
ADAN
IA
21
Uczeń porządkuje stanowiska
pracy.
Po skończonej pracy posprzątał
stanowisko, wyczyścił narzędzia
i odniósł je na miejsce pobrania.
P
R
EZE
N
T
O
W
AN
IE
22
Uczeń prezentuje i ocenia
wykonane zadanie.
Ocenił jakość swojej pracy,
wskazał ewentualne
nieprawidłowości.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
KARTA OBSERWACJI
Imię i nazwisko …………………………………………..……………………………………..
Wymagania dotyczące wykonania natynkowej instalacji
oświetleniowej
Na podstawie jednokreskowego schematu instalacji oświetleniowej uczeń wykonuje
natynkową instalację.
Zadanie wykonane będzie na drewnopodobnej ścianie montażowej z doprowadzonym
pięcioprzewodowym zasilaniem, zamocowanym i podłączonym od strony zasilania licznikiem
energii elektrycznej i wyłącznikiem różnicowoprądowym, umieszczonymi w przykręconej
skrzynce rozdzielczej z zamocowanymi listwami N i PE i doprowadzonym przewodem
ochronnym.
Do wykonania połączeń elektrycznych uczeń ma zastosować przewody DY 1,5 mm
2:
(dla
L i N) oraz DY 2.5 mm
2:
(dla PE) w listwach elektroinstalacyjnych.
O
b
sza
r
st
and
ar
du
Czynności oceniane i kryteria wykonania
L
icz
ba
punk
tów
Czynność 1. Zapoznawanie się z dokumentacją zadania.
Kryterium wykonania: jeżeli uczeń zapoznał się z dokumentacją zadania.
Czynność 2: Zgromadzenie na stanowisku pracy, aparatów elektrycznych
i materiałów pomocniczych.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający zgromadził na stanowisku pracy co
najmniej:
– przełączniki schodowe, wyłącznik różnicowoprądowy, wyłącznik
instalacyjny,
– przewody, listwy, puszki.
Czynność 3. Zgromadzenie na stanowisku pracy narzędzi i sprzętu kontrolno
pomiarowego.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający zgromadził na stanowisku co najmniej:
– miernik uniwersalny, – kombinerki lub
– poziomicę, ucinaczki,
– wiertarkę, – wkrętak
– nóż monterski lub inne narzędzie – piłkę do przycinania
do ściągania, izolacji, listew.
Czynność 4. Sprawdzenie stanu technicznego narzędzi.
O
R
G
AN
IZ
O
WA
N
IE
S
T
AN
O
W
IS
K
A
P
RACY
Kryterium wykonania: jeżeli zgromadzone na stanowisku pracy narzędzia nie
mają widocznych uszkodzeń i gdy przed wierceniem otworów sprawdził
wiertarkę przez jej uruchomienie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
O
b
sza
r
st
and
ar
du
Czynności oceniane i kryteria wykonania
Licz
ba
Punk
tów
Czynność 5. Sprawdzenie stanu technicznego osprzętu i aparatów
elektrycznych.
O
R
G
AN
IZ
O
W
ANI
E
S
T
AN
O
W
IS
KA
P
RACY
Kryterium wykonania: – jeżeli zgromadzone na stanowisku pracy aparaty
elektryczne i osprzęt są kompletne i nie mają widocznych uszkodzeń.
Czynność 6. Trasowanie położenia listew elektroinstalacyjnych i puszek.
Kryterium
wykonania:
jeżeli
zdający
wyznaczył
przebieg
instalacji
z zachowaniem poziomu i pionu.
Czynność 7. Instalowanie aparatów w rozdzielnicy.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający zamocował w rozdzielnicy na szynie
montażowej wyłącznik instalacyjny.
Czynność 8. Wykonywanie prac zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Kryterium wykonania: – jeżeli zdający przed przystąpieniem do wykonywania
instalacji upewnił się o braku napięcia na wyjściu z licznika energii elektrycznej.
Czynność 9. Podłączenie wyłącznika instalacyjnego.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający podłączył wyłącznik instalacyjny zgodnie
z dokumentacją.
Czynność 10. Przymocowanie puszek instalacyjnych i przełączników
schodowych.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający przykręcił puszki instalacyjne oraz
przełączniki schodowe w sposób zapewniający mocne połączenie z podłożem
z zachowaniem linii poziomu i pionu.
Czynność 11. Instalowanie oprawy oświetleniowej.
Kryterium wykonania: jeżeli oprawa oświetleniowa jest mocno i pewnie
przytwierdzona do podłoża.
Czynność 12
.
Zamocowanie listew elektroinstalacyjnych.
Kryterium wykonania: jeżeli wszystkie listwy są mocno i pewnie przytwierdzone
do podłoża z zachowaniem poziomu i pionu.
Czynność 13. Układanie przewodów.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający ułożył przewody w listwach i zamknął
listwy pokrywami.
Czynność 14. Podłączenie oprawy oświetleniowej.
W
Y
KO
NY
W
AN
IE
Z
ADAN
IA
Kryterium wykonania: jeżeli zdający podłączył oprawę zgodnie z dokumentacją.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
O
b
sza
r
sta
nd
a
rdu
Czynności oceniane i kryteria wykonania
Licz
ba
P
unk
tów
Czynność 15. Podłączenie przełączników schodowych.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający podłączył przełączniki schodowe zgodnie
z dokumentacją.
Czynność 16. Sprawdzenie instalacji i usuwanie ewentualnych usterek.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający sprawdził poprawność wykonanej instalacji
przy pomocy miernika uniwersalnego i usunął ewentualne nieprawidłowości
przed podaniem zasilania.
Czynność 17. Uruchomienie instalacji.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający po podaniu napięcia przy pomocy każdego
przełącznika włączył i wyłączył lampę. W przypadku stwierdzenia
nieprawidłowości, zlokalizował i usunął je.
Czynność 18. Bieżące kontrolowanie jakości montażu.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający na bieżąco sprawdził pewność połączeń
i zamocowanie osprzętu poprzez lekkie szarpnięcie, pociągnięcie przewodów,
dokręcenie itp., a po zakończeniu prac wszystkie połączenia są pewne.
Czynność 19. Stosowanie obowiązujących przepisów i norm przy wyborze
przewodów.
Kryterium wykonania: jeżeli zdający wykonał instalację przewodami
o przekrojach zgodnie z dokumentacją oraz:
fazowy w kolorze brązowym lub czarnym,
neutralny w kolorze jasnoniebieskim,
ochronny w kolorze żółtozielonym.
Czynność 20. Utrzymywanie ładu i porządku na stanowisku pracy.
Kryterium wykonania: – jeżeli, podczas pracy materiały, narzędzia i sprzęt
ułożone są w taki sposób, że nie utrudniają wykonywania czynności
montażowych i nie stwarzają zagrożenia dla życia i zdrowia.
Czynność 21. Uporządkowanie stanowiska pracy.
W
Y
KO
NY
W
AN
IE
Z
ADAN
IA
Kryterium wykonania: – jeżeli zdający po skończonej pracy posprzątał
stanowisko, wyczyścił narzędzia i odniósł je na miejsce pobrania.
Czynność 22. Prezentacja i ocena wykonanego zadania.
P
R
EZE
N
T
O
W
ANIE
Kryterium wykonania: – jeżeli uczeń ocenił jakość swojej pracy i wskazał
ewentualne nieprawidłowości
Łączna liczba punktów:
Uzyskana ocena szkolna:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania: „próba pracy” oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę ocenienia wykonywanych czynności, jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”.
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom instrukcje do wykonania zadania wraz z dokumentacją, podaj czas
przeznaczony na wykonanie zadania.
8. Rozdaj uczniom zestawy przewodów, osprzętu i narzędzi.
9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia wykonania ćwiczenia.
11. Wpisz do karty obserwacji wyniki przeprowadzonego testowania.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te czynności, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z dokumentacją zadania.
3. Test „próba pracy” oceniany jest według punktacji określającej zarówno czynności
wykonywane podczas testowania, jak i ich prawidłowość.
4. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
5. Po dokonanym doborze przewodów, osprzętu instalacyjnego i narzędzi – przystąp do
montażu instalacji.
6. Oceń poprawność wykonanego fragmentu instalacji poprzez porównanie go
z dokumentacją zadania.
7. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
8. Po zakończonym zadaniu uporządkuj stawisko pracy.
9. Zaprezentuj efekty swojej pracy, wskaż trudności lub niedociągnięcia.
10. Na rozwiązanie testu masz 180 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja z dokumentacją zadania,
−
stanowisko do przeprowadzenia montażu instalacji,
−
zestawy przewodów, osprzętu i narzędzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
Zadanie:
Na podstawie jednokreskowego schematu instalacji oświetleniowej wykonaj natynkową
instalację oświetleniową.
Zadanie wykonaj na drewnopodobnej ścianie montażowej z doprowadzonym
pięcioprzewodowym zasilaniem, zamocowanym i podłączonym od strony zasilania licznikiem
energii elektrycznej i wyłącznikiem różnicowoprądym umieszczonymi w przykręconej skrzynce
rozdzielczej z zamocowanymi listwami N i PE, i doprowadzonym przewodem ochronnym.
Do wykonania połączeń elektrycznych zastosuj przewody DY 1,5 mm
2
(dla L i N) oraz
DY 2.5 mm
2
(dla PE) w listwach elektroinstalacyjnych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
7.
LITERATURA
1. Gryżewski Z.: Prace pomiarowo kontrolne przy urządzeniach elektroenergetycznych
o napięciu do 1 kV. Nosiw. Warszawa 2003
2. Kotlarski W., Grad J.: Aparaty i urządzenia elektryczne. WSiP. Warszawa 1999
3. Kotlarski W.: Aparaty i urządzenia elektryczne. WSiP. Warszawa 2002
4. Krupas K (red.) Wytyczne: Pomiary w elektroenergetyce. Nosiw. Warszawa 2005
5. Laskowski J.: Poradnik elektroenergetyka przemysłowego. COSiW. Warszawa 2002
6. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. WNT. Warszawa 2005
7. Musiał E.: Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne. WSiP. Warszawa 2005
8. Orlik W.: Egzamin klasyfikacyjny elektryka w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwo
KaBe. Krosno 1999
9. Polska Norma PN – EN 60617:2003 Symbole graficzne stosowane w schematach