Najważniejsze fakty z historii miasta S t a n i s ł a w o w a

Data

Wydarzenie

1437

Historyczne wzmianki i dokumenty z przeszłości wsi w miejscu której Andrzej
Potocki wybudował gród - Stanisławów znaleźć można w aktach grodzkich
i ziemskich z 1437 roku. "Akta grodzkie i ziemskie - Najdawniejsze zapiski sądów
halickich z 1435 -1475". W-wa 1887, s. 27. Obecnie w Państwowym Archiwum we
Lwowie.

1650
1662

W miejscu starej wsi Zabłotowo inni podają Zabłocie położonej 256 m n.p.m.
Andrzej Potocki wybudował miasto fortecę - Stanisławów. Dla gospodarczego
ożywienia nowego miasta sprowadził Ormian i Żydów. W tym czasie miasto było
zamieszkałe przez narodowości: polsko-ruską, ormiańską i żydowską. Z czasem
napływały inne narodowości. Miasto zostało opasane wałem ziemnym i palisadami.
Nieco później murem i fosą. Do miasta prowadziły dwie bramy: halicka
i tyśmienicka, oraz furta zwana ormiańską.

1662

7 maja stanisławowska forteca wraz z przysiółkami otrzymała na prawie
magdeburskim przywileje lokacyjne (wieloetnicznościowe): między innymi prawo
samostanowienia, prawa religijne, prawo na cotygodniowe targi piątego dnia
tygodnia i w niedzielę od godz. 9.00 wokół ratusza oraz na jarmarki: trzy w roku po 4
tygodni. Odrębne przywileje otrzymali Ormianie i Żydzi.

1662

Zbudowano pierwszy rzymsko - katolicki kościół. Był to kościół drewniany

1662

Pierwszym wójtem w Stanisławowie został Polak B. Androszewski.

1663

14 sierpnia król Jan Kazimierz nadał we Lwowie de jure miastu prawa magdeburskie,
potwierdził uprzednio nadane przywileje oraz zatwierdził herb miasta. Miasto zaś
nazwane zostało Stanisławowem na cześć 12-letniego syna Andrzeja Potockiego -
Stanisława. Istnieje też prawdopodobieństwo, że także na cześć swego ojca hetmana
Stanisława Rewery Potockiego.

1664

Od początku tegoż roku były organizowane cechy rzemiosł: rzeźniczy, szewski,
krawiecki.

1666

W mieście zbudowano pierwszy drewniany ratusz. Podziemia ratusza były połączone
lochami z różnymi strategicznymi punktami miasta.

1667

Zmarł hetman wielki koronny, starosta halicki, wojewoda krakowski - Stanisław
Rewera Potocki, ojciec założyciela miasta Andrzeja.

1669

15 kwietnia Andrzej Potocki założył "Kolonię Akademicką" - kolegiaty jezuickie
przy których powstały filie uniwersytetu krakowskiego. Kościół rzymsko-katolicki
otrzymał godność kolegiaty. Kapituła kolegiacka sprawowała opiekę nad szkołą
Kolonią Akademicką.

1672

Od chwili upadku Kamieńca Podolskiego stanisławowska forteca obok halickiej stała
się najważniejszym punktem obrony na tych ziemiach Rzeczpospolitej.

1672

W Stanisławowie przebywał Ulrich von Verdum, który w swym "Dzienniku" opisał
miasto oraz ratusz.

1672
1703

Przebudowano kościół parafialny (architekt: F. Korassini i K. Bene). Najstarsza
budowla miasta. Styl barokowy z elementami renesansu. Wcześniej był drewniany.

1676

Na początku września armia turecka Ibrahima baszy w połączeniu z tatarami
w pochodzie na Polskę podeszła pod fortecę, zniszczyła ją , lecz nie mogła szturmem
zdobyć miasta dzięki zbliżającej się odsieczy Jana lll pod Żurawnem Przedmieście
wschodnie i południowe zostało zupełnie spalone. Miasta bronił komendant fortecy
Jan Kamiński. Po tureckim oblężeniu rozebrano ratusz, który został uszkodzony.

1677

W związku z bohaterską obroną miasta Warszawski Sejm zwolnił mieszkańców od
podatków na rzecz odbudowy zniszczeń. Uchwała zwała się "Fundacją Ecclesiae
Collegiatae Stanislavovie..."Przez lat 12 uwolniony z podatków oprócz ceł
koronnych. Napływ Ormian był tak duży, że w tym roku otrzymali prawo na własny
magistrat, czyli samorząd niezależny od polsko-ruskiego. Król Jan lll Sobieski
zatwierdza w tym roku przywileje Ormian w Stanisławowie.

1679
1682

Pod kierownictwem inż. Karola Benoego udoskonalono, odnowiono oraz umocniono
nadwyrężone mury fortyfikacyjne fortecy i wyremontowano zamek.

1680

Halicki Sejm Mały nazwał Stanisławów stolicą całego Pokucia. Tego też roku
wybudowano arsenał.

1683

12 września w bitwie z Turkami pod Wiedniem zginął najstarszy syn twórcy miasta
Andrzeja Potockiego - Stanisław. Ciało jego przywieziono do Stanisławowa
i pochowano w grobowcach kolegiaty.

1690

Zakon Trójcy Przenajświętszej - Trynitarów wybudował klasztor i kościół
drewniany.

1691

We wrześniu zmarł założyciel miasta - hetman wielki koronny Andrzej Potocki.
Dziedzicem Stanisławowa zostaje jego młodszy syn Józef hetman wielki koronny,
starosta halicki.

1695

Rozpoczęto po raz trzeci przebudowę miejskiego ratusza na planie krzyżowym, który
przetrwał do pożaru miasta w 1868 roku. Na wieży ratusza wstawiono zegar
z czterema cyferblatami, a na kopule umieszczono figurę Archanioła Michała
pokonywającego szatana w postaci smoka. Zaczęto też brukować ulice. Miasto

obwarowano staranniej, mury rozszerzono, a zamek zaopatrzono w zbrojownię.

1702

W mieście przebywał Franciszek Rakoczy (od 1704 książę Siedmiogrodu, a od 1705
Węgier). Przywódca powstania przeciw Habsburgom.

1703

Ukończono budowę w centrum miasta murowanego kościoła parafialnego pod
wezwaniem najświętszej Marii Panny Łaskawej. W tym roku Józef Potocki brał
udział w pacyfikacji powstania chłopskiego S. Paleja

1707

Pod miasto podeszli Kozacy i carscy żołnierze - zajęli przedmieście Stanisławowa
(po raz pierwszy), władali miastem jeden rok do 1708 roku. Dokonali wiele
zniszczeń i rabunków Zostawili miasto okrutnie zniszczone i wyludnione. Moskale
wraz z hetmanem Sieniawskim - stronnicy Augusta II w ten sposób zemścili się na
Józefie Potockim, który był stronnikiem króla Stanisława Leszczyńskiego.

1709

Statystyka: mieszkało 221 rodzin, mieszkańców ok. 1494, 9 szewców, 6 rzeźników, 5
kowali, 3 krawców, 3 stolarzy, 2 tkaczy, 2 kuśnierzy, 2 kotlarzy, szklarz, młynarz,
tokarz, piekarz, 2 apteki.

1709
1711

Miastem zawładnęła zaraza morowa (epidemia morowego powietrza).

1712

Napad Moskali powtarza się (po klęsce Karola XII pod Połtawą.

1713

Właściciel miasta rozpoczął odbudowywanie miasta. - Stanisławowską szkołę tzw.
"Kolonię Akademicką" przejęli sprowadzeni jezuici

1719

Józef Potocki sprowadził do Stanisławowa Jezuitów, którzy przyczynili się do
rozwoju szkolnictwa i oświaty.

1720
1727

Zbudowano klasztor jezuicki, przy którym powstało kolegium jezuickie -
pięcioklasowa szkoła. W miejscu, gdzie stał niegdyś drewniany zamek ojcowski.

1729

Józef Potocki wydaje obszerny przywilej a raczej instrukcję dotyczącą organizacji
życia wewnętrznego cechów. Wymienia w nim cechy: puszkarskie, szychlerskie,
miecznicze, paśnicze, konwisarskie, siodlarskie, złotnicze i stolarskie.

1730

Miasto nawiedziła zaraźliwa choroba z Turcji - dżuma. Zmarłych grzebano zbiorowo
za miastem przy drodze do Tyśmienicy. W tym czasie syn Józefa, Stanisław wzniósł
pomnik statuę Zbawiciela Świata z kulą ziemską w ręku i napisem: Salvator mundi
salva nos -- obok cmentarza, w ogrodzie ochronki im. Mroczkowskiej za
wdzięczność odwrócenia nieszczęścia. Około 1730 roku wybudowano na
przedmieściu tyśmienickim kościół pod wez. Św. Józefa i stanęła tam też cerkiew
drewniana św. Barbary.

1732

Zbudowano w miejsce starego drewnianego murowany klasztor i kościół ojców
Trynitarów, który częściowo spalił się podczas pożaru w 1868 roku.

1732

Statystyka: spis ludności ok. 3321 mieszkańców.

1737

Przebudowano i odnowiono kościół - kolegiatę

1737
1739

Rosjanie z Kozakami oblegli fortecę z boku Tyśmienicy i Knichinina (po raz trzeci).
Miasto oblężenie mężnie wytrzymało i zmusiło wroga do odwrotu. Przyczyną napadu
była walka sukcesyjna o tron między Augustem III, a Leszczyńskim. Miasto bronił
gen. Hundorf.W dowód wdzięczności Potocki własnym kosztem wzniósł na
przedmieściu halickim od północnej strony miasta kamienną statuę Bogarodzicy, na
wysokim podnóżu oraz pod spodem napis SPWS 1739 AD a nad napisem
umieszczono dużą kulę armatnią.

1742
1762

Armeński sobór wybudował kościół ormiański w stylu barokowym w miejscu
drewnianego .-(dziś prawosławny).W 1742 roku wzniesiono okazałą figurę św. Jana
Nepomucena na przedmieściu halickim zaraz za bramą - wychodząc z miasta.

1744

Przebudowano kolegium jezuickie w stylu barokowym, od 1784 gimnazjum
państwowe, jedno z pierwszych na terytorium Pokucia. Zbudowany został klasztor
oo. Jezuitów, murowany, trzypiętrowy, na planie prostokąta, pokryty dwuspadowym
dachem. W latach dwudziestych pełnił funkcję państwowego gimnazjum.

1751

Zmarł dziedzic miasta - Józef Potocki. Pochowano go z wielką okazałością w
grobowcach rodzinnych w kolegiacie - 25 września. Przez krótki czas dziedzictwo
obejmuje jego syn, Stanisław wojewoda poznański.

1753
1763

Został wybudowany murowany kościół Jezuitów (architekci: S. Potocki, H. Dalke,
obecnie greckokatolicki kościół metropolitarny).

1754

25 kwietnia na stanisławowskim rynku stracono rozbójnika następcę Dowbosza
Wasyla Bajuraka.

1760

Nową dziedziczką Stanisławowa została Katarzyna Kossakowska. Miasto pozostaje
jako jej własność aż do rozbioru Polski.

1761

Żydzi wybudowali synagogę (spaliła się podczas pożaru miasta), została
odbudowana.

1762

W Stanisławowie przebudowano ormiański kościół na murowany, który był w 1742
roku zbudowany z drewna.

1764

7 stycznia Kniaź Daszkow zdobył fortecę stanisławowską - przebywali w niej do 5
października 1764 roku.

1767

Wybudowano najstarszy zakład piwowarski (browar) przy ul. Nowogrodzkiej 49.
Wcześniej ulica. Wyrobnicza nr.47 .Kompleks budynków w stylu barokowym,
murowany, na planie prostokąta, jednopiętrowy, pokryty dwuspadowym dachem.

Drugi budynek dwupiętrowy z poddaszem, zbudowany na wysokiej podmurówce.

1768 Rosyjskie

pułki w Stanisławowie.

1770

Zaraza morowa opanowała miasto.

1772

I rozbiór Polski - Stanisławów przechodzi pod panowanie cesarzy austriackich. Tu
ustanowiono siedzibę urzędu cyrkularnego i w tym powstał pierwszy cyrkuł w
Galicji.

1772

25 października w związku z przejęciem władzy przez Austro-Węgry do
Stanisławowa weszli pierwsi strzelcy (Kawalerzyści austriaccy i oni utworzyli
wojskowy garnizon). Nastąpiło reorganizowanie urzędów i magistratu.

1782

Połączono obwody tyśmienickie i kołomyjskie - utworzono jeden stanisławowski i w
związku z tym powstało kilka nowych urzędów państwowych. Powstaje urząd
obwodowy, który początkowo mieścił się w gmachu pojezuickim. W tym roku
założono jeden z największych i najstarszych cmentarzy w Polsce. Starszy od
Powązek i lwowskiego Łyczakowa. Zniszczono go w 1980r.Usytuowany był przy ul.
Tyśmienickiej (górnej Sapieżyńskiej) obok magazynu tytoniowego. Od 1782 roku
kościół rzymsko-katolicki przestaje być kolegiata.

1783

Podczas swego objazdu po Haliczczyźnie austriacki cesarz Józef II odwiedził
Stanisławów. Rodzina Potockich przyjęła go bardzo uroczyście. Zaprowadzono
szkoły gimnazjalne, których prefektem był ks. Franciszek Milbacher ex jezuita.

1786

Przedmieścia przeszły w nazwę ulic. Utworzono sąd szlachecki (forum nobilium) dla
czterech obwodów. Urząd umieszczony został w klasztorze dawnych trynitarów- a
drugie skrzydło klasztoru zamieniono na więzienie.

1787 Rozpoczął pracę browar - najstarszy z okolicznych browarów.

1797

Katarzyna Kossakowska sprzedaje część swego majątku bratu Piotrowi Potockiemu.

1799 Kościół kolegiacki zamieniono na farny.

1801

Majątek Potockich przeszedł na własność państwa austriackiego. Ratusz został zajęty
przez urząd austriacki. A z powodu dość dużego zadłużenia w który wpadł Piotr
Potocki browar przeszedł na własność państwa austriackiego.

1804

Nakazem cesarza zniesiono mury stanisławowskiej fortecy (wały rozbierano do 1870
roku). Mury rozebrano do 1812 roku i to zmieniło strukturę przestrzenną
Stanisławowa oraz wygląd zewnętrzny miasta.

1809

Do Stanisławowa wkraczają zwycięskie wojska Księstwa Warszawskiego.
Przedstawiciele Józefa Poniatowskiego stworzyli tu zagon Strzelców. Zarządzali
jakiś czas miastem i nawet zorganizowali nowy miejski urząd. Szóstego czerwca
książę Józef Poniatowski z wojskiem Napoleona zajął Stanisławów i był tam do

końca lipca.

1823

Otwarta zostaje księgarnia oraz czytelnia przy ul. Sapieżyńskiej

1825

Austriacy znoszą z wieży ratusza św. Michała... w miejsce, którego wstawiają
dwugłowego orła austriackiego. W tym roku przeszła nad miastem silna burza,
zerwała wieżę ratusza, która runęła na rynek.

1826

Pożar miasta. Spaliły się kamienice w rynku naprzeciw kościoła ormiańskiego,
szkoła żydowska, łaźnia, strażnica wojskowa i 16 domów.

1827

Wybudowano pierwszy skwer z inicjatywy Austriaka Stanisława Franciszka Krattera.
Wybudowano nową dzięki staraniom starosty Krattera tzw. główną strażnicę
wojskową przy kościele pojezuickim.

1830 Utworzono

pocztę. Zaprowadzono c. k. administrację ceł i dochodów skarbowych.

1834

Polacy utworzyli Towarzystwo Muzyczne, które później otrzymało nazwę Stanisława
Moniuszki.

1835 Pożar miasta. 28 kwietnia - spaliło się przedmieście halickie po obu stronach Bramy.

1837

Wybudowano pomnik cesarzowi Franciszkowi I na koszt starosty Milbachera oraz
utworzono dwie nowe ulice: cesarza Ferdynanda i Langenaua. W tym roku J. Halpern
wybudował szpital żydowski

1847

Statystyka: 10866 mieszkańców, 4 place, 24 ulice, 800 budynków z tego 430
murowanych. W tym roku Rusini otrzymali od austriackiego cesarza zezwolenie na
utworzenie w Stanisławowie episkopatu grecko-katolickiego oraz otrzymali
pojezuicki zniszczony kościół, który był zamknięty od 1773 roku. W 1847 roku
ukończono i nastąpiło otwarcie z korzyścią dla całego kraju nowej drogi na Węgry
przez Delatyń, Mikuliczyn i Karpaty.

1848

8-10 maja stworzono miejska ruską radę - 30 maja w Stanisławowie działała
lwowska filia ruskiej rady.

1848 Rozwiązanie szkół jezuickich. W Galicji zostaje zniesiona cenzura.

1848

2 września ukazał się pierwszy numer "Dziennika Stanisławowskiego" wydanego
przez Polskie Towarzystwo Demokratyczne (Wiktor Heltman).

1848

Powstała w Stanisławowie Polska Narodowa Gwardia. Ukazał się też "Dziennik
Stanisławowski" pismo poświęcone rodzimym demokratycznym zasadom. Założył:
Wiktor Heltman.

1849 Parafia

ormiańska stała się trzecim dekanatem po Lwowie i Kutach.

1855

29 września nowym ukazem imperatorskim Stanisławów wszedł w skład
namiestnictwa lwowskiego. Miejski urząd składał się z naczelnika, 2 asesorów
sekretariatu, 3 pisarzy, budowniczego i 20 policjantów - nastąpiła reorganizacja
urzędu.

1858

We Lwowie wyszła książka " Pamiątki miasta Stanisławowa", napisał ją historyk
pochodzenia ormiańskiego ks. Sadok Barącz.

1860 Powstała pierwsza kasa oszczędnościowa.

1860
1861

Pracował jeden z trzech młynów na całą wschodnią Galicję (młyn parowy).

1863

Aktywny udział w powstaniu styczniowym biorą: poeta Mieczysław Romanowski,
który zginął w boju, F. Lewicki zesłany na sybir - potem wrócił.

1866

1 września rozpoczął się regularny ruch pociągów: Lwów - Czerniowce przez
Stanisławów.

1866

Nastąpiło przekształcenie absolutnej monarchii austriackiej w konstytucyjne Austro
- Węgry.

1868

28 września na ulicy Lipowej (obecna Szewczenki) wybuchł pożar. Bardzo szybko
pochłonął całe miasto. Doszczętnie spalił się rynek i inne budynki wkoło. W ogniu
stanął ratusz. Pozostał tylko żelazny szkielet.

1869
1871

Powstał budynek urzędu wojewódzkiego, magistrat, teatr, odbudowano centrum
miasta z ratuszem. Tym razem ratusz odbudowano w stylu eklektycznym pod
kierownictwem prof. Pokutińskiego. Wieża z kopułą.

1870

Inteligencja żydowska założyła "Stowarzyszenie Postępowe" w Sali tzw. Peitzera
przy ul. Halickiej 15 w kamienicy Orłowskiego.

1871

Polskie Pedagogiczne Towarzystwo redaguje organ "Szkoła". Powstaje szkoła
żydowska - czynna od 1872 r.

1876 Pierwsze

oświetlenie na ważnych ulicach i placach - gazowe latarnie.

1876

Wybudowano gmach dworca kolejowego, który został w 1906 roku rozbudowany.

1878

Pierwsza fabryka wódek i spirytusu.

1880

Statystyka: 18626 osób, 1257 budynków; struktura przestrzenna obejmowała
Śródmieście i cztery przedmieścia: Halickie, Tyśmienickie, Zabłotowskie
i Kniahinińskie.
Do Stanisławowa na stałe przyjeżdża Agaton Giller - współzałożyciel "Kuriera
Stanisławowskiego"

1883

W kościele katedralnym otwarta zastała tablica pamiątkowa na cześć Stanisława
Potockiego (syna Andrzeja), który zginął w bitwie pod Wiedniem w 1683 roku.

1884 Powstało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" (lwowska filia).

1885

Powstała w Stanisławowie archidiecezja grecko-katolicka w której rezydowali: Julian
Pepesz, Julian Kujałowski, Andrzej Szeptycki, Grzegorz Homyszyn.

1886

4 kwietnia ukazał się pierwszy numer tygodnika "Kuriera Stanisławowskiego" -
Polski Organ Kresowy.

1892

Kapitalny remont (renowacja) kolegiaty stanisławowskiej.
W tym roku powstała "Gazeta Stanisławowska" tygodnik polityczno-ekonomiczno-
społeczny.

1893

Powstanie trzeciej w Galicji Dyrekcji Kolei Państwowych. Rada miasta 7 grudnia
1893r. podjęła uchwałę na darowiznę "Placu Rybiego" pod budowę świątyni
izraelickiej.

1895

Oddano do użytku gmach Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" zaprojektowanego
przez krakowskiego architekta Karola Zarembę.

1895 -

1899

Budowano synagogę postępową przy Placu Mickiewicza wg projektu architekta
Wilchelma Stiasnego i inż. Maksymiliana Schlossa. 4 września 1899 nastąpiło
otwarcie i poświęcenie synagogi postępowej.

1898

Józef Haller przeniesiony ze Lwowa do Stanisławowa. Pełnił funkcję dowódcy kadr -
założył klub Atletów, którzy organizowali życie kulturalne oficerów polskich. Po
roku wrócił do Lwowa (1899).

1898

Wybudowano pomnik Adama Mickiewicza w setną rocznicę urodzin.

1902

Powstaje Polski Związek Naukowo - Literacki. Denis Siczyński - kompozytor
wybudował pierwszą szkołę muzyczną.

1905 Austriacki

urząd wydał zgodę na utworzenie ukraińskiego gimnazjum.

1905

Poświęcono gmach Krakowskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych tzw.
"Florianki".

1906

Pod przejazdem kolejowym wybudowano wiadukt wołczyniecki.
Wydano pierwszy "Kalendarz Informacyjno-Kupieckie Miasta Stanisławowa" Rok
1906

1907

Powstało pierwsze kino na ziemiach polskich, funkcjonowało do wybuchu II wojny
światowej, prowadził inż. Leon Harasiewicz, miało 200 miejsc.
17 maja odbyły się wybory do parlamentu. Miasto podzielono na cztery okręgi
wyborcze:1.śródmieście i dzielnica (Halickie),2-gie dzielnica m. Lysieckie i ul.

Belwederska, 3-cie dzielnica m. Tyśmienickie, i 4-rta Zabłotowskie.

1908

Polacy zorganizowali Związek Niezależnej Młodzieży "Zagrawa". Wojskowe
drużyny.

1910

W 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem odsłonięto 6 metrowy obelisk w parku im.
cesarzowej Elizabeth.
W grudniu odbył się spis ludności.

1912

14 kwietnia do Stanisławowa przyjechał arcyksiążę Karol Franciszek Józef.

1914

Wybuch I wojny światowej - przynosi miastu wielkie straty. Cały rok miasto
znajduje się na linii bojów. Trzecia część budynków była w ruinach. Artyleria
ostrzeliwała też ratusz (został zniszczony).Od sierpnia 1914r.do 8 czerwca 1915r. to
okres najeźdźców moskiewskich w Stanisławowie. Dopiero sprzymierzone wojska
austro-węgierskie i niemieckie uwolniły miasto od inwazji rosyjskiej. Główno-
dowodzącym armią austriacką był arcyksiążę Fryderyk.

1917

W dniach 20 do 22 lipca maruderzy rosyjscy, plądrują miasto, gwałcą, okradają
sklepy, magazyny i podpalają - na pomoc przychodzą polscy ułani, przebywający
chwilowo w Krechowcach.

1919

Od 1 stycznia do 27 maja Stanisławów siłą zajęli Ukraińcy i miasto samozwańczo
ogłosili stolicą Zachodniej Ukraińskiej Narodowej Republiki, której prezydentem
został dr Eugeniusz Petruszewicz. Siedzibę zrobili w budynku okręgowego sądu i w
dyrekcji PKP na Grunwaldzkiej 11 (okupowali miasto od stycznia do maja).

1919

26 lutego do Stanisławowa przyjechał główny ataman Semen Petlura.

1919 -

1921

27 maja wojska polskie po trzymiesięcznych rządach ZUNR wyzwalają Stanisławów.
Następuje wyparcie wojsk Ukraińskich z miasta. Pomyślnie rozpoczęta ofensywa na
wojska ukraińskie została wstrzymana przez aliancką Radę Najwyższą, a zwłaszcza
Lloyda Georgea. Oddziały polskie zdążyły zająć Stanisławów, Halicz i w ten sposób
utworzono wspólną granicę z Rumunią. Od 1919 do końca 1921 odbudowa miasta
zniszczonego przez wojnę.

1921 Stanisławów został miastem wojewódzkim.

1928 Władze polskie przystąpiły do robienia nowego projektu ratusza (inż. Trela).

1928

Kilkadziesiąt metrów od rynku wybudowano targowy rynek (60 000 m.kw). Od tego
czasu wokół ratusza jarmarków już nie było.

1929
1935

Wybudowano ratusz, styl modernistyczny, wygląd obecny. Wysokość ratusza:
początkowo 47 metrów, obecnie 49,5 m.

1939

W sierpniu miały miejsca przygotowania do wojny. W stanie nadzwyczajnym
postawiono obronę przeciwlotniczą. 3 września ogłoszono pierwsze trzy alarmy 4

września nad miastem dwukrotnie pojawiły się niemieckie samoloty.
Zbombardowane zostało lotnisko sportowe na Dąbrowie. W następnych dniach
bombardowano kolejne cele strategiczne. Po drugiej stronie granicy koncentrowały
się wojska sowieckie. 17-tego sowieci przekraczają granicę i wkraczają do miasta.18
września na wieży ratusza dwaj komuniści Lewczuk i Gundert wywiesili czerwony
sztandar, których później spotkała zasłużona kara.

1939
1941

Miasto pod okupacją sowiecką, aresztowania, zsyłki na Sybir, rozstrzeliwania
Polaków, Rusinów i innych narodowości, których uważano za wrogów bolszewizmu.
NKWD było postrachem mieszkańców.

1941

Od końca czerwca Stanisławów przechodzi pod okupację niemiecką. Krwawe rządy
Gestapo i Krugera - zbiorowy mord stanisławowskiej inteligencji. Okrutne mordy na
Polakach, palenie ich domostw ,kościołów w różnych miejscowościach województwa
dopuszczają się ukraińskie nacjonalistyczne ugrupowania. Bestialska likwidacja
Żydów.

1944

Latem Stanisławów przechodzi ponownie pod okupację sowiecką. NKWD otwiera
swoją machinę okrucieństwa. Rozstrzeliwują Rusinów, Ukraińców, Polaków.
Masowe aresztowania i zsyłki na Sybir.

1945

Wysiedlanie Polaków - pierwsze transporty na tzw. "Ziemie Odzyskane".