„Biała księga” program tworzenia jednolitego rynku europ. przygot. w 85 r. Komisja Wspólnot Europ. pod przewodn. J.Delorsa. Zawierała propozycje Komisji dot.projektów 282 aktów prawnych, które miały być podstawa wprowadzenia w życie zasad swobodnego przepływu towarów, kapitału, usług i ludzi. Podstawą prawną w/w programu jest jednolity Akt Europ. z 86 r.

4 procedury legislacyjne za pomocą których Parlament realizuje swoje uprawnienia: *konsultacji (1 czytanie) *współpracy (2 czytania) *współdecydowania(3 czytania przepływ siły rob., tworzenie jednolitego rynku europ., ochrona konsum., edukacja, kultura, zdrowie)

*zatwierdzania (3 czytania-przyjmowanie nowych członków do UE, ratyf. układów stowarzysz., rozstrzyganie spraw dot.organiz.i celów fund.strukt., fund.spójności, określania zadań i uprawnień Europ.Banku Centr.) Zastos.ich jest ściśle związane z charakt.spraw.

9.05.1950 deklaracja Schumana

18.04.1951Podpisanie traktatu paryskiego ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Sygnator­iuszami traktatu były: Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg.

25.03.1957 Podpisanie traktatu rzymskiego powołującego do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Euratom.

01.01.1958 Wejście w życie postanowień traktatu rzymskiego

1962 decyzja o utworz. Europ. Fun. Gwaranc.i Orient. Rolnej

18.04.1965 Podpisanie traktatu fuzyjnego, na mocy którego utworzono wspólną Komisję i Radę.

01.07.1967 Wejście w życie postanowień dotyczących funk­cjonowania wspólnych instytucji Wspólnot Euro­pejskich: Komisji i Rady.

01.07.68 zniesienie ostatnich opłat celnych wew. Wspólnot na produkty przem. i wprow. zewn. taryfy celnej dla krajów trzecich.

22.04.70 podjęcie decyzji o finans. Wspólnot z własnych zasobów

24.04.72 utworzenie „węża walutowego” polegającego na ograniczeniu do +- 2,25% zakresu wahań walut w stosunku do dolara.

01.01.1973 1-sze rozszerzenie składu Wspólnot o nowe kraje: Danię, Irlandię i Wielką Brytanię.

9-10.12.74 W trakcie spotkania głów państw lub szefów rządów postanawiają oni spotykać się regularnie dwa razy do roku jako Rada Europejska. Zapada decyzja o utworzeniu Europ. Funduszu Regionalnego.

13.03.79 rozpoczyna działaln. Europ. System Walutowy

7-10.06.79 1-sze wybory do Parlamentu Europ.

01.01.1981 2-ie rozszerzenie Wspólnot: Grecja staje się 10-tym państwem członkowskim.

1984 zapoczątkowanie procesu stopn.równoważenia podaży i popytu na produkty rolne.

14-17.06.84 2-gie wybory do Parlamentu Europ.

1985 „zielona księga” obniżka cen art.roln.o nadwyżkach produkc., rozszerz. zasady współodpowiedz. producentów za zagospodar. nadwyżek.

2-4.12.1985 Porozumienie w trakcie spotkania Rady Europ. w Luksemburgu dotyczące treści Jednolitego Aktu Europejskiego, stanowiącego podstawę prawną utworzenia jednolitego rynku europejskiego.

01.01.1986 3-ie rozszerzenie Wspólnot o Hiszpanię i Portugalię

17-18.02.1986 Podpisanie w Luksemburgu Jednolitego Aktu

01.07.1987 Wejście w życie postanowień Jednolitego Aktu Europejskiego.

18.06.89 3-cie wybory do PE

9-10.12.1991 Rada Europ. obradująca w Maastricht uzgad­nia porozumienie w sprawie ustanowienia Unii Europejskiej.

07.02.1992 Podpisanie traktatu z Maastricht o Unii Europej­skiej.

1.01.94 zaczyna działać Europ. Instytut Walutowy

9-12.06.94 4-te wybory do PE

01.01.95 Austria, Szwecja i Finlandia powiększają grono państw członkowskich Wspólnot Europejskich.

29.03.96 W Turynie konferencja Międzyrządowa przewidziana przez traktat z Maastricht

12.96 Komisja Europ. publikuje pierwszy raport na temat spójności ekonomicznej i społecznej.

06.1997 Uzgodnienie tzw. traktatu amsterdam. na szczycie Rady Europejskiej w Amsterdamie.

07.1997 Komisja Europ. publikuje dokument „Agenda 2000” określający perspektywy rozwoju integracji europejskiej w latach 2000—2006.

1.01.99 zaczyna dzidziałać Europ.Bank Centr. we Frankfurcie nad Menem.

10-13.06.99 5 wybory do PE

07.99 ustalenie nowego składu KE pod przewodn. R. Prodiego.

Budżet Wspólnot Europ. to zestawienie dochodów i wydatków Wspólnot na okres roku kalendarzowego, tworzenie budżetu polega transferze środków z krajów członk.; środki te są wykorzystywane na określone cele działalności tej organizacji. Dochody budżetu Wspólnot Europ. składają się z tzw. źródeł własnych, do których zalicza się: -dochody z ceł za towary importowane z krajów trzecich, -dochody z opłat wyrównawczych za import produktów rolnych z krajów trzecich na podstawie założeń wspólnej polityki rolnej, -udział we wpływach z podatku VAT krajów członk.(najwyższe źródło dochodów budżet.) -bezpośrednie wpłaty krajów członk. uzależnione od wielkości PNB; -podatek od prod.cukru (zlikwid. od 95 r.)

Wydatki budżet. Wspólnot Europ.sa dokonywane w formie bezpośr. płatności dla konkretnych podmiotów w krajach członk. lub poza Wspólnotą (ministerstwa, placówki badawcze).

Cele UE:

1)promowanie zrównoważonego i trwałego postępu ekonom. oraz społ. przez utworzenie obszaru bez granic, wzmocnienie spójności społ. i ekon. oraz utworzenie unii ekon.i monet. ze wspólna walutą;

2)zapewnienie tożsamości na arenie międzynarodowej

3)wzmocnienie obrony praw i interesów obywateli krajów człon. przez wprow. obywat. europ.

4)rozwinięcie ściślejszej współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewn.

5)utrzymanie całego dorobku prawnego i rozbudowywanie go.

Cele wspólnej polit.rolnej wg traktatu z Maastricht

*zwiększ.wydajn.prod.rolnej przez wprow. postępu technicz. oraz racjon. wykorzyst. zasobów pracy żywej. *zwiększ. indyw. dochodów w roln. do poziomu porówn.z uzyskiw. w in. działach gosp. *stabilizacja rynku roln. *osiągnięcie zapewn.pożądanej podaży art.rolnych. *utrzym. względnie niskiego poziomu cen art.roln.dla konsum.

Cena docelowa stosuje się ją w transakcjach m-dzy podmiotami gosp., przy ustalaniu jej poziomu bierze się pod uwagę strefy nadwyżek i strefy deficytu produkcji zbóż. Ustala się ją z korzyścią dla strefy deficytu w Zagłębiu Ruhry. Oznacza to, ze poziom cen w całej Unii przyjmuje się poziom ceny docel. na poziomie najwyższym.

Cena interwencyjna stosowana gdy zachodzi konieczność skupu nadwyżek produktów rolnych od rolników, bo nie mają one nabywcy. Jest gwarancją dla farmera, ze nie będzie musiał sprzedawać produktów poniżej jej poziomu.

Cena progowa to min.cena po której produkt import.z krajów trzecich można sprzedawać na rynku Wspólnoty. Od 1.07.95 oplaty wyrówn.zostały zmienione na cła. Nastąpiła zmiana na cenę importową, której poziom ustala się w relacji do ceny światowej za pomocą specjal.mechanizmu, ustalonego przez Wspólnotę.

Europ. Fund. Wspólnoty Walutowej utworzono w 1973 którego podst. funkcją było wspieranie wysiłków krajów człon. w dziedzinie utrzymania stabilnych kursów walutowych.

Europ. System Banków Centr.

W skład wchodzą Europ.Bank Centr., narod. banki centr.krajów człon., nie posiada osobowości prawnej, struktura odpowiada strukturze federacyjnej. Cecha podst.- niezależność. Jego funkcjonowanie regulowane jest przez Radę Naczelną i Zarząd Europ.Banku Centr.

W skład RADY NACZELNEJ wchodzą prezesi narod. banków centr. krajów tworzących unię walut. i członkowie zarządu EBC. W skład RADY GENERALNEJ wchodzą prezesi i v-ce prezesi EBC i prezesi narod.bankow centr.krajów UE.

Kompetencje: Rada Naczelna EBC - decyduje o najważn. sprawach polit. pien. Unii na spotkaniach 10 razy w roku. Decyzje zapadają na zasadzie zwykłej większości głosów.

Zarząd EBC - jest odpowiedzialny za realizację polityki, która okresliła Rada Naczelna.

Rada Generalna EBC - spełnia funkcje forum dyskusyjnego i nie uczestniczy w podejmowaniu wiążących decyzji.

Europ. System Walutowy koncepcja powstała na podst. projektu niem.-franc. Został utworzony zgodnie z decyzją Rady Europ. podjętą w Brukseli 18.12.78r. obowiązywał od 13.03.79r. Cel: dążenie do stworzenia obszaru stabilizacji walutowej w krajach członk. Obejmował elementy: *wprowadzenie europ.jedn.walut. - ECU; *mechanizm kształt. i stabilizacji kursów walut. walut krajow człon.; *mechanizm kredytowy w ramach działalności Europ. Fund. Współpracy Walut.

ECU zostało ustalone jako ważony średni koszyk walut krajów należących do Wspólnot, funkcjonowało w sferze oficjalnej, było stosowane jako wielkość odniesienia w mech. kształt. kursów walut., podstawa do określenia odchyleń kursów walut, jedn.rozrach.w oper. walut. w ramach Eur.Sys.Walut., jako środek płatniczy, jako składnik rezerw walut.banków centr.krajów człon.

W sferze prywatnej ecu znalazła zastos.jako środek rozliczeń bezgotówk. między przedsięb., bankami komerc., instyt. finans.,między osobami prywatnymi. Nigdy nie było ani banknotów ani monet ECU !!!

W ramach ESW stosowano 3 formy finans. działań stabiliz. waluty: *bardzo krótkotermin. finans., *krótkotermin. pomoc walutowa, *średniookresowa pomoc finans.

Europ.Fund.Współpracy Walut. zarządzał różnymi formami pomocy finans. przydzielonej bankom centr. krajów człon. na cele związ. ze stabiliz. ich walut. Był on uprawniony do podejmowania działań interwenc. na rynku dewiz. w walutach krajów czł., podejmował decyzje dot. równoważenia sald w bankach centr. krajów należących do Wspólnot. Spełniał role instytucji gromadzącej rezerwy, był zalążkiem Europ. Banku Centr.

W 94r. został przejęty przez Europ. Instytut Walutowy. W rezolucji Radu Europ. z 16.6.97r. z Amsterdamu przyjęto, ze z chwilą rozpoczęcia 3 etapu unii walut. (1.1.99) ESW zostanie zastąpiony nowym mechan. stabiliz. walut. Powiązał on waluty krajów czł.UE spoza sfery euro z tą walutą. Ma wspierać wysiłki tych krajów w kwestii konwergencji i stabilności gosp. Oraz przyczyniać się do włączenia ich do sfery euro.

Europejski Bank Centralny ma osobowość prawną i siedzibę we Frankfurcie nad Menem, stoi na czele Europ. Systemu Banków Centr. Podst. zadania dotyczą prowadzenia polityki pieniężnej i emisji banknotów euro.

EWWiS powołana na mocy traktatu paryskiego z 18.04.51 r. Powołanie jej było urzeczywistnieniem idei zawartych w planie Schumana (minister spraw zagr.Francji) i wynikało z przesłanek politycznych. Podstawą współpracy miało być porozumienie m-dzy Francją a Niemcami. Chodziło o poddanie międzynarod. kontroli przemysłu stalowego Niemiec. Pełną działalność Wspólnota rozpoczęła w lutym 1958 r. Zadania: *utworzenie wspólnego rynku surowców oraz produktów przemysłu węgl. i stal. państw członkowskich, *oddziaływanie na kształtowanie się cen produktów przemysłu węglowego i stalowego, *oddziaływanie na poprawę warunków pracy i życia pracowników integrowanych gałęzi przemysłu, *modernizacja integrowanych gałęzi przemysłu, *przeciwdziałanie protekcjon. narodowemu.

Przesłanki ekonom.: konieczność zlikwidowania znacznej luki technolog., organiz. między krajami Europy Zach. a Stanami Zjedn. Utworzeniu EWG sprzyjała chęć utworzenia wspólnej platformy polit.w kontaktach z in. krajami.

Federalizm to koncepcja, która rozwinęła się i zyskała silne poparcie bezpośrednio po zakończeniu II wojny św. Była ona propagowana głównie przez Niemcy. Postulowała utworzenie systemu ponadnarodowego w postaci federacji. W skład wchodziły by państwa zachodnio-europ., które przekazałyby część swoich suwerennych uprawnienia rzecz instytucji ponadnarodowych stojących na czele federacji i spełniających funkcje analogicznie do tych, jakie spełniają władze w państwach suwerennych (funkcja rządu federalnego odpowiedzialnego przed ponadnarodowym parlamentem. Zgodnie z koncepcją integracja polityczna miała doprowadzić do integracji gospodarczej. W sprawach gospodarczych zakładano, że będzie funkcjonował jednolity rynek wewnętrzny, w obiegu będzie tylko jedna wspólna waluta, a polityka pieniężna będzie realizowana przez ponadnarodowy bank centralny (emisyjny).

Filary UE

I filar to formy integracji i dziedziny polit. gosp. uregul. przez traktaty założyc., Jednolity Akt Europ., nowe formy integracji i dziedziny polit. wprowadzone przez Traktat z Maastricht.

II filar to wspólna polit.zagran.i bezpieczeństwa.

III filar współpraca w dziedzinie spraw wewn. i wymiaru sprawied.

Fundusze struktur., fund. spójnosci, wydatki na transport i rybołóstwo.

Do fund. strukt. zalicza się: *sekcję orientacji fun.gwarancji i orientacji rolnej (62r.) *europ.fund.socjalny (60r.) *europ.fun.rozwoju region. (75r.) *fin.instr.orient.rybołóstwa (95r.) Zgodnie z ustaleniami Jedn.Aktu Europ. fun. str.otrzymały zadania w dziedzinie realizacji celów spójności ekon. i społeczn. Wykorzystanie środków fund. strukt. podlega 4 zasadom:

1) koncentracji środków fun. struktur. dot. koncentracji funkcjon. i geograf. sformuł. w celu podwyższenia efektywn. środków fund. struktur.

2) dodatkowości - stosowanie jej polega na tym, że warunkiem uzyskania pomocy z funduszy strukt. jest zaangażowanie środków budżet. kraju ubiegającego się o pomoc.

3) partnerstwa - chodzi o włączenie do fazy przygotow. i realizacji partnerów ekonom. i społ. Funkcjonujących w krajach członk. w ramach krajowych uregulowań i bieżącej praktyki.

4) programowania - opracowanie przez kraj członk. programu rozwoju regionalnego.

Cele reformy fund. strukt. podwyższenie efektywn. ich wykorzystania poprzez większą koncentr.pomocy z fund.str.w aspekcie geogr.i funkcjonalnym; większą decentarliz. i uproszczenie procedur w fazie przygotow. Programów i w toku ich wprowadzania w życie; zwiększenie zakresu kontroli wykorzyst. fund. przez instytucje UE i przez powołane do tego instytucje krajowe. W reformie zakłada się, ze fund.mają sprzyjać podnoszeniu konkurenc.i innowac.gosp.europ., wysokiemu poziomowi zatrudn. oraz zrównoważ., stałemu rozwojowi ekonom. oraz wyrównywaniu szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Cele prioryt. wspierane przez środki fund. strukt.: 1.promowanie rozwoju i strukt. dostosowań regionów opóźnionych w rozwoju (EFRR, EFS,EFGiOR, FIOR); 2.wspieranie ekon. i społ. Konwersji obszarów odczuwających trudności strukt. (EFRR,EFS,FIOR) 3. wspieranie adaptacji oraz moderniz.polit.i systemów edukacji, szkoleń, zatrudn. (EFS)

Funkcjonalizm koncepcja przeciwstawna do federalizmu. Zakładał jako punkt wyjścia rozwijanie i umacnianie między państwami wspólnoty międzynarodowej, a nie tworzenie instytucji ponadnarod. Zakładał prymat gospodarki na polityką, współpraca pomiędzy państwami w sferze gospodarczej a nie politycznej.

Instytucje wspólnot europ. to Rada Europejska, Parlament Europ., Rada Unii Europ., Komisja Europ., Trybunał Sprawiedl., Trybunał Obrachun. Instytucje odpowiedzialne za realizacje celów na mocy tzw. traktatu fuzyjnego zostały połączone w jedną strukturę instytucjonalną Wspólnot Europ. Nie przestały one istnieć z chwilą utworzenia UE, nadal mają osobowość prawną w sferze prawa międzynarod. i są podstawą tworzącej się UE. Struktura instyt. UE obejmuje instytucje i organy pomocnicze, określa stosunki między poszczególnymi instytucjami oraz procedury podejmowania decyzji.

Jednocześnie z powołaniem do życia EWG na mocy traktatu rzymskiego utworzono Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Członkami założycielami były kraje wchodzące w skład EWG. Obecnie w skład tej organiz. wchodzi 15 krajów członk. UE.

Zadania EURATOMU: *rozwijanie badań w dziedzinie atomistyki, *upowszechnianie ich rezultatów, *nawiązywanie w tym zakresie współpracy z in. krajami, *tworzenie wspólnego rynku materiałów rozszczepialnych, kapitału i siły roboczej.

16.02.78 r. na mocy decyzji Parlamentu Europ. przyjęto nazwę Wspólnoty Europejskie (określającą łącznie EWWiS, EWG i Euratom).

W 1958 r. powołano do życia Trybunał Sprawiedl. i Zgromadz. Parlamentarne, w 67 r. porozumienie o utworzeniu Rady Wspólnot Europ. i Komisji Wspólnot Europ., a w 77 r. Trybunał Rewidentów Księgowych.

Warunki ubiegania się o członkostwo to stwierdzenie że kraj musi:- leżeć w Europie, - mieć ustrój demokrat., -zaakceptować polit. i ekonom. Cele Wspólnot Europ.

Kryteria te zostały potwierdzone i uściślone w 93 r. na szczycie Rady Europ. w Kopenhadze w kontekście dążeń krajów postkomunistycznych do uzyskania członkostwa w tej organizacji.

Jednolity Akt Europ. z 1987 r. podkreślił, że wzmocnienie spójności ekon. i społeczn. W ramach Wspólnoty powinno być wynikiem efekt. połączenia działań polit. prowadzonej przez poszcz. kraje i polit. na szczeblu ponadnarodowym. Zgodnie z nim przeprowadzono reformę fund.strukt., mającą na celu zwiększenie środków przezn. na łagodzenie dysproporcji rozwoju w ukł.przestrzennym.

Jednolity rynek europ.

Unia celna zaczęła funkcj. na obszarze Wspólnoty od 1.7.68r. Wspólny rynek char.się liberaliz. przepływu towarów, usług, kapitału i ludzi wymagał zniesienia wielu ograniczeń w przepływie towarów, które pozostały po wprowadzeniu unii celnej, a więc wyelimin. kontroli granicz., ujednolic. zróżnic. standardów technicz., zharmoniz. zasad poboru podatków, zniesienia barier przepływu usług i kapitału oraz stworzenia sprzyjających warunków swobodnego przemieszczania się ludzi. Wprowadzenie koncepcji jednolit.rynku europ. miało służyć stworzeniu korzystniejszych warunków funkcj. przedsięb. na obszarze Wspólnoty. Dostrzeżono, ze może spowodować ujawnienie się zagrożeń dla regionów peryferyjnych. Za warunek prawidł. funkcjon. jednolit. rynku europ. uznano zharmonizowanie polityki fiskalnej, wzmocnienie ochrony środowiska, polit.transp. zbliżenie minim. standardów w dziedzinie ochrony socjalnej i warunków zatrudnienia (znalazło to wyraz w postaci oprac.o podpisania przez kraje człon. „karty socjalnej”, okazało się że walka z bezrobociem była pierwszoplanowa).

Korzyści: możliwość obniżenia kosztów produk. w związku z dostępem firm do szerszego rynku zbytu; możliwość obniżenia kosztów produk. wynikająca ze zwiększenia skali produkcji; konieczność wprowadz. przez firmy postępu technicz. technolog. i organiz.w związku ze zwiększona presją konkurenc. Korzyści w skali makro: wzrost inwestycji, wzrost zatrudn., podwyższenie dynamiki wzrostu gosp., obniżenie ogólnego poziomu cen, poprawa salda bilansu płatn., poprawa alokacji czynn.produkcji w dłuższej perspektywie.

Komisja Europ. (zmiana nazwy na mocy trakt. o]O UE - dawniej Komisja Wspólnot Europ.); siedziba w Brukseli, organ o charakterze ponadnarod. reprezentującym interes UE. Do 31.12.1994 r. Komisja składała się z 17 członków, wybieranych na 4 lata. Pracami Komisji kierowali: przewodn. i 6 zastępców. Skład Komisji musi być akceptowany przez Parlament Europ. Przewodn. w latach 1987-94 francuz Jacques Delors (z jego inicjatywy powstał jednolity rynek europ., europ. obszar gosp., projekt unii ekon.i walut.) Przewod.w latach 95-99 luksemburczyk J.Santer, członkowie na 5 lat. W marcu 99 po raz 1-szy Komisja europ. podała się do dymisji!

KE spełnia funkcje inicjatywne, kontrolne, wykonawczo-zarządcze: inicjuje i przygot. projekty decyzji dot. działalności Wspólnoty; kontroluje wykonanie postanowień traktatowych na wszystkich szczeblach; zarządza fundusz. Wspólnot; reprezentuje Wspólnoty na zewnątrz. Można ją przyrównywać do rządu, a jej komisarzy do ministrów, KE sprawuje swoje funkcje przy pomocy personelu administr.(20 tys. osób w 24 Dyrekcjach Generalnych). W procesie decyzj. KE współdziała z RUE i PE.

Komitet Integracji Europ. zadania:1)koordynowanie procesów adaptacyjnych i integr.oraz inicjow.,organiz., ii koordynow.działań kształtujacych te procesy w sferz gospod.i społecznej; 2)inicjowanie i koordyn. prac dostosow. w zakresie instytucji prawnych oraz opiniowanie projektów, aktów praw. pod względem zgodności z prawem UE; 3)współpraca z Komisją Europ.w zakresie realiz. indywid. programu wymagań integrac.; 4)ocena przebiegu procesów dostosowaw. 5) koordyn. przedsięwzięć związanych z pozyskiwaniem i wykorzystaniem środków pochodzących z pomocy zagran; 6)podejmow. działań mających na celu przygotow. informac., koncepcyjne i kadrowe do procesów integrac.

Organem doradczym jest Rada Integracji Europ.

Konfederalizm koncepcja przeciwstawna do federalizmu. Propagowana przez Francję. Zakład utworzenie systemu międzynarod. w formie konfederacji. W skład wchodziłyby państwa zachodnio-europ., które zachowały by jednak całkowitą niezależność, samodzielność oraz suwerenność narodową. Uznawał 1-szeństwo integracji politycznej nad gospod., nie przewidywał rezygnacji z walut narodowych na rzecz wspólnej waluty.

Korzysci jakie Polska uzyska z członkostwa w UE:

- zniesienie barier w ramach jednolitego rynku europ. - oszczędności związane z funkcj. w ramach jednolitego rynku europ. ; - możliwość rozszerzenia eksportu art.rolnych na rynek UE; - zwiększenie mobilności kapitału i siły roboczej; - większe bezpiecz. inwestorów krajowych i zagr. z powodu stabilności uregulować prawnych oraz polityki gospodarczej w Polsce; - w wyniku członk. zwiększy się także dostęp do funduszy wspólnotowych.

KRYTERIA KONWERGENCJI dot.kształtowania się wysokości stopy %, stopy inflacji, deficytu budżet., długu publ., stabilizacji walutowej.

W Traktacie z Maastricht kryteria konwergencji określono w sposób następujący: 1.kryt.monetarne, 2.kryt. fiskalne.

KORZYŚCI w tyt. wprowadzenia wspólnej waluty: *zniknięcie niepewności w dziedzinie kształtowania się kursów walut. wewnątrz Wspólnoty; *wyeliminowanie przepływu kapitału spekulacyjnego nastawionego na zmianę kursów walut.; *wzmocnienie efektów funkcj.jednolitego rynku europ.; *oszczędności w dziedzinie kosztów transakcyjnych wymiany walut; *zwiększenie dyscypliny budżetowej krajów członk.; *utrzymanie inflacji na niskim poziomie; *wzmocnienie pozycji konkurencyjnej Wspólnoty w relacjach zewnętrznych; *przeniesienie odpowiedz.za wspólną polit. pien. na szczebel Wspólnoty.

ZAGROŻENIA: *powstanie unii walutowej może spowodować pewne koszty i wyzwania społeczne; *negatywne konsekwencje unii walut.mogą pojawić się w dziedzinie rozwoju regional. i osiągania spójności ekon.-społecznej unii; *spełnienie kryteriów konwergencji przez kraje członk. nie gwarantuje kontynuowania przez nie pożądanych tendencji w ramach unii walutowej; *formalne spełnienie kryteriów konwergencji jest równoznaczne z konwergencją realną w sferze gosp. *realiz.koncepcji „Europy wielu prędkości” w ramach unii walut.może oznaczać dla krajów z niej wyłączonych niekorzystne efekty w dziedzinie kształtowania się inflacji i deficytu budżet.; *zróżnicowana geometria unii walut. może oddziaływać negatywnie na funkcjon. jednolitego rynku europ.i prowadzić do wzrostu bezrobocia; *uczestnictwo w unii walut.wymaga zrezygnowania z suwerenności w zakresie polityki pien. na rzecz Europ.Banku Centr.; *pozbawienie krajów należących do unii walut. możliwości oddziaływania na kurs walutowy; *jednolite stosowanie narzędzi polityki pien. przez Europ. Bank Centr., co może powodować zróżnicowane efekty ekonom. w poszczególnych krajach; *wyposażenie Rady w kompetencje w dziedzinie polityki kursowej Unii.

Kryteria kopenhaskie: >stabilność instytucji gwarantujących demokrację, poszanowanie prawa, praw człowieka oraz uznanie i ochronę praw mniejszości narodowych, >istnienie i funkcj. gosp. rynk.,która sprosta presji konkurencji i siłom rynkowym Wspólnot Europ.; >zdolność do przyjęcia obowiązków wynikaj. z członkostwa, wliczając w to cele polit., ekonom., unii walutowej.

Kto i kiedy przystąpił do UE:

1958: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy;

1973: Dania,Irlandia,W.Brytania;

1981: Grecja;

1986: Hiszpania, Portugalia;

1995: Austria,Finlandia, Szwecja

Mechanizm cen miał zapewnić stworzenie przesłanek wzrostu dochodów ludności utrzymującej się z rolnictwa, stworzenie dogodnych warunków zbytu płodów rolnych i regulowanie podaży poszcz.produkt.rolnych. Ceny instyt. ustalane co roku przez RUE na poziomie znacznie wyższym niż poziom cen świat.

Mechanizm kształ. i stabiliz. kursów walut. służył on utrzymaniu kursów walut.w ściśle ustalonych przedziałach. kurs każdej waluty krajów człon. był określony w relacji do ecu jako tzw. kurs centralny. Każda waluta miała określony kurs w stos. do pozostałych walut systemu, były to tzw. bilateralne kursy centralne. Najistotniejszym elementem był mechanizm dostosowawczy obejmujący środki, za pomocą których miała być osiągana stabilizacja walut w określonych granicach oraz przywracana zachwiana równowaga płatnicza. Do środków tych należały: interwencja na rynkach dewizowych, posunięcia wewn. polit. gosp. (pien.i kredyt.) zmiana kursu centralnego (dewaluacja lub rewalucja).

Najważniejsze daty dot. drogi Polski do Unii

1988 Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a EWG i rozpoczęcie negocjacji w sprawie umowy handlowej.

06.1989 Na szczycie G-7 podjęto decyzję o przyznaniu Polsce i Węgrom pomocy w ramach programu PHARE.

07.1989 Powstanie misji Polski przy Wspólnotach Euro­pejskich.

09.1989 Podpisanie umowy handlowej między Polską a WE.

1990 Polska składa wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzysz. ze WE.

1990 Powstaje przedstawic. Komisji Europ. w Polsce.

1990 Powstaje Urząd Pełnom.Rządu ds. Integ­racji Europ.

22.12.90 Rozpoczęcie oficjalnych negocjacji dot. układu o stowarzysz.

16.12.91 Podpisanie układu gospod. ustanawiają­cego stowarzysz. między Rzeczpospolitą Polską a WE. Relacje Polski z UE zostały określone w Układzie o towarzyszeniu ze Wspólnotami Europ. oraz ich państwami członk.(Układem Europ.)

1992 Ratyfikacja układu przez Sejm (4 lipca) i Senat (24 lipca).

1.12.92 Rada Ministrów przyjęła „Program działań dostosowujących polską gospodarkę do wymogów Układu.

06.1993 Szczyt Rady Europ. w Kopenhadze, podczas którego uzgodniono stanowisko krajów członkowskich w kwestii przystąpienia do WE krajów postkomunistycznych. Sformułowano warunki, których spełnienie stanowi podstawę ubiegania się o członkostwo.

08.04.1994 Minister spraw zagran. RP złożył oficjalny wniosek o członk. Polski w UE

12.94 Szczyt Rady Europ. w Essen, na którym przyjęto strategię przedakceryjną - przygotow. krajów Europy Środkowej i Wschodniej do członkostwa.

06.1995 Szczyt w Cannes. Przyjęto „białą księgę” w sprawie przygotowania krajów Europy Środ­kowej i Wschodniej do włączenia do jednolitego rynku europejskiego.

24-25.09.1995 Wizyta J. Santera, przewodn. Komisji Europejskiej, w Polsce

12.95 Szczyt w Madrycie. Ustalono, że negocjacje z krajami postkomunistycznymi rozpoczną się w sześć miesięcy po zakończeniu konferencji międzyrządowej.

14.03.1996 Uchwała Sejmu RP w sprawie opracowania przez rząd „Narodowej strategii integracji”.

08.08.1996 Powstanie Komitetu Integracji Europejskiej

28.01.1997 Powstanie Komitetu Integracji Europ. Przyjęcie przez Radę Ministrów „Narodowej strategii integracji

09.05.97 Rozpoczęcie działalności Rady Integracji Euro­p.-organu doradczego przy Przewod­niczącym Komitetu Integracji Europejskiej

03.06.97 Przyjęcie przez Radę Ministrów harmonogramu implementacji narodowej strategii integracji

06.97 Zakończenie konferencji międzyrządowej i uzgod­nienie traktatu amsterdam.

07.97 Przyjęcie przez Komisję Europ. „Agendy 2000” z propozycją programu „Partnerstwa dla członkostwa”, którego podstawowym celem jest wsparcie ze strony UE procesów dostosowaw­czych w krajach ubiegających się o członkostwo w UE.

16.07.97 J. Santer przedstawił na forum Parlamentu Europ. pozytywną opinię o Polsce jako kraju kandydującym do członkostwa w UE.

07.97 Komisja Europ. zgłasza Estonię, Polskę, Republikę Czeską, Słowenię, Węgry i Cypr jako kandydatów do pierwszej tury rozszerzenia UE.

12.97 Szczyt Rady Europ. w Luksemburgu podjął decyzję o rozpoczęciu negocjacji w sprawie kolejnego rozszerzenia i przyjęcia tzw. wzmoc­nionej strategii przedczłonkowskiej.

31.03.1998 Formalne rozpoczęcie procesu negocjacji.

Parlament Europ. utworzony na mocy traktatu rzymskiego pod nazwą Zgromadzenie Parlament. Rozszerzenie kompetencji PE wprowadził Jednolity Akt Europ. z 1987 r. i traktat z Maastricht. Funkcje: *sprawuje kontrolę polit. nad działalnością Komisji i Rady; *uczestniczy w przygotow.i uchwalaniu budżetu;*uczestniczy w procesie decyzyjnym wspólnie z Komisją i Radą; *ratyfikuje układy o stowarzyszeniu z krajami trzecimi; *ratyfikuje decyzje o przyjęciu do wspólnot nowych członków (traktaty akcesyjne).

PE jest instytucja o charakterze ponadnarod., podejmuje decyzje na sesjach plenarnych, w Strasburgu, tygodniowych lub 1 raz w miesiącu, mają charakter publiczny. Uprawnienia PE zostały wzmocnione przez wprowadzenie procedury współpracy, która wprowadziła obowiązek 2-go czytania projektów aktów prawnych. Traktat z Maastrich wprowadził też procedurę współdecydow. PE uzyskał prawo do odrzucenia projektu aktu prawnego. Uchwala budżet razem z Radą.

Polit.rynkowa polega na tym, że produk. i dystryb. we wszystkich państwach członk. podlegają wspólnym regułom ustalonym przez instyt.Wspólnoty Najlepiej rozwinięta jest interwencja na rynkach zbóż, mleka, cukru, wołowiny.

Polit.struktur. dot.gospodarstw rolnych i polega na wspieraniu wzrostu ich produktywności, moderniz., pomocy, w podnoszeniu kwalif.rolników, pomocy finans.przy realiz.inwest.

Polityka regional., skala zróżnic. region. w UE w zakresie PKB na 1 mieszkańca. Koncepcję polit. region. Wspólnoty wypracowano w trakcie tzw. szczytu paryskiego EWG w grudniu 1972 r. Europ. Fun. Rozwoju Region. jest podst. fund. finansuj. polit. region. Wspólnoty Europ. Nadanie wysokiej rangi polit. region. znalazło wyraz w jednolitym Akcie Europ., traktacie z Maastricht.

Kraje wchodzące w skład UE są znacznie zróżnicowane pod względem ekon. Różnice w zakresie PKB na 1 mieszk. między krajami wchodzącymi w skład ugrupowania są znaczne. W 94 r. najniższy wskaźnik PKB w relacji do średniego wskaźnika Wspólnoty Europ. odnotowano w Grecji. Poniżej średniego wskaźnika dla Wspólnoty kształtował się wskaźnik dla Portugalii, Irlandii, Finlandii i Wlk. Bryt. Najwyższym wskaźnikiem charakteryzował się Luksemburg. Pozostałe kraje miały PKB/1mieszk. w granicach od 102 % średniej dla całego ugrupowania do 114%. Dysproporcje w PKB/1 mieszk. są znacznie ostrzejsze jeżeli spojrzymy na regiony europ. Istnieją takie regiony, dla których poziom wskaźnika PKB/1mieszk. jest niższy niż 50% średniego wskaźnika dla całego ugrupowania, a także regiony dla których jest on prawie 2-krotnie wyższy niż średni wskaźnik. Regiony mające trudniejsza sytuację z dziedzinie PKB na 1 mieszkańca mają gorsze wskaźniki niż przeciętne dla całego ugrupowania. Przezwyciężenie nadmiernych dysproporcji rozwoju w ukł. region. europ. uznaje się za warunek dalszego postępu procesów integrac. Jedną z możliwych dróg poprawy sytuacji reg.probl. jest stworzenie przesłanek długofalowego wzrostu gosp. przez wzrost konkurenc. ich gospodarek, wymaga to rozpoznania istniejących czynników rozwoju i określenia strategii rozwoju region. Wspólnota od początku istnienia prowadziła ograniczone działania w sferze wspierania rozwoju region., przeznaczając na ten cel środki Europ.Banku Inwest., EWWiS, Europ. Fund. Socjalnego.

Polit. struktur. (1989-2006)

1989-1993: 1. rozwój i dostosowanie struktur. regionów opóźnionych w rozwoju; 2. przekształcenia strukt. regionów lub części regionów dotkniętych schyłkową tendencją przemysłu; 3. walka z długookres. bezrobociem (<12 m-cy); 4. integracja zawodowa ludzi młodych (>25 lat); 5a. przyspieszenie dostosowań struktur agrarnych; 5b rozwój obszarów wiejskich.

1994-1999: 1 i 2 jw. 3. walka z długookresowym bezrobociem i ułatwienie integracji zawod. ludzi młodych i pracowników zagrożonych wyeliminowaniem z rynku pracy; 4. ułatwienie pracownikom dostosować do zmian struktur. w przemyśle i zmian w systemach produkcji; 5. promowanie rozwoju obszarów wiejskich; 5a. przyśpieszenie dostosowań struktur. w rolnictwie w ramach reformy wspólnej polityki rolnej i promowanie modernizacji i struktur. dostosowań sektora rybołówstwa; 5b. ułatwienie rozwoju i dostosowań struktur. obszarów wiejskich; 6. rozwój słabo zaludnionych obszarów arktycznych Finlandii i Szwecji.

2000-2006: 1 j.w. 2. rozwój społ.-ekon. obszarów wykazujących bariery strukt. w rozwoju przemysłu, usług, rolnictwa, rybołówstwa, rozwój obszarów wiejskich; 3. dostos. i moderniz. polityki i systemów edukacji szkoleń i zatrudn. na obszarze poza regionami celu 1, rozwój zasobów ludzkich.

Polityka walutowa Zgodnie z traktatem rzymskim współpraca walutowa miała odbywać się w ramach działań Wspólnoty dot. koordynacji polit.gosp. Stopniowe załamywanie się systemu walutowego z Bretton Woods i zawieszenie wymienialności $ na złoto (71r.) spowodowały wzrastającą niepewność w dziedzinie kształtowania się kursów walut. Koncepcja integracji walut. w krajach „szóstki” została sformuł. w planie WERNERA z 71r. który zawierał projekt unii ekon. i walut. W 72r. stworzono podstawy współpracy walut. krajów członk. Wspólnoty określane mianem „WĘŻA W TUNELU”. Dążąc do zwiększenia stabilności swoich walut, kraje człon.EWG podjęły decyzję o zwężeniu pasma wahań m-dzy swoimi walutami do +- 1,125%. Waluty krajów człon.EWG były wężem poruszającym się w szerszym tunelu, którego dopuszczalne granice stanowiły odchyl. walut +- 2,25%. Interwencje w celu podtrzymania kursów walut. mogły być podejmowane gł.w walutach krajów człon., w dolarach były dopuszczalne tylko przy znacznych odchyleniach kursu którejś z walut, co mogło prowadzić do wyłączenia danej waluty z tunelu. Rozwiązania w ramach „węża walutowego” okazały się nieskuteczne.

Procedura współdecydowania wprow.zgodnie z postan.traktatu o UE; różnica w stosunku do proc.współpracy to taka, że tutaj Parlament Europ. ma znacznie większą rolę (niż w proc. współpracy) gdyż przysługuje mu prawo do odrzucenia projektu aktu pr. w procesie legislacyj.

Procedurę współpracy wprowadził Jednolity Akt Europejski. Różni się ona od procedury sformułowanej w traktatach tym, ze pozwala Parlamentowi Europ.na ponowne rozpatrzenie przygotowywanego projektu aktu pr. i wydanie drugiej opinii.

Proces decyzyjny.Akty prawne: *rozporządzenia-mają charak. wspólnotowy, nie trzeba przekształcać ich w prawo krajowe,*dyrektywy-adresow. do wszystkich lub wybranych państw członk., nie są normami prawnymi, adresat ma swobodę doboru środków i sposobu realizacji celu, *decyzje-mają charak. wiążący tylko w odniesieniu do wyraźnie określonych adresatów; *opinie i zalecenia - mają słabszą moc prawną. Podstawowe akty prawne UE uchwalane są w toku procesu ustawodaw. przebiegaj. w 4 etapach:

I. projekt aktu pr. przygot. jest przez odpow. jednostkę aparatu admin. Komisji zajmującą się dana dziedziną. II. Przygotowany projekt zostaje przedłożony Komisji, która musi go przyjąć zwykłą większością głosów. III. Projekt zostaje przesłany Radzie. IV. Rada podejmuje decyzje dot. danego aktu pr. po uprzednich konsultacjach z Parlamentem i Komitetem Społ.-Ekonom., a ostatnio też z Komitetem Regionów. Ostateczną decyzję w tej procedurze zawsze podejmuje Rada.

Ostateczna wersja aktu pr. przygotowana jest w 11 oficjalnych językach Wspólnoty, zostaje przyjęta przez Radę i opublikowana w dzienniku urzędowym lub podana do wiadom. osobom zainteresow.

Program „Partnerstwo dla Członkostwa” podstawowym celem jest wsparcie procesów dostosowawczych krajów kandydujących do członkostwa w UE. Jest elementem tzw. wzmocnionej strategii przedczłonkowskiej, zaakceptowanej przez Radę Europ. w Luksemburgu w grudniu 97r.

Program PHARE Wraz z rozwojem Wsp. Europ. wzrósł udział wydatków na działania zewn., wiąże się to ze znacznym rozszerz.programów pomocy dla krajów Trzeciego Świata i krajów postkomunist. oraz ze wzrostem wydatków na prowadzenie polit.zagran. Tu mieszczą się środki przeznaczone na pomoc bezzwrotną dla Polski i in.krajów postkomunist. Zakłada się, ze UE aby przyjąć nowych członków musi zreform.swoje struktury i zmienić zasady korzystania ze środków budżet. Program ten stał się zgodnie z postanowieniami Rady Europ.w Essen w 94r. podstawowym instrumentem finans. strategii przedczłonkow.

Projekt reformy wspólnej polityki rolnej (maj 1992 r. - przyjęcie przez Radę) - gł.cele: 1.utrzymanie się Wspólnoty wśród największych producentów i eksporterów art. rolnych przez stworzenie zdrowszych zasad konkur. na rynku własnym i świat. 2.zmniejszenie produkcji do poziomu odpow. zapotrzeb.; 3. skoncentrowanie pomocy dla farmerów na dopłatach do dochodów w przypadkach naprawdę tego wymagających; 4.zachęcenie farmerów do nieporzucania rolnictwa; 5.ochrona środow. i rozwój natur. potencjału środow. wiejskiego.

Najważniejszym elementem reformy jest zastąpienie mechanizmu cen mechanizmem bezpośrednich dopłat do dochodów farmerów. Na konieczność sreform. wspólnej polit. rolnej wpłynęły czynniki bezpośr.związane z realizacją tej polityki w praktyce oraz czynniki mające charakt. uwarunk. zewn. (decyzje tzw.rundy urugwaj.)

Projekt wspólnej polit.rolnej EWG oprac. pod przewodn. S.L.Mansholta został przedłożony krajom członk.w 60 r. Obejmował sprawy dot.: zbliżania poziomów cen na art.rolne, stworzenia jednol.rynku, opłat wyrówn. w roln., zasad i mechanizmów wsp. polit.rolnej., założeń polityki przemian strukt. W ostatecznym kształcie wsp.polit.rolna EWG zostala uchwalona w 1962 r.

Przesłanki powstania i rozwój wspólnot europejskich Integracja w której uczestniczy obecnie 15 państw znajduje się na etapie tworzenia unii ekonom., walutowej i polit. UE reprezentuje najbardziej zaawansowaną formę międzynar. integracji gosp.wielu krajów.

Rada Europ. w skład jej wchodzą „głównie państwa lub szefowie rządów państw członk. oraz przewodniczący Komisji. RE wytycza strategiczne cele rozwoju Unii. Powstała w 1974 r. w wyniku potrzeb praktyki i jest organem, który nie był przewidziany w traktatach załozyc. Wspólnot Europ. Obecnie odgrywa rolę inspiratora różnych poczynań i nadaje impulsy polit.

RE nie podejmuje decyzji (aktów), które podlegałyby kontroli Trybunału Sparwiedl.)

Spotkania odbywają się 2-3 razy w roku; Miejsce Rady Europejskiej w strukturze Wspólnot Europ. zostało potwierdzone w Jednolitym Akcie Europejskim. Zadania: *określanie kierunków rozwoju europ. integracji; *określanie wiodących kierunków polityki Wspólnot; *zajmowanie stanowiska wobec krajów trzecich. Traktat z Maastricht nadał RE funkcje operacyjne w dziedzinie polit. zagr. UE, bezpiecz., w zakresie spraw związanych z tworzeniem unii ekonom.i walut.

Rada Unii Europ. z siedzibą w Brukseli, zajmuje naczelne miejsce w strukturze instytucjonalnej. Nie można porównać jej z żadną instytucją w strukturze instyt.państwa. Ma charakter międzyrządowy i jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europ. Kompetencje: koordynacja polityki ekonom. państw członk.; podejmowanie decyzji dot. różnych dziedzin polityki Wspólnot Europ. (wraz z Parlamentem Europ.); uchwalanie budżetu (wraz z Parlamentem Europ.); prowadzenie wspólnej polityki zagran. (zgodnie z traktatem z Maastricht);, organizacja współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewn. (zgodnie z traktatem z Maastricht).

Rada UE jest rodzajem forum, na którym ustala się kompromisy miedzy interesami krajów członk. a interesem UE jako całości. Jest reprezentacją rządów krajów członk. Posiedzenia odbywają się w Brukseli i Luksemburgu. Uchwały podejmowane są na zasadzie jednomyślności, zwykłej większości i większości kwalifikowanej. Procedura głosowania jest określona odpow. przepisami traktatów; Rada nie ma wpływu na jej charakter. Od 01.01.95 r. liczba głosów w Radzie wynosi 87. Większość kwalifik. wynosi 62 z 87. Do zablokowania decyzji potrzeba obecnie 25 głosów. Za przygotowanie prac RUE odpowiada COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli, który działa na szczeblu ambasadorów państw członk. akredytow. przy wspólnotach i składa się z 20 grup roboczych.

Relacje Polski z UE zostały określone w Układzie o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europ.oraz ich państwami członk., podpisanym 16.12.1991 r. zwanym też Układem europ., który nabrał mocy obow. 01.02.1994 r.

Screening polega na porównaniu prawa wspólnotowego z normami prawa kraju ubiegającego się o członkostwo.

Skutki wspólnej polityki rolnej:

• Wzrost udziałów krajów członk. Wspólnoty w ogólnym imporcie art. rolnych tej organizacji.

• Wzrost samowystarczalności Wspólnoty w zakresie art.rolnych;

• Wyprodukowanie znacznych nadwyżek płodów rolnych;

• Oderwanie rozwoju roln. Wspólnoty od tendencji światowych i obniżenie jego konkurencyjn.

• Wysokie obciążenie budżetu Wspólnoty wydatkami na prowadzenie wspólnej polityki rolnej;

• Osłabienie efektów polit. region. prowadzonej przez Wspólnotę w stosunku do regionów problemowych;

• Negatywny wpływ wspólnej polityki rolnej na światowy rynek produktów rolnych;

• Intensywne metody produkcji rolnej doprowadziły do znacznego zachwiania równowagi środowiska naturalnego.

Stałe statutowe instytucje wspólnot europ.: Rada UE; Komisja Europ.; Parlament Europ.; Trybunał Sprawiedliwości; Trybunał Rewidentów Księgowych.

Organy doradcze: Komitet Społeczno-Ekonomiczny; Komitet regionów; Europ. Bank Inwestycyjny.

01.01.99 r. początek działalności Europ.Banku Centr. (zastąpił Europ.Instytut walutowy)

System prawny UE obejmuje: *źródła prawa pierwotnego, które stanowią przede wszystkim zbiory norm prawnych zawarte w traktatach założycielskich, Jednolitym Akcie Europ., traktacie z Maastricht, traktacie amsterdamskim; *źródła prawa wtórnego, zawier. uregulowania prawne wydane przez instytucje UE w oparciu o źródła prawa pierwotnego; *porozumienia międzynar.; *prawo niepisane, podstaw.zasady, *porozumienia między krajami członkowskimi. Prawo wspólnotowe ma charakter niezależny od systemu prawnego krajów członk. Jeśli istnieje konflikt między prawem wspólnotowym i normami prawnymi poszczególnych krajów, prawo wspólnotowe ma nadrzędność w stosunku do prawa krajów członk.

Traktat Akcesyjny określa warunki członkostwa Polski w UE. Zatwierdzony po ratyfikacji przez Parlament Polski, parlamenty krajów członk., Parlament Europ. Nowe kraje uzyskują prawa i przyjmują obowiązki wynikające z członkostwa zgodnie z obowiązującymi w chwili przystąpienia do unii. Niektóre normy prawa wspólnotowego stają się obow. automatycznie z chwilą akcesji, inne wymagają przetransportowania w normy prawa krajowego. Okresy przejściowe mają zapewnić stopniowe dochodzenie do norm wspólnotowych w wybranych dziedzinach.

Traktat amsterdamski uzgodniony na szczycie Rady Europ. w czerwcu 97, skorygował nirktóre postanowienia traktatu o UE. Wszedł w życie 1 maja 99r.)

Decyzje traktatu: *rozszerzenie celów UE o cele związ.z zatrudn., *wzmocnienie roli Parlamentu Europ.przez prawie całkowite zastąpienie procedury współpracy proced.współdecydowania, *wprowadzenie do traktatu nowego tyt. dot. zatrudnienia i uznania walki z bezrobociem za ważny priorytet działalności Unii; *włączenie do traktatu postanowień dot. polityki socjalnej; *włączenia do traktatu klauzuli dot. zasady subsydiarności, *wzmocnienia wspólnej polit.zagran.i bezpiecz. oraz nadania jej bardziej wspólnotowego charakteru, *pogłębienia współpracy w dziedzinie spraw wewn.i wymiaru sprawiedl., *włączenia do traktatu postanowień układu z Schegen (Luksemburg 85r.), *wprowadzenia tzw. zasady elastyczności, która umożliwia krajom człon.zróżnicowanie tempa procesów integr. W obrębie Unii.

Zmiany: *ustalenie max. liczby przedstaw. w Parlam. Europ. (700), *ograniczenie procedur decyzyjnych do 3 (konsultacji, współdecydowania, zatwierdzania-zgody) procedura współpracy została zachowana jedynie w stosunku do spraw związanych z unią walutową; *uproszczenie oraz zwiększenie zakresu stosowania procedury współdecydowania; *zwiększenie uprawnień Parl. Europ. w procesie decyz., a także rozszerzenie jego funkcji kontrolnych.

Traktat o UE uzgodniony na szczycie Rady Europ.w Maastricht w grudniu 91r. podpisany 7.2.92r.;wszedł w życie 1.11.93r. Zawiera on postanowienia określające istotę i cele UE, wprowadza poprawki do traktatów założyc. Wspólnot, reguluje sprawy związane z prowadzeniem współpracy w dziedzinie spraw wewn. I wymairu sprawiedl. Ustanowienie UE nie oznacza powstania nowej oragnizacji w świetle prawa międzynarodowego.

Wzmocnił znaczenie fund. strukt. jako podst. instr. realizacji celów spójności ekon. i społeczn. przewidując dalszy wzrost ich zasobów. Gwarantuje obywatelstwo europ. obywatelom krajów członk.

Traktat Paryski (18.04.1951): utworzenie EWWiS; powołał Trybunał Sprawiedl.,

Traktat Rzymski (25.03.1957) utworzenie EWG (państwa z EWWiS); Europ. Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom);

Cele: ułatwienie wymiany handl., poprawa alokacji i wykorzystania zasobów, korzyści ze specjal.i powiększania rynku, korzyści skali ze strony podaży i popytu. Nie przewidział polityki regionalnej !!! Utworzenie rynku wewn. charakter. się swobodnym przepływem towarów, usług i czynników produk. na obszarze krajów wchodzących w skład Wspólnot Europ.

Trybunał Rewidentów Księgowych (Luksemburg) działa od 1977 r.; składa się z 15 członków mianowanych na 6 lat przez Radę w porozumieniu z Parlamentem. Celem jego działalności jest sprawowanie kontroli księgowej nad dochodami i wydatkami Wspólnot. Pod koniec każdego roku finans. sporządza raport ze swojej działalności zawierający opinię o wydatkach UE i zalecenia dot. przyszłego roku. Organy pomocnicze: 1) Europ. Bank Inwestycyjny - jest instytucja publiczną będącą własnością krajów członk. UE, ma osobowość prawną i jest niezależny od in. instytucji UE. Środki finans. banku nie wchodzą do budżetu UE. Celem Banku jest udzielanie pożyczek długotermin. na projekty dot.: rozwoju regionów problemowych Wspólnot; rozwoju infrastruktury; wzrostu konkurencyjności Wspólnot i integracji krajów członk.; ochrony środowiska i podwyższania jakości życia; wspierania małych i średnich przedsiębiorstw; rozwoju własnych źródeł energii i lepszego ich wykorzystania w krajach członk. w celu uniezależnienia się od importu energii. Cechą charakterystyczną Banku jest jego działalność opierająca się na zasadzie „non profit”. 2)Komitet Społeczno-Ekonom. (Bruksela) ma charakter doradczy i zapewnia udział w procesie decyzyjnym reprezentacji różnych grup związanych z działalnością gosp.i społeczną. Składa się z 222 członków wybieranych przez Radę UE na okres 4 lat. Przedstawia opinie na wniosek Rady lub komisji albo z własnej inicjatywy. Współpracuje z Parlamentem Europ. w zakresie wymiany informacji między komisjami parlamentarnymi. Do jego najważniejszych opinii należy opinia z 22.02.89 r. na temat podstawowych praw społeczn. we Wspólnotach, która stała się podstawą prac Komisji dot. Europ. Karty Socjalnej.

3)Komitet Regionów (Bruksela) jest ciałem doradczym Rady UE w sprawach związanych z polityką regionalną i rozwojem regionalnym. Zasiadają w nim 222 osoby.

Trybunał Sprawiedliwości (Luksemburg) powołany przez traktat paryski, składa się z 15 sędziów, którym przewodniczy Prezydent Trybunału. TS spełnia rolę sądu międzynarodowego, administr., apelacyjnego i rozstrzyga spory dot.: *nieprzestrzegania przez kraje członk. postanowień zawartych w traktatach; *między krajami członk. w sprawach dot. działalności Wspólnoty; *zaniechania działań przez komisję lub Radę; *interpretacji prawa; *rekompensaty za szkody poniesione w wyniku działania instytucji UE lub ich personelu dla krajów członk. Od 1989 r. funkcjonuje Trybunał 1-szej Instancji. Jego zadania: rozstrzyganie spraw wnoszonych przez osoby prawne, fiz. przeciwko Komisji w związku z zastosowaniem zasad konkurencji w podejmowanych działaniach; rozstrzyganie spraw wniesionych przez przedsiębiorstwa przeciwko Komisji z tyt.jej działalności; rozstrzyganie spraw między Wspólnotą a jej osobami oficjalnymi i personelem.

Układ o stowarzyszeniu Polski ze wspólnotami europ.

Został podpisany 16.12.1991 r.; wszedł w życie 01.02.94 r.

CEL: -ustanowienie odpowiednich podstaw do dialogu polit., który ma umożliwić rozwój bliskich stosunków polit. między Polską a wspólnotą Europ.; - popieranie rozwoju handlu i harmonij. stosunków gosp.między stronami w celu sprzyjania rozwojowi gosp.w Polsce; -stworzenie podstaw pomocy finansowej i techn.dla Polski oraz podstaw stopniowej integracji Polski ze wspólnotami Europ.; -popieranie współpracy w dziedzinie kultury.

W preambule Układu zawarty jest zapis stwierdzający, że statecznym celem Polski jest członkostwo Polski w UE.

Układ Europ. uznany jest za najbardziej kompleksową i najważniejszą umowę międzynarodową, którą Polska wynegocjowała po przełomie polit. roku 1989. Wpływa on na pogłębienie współpracy gosp. oraz polityczną z UE i państwami członk. Polska złożyła wniosek o przyjęcie w poczet członków Wspólnot Europ. 8.04. 1994 r. Zmodyfik.po 99r. program PHARE będzie skierowany na realizację 2 celów związ.z przygotow.do członk.w UE: budowę instytucji i finansow.inwestycji. Ważną role odgrywac będą Fund. Przedakcesyjne, które zaczęły funkcjon.od 2000 r. Są to programy ISPA (wspieranie rozwoju region.przez finans. infrastrukt. transp. i ochrony środow.) SAPARD (wspieranie rolnictwa)

Układy Europ.-postanowienia: 1.realizacja układu ma prowadzić do utworzenia strefy wolnego handlu art. przemysł. między Unią a danym krajem; 2.stopniowa liberalizacja handlu ma następować przy zachowaniu zasady asymetrii, czyli słabszego otwierania rynków Unii na towary pochodzące z krajów słabszych; 3.z chwilą wejścia w życie układu strony nie mogą wprowadzić żadnych barier taryfowych lub pozataryfowych; 4.interesy stron są zabezp. tzw. klauzulami ochronnymi, oznaczającymi możliwość wprowadzenia na czas określony środków chroniących własne rynki; 5.regulacje dot. tworzenia strefy wolnego handlu są uzupełniane postanowieniami dot. współpracy gosp., finans., kultur., dialogu politycznego.

Unia polityczna nie znalazła zapisu w traktacie rzymskim. Istotną rolę w dążeniu do rozszerzenia współpracy polit. i stworzenia unii polit. miało zbudowanie ram instytucjon. Dla konferencji państw i rządów, które odbywały się od 61r.

Od 74r. nadano tym spotkaniom charakter stałego organu koordynującego współpracę polit.krajów człon. i określono mianem RADY EUROPEJSKIEJ.

Znaczenie miał też Jednolity Akt Europ. Przełomowe znaczenie mają postanowienia Traktatu z Maastricht. Traktat amsterdamski przewiduje pogłębienie współpracy w dziedzinie spraw z III filaru. Istotne znaczenie dla unii polit. ma wprowadzenie obywatelstwa europ. co wiąże się z wprowadzeniem jednolitych paszportów europ.

Unia Walutowa

I etap: 1.07.90r. - w tym okresie kraje członk. miały stworzyć warunki zbliżenia polityki ekon. kładąc nacisk na obniżenie inflacji i zapewnienie kontroli deficytu budżet. Banki centr. rozpoczęły ściślejszą współpracę w celu zapewnienia większej spójności polityki walutowej w ramach europ. systemu walutowego.

II etap: 01.01.94r. - w tym okresie kraje członk. zostały zobowiązane do unikania nadmiernego deficytu budżet., obniżenia stóp % i podjęcia kroków w kierunku osiągnięcia pełnej niezależności banków centralnych. W tym dniu zaczął funkcjonować Europ. Instytut Walutowy, zadaniem którego było: - wzmocnienie współpracy m-dzy narod.bankami centr. - wzmocnienie koordynacji polityki pien. krajów członk. w celu zapewnienia stabilności cen; - monitorowanie funkcj. Europ. Systemu Walut.; -przeprowadzenie konsultacji dot. problemów wchodzących w zakres kompetencji banków centr., - realizowanie zadań przejetych od Europ. Fund. Współpracy Walutowej; - ułatwienie używania ecu.

III etap: 01.01.99r. - funkcj.zaczął Europ. System Banków Centr.; powołano też Komitet Ekonom.-Finan. do zadań którego należy przedkładanie z własnej inicjatywy lub na żądanie Rady czy Komisji opinii o sytuacji gosp.i finans.państw człon.

Zgodnie z Traktatem z Maastricht podst. celem Europ. Systemu Banków Centr. jest utrzymanie stabiln. cen. Zadania dot.:

-określania i realiz. polit. pienięż. Wspólnoty; -prowadzenia operacji dewizowych; -utrzymyw. oficj. rezerw dewiz.krajów człon.i zarządzania nimi.

Wspólna polit. rolna zapoczątk. w 62 r. polega na finansowaniu działań interwenc. na rynkach rolnych Wspólnot; jest finans.ze środków Europ.Fun.Gwarancji i Orientacji Rolnej. Obserwuje się stopniowe zmniejszanie udziału wydatków na prowadz.wspólnej polit.rolnej w budżecie wspólnot.

Wspólna polit.rolna UE polega na określeniu na szczeblu ponadnarod.celów w dziedzinie prod.i obrotu art.rolnymi i hodowl. oraz w dziedzinie oddzialyw.na strukt.agrarne i rozwiąz.problemów socjaln. wsi. Obszary działań:*polit.interw.na rynkach rolnych (polit.rynkowa); *polit.strukturalna. Prowadzenie wsp.polit.rolnej opierało się na 3 zasadach: 1.jednolitego rynku produktów rolnych; 2. solidarności finansowej, 3. preferencji dla Wspólnoty.

Zasada jednolitego rynku produkt. rolnych oznacza, ze produkty rolne mogę swobodnie cyrkulowac na rynku Wspólnoty. Zrealizowano ja przez likwidację krajowych systemów protekcj., wprow.jednolit.cen na produkty rolne, poddanie sektora roln. jednolitym przepisom fitosanitar. i weteryn. Poziom cen na prod. rolne określa RUE na wniosek Komisji. Są to ceny instystucjon.

Zasada preferencji dla Wspólnoty dot.ochrony rynku rolnego przed wpływami z zewn. w postaci konkurenc.importu czy fluktuacji cen na rynkach świat. Realizacja tej zasady opierała się na rozbudowanym systemie ceł, zmiennych opłat wyrównawczych, licencjonowaniu przywozu.

Zasada solidarności finans. oznacza współodpowiedz.finans. wszystkich krajów członk. za prowadzenie tej polityki, polega na podziale kosztów jej prowadzenia m-dzy kraje członk.i centralnym gromadzeniu środków na ten cel w postaci wydzielonego funduszu, obejmuje ona tez odpowiedz. producentów za zagospod. nadwyżek produkc.

Zasada subsydiarności sprowadza się do stwierdzenia, że do kompetencji instytucji ponadnarod. przekazywane mogą być tylko te sprawy, których nie można skutecznie uregulować na niższych szczeblach.

23

---