MINISTERSTWO GOSPODARKI

DEPARTAMENT TURYSTYKI

TURYSTYKA W NEGOCJACJACH Z UNIĄ EUROPEJSKĄ

Stan aktualny i perspektywy

SPIS TREŚCI

Wstęp 3

1. Działania na rzecz harmonizacji prawa polskiego z prawem

Unii Europejskiej w sektorze usług turystycznych 4

1. Narodowy Program Przygotowania do członkostwa w UE 4

2. Harmonizacja prawa polskiego z prawem UE 6

3. Przebieg prac wdrożeniowych 7

3.1 Ochrona konsumentów 7 3.2 Małe i średnie przedsiębiorstwa 8 3.3 Swoboda podejmowania działalności i świadczenia

usług 9 4. Ocena procesu harmonizacji prawa w obszarze usług

turystycznych 10

2. Działania na rzecz rozwoju i poprawy konkurencyjności

krajowego produktu turystycznego 11

1. Szkolenia 11

2. Strategia rozwoju turystyki w latach 2001-2006. Rządowy

wsparcia rozwoju turystyki w latach 2001-2006 11

III. Zmiany instytucjonalne

1. Zmiany w zarządzaniu turystyką na szczeblu centralnym 14 2. Rada Turystyki 16 Polska Organizacja Turystyczna 16

Podsumowanie 18

Wstęp

Członkostwo w Unii Europejskiej jest priorytetem polskiej polityki zagranicznej od początku lat 90-tych. Formalną podstawę wzajemnych stosunków stanowi Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi z drugiej strony.

Układ Europejski nie gwarantował członkostwa w UE i w związku z tym nie przygotowywał w wystarczającym stopniu do osiągnięcia tego statusu przez Polskę. Rząd RP wraz z innymi krajami stowarzyszonymi rozpoczął więc starania o potwierdzenie, że kraje te mogą się w przyszłości ubiegać o członkostwa w UE. Decyzja polityczna w tej sprawie zapadła na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze w czerwcu 1993 r. Kraje członkowskie UE zgodziły się, aby przystąpienie krajów stowarzyszonych regionu środkowo-europejskiego do Unii Europejskiej nastąpiło niezwłocznie po przyjęciu przez nie zobowiązań wynikających z członkostwa w drodze spełnienia warunków politycznych i ekonomicznych.

Ustalone w Kopenhadze kryteria można podzielić na trzy podstawowe grupy. Pierwszą grupę stanowią kryteria polityczne. W czasie spotkania w Kopenhadze Rada Europejska stwierdziła, że „członkostwo w Unii wymaga osiągnięcia przez państwo kandydujące stabilności w dziedzinie instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, respektowanie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości”.

Druga grupa kryteriów dotyczy warunków ekonomicznych. Rada Europejska uznała, że w dziedzinie gospodarczej członkostwo wymaga „istnienia sprawnej gospodarki rynkowej oraz możliwości sprostania konkurencji i siłom rynkowym funkcjonującym wewnątrz Unii”.

Trzecia grupa kryteriów kopenhaskich dotyczy tzw. innych obowiązków wynikających z członkostwa. Rada Europejska stwierdziła, że „członkostwo w Unii wymaga zdolności do wywiązania się z zobowiązań wynikających z członkostwa, w szczególności zaś realizacji celów unii politycznej, ekonomicznej i monetarnej”. Z powyższego wynika, że ocenie podlegać będą takie czynniki, jak:

Rząd RP, potwierdzając aspiracje Polski do członkostwa w Unii Europejskiej, złożył 8 kwietnia 1994 r. wniosek w sprawie akcesji do tego ugrupowania. Tym samym prowadzenie działań na rzecz uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej stało się podstawowym i strategicznym celem polityki polskiego Rządu. Jego realizacja wymagała odpowiedniego przygotowania polskiej gospodarki do działania w ramach jednolitego rynku, dostosowania systemu prawnego oraz wprowadzenia niezbędnych rozwiązań w sferze życia społecznego. Ważnym narzędziem jego realizacji jest harmonizacja prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej.

Przegląd prawa miał istotne znaczenie dla trwającego procesu harmonizacji prawa. Złożenie deklaracji w odniesieniu do poszczególnych aktów prawa wspólnotowego czy rozwiązań instytucjonalnych pociągało za sobą konieczność ich realizacji, a w rezultacie dokonania - w podanym terminie - konkretnych zmian w prawie polskim, a następnie ich efektywne wdrożenia.

Prowadzone w latach 1995-2000 działania mające na celu dostosowanie prawa polskiego do prawa wspólnotowego w dziedzinie turystyki dotyczyły następujących obszarów tematycznych:

1. ochrona konsumentów;

2. małe i średnie przedsiębiorstwa turystyczne;

3. swoboda podejmowania działalności gospodarczej i świadczenia usług;

4. statystyka turystyki.

2. Działania na rzecz harmonizacji prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej - sektorze usług turystycznych.

1. Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w UE

Bezpośrednim skutkiem ogłoszenia w czerwcu 1995 r. przez Komisję Europejską Białej Księgi było przyjęcie w listopadzie tego roku przez Radę Ministrów uchwały Nr 133/95 zobowiązującej Pełnomocnika Rządu ds. Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej do opracowania oraz koordynowania realizacji programu dostosowania prawa polskiego do prawa wspólnotowego. Na mocy tej uchwały naczelne i centralne organy administracji państwowej zostały zobowiązane do współpracy w zakresie opracowania i realizacji tego programu. W oparciu o priorytety określone w Białej Księdze oraz ustalenia przyjęte w uchwale nr 133/95 Rada Ministrów przyjęła w dniu 15 lipca 1997 r. „Harmonogram działań dostosowujących polski system prawny do zaleceń Białej Księgi Komisji Europejskiej w sprawie integracji z jednolitym rynkiem UE”. Dokument ten ustala zadania w zakresie harmonizacji prawa dla ministerstw i urzędów centralnych. Poszczególni Ministrowie stali się odpowiedzialni za wdrożenie do polskiego systemu prawnego przypisanych im aktów prawa wspólnotowego.

Podstawą realizacji zobowiązań Polski w zakresie dostosowania prawa polskiego do prawa wspólnotowego jest obecnie „Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w UE” (NPPC), przyjęty przez Radę Ministrów 23.06.1998 r., corocznie aktualizowany i przesyłany do Komisji Europejskiej. NPPC wyznacza kierunek priorytetowych działań dostosowawczych i określa harmonogram ich realizacji na lata 1998-2002 zgodnie ze zobowiązaniami podjętymi podczas przeglądów prawa i w stanowiskach negocjacyjnych. Określone są w nim także instytucje odpowiedzialne za programowanie i realizację zadań, procedury decyzyjne oraz planowane źródła i procedury finansowania działań dostosowawczych.

Wyznaczone w NPPC kierunki działań dostosowawczych ulegały zmianom i modyfikacjom. Priorytety dotyczące turystyki zostały zamieszczone w części dotyczącej swobody przepływu usług.

I tak w wersji NPPC z 1998 r. turystyka znajdowała się w rozdziale 26 zatytułowanym „Turystyka”. Przyjęto w nim 9 priorytetów, których wspólnym celem było dostosowanie gospodarki turystycznej do sprostania konkurencji istniejącej na jednolitym rynku turystycznym Unii Europejskiej. Dla realizacji tak określonego celu za niezbędne uznano prowadzenie następujących działań:

1. Dostosowanie prawa polskiego do wspólnotowego w dziedzinie turystyki (priorytet 26. 1).

2. Wspomaganie procesu prywatyzacji i restrukturyzacji w turystyce oraz rozwoju bazy noclegowej i wybranych elementów infrastruktury turystycznej (priorytet 26.2).

3. Wspieranie rozwoju wybranych markowych produktów turystycznych (priorytet 26.3).

4. Realizacja tzw. szczegółowych programów rządowych (priorytet 26.4).

5. Wspomaganie rozwoju bazy noclegowej i wybranych elementów infrastruktury turystycznej (priorytet 26.5).

6. Zmiany struktur zarządzania turystyką (priorytet 26.6).

7. Programy poprawy jakości usług turystycznych (priorytet 26.7).

8. Szkolenie i doskonalenie kadry turystycznej (priorytet 26.8).

9. Realizacja strategii marketingowej (priorytet 26.9).

Zmiana układu NPPC w 1999 r. pociągnęła za sobą zmianę priorytetów. W przypadku turystyki polegała ona na wyraźnym określeniu celu prowadzonych działań dostosowawczych (określonego terminem - „priorytet”) oraz środków służących jego realizacji (określonych terminem „zadanie”). Tym samym w NPPC nie występował już odrębny rozdział zatytułowany „Turystyka”, zamiast niego pojawił się Priorytet 3. 4. - Przygotowanie Polski do uczestnictwa we wspólnotowym rynku turystycznym. Jego osiągnięciu służyła realizację następujących zadań:

1. Dostosowanie prawa polskiego do prawa wspólnotowego w dziedzinie turystyki.

2. Wsparcie procesu prywatyzacji i restrukturyzacji w turystyce oraz rozwoju bazy noclegowej i wybranych elementów infrastruktury turystycznej.

3. Wspieranie rozwoju wybranych markowych produktów turystycznych.

4. Realizacja tzw. szczegółowych programów rządowych.

5. Programy poprawy jakości usług turystycznych.

6. Szkolenie i doskonalenie kadry turystycznej.

7. Kontynuacja prac o charakterze ciągłym.

Z powyższego zestawienia wynika, że w roku 1999 kontynuowano działania podjęte w roku poprzednim.

Kolejna zmiana układu NPPC dokonana w roku 2000 miała na celu dostosowanie tego dokumentu do potrzeb wynikających z prowadzonych negocjacji o członkostwo UE. Konieczność uwypuklenia wprowadzanych zmian spowodowała przyjęcie jednolitej struktury tego dokumentu. Zadnia służące realizacji poszczególnych priorytetów podzielono na następujące grupy:

1. zmiany legislacyjne;

2. zmiany instytucjonalne;

3. dodatkowe działania służące realizacji przyjętych celów.

Zgodnie z nowym układem NPPC działania prowadzone w roku 2000 służące realizacji priorytetu 3.4. Przygotowanie Polski do uczestnictwa we wspólnotowym rynku turystycznym koncentrowały się.

I. Zmianach legislacyjnych, których celem było:

1. wdrożenie prawa wspólnotowego,

2. stworzenie ram prawnych mających na celu podniesienie jakości usług turystycznych,

3. wdrożenie niezbędnych zmian instytucjonalnych.

II. Zmianach instytucjonalnych - związanych z zarządzaniem turystyką na szczeblu centralnym, których celem było:

a) oddzielenie funkcji zarządczych od wykonawczych,

2. zwiększenie udziału branży i samorządu terytorialnego w działaniach promocyjnych prowadzonych na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym,

3. poprawa konkurencyjności polskiej oferty turystycznej na rynku międzynarodowym i krajowym.

III. Dodatkowe działania służące realizacji przyjętych celów.

a) wspieranie procesów kształcenia w zakresie szkolenia i doskonalenia kadry,

b) prowadzenie badań, opracowywanie analiz i ekspertyz niezbędnych dla podejmowania właściwych działań,

c) udzielanie wsparcia finansowego jednostkom realizującym zadania z zakresu integracji,

4. nawiązywanie kontaktów i współpraca z zagranicą,

5. monitorowanie wdrażania przepisów prawnych,

6. inicjowanie zmian legislacyjnych.

Rada Ministrów 28.04.2000 r. przyjęła kolejną, zmodyfikowaną wersję Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w UE, która obejmuje działania dostosowawcze w podziale na zadania krótkookresowe i zadania średniookresowe realizowane do końca 2002 roku. Część zadań dostosowawczych, które nie zostały zrealizowane w latach 1998-1999 będzie kontynuowana w latach następnych.

Nowa wersja NPPC zawiera harmonogram rządowych inicjatyw ustawodawczych, tworząc w ten sposób program dostosowania prawa polskiego do prawa wspólnotowego.

Jednym z priorytetów przyjętych w NPPC jest: przygotowanie Polski do uczestnictwa we wspólnotowym rynku turystycznym. Celem prowadzonych w tym obszarze działań jest „stworzenie silnego ekonomicznie i zorientowanego na rynek sektora turystycznego opartego na prywatnej własności i inicjatywie, mogącego sprostać konkurencji, i tym samym zapewniającego polskim przedsiębiorstwom turystycznym funkcjonowanie i rozwój w ramach jednolitego rynku Unii Europejskiej”.

Prowadzone w ramach realizacji tego priorytetu działania dostosowawcze koncentrują się na 3 głównych obszarach:

1. harmonizacji prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej;

2. rozwoju i poprawie konkurencyjności krajowego produktu turystycznego;

3. zmianach w strukturze organizacyjnej turystyki.

2. Harmonizacja prawa polskiego z prawem UE.

Specyfika turystyki polegająca na tym, że jest to dziedzina usług silnie powiązana z innymi dziedzinami powoduje, że lista aktów prawnych UE mających znaczenie dla turystyki jest długa. Wśród nich znajdują się akty, które w całości poświęcone są regulacji zagadnień związanych z funkcjonowaniem i rozwojem turystyki. Liczba tych aktów jest niewielka. Z punktu widzenia turystyki ten zróżnicowany zakres regulacji wspólnotowych uzasadnia podział prawa wspólnotowego na 2 grupy:

1. regulacje w całości poświęcone problemom turystyki i

2. regulacje obejmujące wiele dziedzin w tym również turystykę,

Podział ten ma istotne znaczenie dla odpowiedzialności za wdrożenie poszczególnych aktów prawa wspólnotowego do polskiego sytemu prawnego. W przypadku regulacji poświęconych w całości problemom turystyki minister właściwy ds. turystyki był najczęściej organem wiodącym, odpowiedzialnym za przebieg prac wdrożeniowych. Natomiast w przypadku regulacji obejmujących poza turystyką również i inne dziedziny - minister właściwy ds. turystyki był organem współpracującym.

Regulacje stricte turystyczne znalazły się w następujących obszarach tematycznych:

1. ochrona konsumentów;

2. małe i średnie przedsiębiorstwa turystyczne;

3. swoboda podejmowania działalności gospodarczej i świadczenia usług;

4. statystyka.

W stosunku do wszystkich aktów prawa wspólnotowego, które znalazły się ww. obszarach, strona polska deklarowała, że proces ich wdrożenia nie będzie sprawiał problemów i zostanie zakończony przed przystąpieniem Polski do UE.

3. Przebieg prac wdrożeniowych

3. 1. Ochrona konsumentów

Wśród ponad 40 aktów prawa wspólnotowego mających na celu ochronę życia, zdrowia i interesów ekonomicznych konsumentów znajdują się trzy, których celem jest ochrona nabywców usług (produktów ) turystycznych. Należą do nich:

1. Dyrektywa Rady 90/314/EWG z dnia 13 czerwca 1990 r. o podróżach turystycznych za cenę zryczałtowaną.

2. Dyrektywa Rady 94/47/EWG z dnia 29 października 1994 r. o ochronie nabywców w odniesieniu do niektórych aspektów umów o nabyciu prawa do korzystania z nieruchomości na zasadzie podziału czasowego (timesharingu).

3. Zalecenie Rady 86/665/EWG z dnia 22 grudnia 1986 r. w sprawie ujednolicenia systemu informacji hotelowej.

Najogólniej rzecz ujmując celem ww. dyrektyw jest:

- eliminacja barier utrudniających swobodę świadczenia objętych nimi usług, spowodowanych istnieniem różnic w ustawodawstwie i praktyce państw członkowskich, dotyczących ochrony konsumentów, oraz

- zapewnienie jednolitego, minimalnego poziomu tej ochrony.

W Polsce wdrożenie zasad zawartych w ww. dyrektywach odbyło się poprzez wydanie odrębnych ustaw.

Resort turystyki, był resortem wiodącym, odpowiedzialnym za terminowe wdrożenie Dyrektywy Rady 90/314/EWG.

Proces wprowadzania do polskiego systemu prawnego zasad zawartych w tej Dyrektywie odbywał się etapami. Pierwszym etapem było uchwalenie przez Sejm 29.08.1997r. - ustawy o usługach turystycznych, wdrażającej większość zasad zawartych w dyrektywie. Pozwoliło to na osiągnięcie stosunkowo wysokiego stopnia zgodności prawa polskiego z prawem UE.

Kolejne nowelizacje ustawy o usługach turystycznych - dokonane w latach 1999 - 2000 doprowadziły do zakończenia tego procesu. W efekcie od 1.01.2001 r. osiągnięto pełną zgodności prawa polskiego z Dyrektywą Rady 90/314.

Organem odpowiedzialnym za wdrożenie Dyrektywy Rady 94/47 był minister właściwy ds. sprawiedliwości, natomiast minister właściwy ds. turystyki był organem współpracującym.

Proces wdrażania tej dyrektywy był jednoetapowy i został zakończony w 2000r. Nastąpiło to poprzez wydanie ustawy z 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku oraz o zmianie ustaw - kodeks cywilny, kodeks wykroczeń oraz o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Trzeci z ww. aktów - Zalecenie Rady 86/665/EWG - ma na celu ujednolicenie rodzaju informacji i oznaczeń graficznych zamieszczanych w oficjalnych informatorach hotelowych.

„Zalecenie” jest tym rodzajem aktu prawa wspólnotowego, którego wdrożenie nie jest obligatoryjne. W Polsce rodzaj i zakres informacji o hotelach, a także symbole graficzne znajdujących się w nim urządzeń, podawane w informatorach - nie są objęte regulacją prawną. Nie przewiduje się również w przyszłości wydania aktu prawnego regulującego te kwestie. Nawiązano kontakt z przedstawicielami jednostek samorządu gospodarczego zrzeszającymi hotelarzy i przedstawiono im propozycję wdrożenia ujednoliconej informacji o hotelach i tym podobnych zakładach.

3. 2. Małe i średnie przedsiębiorstwa

W obszarze screeningowym określonym jako „małe i średnie przedsiębiorstwa” znalazły się następujące regulacje wspólnotowe dotyczące turystyki:

1. uchwała Rady z 10.04.1984 r. w sprawie polityki turystycznej realizowanej przez wspólnotę, uznająca celowość prowadzenia wspólnej polityki turystycznej;

2. decyzja z 22.12.1986 r. w sprawie lepszej sezonowej i geograficznej dystrybucji usług turystycznych - uznająca konieczność prowadzenia działań na rzecz minimalizacji zjawiska koncentracji czasowej i przestrzennej turystyki;

3. decyzja z 22.12.1986 r. wyznaczająca procedury konsultacji i współpracy w branży turystycznej - powołująca Komitet Doradczy do Spraw Turystyki.

Pierwszy z ww. aktów prawa wspólnotowego, tj. uchwała Rady w sprawie polityki turystycznej realizowanej przez Wspólnotę, wskazuje m.in. na konieczność uwzględniania potrzeb turystyki w procesie decyzyjnym Wspólnoty. Stwierdzenie to odnosi się przede wszystkim do regulacji prawnych. Wiele bowiem aktów prawa wspólnotowego, chociaż nie było tworzone specjalnie dla potrzeb turystyki, ma duży wpływ na rozwój przemysłu turystycznego. Ponieważ jednak dokument ten ma formę uchwały dlatego jego wdrożenie nie jest obowiązkowe i nie wymaga podejmowania działań implementacyjnych.

Wdrożenie decyzji w sprawie lepszej sezonowej i geograficznej dystrybucji usług turystycznych wymaga:

• popierania przez państwo działań mających na celu przedłużanie sezonów turystycznych, prowadzenia kampanii promujących różnicowanie terminów urlopów;

• przesyłania do Komisji, w ciągu pierwszego kwartału każdego roku, raportu na temat działań jakie w tym obszarze zostały podjęte;

• prowadzenia działań na rzecz aktywizacji turystycznej terenów, których potencjał turystyczny nie został jeszcze wykorzystany;

• przesyłania do Komisji informacji o terminach wakacji szkolnych i jeśli to możliwe prognoz dotyczących ruchu na drogach.

W Polsce terminy rozpoczynania i kończenia wakacji szkolnych zostały określone rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 29.12.1997 r., w sprawie organizacji roku szkolnego. Zawiera ono upoważnienie dla kuratoriów oświaty do wprowadzania zróżnicowanych terminów ferii zimowych.

Zadania wynikające z tej decyzji są realizowane przez ministra właściwego edukacji i ministra właściwego d.s. turystyki. Działania Ministra Gospodarki na rzecz aktywizacji turystycznej obszarów, których potencjał turystyczny nie został wykorzystany określone zostały m.in. w „Strategii rozwoju turystyki w latach 2001-2006...”

Wdrożenie decyzji w sprawie procedury konsultacji i współpracy wymaga przekazywania Komisji Europejskiej raz do roku sprawozdania z prowadzonych i przewidywanych działań mających znaczenie dla turystyki oraz udziału przedstawiciela Polski w pracach Doradczego Komitetu Konsultacyjnego. Przyjęto, że zadania te będą realizowane przez Ministerstwo Gospodarki - Departament Turystyki, w oparciu o informacje uzyskane od organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego.

3. 3. Swoboda podejmowania działalności i świadczenia usług

Spośród regulacji prawnych UE dotyczących podejmowania działalności i świadczenia usług, sektora turystycznego dotyczyły następujące:

1. Artykuły 52 i 59 Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej - wprowadzające swobodę zakładania przedsiębiorstw i swobodę świadczenia usług;

2. Dyrektywa 99/42, ustanawiająca procedurę uznawania kwalifikacji w zakresie działalności zawodowych, objętych dyrektywami o liberalizacji i środkach przejściowych oraz uzupełniająca ogólne zasady uznawania kwalifikacji.

Ww. przepisy Traktatu mają zastosowanie do tych wszystkich dziedzin, dla których UE nie wydała odrębnych regulacji.

Dyrektywa 99/42 zastąpiła:

• 25 dyrektyw liberalizacyjnych, których celem było zniesienie barier utrudniających podejmowanie działalności i świadczenie usług oraz

• 10 dyrektyw przejściowych dotyczących uznawania kwalifikacji.

Wśród uchylonych dyrektyw cztery tj. - 68/367; 68/368. 75/ 368, 82/470 dotyczyły m.in. usług turystycznych. Minister właściwy ds. turystyki był odpowiedzialny za ich wdrożenie.

Celem Dyrektywy 99/42 jest usunięcie utrudnień w podejmowaniu działalności i świadczeniu usług. Utrudnienia te spowodowane są koniecznością dokumentowania przez przedsiębiorców spełnienia warunków (w szczególności posiadania kwalifikacji zawodowych), od których państwa członkowskie uzależniają możliwość prowadzenia działalności lub świadczenia usług na ich obszarze. Dyrektywa 99/42 obejmuje swoim zakresem usługi: hotelarskie, pilotażu wycieczek i przewodnictwa turystycznego oraz pośrednictwa i organizacji imprez turystycznych.

Objęcie Dyrektywą 99/42 dyrektyw liberalizacyjnych, w stosunku do których minister właściwy ds. turystyki podejmował określone zobowiązania implementacyjne, pociągnęło za sobą konieczność wprowadzenia istotnych zmian w tej dziedzinie. Prace nad jej wdrożeniem są koordynowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, natomiast Minister Gospodarki - jako minister właściwy ds. turystyki stał się organem współpracującym. Dyrektywa ta została wdrożona do polskiego systemu prawnego ustawą z 10 maja 2002 o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania niektórych działalności ( Dz.U. nr 71 poz. 665).

Postanowienia dyrektywy 99/42 dotyczące swobody zakładania przedsiębiorstw nie ograniczają prawa państw UE do stosowania przepisów krajowych dotyczących wjazdu, pobytu, pracy, warunków pracy i osiedlania się osób fizycznych oraz świadczenia usług. Jedynym warunkiem jest to, że takie działania nie mogą umniejszać lub likwidować korzyści przyznanym polskim firmom i obywatelom na mocy Układu Europejskiego.

Natomiast w zakresie swobodnego przepływu pracowników UE proponuje 5 - letni okres przejściowy z możliwością jego przedłużenia na kolejne 2 lata. Natomiast strona Polska chciałaby, aby okresy przejściowe nie były wprowadzane.

4. Ocena procesu harmonizacji prawa w obszarze usług turystycznych.

Ocena dotychczasowego przebiegu procesu harmonizacji prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej w obszarze turystyki jest zadaniem niezwykle trudnym. Specyfika turystyki polegająca na tym, że jest ona w dużym stopniu uzależniona od „branż współpracujących” (takich, jak np. transport, finanse, edukacja,) powoduje z jednej strony to, że liczba aktów prawa wspólnotowego, za których wdrożenie odpowiedzialny jest minister właściwy do spraw turystyki jest niewielka, z drugiej zaś - świadomość istnienia dużej liczby aktów prawnych mających istotne znaczenie dla turystyki, za których wdrożenie odpowiedzialne są inne resorty (np. resort transportu, finansów, edukacji). Uwzględniając powyższy fakt należy stwierdzić, że w Polsce proces dostosowania prawa polskiego do prawa wspólnotowego w tej jego części, za którą odpowiedzialny jest minister właściwy ds. turystyki został zakończony. Nie jest natomiast zakończony proces wdrażania regulacji, w stosunku do których minister właściwy ds. turystyki jest organem współpracującym. Przewiduje się, że jego całkowite zakończenie nastąpi przed 1.01.2003 r.

Rezultatem prowadzonych działań dostosowawczych jest:

1. podniesienie poziomu ochrony prawnej konsumentów, pociągające za sobą poprawę bezpieczeństwa produktów turystycznych, a tym samym podniesienie ich jakości;

2. dostosowanie oferowanych produktów do standardów europejskich,

3. poprawę dostępności polskiego rynku turystycznego dla przedsiębiorców zagranicznych, a tym samym rozwój konkurencji na tym rynku znajdujący swoje odbicie we wzroście podaży usług turystycznych;

4. stopniowe otwieranie się rynku UE dla polskich przedsiębiorców;

5. ujednolicenie instrumentów statystycznych wykorzystywanych w badaniach statystycznych prowadzonych w obszarze turystyk i tym samym uzyskanie porównywalności tych danych z danymi uzyskiwanymi w krajach członkowskich UE.

II. DZIAŁANIA NA RZECZ ROZWOJU I POPRAWY KONKURENCYJNOŚCI KRAJOWEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEGO.

1. Szkolenie

Wdrażaniu regulacji prawnych towarzyszy proces szkolenia. W latach 1998 -2000 organizowano szkolenia dla nauczycieli szkół turystyczno-hotelarskich, przedstawicieli branży turystycznej, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, poświęcone problematyce integracji Polski z UE. Ich tematem były m.in. takie zagadnienia jak:

działania i regulacje prawne UE dotyczące turystyki;

1. zmiany w przepisach prawnych dotyczących turystyki;

2. korzystanie ze środków pomocowych UE;

3. wdrażanie norm ISO.

2. Strategia rozwoju turystyki w latach 2001-2006. Rządowy program wsparcia rozwoju turystyki w latach 2001-2006.

Mówiąc o działaniach mających na celu poprawę konkurencyjności krajowego produktu turystycznego należy wymienić „Strategię rozwoju turystyki w latach 2001-2006. Rządowy program wspierania rozwoju turystyki w latach 2001 -2006”.

Dokument ten opracowany na przełomie 2000/2001 przy szerokim współudziale samorządu gospodarczego i marszałków województw został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 24.04.2001 r. Formułuje on strategię rozwoju turystyki jako część strategii rozwoju społeczno - gospodarczego oraz określa miejsce gospodarki turystycznej w tym rozwoju. Zakłada zwiększenie roli turystyki w realizacji celów społeczno - gospodarczych polityki państwa, a także w komplementarnych działaniach innych sektorów.

„Strategia...” określa cele, priorytety i podstawowe zadania polityki państwa oraz wskazuje obszary finansowego wsparcia programów samorządów wojewódzkich i zadań administracji lokalnych, podmiotów gospodarczych, organizacji i stowarzyszeń.

Przyjęto w niej, że w obszarze turystyki głównym celem polityki państwa w latach 2001-2006 będzie poprawa konkurencyjności polskiej oferty turystycznej na rynku międzynarodowym i krajowym. Powinno się to przyczynić do wzrostu wydatków cudzoziemców w Polsce do poziomu 8,6 mld USD w roku 2006 (w tym wzrostu wydatków turystów zagranicznych do 5,5 mld USD) i popytu na turystykę krajową do 122 mln podróży krajowych (w tym 38 mln podróży urlopowo-wakacyjnych).

W Strategii wskazano również cele społeczno - gospodarcze jakie można osiągnąć dzięki rozwojowi turystyki. Są to:

1. wzrost dochodów mieszkańców regionów wymagających głębokiej restrukturyzacji gospodarki głównie poprzez wykorzystanie redystrybucyjnej roli turystyki, polegającej na przenoszeniu dochodów z regionów bogatszych do regionów biedniejszych;

2. zmniejszenie bezrobocia na obszarach przygranicznych, o dużych walorach turystycznych, dotkniętych strukturalnym bezrobociem, na których rola turystyki jako generatora nowych miejsc pracy może być dominującą;

3. aktywizacja mieszkańców wsi i podnoszenie jakości życia na wsi, szczególnie na terenach o słabych warunkach rozwoju rolnictwa oraz wokół obszarów chronionych;

4. zwiększenie rentowności majątku państwowego poddawanego procesowi przekształceń własnościowych w sektorze uzdrowisk i ośrodków wypoczynkowych zakładów pracy;

5. wzmocnienie roli dziedzictwa kulturowego, środowiska cywilizacyjnego i przyrodniczego w edukacji;

6. poprawa wizerunku Polski i jej mieszkańców na arenie międzynarodowej. Rozwój kontaktów z krajami sąsiednimi i współpracy regionów przygranicznych.

Strategia zakłada realizację w latach 2001-2006 szeregu przedsięwzięć, które powinny doprowadzić do :

1. zwiększenia wydatków sektora prywatnego na inwestycje infrastrukturalne i rozwój produktu turystycznego;

2. zwiększenie konkurencyjności polskiej oferty na rynkach międzynarodowych i rynku krajowym;

3. szybszego rozwoju nowoczesnych technologii, badań i narzędzi wspierających zarządzanie w turystyce.

Osiągnięcie zakładanych celów wymaga skoncentrowania się organów administracji publicznej, podmiotów gospodarczych i organizacji pozarządowych na działaniach zmierzających do:

1. wzrostu nakładów na inwestycje infrastrukturalne i rozwój produktu turystycznego zapewniającego udział sektora turystyki w produkcie krajowym brutto na poziomie 6,5% oraz wzrost udziału sektora turystyki w dochodach budżetu państwa i budżetach terenowych. Sprzyjać to będzie zahamowaniu spadku, a w dalszej perspektywie wzrostowi liczby miejsc w bazie noclegowej o zróżnicowanym standardzie. Wsparcie procesów prywatyzacji bazy zakładowej, sanatoryjnej, itp. oraz wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw inwestujących w rozwój infrastruktury turystycznej zmniejszy negatywne skutki likwidacji bazy wypoczynkowej przedsiębiorstw;

2. poprawy jakości produktu turystycznego poprzez realizację ustawowych obowiązków organów administracji właściwych w zakresie turystyki oraz wykorzystanie środków określonych w sektorowych programach rozwoju i komplementarnych działaniach władz regionalnych;

3. rozszerzenia oferty regionalnej, zwiększenie jej atrakcyjności poprzez wyeksponowanie dziedzictwa kulturowego i naturalnego, poprawę dostępności na zagranicznym i krajowym rynku turystycznym, zwiększenie aktywności wojewódzkich, powiatowych i gminnych władz samorządowych oraz zwiększenie roli regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych w kształtowaniu i promocji oferty turystycznej;

4. zwiększenia nakładów na promocję turystyki, poprawy jej jakości, wsparcia dla tworzenia regionalnych i lokalnych struktur organizacyjnych, realizowanych zadań oraz wspólnych działań promocyjnych na rynkach zagranicznych;

5. zwiększenia uczestnictwa w wyjazdach turystycznych słabszych ekonomicznie grup społecznych i młodzieży poprzez wspieranie inicjatyw samorządów i organizacji pozarządowych;

Działania powyższe będą prowadzone w sposób zróżnicowany regionalnie, służący optymalnemu wykorzystaniu istniejących na danym obszarze walorów turystycznych.

Strategia przewiduje, że do priorytetowych kierunków działań rządu należeć będzie usuwanie barier i słabości w rozwoju turystyki, a w szczególności dotyczących bezpieczeństwa turystów i organizatorów usług turystycznych, jakości bazy noclegowej i pozostałej infrastruktury turystycznej oraz jakości kadr zatrudnionych w turystyce.

Strategia rozwoju turystyki wyznacza priorytetowe zadania ministrowi właściwemu ds. turystyki. Należą do nich:

1. intensyfikacja działań na rzecz wzrostu znaczenia sektora turystyki w polityce społeczno - ekonomicznej rządu oraz koordynacja działań rządu przy realizacji niniejszej strategii;

2. inicjowanie działań objętych innymi programami rządowymi i pomocowymi związanymi z rozwojem turystyki;

3. wspomaganie przedsięwzięć poprawiających konkurencyjność polskiej oferty turystycznej, takich tak:

- promocja polskiej oferty na rynkach zagranicznych i kształtowanie wizerunku Polski realizowana na szczeblu centralnym przez Polską Organizację Turystyczną i POIT-y, a na szczeblu regionalnym i lokalnym przez regionalne i lokalne organizacje turystyczne;

- promocja regionalnej oferty na rynku krajowym i kształtowanie wśród mieszkańców wizerunku Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie;

- doskonalenie procesów zarządzania poprzez finansowanie badań i narzędzi wspierających;

- zarządzanie i rozwój nowoczesnych technologii, oraz doskonalenie kadr zarządzających;

- wspieranie procesów kształcenia i doskonalenia kadr dla turystyki;

4. wspieranie procesów zmierzających do realizacji celów szczególnych strategii, w tym:

- procesów zwiększających zainteresowanie podmiotów gospodarczych inwestycjami w infrastrukturę turystyczną;

- wzmocnienie roli sektora turystyki w gospodarce regionalnej;

- realizacji regionalnych strategii rozwoju turystyki (zawartych w dokumentach programowych samorządów wojewódzkich) i lokalnych programów rozwoju turystyki obszarów i miast szczególnie ważnych w realizacji celów strategii;

III. ZMIANY INSTYTUCJONALNE

1. Zmiany w zarządzaniu turystyką na szczeblu centralnym

Ważnym kierunkiem działań mających na celu przygotowanie Polski do uczestnictwa we wspólnym rynku turystycznym były zmiany instytucjonalne

W latach 1999/2000 w Polsce nastąpiły istotne zmiany w zarządzaniu turystyką zarówno na szczeblu centralnym, jak i terenowym. Ich celem było wprowadzenie takiego modelu zarządzania turystyką, który zapewni optymalną realizację strategicznych celów polityki turystycznej państwa.

W latach 1991-1999 funkcję centralnego organu administracji państwowej - odpowiedzialnego za realizację polityki państwa w zakresie turystyki i wypoczynku - pełnił Prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. Do jego kompetencji należały zarówno zadania o charakterze strategiczno-politycznym, jak i operacyjnym. Potrzeba dokonania zmian w zarządzaniu turystyką polegających - najogólniej rzecz ujmując - na rozdzieleniu funkcji polityczno strategicznych od funkcji operacyjnych była dostrzegana poprzez środowisko turystyczne już od połowy lat 90-tych. Postulowano powołanie Narodowej Organizacji Turystycznej - wyspecjalizowanej jednostki odpowiedzialnej za sprawy promocji. Utworzenie takiej jednostki było najważniejszą częścią realizowanego w latach 1998-2000 programu TOURIN III finansowanego ze środków Unii Europejskiej. Efektem prowadzonych działań było opracowanie koncepcji funkcjonowania takiej organizacji. Ustawa z 25.06.1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej, która weszła w życie 1.01.2000 r., wprowadziła istotne zmiany do obowiązującego w Polsce modelu zarządzania turystyką na szczeblu centralnym. Polegały one na tym, że naczelny organ administracji państwowej ds. turystyki jest odpowiedzialny za kształtowanie ogólnej strategii gospodarczej Państwa w sferze turystyki, natomiast za promocję turystyczną Polski w kraju i za granicą odpowiada Polska Organizacja Turystyczna. Tym samym dokonano rozdzielenia, skupionych dotychczas w jednym organie, funkcji polityczno - strategicznych od funkcji operacyjnych.

Istotny wpływ na obecny kształt struktury zarządzania turystyką na szczeblu centralnym wywarła ustawa z 4.09.1997 r. o działach administracji rządowej, a w szczególności dokonana w 1999 r. jej nowelizacja. Dokonała ona podziału administracji rządowej na działy oraz określiła ich zakres. Doceniając rolę i znaczenie turystyki w gospodarce ustawa wyodrębniła turystykę jako samodzielny dział administracji. W jego skład weszły sprawy zagospodarowania turystycznego kraju oraz mechanizmów regulacji rynku turystycznego. Zgodnie z ustawą o działach administracji do kompetencji ministrów - kierujących poszczególnymi działami należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej, nie zastrzeżone w odrębnych przepisach do kompetencji innych organów. 

W szczególności ministrowie odpowiedzialni za poszczególne działy są obowiązani:

1. do inicjowania i opracowywania polityki Rady Ministrów w stosunku do działów, którymi kierują,

2. do przedkładania w tym zakresie inicjatyw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów,

3. do realizacji polityki Rady Ministrów i koordynowania jej wykonywania przez organy, urzędy i jednostki organizacyjne im podległe lub przez nich nadzorowane.

Ustalenie szczegółowego zakresu działania ministra kierującego określonym działem następuje w drodze rozporządzenia wydanego przez Prezesa Rady Ministrów. Decyzja o przyporządkowaniu poszczególnych działów administracji rządowej poszczególnym ministrom należy do kompetencji Prezesa Rady Ministrów. W odniesieniu do turystyki - w okresie 1999/2000 Prezes Rady Ministrów dwukrotnie skorzystał z przyznanych mu uprawnień. Po raz pierwszy przekazując turystykę do zakresu działania Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej (rozporządzenie z 30.11.1999 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej), po raz kolejny w czerwcu 2000 r. wydając rozporządzenie z 21.06.2000 r., w którym przekazał kierowanie turystyką oraz nadzór nad Polską Organizacją Turystyczną Ministrowi Gospodarki. Do zadań Ministra Gospodarki jako „ministra właściwego do spraw turystyki” należy w szczególności:

1. przygotowywanie rozwiązań systemowych stymulujących rozwój turystyki i wzrost krajowego produktu turystycznego,

2. opracowywanie i monitorowanie realizacji programów z zakresu turystyki,

3. prowadzenie spraw związanych z zagospodarowaniem przestrzennym kraju w zakresie turystyki i wypoczynku,

4. prowadzenie spraw związanych z realizacją ustawy o usługach turystycznych.

5. prowadzenie Centralnego Rejestru Zezwoleń,

6. dokonywanie oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych,

7. podejmowanie działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności polskiej oferty turystycznej,

8. podejmowanie działań mających na celu ochronę konsumentów usług turystycznych,

9. prowadzenie spraw związanych ze sprawozdawczością statystyczną w turystyce,

10. prowadzenie spraw związanych z pozyskiwaniem zagranicznych i krajowych środków finansowych przeznaczonych na rozwój turystyki,

11. prowadzenie spraw wynikających z nadzoru Ministra nad Polską Organizacją Turystyczną.

W Ministerstwie Gospodarki został utworzony Departament Turystyki.

2. Rada Turystyki

Decyzją Ministra Gospodarki z dnia 10 stycznia 2001 roku została powołana Rada Turystyki jako organ pomocniczym do kształtowania polityki w zakresie turystyki, zagospodarowania turystycznego kraju, mechanizmów regulujących rynek turystyczny oraz promocji polskiej turystyki.

Do zadań Rady należy:

1) opiniowanie rozwiązań systemowych sprzyjających rozwojowi turystyki i krajowego produktu turystycznego oraz spraw związanych z turystycznym zagospodarowaniem kraju;

2) ocena funkcjonowania sektora usług turystycznych oraz działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności polskiej oferty turystycznej,

3) opiniowanie kierunków promocji polskiej turystyki,

4) opiniowanie działań podejmowanych w zakresie kształcenia i szkolenia kadr dla turystyki.

Posiedzenia Rady są okazją dla Ministra Gospodarki do przekazywania informacji o działaniach podejmowanych przez administrację rządową, które mogą wpływać na rozwój gospodarki turystycznej, w tym wspierać prowadzenie działalności gospodarczej przez małe i średnie przedsiębiorstwa turystyczne, wspierać promocję eksportu, a także funkcjonowanie turystycznego samorządu gospodarczego i organizacji pozarządowych.

Posiedzenia Rady Turystyki to także forum prezentacji działań i problemów podejmowanych przez organizacje pozarządowe i samorządy gospodarze reprezentowane w Radzie Turystyki.

3. Polska Organizacja Turystyczna

Ustawą z 25.06.1999 r została powołana Polska Organizacja Turystyczna (POT), co jak już wspomniano, pociągnęło za sobą ograniczenie zadań realizowanych przez ministra właściwego ds. turystyki. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej rozporządzeniem z 19 stycznia 2000 r. nadał jej statut. Polskiej Organizacji Turystycznej zostały przekazane Polskie Ośrodki Informacji Turystycznej za granicą (POIT-y).

Zgodnie z ww. aktami prawnymi celem POT jest promocja oraz tworzenie pozytywnego wizerunku Polski w dziedzinie turystyki w kraju i za granicą oraz tworzenie warunków współpracy organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego i organizacji zrzeszających przedsiębiorców z dziedziny turystyki, w tym samorządu gospodarczego i zawodowego oraz stowarzyszeń działających w tej dziedzinie.

Polska Organizacja Turystyczna jest państwową osobą prawną, nad którą nadzór sprawuje minister właściwy do spraw kultury fizycznej i turystyki. Do jej zadań należy w szczególności:

1. zapewnienie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i za granicą;

2. inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów i wieloletnich programów rozwoju oraz modernizacji infrastruktury turystycznej, zwłaszcza pod katem podniesienia jakości usług turystycznych i rozwoju produktów turystycznych;

3. stwarzanie instytucjonalnych warunków współpracy organów administracji rządowej samorządu terytorialnego i organizacji zrzeszających przedsiębiorców z dziedziny turystyki oraz stowarzyszeń działających w turystyce w zakresie ich działań na rzecz promocji Polski w dziedzinie turystyki w kraju i za granicą, w tym inspirowanie tworzenia regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych,

Wykonując swoje zadania POT współpracuje w szczególności z jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców z dziedziny turystyki, stowarzyszeniami oraz polskimi przedstawicielstwami zagranicznymi.

Dla zapewnienia tej współpracy POT może inspirować tworzenie:

1. regionalnych organizacji turystycznych obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw;

2. lokalnych organizacji turystycznych obejmujących swoim zakresem działania obszar jednej lub więcej jednostek samorządu terytorialnego.

Przy Polskiej Organizacji Turystycznej został powołany Zespół Koordynacyjny ds. Regionalnych Organizacji Turystycznych w skład którego wchodzi 16-tu delegowanych przez Marszałków i odpowiedzialnych za tworzenie Regionalnych Organizacji Turystycznych pełnomocników, w przyszłości dyrektorów tychże organizacji.

Zadaniem zespołu jest m.in.;

- wzajemne informowanie o przebiegu prac zmierzających do powołania ROT i LOT;

- wypracowanie wspólnie z Dyrekcją Współpracy Regionalnej zasad i obszarów współpracy POT z regionami;

- koordynowanie podejmowanych przez POT i ROT-y działań promocyjnych;

- inicjowanie wspólnych działań promocyjnych między POT a regionami.

Powstawaniu Polskiej Organizacji Turystycznej towarzyszy proces tworzenia regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych. Ma to w efekcie doprowadzić do powstania w Polsce sprawnie działającego systemu promocji podobnego do systemów funkcjonujących w państwach Unii Europejskiej. Jednym z ważnych zadań tej organizacji jest inicjowanie tworzenia, przy udziale władz wojewódzkich, struktur regionalnych działających w oparciu o zasady określone dla POT. W tworzeniu organizacji regionalnych możliwy jest udział władz samorządowych i podmiotów gospodarczych.

Do zadań struktur regionalnych należy:

1. organizacja regionalnych działań promocyjnych;

2. wdrażaniem strategii rozwoju produktów turystycznych reprezentatywnych dla regionu;

3. monitorowanie rozwoju turystyki i jakości produktu turystycznego;

4. współpracą z lokalnymi instytucjami i firmami tworzącymi produkty;

5. koordynacją działań w sprawach bezpośrednio i pośrednio związanych z turystyką (ochrona zdrowia i środowiska, bezpieczeństwo turystów, izby gospodarcze itp.);

6. współpracą z POT w zakresie promocji, szkolenia;

7. prowadzeniem informacji turystycznej.

Tworzenie struktur regionalnych działających w oparciu o zasady określone dla Polskiej Organizacji Turystycznej powoduje zmianę funkcji i zadań terenowych organów administracji państwowej w sprawach turystyki.

PODSUMOWANIE

W maju przyszłego roku (2004) Polska będzie już członkiem Unii Europejskiej, a polskie przedsiębiorstwa staną się pełnoprawnymi podmiotami Jednolitego Rynku - największego wielonarodowego zintegrowanego rynku świata. Udział w rynku wspólnotowym jest niezwykle istotny dla polskich przedsiębiorstw, w tym turystycznych, gdyż stwarza to im nowe możliwości działania.

Polscy przedsiębiorcy mogą więc obecnie realizować usługi dla obywateli Unii Europejskiej na warunkach zawartych w Układzie Europejskim. W szczególności, polscy obywatele oraz polskie firmy już obecnie mają prawo do założenia na terytorium dowolnego państwa członkowskiego własnego przedsiębiorstwa i nie mogą być przez władze tego kraju dyskryminowani. Polskie przedsiębiorstwa działające na terenie Unii Europejskiej nie muszą zatrudniać lokalnej siły roboczej na tych stanowiskach, które stanowią personel kluczowy firmy (tj. kadra kierownicza i zarządzająca oraz wąska grupa specjalistów).

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej działalność polskich usługodawców podlegać będzie przepisom zawartym w Traktacie o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej oraz we wspólnotowym prawie wtórnym. Ewentualne odmienne regulacje, np. okresy przejściowe, stanowiące czasowe odstępstwa od obowiązujących zasad wspólnotowych, wynikać będą bezpośrednio z wynegocjowanych z UE warunków naszej akcesji. Generalnie obowiązywać ich będzie zasada niedyskryminacji ze względu na obywatelstwo i miejsce założenia przedsiębiorstwa.

Na mocy Układu Europejskiego, Unia Europejska zobowiązała się, już od momentu wejścia w życie Układu, będzie traktować polskie podmioty (osoby fizyczne i firmy), które zamierzają założyć przedsiębiorstwo w UE lub działają na rynku, w taki sam sposób, w jaki traktuje własnych obywateli i własne przedsiębiorstwa.

Ta zasada traktowania narodowego nie oznacza jednak, że kraje członkowskie Unii Europejskiej utraciły prawo do ustalania zasad podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej na swoim terytorium przez polskich przedsiębiorców.

Możliwe jest stawianie przez władze krajów członkowskich UE dodatkowych wymagań wobec zakładania i działalności oddziałów i przedstawicielstw polskich przedsiębiorstw, które nie są zarejestrowane w danym kraju.

Te większe wymogi mogą być uzasadnione tym, iż istnieją różnice prawne i techniczne między takimi oddziałami i agencjami w porównaniu z oddziałami i agencjami przedsiębiorstw zarejestrowanych w danym państwie.

1

---