Kwalifikacja pacjenta

Kwalifikacja pacjenta

do znieczulenia

do znieczulenia

Przygotowanie do

Przygotowanie do

znieczulenia

znieczulenia

Kwalifikacja do znieczulenia

Kwalifikacja do znieczulenia

n

n

Ocena przed znieczuleniem powinna nast

Ocena przed znieczuleniem powinna nast

a

a

pi

pi

c

c

w

w

takim momencie aby mo

takim momencie aby mo

z

z

liwe by

liwe by

l

l

o podj

o podj

e

e

cie

cie

czynno

czynno

s

s

ci przygotowuj

ci przygotowuj

a

a

cych pacjenta do

cych pacjenta do

operacji

operacji

n

n

Dokonuje jej anestezjolog

Dokonuje jej anestezjolog

Kwalifikacja do znieczulenia

Kwalifikacja do znieczulenia

n

n

Aktualne rozpoznanie i rodzaj planowanej operacji

Aktualne rozpoznanie i rodzaj planowanej operacji

n

n

Aktualne i przebyte choroby

Aktualne i przebyte choroby

n

n

Przebyte znieczulenia, ewentualne powik

Przebyte znieczulenia, ewentualne powik

l

l

ania

ania

podczas znieczule

podczas znieczule

n

n

lub w okresie pooperacyjnym

lub w okresie pooperacyjnym

n

n

Aktualnie przyjmowane leki

Aktualnie przyjmowane leki

n

n

Uczulenia na leki, pokarmy, inne

Uczulenia na leki, pokarmy, inne

n

n

Wyniki bada

Wyniki bada

n

n

dodatkowych (laboratoryjnych,

dodatkowych (laboratoryjnych,

konsultacyjnych)

konsultacyjnych)

Ocena przedoperacyjna

Ocena przedoperacyjna

n

n

Ocena stanu fizycznego (wydolno

Ocena stanu fizycznego (wydolno

s

s

ci)

ci)

i psychicznego pacjenta

i psychicznego pacjenta

n

n

Ocena ryzyka

Ocena ryzyka

n

n

Wyb

Wyb

ó

ó

r znieczulenia

r znieczulenia

n

n

Poinformowanie pacjenta i

Poinformowanie pacjenta i

uzyskanie jego zgody

uzyskanie jego zgody

na znieczulenie

na znieczulenie

n

n

Zmniejszenie l

Zmniejszenie l

e

e

ku i niepokoju

ku i niepokoju

n

n

Zalecenia

Zalecenia

premedykacyjne

premedykacyjne

Kwalifikacja do znieczulenia

Kwalifikacja do znieczulenia

n

n

Wywiad

Wywiad

n

n

Badanie przedmiotowe i ocena wydolno

Badanie przedmiotowe i ocena wydolno

s

s

ci

ci

fizycznej

fizycznej

n

n

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne

n

n

Badania konsultacyjne

Badania konsultacyjne

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne

n

n

Lokalne standardy post

Lokalne standardy post

e

e

powania w tym zakresie

powania w tym zakresie

n

n

Badania nale

Badania nale

z

z

y wykonywa

y wykonywa

c

c

tylko je

tylko je

s

s

li wynik wp

li wynik wp

l

l

ynie

ynie

na leczenie i wyniki ko

na leczenie i wyniki ko

n

n

cowe

cowe

n

n

Nale

Nale

z

z

y uwzgl

y uwzgl

e

e

dni

dni

c

c

rodzaj procedury chirurgicznej

rodzaj procedury chirurgicznej

i wiek pacjenta,

i wiek pacjenta,

n

n

Poszerzenie panelu bada

Poszerzenie panelu bada

n

n

nale

nale

z

z

y uzale

y uzale

z

z

ni

ni

c

c

od ci

od ci

ez

ez

ko

ko

s

s

ci

ci

schorzenia podstawowego i chor

schorzenia podstawowego i chor

ó

ó

b wsp

b wsp

ó

ó

l

l

istniej

istniej

a

a

cych

cych

n

n

Test ci

Test ci

az

az

owy wykonuje si

owy wykonuje si

e

e

u kobiet, kt

u kobiet, kt

ó

ó

re nie

re nie

wykluczaj

wykluczaj

a

a

,

,

z

z

e mog

e mog

a

a

by

by

c

c

w ci

w ci

az

az

y

y

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

n

n

Lokalne standardy post

Lokalne standardy post

e

e

powania

powania

n

n

RTG

RTG

klp

klp

zleca si

zleca si

e

e

u pacjent

u pacjent

ó

ó

w z chorobami

w z chorobami

p

p

l

l

uc, uk

uc, uk

l

l

adu kr

adu kr

az

az

enia, nerek, poddawanych

enia, nerek, poddawanych

procedurom w nadbrzuszu,

procedurom w nadbrzuszu,

klp

klp

i du

i du

z

z

ym

ym

zabiegom chirurgicznym

zabiegom chirurgicznym

n

n

EKG zaleca si

EKG zaleca si

e

e

u os

u os

ó

ó

b w wieku podesz

b w wieku podesz

l

l

ym,

ym,

poddawanych du

poddawanych du

z

z

ym zabiegom chirurgicznym,

ym zabiegom chirurgicznym,

obci

obci

az

az

onych chorobami uk

onych chorobami uk

l

l

adu kr

adu kr

az

az

enia

enia

n

n

Na podstawie wywiadu i badania fizykalnego

Na podstawie wywiadu i badania fizykalnego

Konsultacje specjalistyczne

Konsultacje specjalistyczne

n

n

Ocena wydolno

Ocena wydolno

s

s

ci poszczeg

ci poszczeg

ó

ó

lnych narz

lnych narz

a

a

d

d

ó

ó

w

w

i uk

i uk

l

l

ad

ad

ó

ó

w

w

n

n

Ustalenie wskaza

Ustalenie wskaza

n

n

do diagnostyki i leczenia

do diagnostyki i leczenia

specjalistycznego narz

specjalistycznego narz

a

a

du/uk

du/uk

l

l

adu przed

adu przed

planowanym zabiegiem

planowanym zabiegiem

n

n

Optymalizacja leczenia

Optymalizacja leczenia

n

n

Pomocne w ustaleniu ryzyka oko

Pomocne w ustaleniu ryzyka oko

l

l

ooperacyjnego

ooperacyjnego

Ocena ryzyka oko

Ocena ryzyka oko

l

l

ooperacyjnego

ooperacyjnego

n

n

Skala ASA

Skala ASA

(

(

American

American

Society

Society

of

of

Anesthesiologists

Anesthesiologists

)

)

–

–

stosowana powszechnie w anestezjologii

stosowana powszechnie w anestezjologii

klasyfikacja oceniaj

klasyfikacja oceniaj

a

a

ca stan fizyczny pacjenta

ca stan fizyczny pacjenta

przed operacj

przed operacj

a

a

(

(

Saklad

Saklad

1941)

1941)

n

n

E wskazuje na tryb nag

E wskazuje na tryb nag

l

l

y operacji

y operacji

n

n

Istnieje korelacja mi

Istnieje korelacja mi

e

e

dzy skal

dzy skal

a

a

ASA

ASA

a

a

s

s

miertelno

miertelno

s

s

ci

ci

a

a

oko

oko

l

l

ooperacyjn

ooperacyjn

a

a

Fundamentals

Fundamentals

of

of

anaesthesia

anaesthesia

Smith,

Smith,

Pinnok

Pinnok

, Lin 2009

, Lin 2009

Ocena ryzyka oko

Ocena ryzyka oko

l

l

ooperacyjnego

ooperacyjnego

n

n

ASA I

ASA I

–

–

zdrowy pacjent (0,1 %)

zdrowy pacjent (0,1 %)

n

n

ASA II

ASA II

–

–

pacjent z niezbyt nasilon

pacjent z niezbyt nasilon

a

a

chorob

chorob

a

a

uk

uk

l

l

adow

adow

a

a

, nie ograniczaj

, nie ograniczaj

a

a

c

c

a

a

jego

jego

wydolno

wydolno

s

s

ci (0,2%)

ci (0,2%)

n

n

ASA III

ASA III

–

–

pacjent z ci

pacjent z ci

ez

ez

k

k

a

a

chorob

chorob

a

a

uk

uk

l

l

adow

adow

a

a

, kt

, kt

ó

ó

ra ogranicza jego

ra ogranicza jego

wydolno

wydolno

sc

sc

(1,8%)

(1,8%)

n

n

ASA IV

ASA IV

–

–

pacjent z bardzo ci

pacjent z bardzo ci

ez

ez

k

k

a

a

chorob

chorob

a

a

uk

uk

l

l

adow

adow

a

a

, kt

, kt

ó

ó

ra stanowi o

ra stanowi o

zagro

zagro

z

z

eniu jego

eniu jego

z

z

ycia (7,8%)

ycia (7,8%)

n

n

ASA V

ASA V

–

–

pacjent umieraj

pacjent umieraj

a

a

cy, nie rokuj

cy, nie rokuj

a

a

cy prze

cy prze

z

z

ycia je

ycia je

s

s

li nie zostanie poddany

li nie zostanie poddany

zabiegowi operacyjnemu (9,4%)

zabiegowi operacyjnemu (9,4%)

n

n

ASA VI

ASA VI

–

–

pacjent u kt

pacjent u kt

ó

ó

rego stwierdzono

rego stwierdzono

s

s

mier

mier

c

c

pnia m

pnia m

ó

ó

zgu, operowany

zgu, operowany

w celu pobrania narz

w celu pobrania narz

a

a

d

d

ó

ó

w do przeszczepu

w do przeszczepu

Fundamentals

Fundamentals

of

of

anaesthesia

anaesthesia

Smith,

Smith,

Pinnok

Pinnok

, Lin 2009

, Lin 2009

Ocena ryzyka oko

Ocena ryzyka oko

l

l

ooperacyjnego

ooperacyjnego

n

n

ASA II stabilne i dobrze kontrolowane HA, wyr

ASA II stabilne i dobrze kontrolowane HA, wyr

ó

ó

wnana DM,

wnana DM,

przewlek

przewlek

l

l

e zapalenie oskrzeli w stadium wydolno

e zapalenie oskrzeli w stadium wydolno

s

s

ci uk

ci uk

l

l

adu

adu

oddechowego, niewielkiego stopnia MIC, niedokrwisto

oddechowego, niewielkiego stopnia MIC, niedokrwisto

sc

sc

,

,

znacznego stopnia oty

znacznego stopnia oty

l

l

o

o

sc

sc

(powy

(powy

z

z

ej 20% nale

ej 20% nale

z

z

nej masy cia

nej masy cia

l

l

a)

a)

n

n

ASA III przebyty MI do 3 miesi

ASA III przebyty MI do 3 miesi

e

e

cy przed dat

cy przed dat

a

a

wykonania

wykonania

zabiegu operacyjnego, niestabilna dusznica bolesna, ci

zabiegu operacyjnego, niestabilna dusznica bolesna, ci

ez

ez

kie

kie

schorzenie uk

schorzenie uk

l

l

adu oddechowego, nieuregulowana DM

adu oddechowego, nieuregulowana DM

n

n

ASA IV niewydolno

ASA IV niewydolno

sc

sc

nerek, zastoinowa niewydolno

nerek, zastoinowa niewydolno

sc

sc

kr

kr

az

az

enia, organiczna wada serca z cechami ostrej

enia, organiczna wada serca z cechami ostrej

niewydolno

niewydolno

s

s

ci kr

ci kr

az

az

enia,

enia,

s

s

wie

wie

z

z

y zawa

y zawa

l

l

mi

mi

es

es

nia sercowego,

nia sercowego,

niewydolno

niewydolno

sc

sc

w

w

a

a

troby, gruczo

troby, gruczo

l

l

ó

ó

w dokrewnych

w dokrewnych

n

n

ASA V pacjent z p

ASA V pacjent z p

e

e

kni

kni

e

e

tym t

tym t

e

e

tniakiem aorty i g

tniakiem aorty i g

le

le

bokim

bokim

wstrz

wstrz

a

a

sem, pacjent z masywnym zatorem t

sem, pacjent z masywnym zatorem t

e

e

tnicy p

tnicy p

l

l

ucnej

ucnej

Klasyfikacja zabieg

Klasyfikacja zabieg

ó

ó

w

w

n

n

Planowe

Planowe

n

n

W trybie przyspieszonym

W trybie przyspieszonym

n

n

W trybie pilnym

W trybie pilnym

n

n

W trybie natychmiastowym

W trybie natychmiastowym

Czynniki chirurgiczne

Czynniki chirurgiczne

n

n

Wysokie ryzyko (>5%

Wysokie ryzyko (>5%

death

death

/

/

non

non

-

-

fatal

fatal

MI):

MI):

n

n

Du

Du

z

z

e zabiegi chirurgiczne w trybie nag

e zabiegi chirurgiczne w trybie nag

l

l

ym

ym

n

n

Operacje aorty/du

Operacje aorty/du

z

z

ych naczy

ych naczy

n

n

n

n

Przed

Przed

l

l

u

u

z

z

aj

aj

a

a

ce si

ce si

e

e

zabiegi chirurgiczne z towarzysz

zabiegi chirurgiczne z towarzysz

a

a

cymi du

cymi du

z

z

ymi przesuni

ymi przesuni

e

e

ciami

ciami

p

p

l

l

ynowymi

ynowymi

n

n

Po

Po

s

s

rednie ryzyko (<5%

rednie ryzyko (<5%

death

death

/

/

non

non

-

-

fatal

fatal

MI):

MI):

n

n

Endarterektomia

Endarterektomia

szyjna

szyjna

n

n

Chirurgia g

Chirurgia g

l

l

owy i szyi

owy i szyi

n

n

Zabiegi dotycz

Zabiegi dotycz

a

a

ce jamy brzusznej, jamy klatki piersiowej

ce jamy brzusznej, jamy klatki piersiowej

n

n

Zabiegi ortopedyczne

Zabiegi ortopedyczne

n

n

Prostatektomia

Prostatektomia

n

n

Niskie ryzyko (<1%

Niskie ryzyko (<1%

death

death

/

/

non

non

-

-

fatal

fatal

MI):

MI):

n

n

Chirurgia endoskopowa

Chirurgia endoskopowa

n

n

Usunicie

Usunicie

za

za

c

c

my

my

n

n

Chirurgia pow

Chirurgia pow

l

l

ok

ok

Ocena ryzyka znieczulenia

Ocena ryzyka znieczulenia

n

n

Czynniki wysokiego ryzyka (

Czynniki wysokiego ryzyka (

s

s

wiadcz

wiadcz

a

a

ce o

ce o

niestabilnej chorobie wie

niestabilnej chorobie wie

n

n

cowej)

cowej)

n

n

Niedawno przebyty MI (<1 miesi

Niedawno przebyty MI (<1 miesi

a

a

c od planowanego

c od planowanego

zabiegu)

zabiegu)

n

n

trwaj

trwaj

a

a

ce niedokrwienie (objawy kliniczne lub

ce niedokrwienie (objawy kliniczne lub

potwierdzone w badaniach nieinwazyjnych)

potwierdzone w badaniach nieinwazyjnych)

n

n

Niewyr

Niewyr

ó

ó

wnana

wnana

niewydolno

niewydolno

sc

sc

kr

kr

az

az

enia

enia

n

n

Istotna arytmia ( blok PK wysokiego stopnia, objawowa

Istotna arytmia ( blok PK wysokiego stopnia, objawowa

arytmia lub arytmia nadkomorowa z niekontrolowan

arytmia lub arytmia nadkomorowa z niekontrolowan

a

a

czynno

czynno

s

s

ci

ci

a

a

kom

kom

ó

ó

r)

r)

n

n

Ci

Ci

ez

ez

ka wada zastawkowa (aortalna,

ka wada zastawkowa (aortalna,

stenoza

stenoza

mitralna)

mitralna)

n

n

CABG/PTCA (<6 tygodni)

CABG/PTCA (<6 tygodni)

Ocena ryzyka znieczulenia

Ocena ryzyka znieczulenia

n

n

Czynniki umiarkowanego ryzyka (

Czynniki umiarkowanego ryzyka (

s

s

wiadcz

wiadcz

a

a

ce o

ce o

stabilnej chorobie wie

stabilnej chorobie wie

n

n

cowej)

cowej)

n

n

Przebyty MI (>1 miesi

Przebyty MI (>1 miesi

a

a

c od planowanego zabiegu)

c od planowanego zabiegu)

n

n

Stabilna choroba wie

Stabilna choroba wie

n

n

cowa

cowa

n

n

Wyr

Wyr

ó

ó

wnana niewydolno

wnana niewydolno

sc

sc

kr

kr

az

az

enia

enia

n

n

Nieprawid

Nieprawid

l

l

owa czynno

owa czynno

sc

sc

nerek

nerek

n

n

Cukrzyca

Cukrzyca

n

Parametr kliniczny Ilosc punktów

n

Operacja duzego ryzyka kardiologicznego 1

n

n

Dodatni wywiad dotyczacy choroby wiencowej 1

n

n

Zastoinowa niewydolnosc krazenia 1

n

n

+ wywiad dotyczacy choroby naczyniowej OUN 1

n

n

Insulinoterapia cukrzycy 1

n

n

Poziom kreatyniny przekraczajacy 2mg% 1

Klasa ryzyka sercowego

wg Lee i wsp.

Odsetek powiklan okolooperacyjnych kardiologicznych

ilosc punktów

n

Klasa I 0 punktów

0,5%

n

Klasa II 1 punkt

1,3%

n

Klasa III 2 punkty

3,6%

n

Klasa IV 3 lub wiecej punktów

9,0%

Ocena tolerancji wysi

Ocena tolerancji wysi

l

l

ku

ku

n

n

1

1

-

-

4 MET

4 MET

–

–

jedzenie, ubieranie si

jedzenie, ubieranie si

e

e

, zmywanie,

, zmywanie,

chodzenie po mieszkaniu

chodzenie po mieszkaniu

n

n

4

4

-

-

10 MET

10 MET

–

–

wchodzenie na pi

wchodzenie na pi

e

e

tro, chodzenie

tro, chodzenie

po p

po p

l

l

askim terenie z pr

askim terenie z pr

e

e

dko

dko

s

s

ci

ci

a

a

>6 km/h,

>6 km/h,

podbiegni

podbiegni

e

e

cie

cie

n

n

>10 MET

>10 MET

–

–

forsowny wysi

forsowny wysi

l

l

ek, uprawianie

ek, uprawianie

sportu

sportu

Ocena

Ocena

wydolno

wydolno

s

s

ci

ci

n

n

Pr

Pr

ó

ó

ba wysi

ba wysi

l

l

kowa +/

kowa +/

-

-

n

n

Stress

Stress

echo +/

echo +/

-

-

Coronary

angiography

No

Lesions

Proceed

Lesions

Severe

CABG

Mild to

moderate

High risk

surgery

Low risk

surgery

?

Risk/benefit

analysis

American College of Cardiology i American Heart Association 2002

Wyb

Wyb

ó

ó

r post

r post

e

e

powania

powania

anestezjologicznego

anestezjologicznego

n

n

Znieczulenie og

Znieczulenie og

ó

ó

lne

lne

n

n

Blokada centralna

Blokada centralna

n

n

Blokada nerw

Blokada nerw

ó

ó

w obwodowych

w obwodowych

n

n

Sedoanalgezja

Sedoanalgezja

n

n

Kombinacja wy

Kombinacja wy

z

z

ej wymienionych

ej wymienionych

Przygotowanie do znieczulenia

Przygotowanie do znieczulenia

n

n

Premedykacja

Premedykacja

n

n

Czynniki przedoperacyjne

Czynniki przedoperacyjne

n

n

Abstynencja od pokarm

Abstynencja od pokarm

ó

ó

w i p

w i p

l

l

yn

yn

ó

ó

w

w

n

n

Stan nawodnienia i bilans p

Stan nawodnienia i bilans p

l

l

yn

yn

ó

ó

w

w

n

n

Zaburzenia elektrolitowe

Zaburzenia elektrolitowe

n

n

U

U

z

z

ywki

ywki

Przygotowanie do znieczulenia

Przygotowanie do znieczulenia

n

n

Dotychczasowe leczenie

Dotychczasowe leczenie

n

n

B

B

-

-

blokery

blokery

,

,

statyny

statyny

n

n

Leki p/padaczkowe, p/

Leki p/padaczkowe, p/

parkinsonowskie

parkinsonowskie

n

n

IACE, blok AT

IACE, blok AT

-

-

1

1

n

n

aspiryna,

aspiryna,

klopidogrel

klopidogrel

n

n

P

P

-

-

450

450

n

n

Inne

Inne

n

n

Profilaktyka p/zakrzepowa

Profilaktyka p/zakrzepowa

Premedykacja

Premedykacja

n

n

Leki uspokajaj

Leki uspokajaj

a

a

ce

ce

n

n

Benzodiazepiny

Benzodiazepiny

n

n

Inne

Inne

n

n

Leki zwi

Leki zwi

e

e

kszaj

kszaj

a

a

ce

ce

pH

pH

soku

soku

z

z

o

o

l

l

adkowego

adkowego

n

n

Blokery

Blokery

H2

H2

n

n

Inhibitory pompy protonowej

Inhibitory pompy protonowej

n

n

Cytrynian

Cytrynian

dwusodowy

dwusodowy

n

n

Leki przeciwb

Leki przeciwb

ó

ó

lowe

lowe

n

n

Opioidy

Opioidy

n

n

NLPZ

NLPZ

n

n

Leki

Leki

prokinetyczne

prokinetyczne

Abstynencja od pokarm

Abstynencja od pokarm

ó

ó

w

w

i p

i p

l

l

yn

yn

ó

ó

w

w

n

n

Czyste p

Czyste p

l

l

yny 2 h

yny 2 h

n

n

Mleko kobiece 4 h

Mleko kobiece 4 h

n

n

Lekkostrawne posi

Lekkostrawne posi

l

l

ki, mleko 6 h

ki, mleko 6 h

n

n

Op

Op

ó

ó

z

z

nione opr

nione opr

ó

ó

z

z

nianie

nianie

z

z

o

o

la

la

dka

dka

n

n

Zaburzenia metaboliczne,

Zaburzenia metaboliczne,

np

np

. cukrzyca

. cukrzyca

n

n

Zw

Zw

ez

ez

enie od

enie od

z

z

wiernika

wiernika

n

n

Zaburzenia motoryki

Zaburzenia motoryki

z

z

o

o

la

la

dka (

dka (

np

np

. uraz g

. uraz g

l

l

owy)

owy)

n

n

Choroba

Choroba

refluksowa

refluksowa

n

n

Podwy

Podwy

z

z

szone ci

szone ci

s

s

nienie

nienie

wewn

wewn

a

a

trzbrzuszne

trzbrzuszne

(

(

np

np

. ci

. ci

az

az

a, oty

a, oty

l

l

o

o

sc

sc

)

)