Horney
Nasze wewnętrzne konflikty

Tekst zawierał masę siana, słomy, wody i robaczków, nie tyle jasno i zwięźle definiował jakieś
pojęcia, co krążył wokół tematu i zarzucał czytelnika przykładami. Pogrubiony tekst nie stanowi
więc opracowanych przez autorkę pojęć, ma tylko uczynić streszczenie bardziej czytelnym. - g.

rozdział 1

Wewnętrzne konflikty są czymś naturalnym, nie muszą być oznaką nerwicy. Są powiązane z
dokonywaniem wyborów (tekst zaskakuje czytelnika już na wstępie... -g.).
Rodzaje konfliktów:
–

wybór między sprzecznymi pragnieniami

–

konflikt pragnienia – obowiązki

–

wybór między zgodą z większością a wyrażaniem własnej opinii

–

konflikt między dwoma hierarchiami wartości (np. na wojnie 'trzeba walczyć za kraj' kontra

'jak mnie zabiją, to mi dziecka z głodu pomrą normalnie')

Kultura a konflikty: stabilna, zakorzeniona w tradycji – mało konfliktów; gwałtowne przemiany w
niej i sprzeczne wartości – dużo konfliktów

Problem nieuświadamiania sobie konfliktów (powszechne, u normalnych, nieneurotycznych
ludzi też) – pozwalamy, by rządził nami przypadek, idziemy na kompromisy, nie jesteśmy
świadomi uwikłania w sprzeczności.

Warunki do rozpoznania naszych wewnętrznych konfliktów i podjęcia decyzji:
–

świadomość własnych pragnień, uczuć

–

własna hierarchia wartości

–

zdolność do świadomego zrezygnowania z jednej z opcji

–

chęć i możliwość podjęcia odpowiedzialności za swój wybór

Stawianie czoła konfliktom jest dobre, pozwala „zbliżyć się do ideału zostania kapitanem okrętu,
którym jesteśmy my sami” (autorka przejawia skłonności poetycko – filozoficzne, zapewne bili ją za
to w podstawówce – g.)

Nerwica – powiązana ze świadomością; neurotyk jest bardzo szczątkowo świadomy swych uczuć i
pragnień; poglądy ma przesiąknięte standardami środowiska, a przymusowe trendy otoczenia
uniemożliwiają mu/jej rezygnację z czegokolwiek; możność brania na siebie odpowiedzialności
znikoma; WAŻNE: „neurotyk – osoba w tej mierze, w jakiej jest ona neurotykiem” (autorka sama
siebie cytował przy tym zdaniu, pachnie pytaniem na egzamin – kojarzyć z nazwiskiem HORNEY
– g.)

Cechy konfliktów neurotycznych:
1.

Skrajna przepaść między składowymi konfliktu

dwie przeciwstawne strony

- uczucia niszczycielskie
- łatwo budząca się furia
- tendencje sadystyczne
- domaganie się poważania
- ...

- potrzeba miłości
- chęć akceptacji
- pozostawanie we własnych oczach prawym i
racjonalnym
- uległość
- ...

2.

Konflikt pozostaje nieuświadomiony (wyparcie), racjonalizowanie czynników

emocjonalnych.
3.

Sprzeczne dążenia mają charakter przymusowy, zazwyczaj nimi w rzeczywistości gardzimy

i w efekcie żaden wybór nie jest możliwy

rozdział 2

neurotyk będzie zaprzeczał istnieniu konfliktów, ale mimo to wystąpią pewne objawy:
1.

bezpośredni rezultat konfliktu (np. przemęczenie, niepokój, depresja, wyizolowanie, itd.)

2.

niekonsekwencja w zachowaniu osób uwikłanych w konflikt

Czy jest jeden podstawowy konflikt?
źródło wszystkich konfliktów – prymitywne, egoistyczne dążenia vs sumienie (nawiązanie do
Freuda)
Wg Horney powyższy konflikt ma znaczenie drugorzędne i tworzy się przymusowo w trakcie
rozwoju nerwicy. Argumentacja: sprzeczność między lękami a pragnieniami nie mogłaby wywołać
tak głębokich podziałów osobowości u neurotyka, aby zrujnować mu życie (o kant dupy wytłuc ten
argument – g.)
źródło konfliktów (wg Horney) – utrata przez neurotyka zdolności do pragnienia czegokolwiek z
pełnym zaangażowaniem; podstawowy konflikt dostrzega w sprzecznych postaw przyjmowanych
wobec innych ludzi

Czy da się go rozwiązać?
Freud - nie. (jest uniwersalny i z samej zasady nie do rozwiązania)
Horney – może w ogóle nie powstać, a jak już powstanie, to daje się rozwiązać (pod warunkiem, że
osoba uwikłana podejmie znaczny wysiłek) (zajebista ta babka, co? Jej dalsze przemyślenia
obejmują odkrycia w stylu: różnice między mną a Freudem wynikają z przyjęcia różnych założeń.
Czad, nie?- g.)

tendencje przeciwstawne zawierają w sobie elementy komplementarne – zgodziła się Horney z
Jungiem, rozwiązania można też szukać poprzez odwoływanie się do tych elementów

By dotrzeć do źródła problemu trzeba najpierw cofnąć się do „lęku podstawowego” - który
Horney rozumie jako poczucie izolacji i bezradności dziecka w nieprzyjaznym świecie. By wyjść
naprzeciw temu światu tworzymy mimo lęków i słabości pewne trwałe tendencje charakteru
(„tendencje neurotyczne” - Horney)

Rozwój konfliktu
3 kierunki rozwoju – postawy (występują wszystkie, dominuje jedna; u osoby
normalnej/nieneurotycznej współgrają ze sobą):
–

ku ludziom (akceptacja bezradności)

–

przeciwko ludziom (walka z otoczeniem, wrogość)

–

od ludzi (trzymanie się na uboczu, wyizolowanie)

U osób neurotycznych konflikt poszerza się i z relacji międzyludzkich przenosi się również na
stosunek do siebie i do życia w ogóle. (Relacji do innych i do siebie nie można rozerwać)

„Jądro nerwicy” - ('jądro', bo od niego się rozprzestrzenia) wg Horney niemożność pogodzenia ze
sobą sprzecznych postaw, konflikt podstawowy

Jak kształtują nas doświadczenia?
Mogą zmienić dominującą postawę na inną (np. fajna, zaradna babka zakochuje się w draniu i staje
się uległa). Muszą być jednak intensywne, ponieważ wykształcona w dzieciństwie postawa jest

bardzo mocna i może blokować słabsze doświadczenia. Sama zmiana postawy jest możliwa tylko
dzięki istnieniu wewnętrznego konfliktu.