1

PODSTAWY TRANSPORTU WODNEGO I ŚRÓDLĄDOWEGO

Logistyka – proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i
efektywnego ekonomicznie

przepływu

surowców, materiałów, wyrobów gotowych

oraz

odpowiedniej informacji

z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu

zaspokojenia wymagań klienta. Działania logistyczne mogą obejmować (choć nie
muszą się do nich ograniczać): obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ
informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień,
czynności reparacyjne (

naprawa, odnowienie

)i zaopatrywanie w części, lokalizację

zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę
zwrotów, gospodarowanie odpadami, transport i

składowanie

(magazynowanie).

Logistyka – zarządzanie procesami przemieszczania dóbr i /osób oraz działaniami
wspomagającymi procesy w systemach , w których one zachodzą

Zarządzanie, ogół działań zmierzających do efektywnego wykorzystania zespołów ludzkich i

ś

rodków materialnych, podejmowanych w celu osiągnięcia wcześniej sformułowanych

założeń.

System (– rzecz złożona) – obiekt fizyczny lub abstrakcyjny, w którym można wyodrębnić
zespół lub zespoły elementów

wzajemnie powiązanych

w układy, realizujących jako całość

funkcję nadrzędną lub zbiór takich funkcji (funkcjonalność). Z uwagi na fakt, że
wyodrębnienie wszystkich elementów przynależących do systemu bywa w praktyce niekiedy
bardzo trudne, dlatego do badania systemów wykorzystuje się ich uproszczone modele.
Elementy przynależące do jednego systemu nie mogą jednak stanowić jednocześnie
elementów przynależnych do innego systemu.

Podział ze względu na zasięg oddziaływania

Jednym z podstawowych kryterium podziału jest podział ze względu
na zasięg oddziaływania. Uwzględnia on:

•

mikrologistykę – zajmującą się procesami logistycznymi
zachodzącymi w obrębie pojedynczego przedsiębiorstwa

•

mezologistykę – zajmującą się procesami logistycznymi
zachodzącymi w obrębie pojedynczego działu gospodarki

•

makrologistykę – zajmującą się procesami logistycznymi
zachodzącymi w obrębie całej gospodarki krajowej

•

eurologistykę – obejmującą swoim zasięgiem kontynent
europejski

•

logistykę globalną – obejmującą swoim zasięgiem cały świat

2

Podział ze względu na obszar zainteresowań
W logistyce, jako dziedzinie wiedzy wyróżnić można poddziedziny, kładące
szczególny nacisk na poszczególne obszary funkcjonowania. Wyróżnić można
tu:

•

logistykę zaopatrzenia

– obejmuje sferę zaopatrzenia przedsiębiorstwa.

•

logistykę produkcji

– obejmuje różne zagadnienia związane z produkcją,

np. jej planowanie i sterowanie przebiegiem, jak również jej
synchronizację.

•

logistykę dystrybucji

– obejmuje kształtowanie, sterowanie i kontrolę

wszystkich procesów polityki dystrybucyjnej które są konieczne do
przetransportowania dóbr (gotowych produktów i towarów handlowych)
od przedsiębiorstwa handlowego lub produkcyjnego do jego klientów.

•

logistykę transportu

– obejmuje zagadnienia związane z zastosowaniem

koncepcji i narzędzi logistycznych w transporcie materiałów i ludzi.

•

logistykę marketingową

– połączenie logistyki zaopatrzenia oraz logistyki

dystrybucji. Nazwa wzięła się stąd, iż elementy te stanowią wspólną część
zainteresowania nauk: logistyki i

marketingu

[

•

ekologistykę

– wszystkie badania i działania związane z realizacją

optymalnych rozwiązań w zakresie zbiórki, gromadzenia, usuwania i
kierowania do utylizacji lub nieuciążliwej dla środowiska i społeczeństwa
likwidacji odpadów różnych rodzajów. Ważnym działem ekologistyki jest

ekologistyka zużytych opakowań

.

•

logistykę odzysku

– obejmuje planowanie, implementację i kontrolowanie

efektywnego przepływu dóbr materialnych oraz powiązanego przepływu
informacji od miejsca konsumpcji do miejsc pochodzenia w celu
odzyskania wartości lub właściwego zagospodarowania. Jak sama nazwa
wskazuje przypływy te są ukierunkowane odwrotnie, niż w tradycyjnie
pojmowanej logistyce.

•

logistykę miejską

– obejmuje systemy logistyczne znajdujące się na

terenach zurbanizowanych. Zadaniem tego działu logistyki jest
odpowiednia

organizacja

działalności

wszystkich

uczestników

operujących na terenie miasta, tak aby obniżyć globalne koszty
funkcjonowania oraz zwiększyć zadowolenie klientów, w których roli
występują mieszkańcy danych miast.

•

e-logistykę

– obejmuje aspekty wykorzystania Internetu i systemów

informatycznych celem współpracy i integracji w łańcuchach i sieciach
dostaw

Proces logistyczny – jest to uporządkowany łańcuch operacji związany z przepływem
materiałów.

•

Efektem procesu logistycznego jest usługa logistyczna. Usługa logistyczna jest to z
kolei przetransportowanie lub magazynowanie produktu logistycznego w jakości,
ilości i w czasie zgodnym z oczekiwaniami klientów

3

Transport (łac. transportare przenieść, przewieźć) – przemieszczanie ludzi,
ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu
odpowiednich środków (środków transportu). Potrzeby transportowe należą do
grupy potrzeb wtórnych człowieka i są związane z faktem różnego
rozmieszczenia przestrzennego zasobów, skupisk ludzkich i miejsc pracy.
Transport towarzyszył ludzkości od samych początków rozwoju cywilizacji. Jest
to, obok łączności, dział gospodarki, które zwiększają użyteczność dóbr poprzez
ich przemieszczanie w przestrzeni. Transport jest ściśle powiązany z
pozostałymi działami gospodarki. Jego rozwój warunkuje ich rozwój i
odwrotnie – gorszy rozwój gospodarki lub transportu wiąże się z pogorszeniem
sytuacji odpowiednio w transporcie i gospodarce.

Z punktu widzenia ekonomii transport polega na odpłatnym świadczeniu usług,
których rezultatem jest najczęściej przemieszczenie osób i ładunków. Stąd też
bierze się podstawowy podział transportu na transport pasażerski (komunikację)
i transport towarowy (ładunków).

Inna często stosowana klasyfikacja transportu obejmuje podział ze względu na
ś

rodowisko, w którym dany rodzaj transportu się odbywa

[3]

. Obejmuje ona:

•

Transport powietrzny (którego znakomitą częścią jest transport lotniczy)
oraz

•

transport powierzchniowy, w skład którego wchodzą:

•

transport lądowy

•

transport wodny

Transport lądowy można podzielić dalej na:

•

transport drogowy

•

transport kolejowy

•

transport rurociągowy

Inny sposób podziału transportu lądowego obejmuje:

•

transport podziemny (np. metro)

•

transport naziemny

•

transport nadziemny

Transport wodny można podzielić dalej na:

•

transport śródlądowy

•

transport morski (bliski oraz daleki)

4

Dodatkowo wyróżnić można transport mieszany, czyli odbywający się
więcej, niż jedną gałęzią transportu. W transporcie mieszanym
wyróżnić można:

•

transport kombinowany

•

transport bimodalny

•

transport intermodalny

•

transport multimodalny

•

Transport kombinowany – przewóz ładunków wykorzystujący
więcej niż jedną gałąź transportu. Regułą jest wykorzystanie tylko
jednej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu oraz
wykorzystanie transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej bądź
morskiej na głównej trasie przejazdu. Trasy dowozowe i odwozowe
do głównego środka transportu wykonywane są za pomocą transportu
samochodowego.

Transport bimodalny – transport polegający na wykorzystaniu
dwóch środków transportu (drogowego i kolejowego) bez stosowania
przeładunku ładunku.

Transport intermodalny – jest to przewóz ładunków wykorzystujący
więcej niż jedną gałąź transportu. Najważniejszą regułą jest
wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej, np. kontenera lub
nadwozia wymiennego, na całej trasie przewozów

Transport multimodalny – przewóz towarów (lub osób, jednak
określenia używa się najczęściej w odniesieniu do towarów) przez
więcej niż jeden środek różnych gałęzi transportu (np. samochodowy i
kolejowy lub morski, kolejowy i samochodowy). Występuje jedna
umowa o przewóz