ZMIENNO

ŚĆ

W POPULACJACH

NATURALNYCH

(podstawy genetyki populacyjnej)

Maria W

ę

dzony

2008/2009

Tylko cz

ęść

zmienno

ś

ci obserwowanej w

naturze ma podło

ż

e genetyczne

Na zró

ż

nicowanie fenotypu wpływa

ś

rodowisko.

Ten sam genotyp w ró

ż

nych

ś

rodowiskach daje

ró

ż

ne fenotypy – zjawisko to nazywamy

plastyczno

ś

ci

ą

fenotypow

ą

. Mo

ż

liwe jest zjawisko

przeciwne – ró

ż

ne genotypy mog

ą

da

ć

ten sam

przeciwne – ró

ż

ne genotypy mog

ą

da

ć

ten sam

fenotyp. Aby odró

ż

ni

ć

oba rodzaje zmienno

ś

ci

konieczne s

ą

ż

mudne badania.

• Nie ma dwóch takich samych organizmów

• Wiele czynników wpływa na to zró

ż

nicowanie. Cz

ęść

z nich to czynniki dziedziczne.

Larwa

Zmienno

ść

ontogenetyczna – zmienno

ść

ekspresji genów w

zale

ż

no

ś

ci od wieku, fazy cyklu rozwojowego, pory roku.

Przykłady: larwa – pczwarka - owad dorosły; drzewo w zimie i w
lecie, upierzenie godowe i pomi

ę

dzy okresami l

ę

gowymi,

niemowl

ę

– człowiek dorosły - starzec.

Zmienno

ść

ontogenetyczna

Larwa

Poczwarka

Imago

Zmienno

ść

ś

rodowiskowa – zmienno

ść

ekspresji

genów wywołana czynnikami

ś

rodowiska, takimi jak

temperatura, wilgotno

ść

, rodzaj i ilo

ść

pokarmu,

intensywno

ść

o

ś

wietlenia (wpływ ekosfery) lub

obecno

ść

innych organizmów (wpływ biosfery).

Zmienno

ść

ś

rodowiskowa

Nie wszystkie cechy fenotypu s

ą

równie zmienne.

Cechy stałe, albo mało zmienne okre

ś

la si

ę

jako

cechy

skanalizowane lub zbuforowane rozwojowo

. Np.

liczba ko

ń

czyn u człowieka.

Cechy o du

ż

ej zmienno

ś

ci to

cechy plastyczne

. Np.

tusza u człowieka, wzrost.

Zmiany

ś

rodowiskowe nie s

ą

dziedziczne, ale dziedziczna jest norma

reakcji = w naszym przykładzie dziedziczne b

ę

dzie np. jak du

ż

a mo

ż

e

urosn

ąć

larwa w optymalnych warunkach wy

ż

ywienia.

brak po

ż

ywienia dostatek po

ż

ywienia – rozmiary maksymalne

Larwa

Zmienno

ść

ś

rodowiskowa

Larwa

Poczwarka

Imago

40

45

50

Długo

ść

larwy motyla w zale

ż

no

ś

ci od temperatury. Ten sam gatunek, ale

populacje

ż

yj

ą

ce od wielu pokole

ń

w ró

ż

nych siedliskach: nie ka

ż

dy genotyp

tak samo reaguje na te same zmiany

ś

rodowiska – zmieniła si

ę

norma reakcji.

Interakcja genotyp -

ś

rodowisko

Długo

ść

larwy [mm]

Forma 1 (południowe doliny Tatr)
nieznacznie reaguje na zmiany
temperatury, optimum przy 10 C,
Forma 2 (północne doliny Tatr)
ma te

ż

optimum wzrostu w tej

temperaturze, ale rozmiary w tej

0

5

10

15

20

25

30

35

40

5

10

15

20

forma 1

forma 2

forma 3

Temperatura (stopnie Celsjusza)

temperaturze, ale rozmiary w tej
temperaturze znacznie wi

ę

ksze i

silniej reaguje na podwy

ż

szenie

temperatury. Forma 3 (Podhale)
lepiej ro

ś

nie w wy

ż

szej

temperaturze.

Ś

rednie z

wszystkich prób i temperatur nie
wyka

żą

istotnych ró

ż

nic., a

jednak norma reakcji u ka

ż

dej

populacji jest ró

ż

na.

Zmienno

ść

dziedziczna

Zmienno

ść

bezpo

ś

rednio wynikaj

ą

ca z ró

ż

nic

sekwencji DNA jest zmienno

ś

ci

ą

dziedziczn

ą

.

Zmienno

ść

fenotypu wynikaj

ą

ca z ró

ż

nic w obr

ę

bie

jednego genu posiadaj

ą

cego dwa allele, to

polimorfizm prosty i charakteryzuje on cechy
jako

ś

ciowe. (np. cechy badane przez Mendla)

polimorfizm prosty i charakteryzuje on cechy
jako

ś

ciowe. (np. cechy badane przez Mendla)

Zmienno

ść

wynikaj

ą

ca z ró

ż

nic wielu genów, z

których ka

ż

dy mo

ż

e posiada

ć

wi

ę

cej ni

ż

dwa allele

nazywa si

ę

zmienno

ś

ci

ą

poligenow

ą

i dotyczy cech

ilo

ś

ciowych.

Np. rozmiary ciała, plon zbo

ż

a…

Zmienno

ść

nieci

ą

gła (polimorfizm prosty)

Zmienno

ść

nieci

ą

gła

O takiej zmienno

ś

ci mówimy

wtedy gdy

ró

ż

nice mi

ę

dzy

cechami s

ą

wyra

ź

ne i

jednoznaczne

. Np. kwiat biały

lub czerwony u groszku w
badaniach Mendla. Przewa

ż

nie

dotyczy cech jako

ś

ciowych

determinowanych jednym lub
kilkoma (niewielk

ą

liczb

ą

)

genami.

genami.

Polimorfizm prosty (zmienno

ść

nieci

ą

gła) kolorów

kwiatów lub nasion u groszku. Nie ma kolorów

po

ś

rednich, 3 wyra

ź

ne kategorie.

Zmienno

ść

ci

ą

gła

Zmienno

ś

ci

ą

ci

ą

gła

dotyczy cech

ilo

ś

ciowych

np. masa i wysoko

ść

ciała, inne wymiary ciała, kolor
skóry, włosów. Z reguły
determinowane s

ą

one

poligenowo.

W badaniu cech ilo

ś

ciowych

posługujemy si

ę

okre

ś

leniem

Zmienno

ść

ci

ą

gła (polimorfizm zło

ż

ony)

Populacja mieszka

ń

ców miasteczka:

wi

ę

kszo

ść

cech fenotypowych jakie

mo

ż

emy zbada

ć

w tej populacji

zmienia si

ę

w sposób ci

ą

gły.

posługujemy si

ę

okre

ś

leniem

zakresu zmienno

ś

ci cechy

(minimum – maksimum),

ś

redniej

, oraz wariancji.

Wariancja jest miar

ą

stopnia

zmienno

ś

ci

i okre

ś

la jak

bardzo poszczególne osobniki
w populacji odbiegaj

ą

od

ś

redniej – im wi

ę

ksza wariancja

tym wi

ę

ksza zmienno

ść

.

Podział na zmienno

ść

ci

ą

gł

ą

i nieci

ą

gł

ą

jest arbitralny –

wiele cech nie mo

ż

na jednoznacznie zaklasyfikowa

ć

w

tych kategoriach.
Generalna zasada: czym wi

ę

cej genów reguluje ekspresj

ę

danej cechy, tym rozkład warto

ś

ci cechy jest w wi

ę

kszym

stopniu ci

ą

gły.

Zmienno

ść

nieci

ą

gła i ci

ą

gła

Korelacje mi

ę

dzy cechami

Plejotropowe (wielokierunkowe) działanie genów sprawia,

ż

e wiele cech jest ze sob

ą

skorelowanych.

- zmiany cech skorelowane ze wzrostem (np. czym wy

ż

szy

tym ci

ęż

szy)

- dymorfizm płciowy: cechy zwi

ą

zane (skorelowane) z płci

ą

Cechy ilo

ś

ciowe: wzrost i waga

0

5

10

15

20

25

30

35

141-

145

146-

150

151-

155

156-

160

161-

165

166-

170

171-

175

176-

180

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

40-45

46-50

51-60

60-65 66-70

71-75

76-80

81-85

frekwencja

frekwencja

Populacja:

Europejki, białe, 20-latki

Próba: 1000 osób

Przy du

ż

ej liczbie odpowiednio licznych

prób w danej populacji wyniki układaj

ą

si

ę

zazwyczaj podobnie do rozkładu

normalnego. Je

ż

eli jest inaczej wymaga

to wnikliwej analizy.

Wzrost

(cm)

Waga

(kg)

ANALIZA ZMIENNO

Ś

CI W

POPULACJACH MENDLOWSKICH

Def.: Populacja to zbiór osobników

ż

yj

ą

cych na okre

ś

lonym

terenie

.

Populacja mo

ż

e by

ć

scharakteryzowana przez frekwencj

ę

wyst

ę

powania poszczególnych genotypów, równie

ż

przez

frekwencj

ę

wyst

ę

powania poszczególnych alleli.

Def.: Zbiór osobników, które s

ą

zdolne do kojarzenia si

ę

Def.: Zbiór osobników, które s

ą

zdolne do kojarzenia si

ę

(krzy

ż

owania si

ę

płciowego) i posiadaj

ą

wspóln

ą

pul

ę

genów

nazywamy populacj

ą

mendlowsk

ą

. W obr

ę

bie populacji

mendlowskiej osobniki s

ą

ze sob

ą

spokrewnione.

Populacja jest zamkni

ę

ta (izolowana) je

ż

eli nie ma wymiany

genów z innymi populacjami.

Populacja jest otwarta, je

ż

eli nast

ę

puje wymiana (przepływ genów)

z innymi populacjami tego samego gatunku.

Frekwencja alleli

Frekwencja allelu w populacji to ułamek osobników populacji, który
nosi ten allel.

Suma frekwencji poszczególnych alleli danego genu

zawsze równa si

ę

1.

Jak pozna

ć

frekwencj

ę

alleli?

1. Je

ż

eli znamy sposób ekspresji allelu (np. dominuj

ą

cy,

kodominuj

ą

cy, recesywny) staramy si

ę

pozna

ć

frekwencj

ę

fenotypów

kodominuj

ą

cy, recesywny) staramy si

ę

pozna

ć

frekwencj

ę

fenotypów

ujawniaj

ą

cych dany allel. Na tej podstawie mo

ż

emy policzy

ć

jego

frekwencj

ę

.

2. Je

ż

eli znamy sekwencj

ę

DNA danego allelu mo

ż

emy metodami

molekularnymi sprawdzi

ć

obecno

ść

tej sekwencji w odpowiednio du

ż

ej

próbie osobników z populacji i w ten sposób bezpo

ś

rednio okre

ś

li

ć

jego frekwencj

ę

.

ś

adna z powy

ż

szych metod nie jest prosta, wymaga pracy. Nie znamy

sposobu dziedziczenia bardzo wielu genów.

Frekwencja alleli

Jak b

ę

dzie wygl

ą

da

ć

frekwencja alleli przy prostym układzie dwóch

alleli: jeden dominuj

ą

cy, drugi recesywny?

Pami

ę

tamy,

ż

e

suma frekwencji poszczególnych alleli danego

genu zawsze równa si

ę

1.

Allel

Frekwencja (częstość

występowania w

populacji)

A

a

p

q

populacji)

p

q

A

p

AA

p

2

Aa

pq

a

q

Aa

pq

aa
q

2

p

2

+ pq + pq +q

2

= p

2

+ 2pq + q

2

= (p + q)

2

=1

Frekwencja alleli

Jak b

ę

dzie wygl

ą

da

ć

frekwencja alleli przy prostym układzie dwóch

alleli: jeden dominuj

ą

cy, drugi recesywny?

Wykres przedstawia
wzajemne relacje
pomi

ę

dzy frekwencj

ą

alleli

a wyst

ę

puj

ą

cymi

fenotypami. Znaj

ą

c

frekwencj

ę

jednego allelu,

p

2

+ 2pq + q

2

= 1

frekwencj

ę

jednego allelu,

mo

ż

emy łatwo okre

ś

li

ć

frekwencj

ę

drugiego,

frekwencje heterozygot i
spodziewane frekwencje
odpowiadaj

ą

cych

fenotypów. Diagram ten
jest prawdziwy dla
wszystkich populacji
znajduj

ą

cych si

ę

w

równowadze genetycznej.

Frekwencja alleli

A co si

ę

dzieje, gdy w populacji eliminowane s

ą

na przykład homozygoty

dominuj

ą

ce?

Pokolenia

Współczynnik selekcji = 10%

Przy wyj

ś

ciowym poziomie

osobników o genotypie AA =
87% i współczynniku selekcji
10%, po 20 pokoleniach
frekwencja AA b

ę

dzie równa

0, a osobników Aa = 15%

Prawo Hardy - Weinberga

Fundament genetyki populacyjnej

Je

ż

eli spełnione s

ą

nast

ę

puj

ą

ce warunki w populacji:

1.

organizmy s

ą

diploidalne

2.

rozmna

ż

aj

ą

si

ę

płciowo

3.

pokolenia nie zachodz

ą

na siebie

4.

osobniki kojarz

ą

si

ę

losowo (populacja panmiktyczna)

5.

populacja jest bardzo du

ż

a (niesko

ń

czenie du

ż

a)

6.

nie ma migracji

6.

nie ma migracji

7.

nie ma mutacji

8.

dobór naturalny nie wpływa na badany gen

Proporcje genotypów genu o dwóch allelach A i a i frekwencjach

wyst

ę

powania f(A) = p; f(a) = q jest rozwini

ę

ciem dwumianu

(p+q)

2

= p

2

+ 2pq + q

2

= 1

Prawo to mo

ż

na rozszerzy

ć

na dowoln

ą

liczb

ę

alleli:

(p+q+….+n)

2

= 1

Prawo jest równie

ż

spełnione je

ż

eli skutki 6, 7 i 8 równowa

żą

si

ę

.

Prawo Hardy - Weinberga

Godfrey Harold Hardy (1877-1947, Wielka
Brytania). Profesor Uniwersytetu w
Cambridge. Wybitny matematyk, jego
prace dotyczyły teorii liczb i teorii
szeregów. Sformułowanie podstawowe
prawa genetyki populacyjnej jest jednym z
mniejszych jego osi

ą

gni

ęć

naukowych.

Dr Wilhelm Weinberg (1862-1937) był
niemieckim lekarzem, który w 1908 roku
niezale

ż

nie od prac G.H. Hardego

sformułował analogiczne prawo.
Panowie nigdy nie współpracowali
bezpo

ś

rednio. Weinbergowi

zawdzi

ę

czamy okre

ś

lenie wi

ę

kszo

ś

ci

warunków jakie musi spełni

ć

populacja

by prawo miało zastosowanie.

Jak rozumie

ć

warunki równowagi genetycznej w populacji?

1.

organizmy s

ą

diploidalne – zatem prawo nie sprawdzi si

ę

w przypadku

nowo powstałych poliploidów i aneuploidów, za to b

ę

dzie dotyczy

ć

tych

gatunków, u których zaszła ju

ż

wtórna diploidyzacja

2.

rozmna

ż

aj

ą

si

ę

płciowo – zatem nie dotyczy populacji rozmna

ż

aj

ą

cych si

ę

apomiktycznie, wegetatywnie itp.

3.

pokolenia nie zachodz

ą

na siebie: to znaczy,

ż

e kiedy dzieci zaczynaj

ą

si

ę

rozmna

ż

a

ć

ju

ż

przestali rozmna

ż

a

ć

si

ę

rodzice, oraz,

ż

e nie ma par

mi

ę

dzypokoleniowych. Cz

ę

sto nie spełnione, mo

ż

emy natomiast wybra

ć

próby z ró

ż

nych pokole

ń

by u

ś

ci

ś

li

ć

dane.

4.

osobniki kojarz

ą

si

ę

losowo (populacja panmiktyczna): przy kojarzeniu

W praktyce prawie nigdy nie jest

4.

osobniki kojarz

ą

si

ę

losowo (populacja panmiktyczna): przy kojarzeniu

si

ę

nie ma

ż

adnych preferencji. W praktyce prawie nigdy nie jest

spełnione, bo tu wła

ś

nie działa selekcja – mechanizm ewolucji.

5.

populacja jest bardzo du

ż

a (niesko

ń

czenie du

ż

a): czyli to prawo nie

sprawdzi si

ę

w populacjach małych i izolowanych, do bada

ń

trzeba bra

ć

du

ż

e próby z populacji.

6.

nie ma migracji – nie ma wymiany osobników z innymi populacjami tego
samego gatunku

7.

nie ma mutacji – w praktyce mo

ż

e by

ć

spełnione tylko w ograniczonym

okresie czasu, kiedy mo

ż

na zaniedba

ć

skutki mutacji

8.

dobór naturalny nie wpływa na badany gen – to znaczy wtedy, gdy ka

ż

dy

fenotyp ma jednakowe szanse prze

ż

ycia i wydania potomstwa.

Prawo Hardy - Weinberga

Populacja, w której zachowane jest prawo Hardy’ego i
Weinberga co do jakiego

ś

genu nie zmienia si

ę

je

ż

eli

chodzi o determinowan

ą

nim cech

ę

. Ale w populacjach

mamy jednocze

ś

nie wiele genów, ka

ż

dy nale

ż

y

analizowa

ć

oddzielnie. Populacje w których

ż

aden gen si

ę

nie zmienia w praktyce nie istniej

ą

.

Eksperymentalnie sprawdzamy cz

ę

sto

ść

wyst

ę

powania

Eksperymentalnie sprawdzamy cz

ę

sto

ść

wyst

ę

powania

poszczególnych alleli w kolejnych pokoleniach
(obserwacja fenotypów, analiza DNA) i sprawdzamy, czy
prawo Hardy’ego i Weinberga jest zachowane.
Napotykaj

ą

c na odst

ę

pstwa od prawa mo

ż

emy

zastanawia

ć

si

ę

z czego one wynikaj

ą

i bada

ć

mechanizmy które prowadz

ą

do zmian puli genowej

populacji => mechanizmy ewolucji populacji.

Dobór naturalny

Dobór naturalny jest jednym z dwóch podstawowych mechanizmów
zmieniaj

ą

cych skład puli genowej populacji naturalnych.

Działa poprzez:
•Zró

ż

nicowane prze

ż

ywanie osobników.

•Zró

ż

nicowana reprodukcja osobników.

Dobór naturalny powoduje „wybranie”

z po

ś

ród istniej

ą

cych

rozwi

ą

za

ń

najtrwalszych, najbardziej dostosowanych do danych

rozwi

ą

za

ń

najtrwalszych, najbardziej dostosowanych do danych

warunków

ż

ycia.

Mi

ę

dzy innymi dlatego,

ż

e wybór ograniczony jest do ju

ż

istniej

ą

cych rozwi

ą

za

ń

mamy do czynienia w

ś

wiecie

ż

ywym z

wieloma niedoskonałymi rozwi

ą

zaniami. Na danym etapie ewolucji

nie mo

ż

e powsta

ć

du

ż

a zmiana zupełnie od nowa –

ewolucja buduje

na tym co ju

ż

jest

.

Przykłady takich niedoskonało

ś

ci: kr

ę

gosłup

ź

le si

ę

sprawdza przy

wyprostowanej pozycji ciała, stracili

ś

my zdolno

ść

syntezy wielu witamin

– musimy je dostarcza

ć

do naszego organizmu itp.

Dobór naturalny

Dobór naturalny mo

ż

e

działa

ć

:

Kierunkowo (np.
eliminacja najmniejszych
albo najwi

ę

kszych itp.)

Stabilizuj

ą

co (np.

eliminacja najmniejszych
i najwi

ę

kszych,

faworyzowanie

ś

rednich)

Rozrywaj

ą

co (np.

Warto

ść

cechy

F

re

k

w

e

n

c

ja

Warto

ść

cechy

Warto

ść

cechy

Pokolenie 1

Pokolenie 2

Sposoby selekcji

Rozrywaj

ą

co (np.

eliminacja

ś

rednich, a

pozostawianie
najmniejszych i
najwi

ę

kszych) =>

powstanie dwóch
nowych gatunków.
Kolor szary: populacje w
pokoleniu 1, kolor
ciemnoniebieski:
populacje w pokoleniu 2.

Warto

ść

cechy

Selekcja

rozrywaj

ą

ca

Warto

ść

cechy

Warto

ść

cechy

F

re

k

w

e

n

c

ja

Pokolenie 2

Selekcja

kierunkowa

Selekcja

stabilizuj

ą

ca

Osobniki przeciwko którym

działa selekcja

Dobór naturalny

Dobór naturalny mo

ż

e działa

ć

:

Kierunkowo (np. eliminacja najmniejszych albo najwi

ę

kszych itp.)

Na przykładzie wida

ć

krzywe rozkładu frekwencji jakiej

ś

cechy w

kolejnych pokoleniach. X, y, z - skala zmiany danej cechy w kolejnych
pokoleniach.

Dobór naturalny

Rok 0

Dobór naturalny mo

ż

e działa

ć

rozrywaj

ą

co (np. eliminacja

ś

rednich, a

pozostawianie najmniejszych i najwi

ę

kszych) => powstanie dwóch nowych

gatunków. Na wykresach przedstawiono to zjawisko przebiegaj

ą

ce w ró

ż

nym

tempie. W przypadku prawej kolumny do 2 roku mo

ż

emy nie zauwa

ż

y

ć

,

ż

e

selekcja ma charakter rozrywaj

ą

cy.

Rok 1

Rok 2

Rok 3

Rok 4

Dryf genetyczny jest zjawiskiem
wyst

ę

puj

ą

cym we wszystkich populacjach,

ale wywieraj

ą

cym dramatyczne skutki w

małych populacjach. Na skutek przypadku w
takich populacjach mo

ż

e zanikn

ąć

jaki

ś

allel

pomimo jego du

ż

ych warto

ś

ci

przystosowawczych. Mo

ż

na

eksperymentalnie policzy

ć

, jak du

ż

a powinna

by

ć

populacja by wyeliminowa

ć

negatywne

działanie dryfu.

Dryf genetyczny – drugi mechanizm ewolucji

Na wykresach znajdujemy matematyczn

ą

symulacj

ę

frekwencji genów wynikaj

ą

c

ą

ze

zmian losowych. U góry: populacja mała (100
osobników), u dołu populacja du

ż

a (10 000

osobników). Wida

ć

,

ż

e w małej populacji

prawdopodobie

ń

stwo przypadkowej

eliminacji allelu jest znacznie wi

ę

ksze i

niektóre allele „znikaj

ą

” z populacji ju

ż

w 4

pokoleniu. Z czasem populacja jest coraz
mniej zró

ż

nicowana i traci mo

ż

liwo

ś

ci

przystosowawcze co zagra

ż

a jej całkowitym

wyginie

ń

ciem.

Dryf genetyczny

Dryf genetyczny jest drugim czynnikiem ewolucji: obok naturalnej
selekcji. Ewolucj

ą

zatem rz

ą

dzi tak

ż

e przypadek!

Człowiek doprowadził do ograniczenia liczebno

ś

ci bardzo wielu gatunków

i samo obj

ę

cie ich teraz ochron

ą

nie wystarcza aby je zachowa

ć

– dryf

genetyczny doko

ń

czy za nas proces wyniszczenia. Jak wi

ę

c chroni

ć

gatunki zagro

ż

one? Banki genów chroni

ą

zasoby genowe współczesnych

organizmów, czy b

ę

dziemy potrafili je u

ż

y

ć

gdy organizmy wygin

ą

?

Niektóre z gatunków zagro

ż

onych w Polsce: wilk, motyl Czerwo

ń

czyk fioletek,

ż

bik,

ż

ółw błotny. Obecne wymieranie gatunków mo

ż

na przyrówna

ć

do

wielkich katastrof przeszło

ś

ci. Na

ś

wiecie codziennie ginie 600 gatunków

ro

ś

lin, zwierz

ą

t, owadów, zwierz

ą

t ni

ż

szych i mikroorganizmów.

Ewolucja populacji ludzkiej

Wybrane zagadnienia:
•W czwartorz

ę

dzie izolacja geograficzna doprowadziła do wyodr

ę

bniania si

ę

szeregu ras ludzkich o cz

ęś

ciowo odmiennych pulach genowych.

•W obecnym wieku całkowita izolacja nale

ż

y do przeszło

ś

ci, funkcjonuje jednak

nadal wiele czynników izoluj

ą

cych populacje. Oprócz przestrzeni, tak

ż

e

czynniki natury społecznej: obyczaje (kultura, tradycja), religia, klasowo

ść

niektórych społecze

ń

stw.

Nic, niestety, tak dobrze nie izoluje jak uprzedzenia i

nienawi

ść

.

•W puli genetycznej człowieka gromadzi si

ę

coraz wi

ę

cej genów szkodliwych i

•W puli genetycznej człowieka gromadzi si

ę

coraz wi

ę

cej genów szkodliwych i

mutacji – szczególnie widoczne w społecze

ń

stwach o wy

ż

szym poziomie

ż

ycia.

Jednocze

ś

nie post

ę

p cywilizacyjny umo

ż

liwia prze

ż

ycie osobom mniej

przystosowanym.
•Na naszych oczach zachodz

ą

bardzo intensywne zjawiska selekcyjne w

populacji ludzkiej: na przykład liczebno

ść

ludzi o jasnej skórze, jasnych

włosach i niebieskich oczach stanowi coraz mniejszy procent ludzko

ś

ci. Czy to

znaczy,

ż

e te cechy s

ą

niekorzystne? Nowy czynnik „

ś

rodowiska” – cywilizacja,

sprz

ęż

enie cech fenotypowych z czynnikami kulturowymi. Jasnowłosi

ż

yj

ą

najcz

ęś

ciej w społecze

ń

stwach zamo

ż

nych i zmienili styl

ż

ycia, rozmna

ż

anie

si

ę

przestało by

ć

wa

ż

na warto

ś

ci

ą

w

ż

yciu sytych cywilizacji.