Rola inwestycji w gospodarce

europejskiej

Znaczenie kredytu wobec inwestycji gospodarczej w UE

Skoro spełniając wymagane warunki można otrzymać kredyt inwestycyjny spełniając

wymaganych warunków to warto wspomnieć i przedstawić kilka słów o inwestycji.

Słowo „inwestować” pochodzi od łacińskiego investire, co oznacza „przykrywać” ,

„odziewać”. Z biegiem czasu słowo to całkowicie zmieniło znaczenie. Początkowo określało

każdy nakład kapitałowy, który skutkował powstawaniem środka trwałego w

przedsiębiorstwie. Później słowo to oznaczało i oznacza nadal poświęcenie to co jest teraz,

by zapewnić to co będzie (czyli to co jest nie pewne).

Definicja: Inwestycja jest to dzisiejsze pewne poświęcenie (czegoś) dla osiągnięcia przyszłej

niepewnej korzyści. Można także powiedzieć czy też dodać, że “Inwestycja jest w istocie

bieżącym wyrzeczeniem dla przyszłej korzyści. Jednak teraźniejszość jest względnie dobrze

znana, natomiast przyszłość jest tajemnicą. Inwestycja jest zatem wyrzeczeniem się pewnego

dla niepewnej korzyści”. To zestawienie definicji stworzył słynny Polak Waldemar

Rogowski w książce „Rachunek efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych” (wszyscy

myśleli, że dostanie On Nobla za to).

Inwestycja ─ to nakład gospodarczy na tworzenie lub zwiększanie majątku trwałego.

Inwestycja to wydatki przedsiębiorstw na dobra, które mogą być użyte do produkcji innych

dóbr i usług. Jest to tzw. "efekt korzyści odroczonych w czasie".

Inwestycja jest to wyrzeczenie się bieżącej konsumpcji na rzecz przyszłych i czasem

niepewnych korzyści. Wynika z tego, że inwestor dokonuje podziału swego budżetu na część

przeznaczoną na inwestycje. Przy określonych dochodach zwiększenie części przeznaczonej

na konsumpcję oznacza zmniejszenie inwestycji i odwrotnie.

Długość okresu inwestycji jest sprawą indywidualną każdego inwestora. W zasadzie

powinien on podjąć decyzję o długości okresu inwestycji przed wyborem możliwości

inwestycyjnych. Często długość tego okresu wynika z celu inwestycji.

Ze względu na czas trwania inwestycji można tu wyróżnić dwa rodzaje:



Inwestycje proste, czyli takie inwestycje, które w trakcie ich trwania nie

przynoszą dochodów, jedyny dochód pojawia się na końcu okresu inwestycji;



Inwestycje kuponowe, czyli takie inwestycje, które w trakcie ich trwania

przynoszą dochody, przy czym dochody te mogą być konsumowane lub

inwestowane.

Inwestor w tym kontekście to przedsiębiorstwo handlowe, które podejmuje

działalność

inwestycyjną za własne lub pożyczone pieniądze. Do podstawowych zadań inwestora należy:

1. Opracowanie lub zlecanie opracowania i założeń zamierzonej inwestycji,

2.

Uzyskanie prawa realizacji na konkretnym terenie,

3.

Zlecenie jednostce projektowej opracowania projektu zamierzonej inwestycji,

4. Nadzorowanie realizacji inwestycji,

5.

Koordynacja prac poszczególnych wykonawców (gdy nie ma generalnego

wykonawcy odpowiedzialnego za cały obiekt).

Podstawowymi inwestycjami są:

a) inwestycje finansowe,

b) inwestycje niematerialne i prawne,

c) oraz inwestycje rzeczowe.

Inwestycje finansowe najbardziej stosowane ze wszystkich rodzajów inwestycji,

odzwierciedlające ruch pieniądza i dotyczące aktywów finansowych. Wynika z tego, że

mają charakter niematerialny i są również znane pod pojęciem inwestycji monetarnej.

Mianem tych inwestycji określany jest celowo wydatkowany kapitał przez

przedsiębiorstwo czyli przez inwestora, skierowany na powiększenie jego dochodów.

Inwestowanie powinno przynosić korzyści, jednak żeby tak się stało należy

wykorzystywać kapitał „dziś”, by później osiągnąć pożądane korzyści. W przypadku

inwestycji finansowych wychodzi się z założenia, że pieniądz musi pracować na właściciela,

musi przynosić mu dochód.

Stąd też właściciel może wolny kapitał lokować w zakup obligacji, bonów skarbowych,

akcji czy innych papierów wartościowych, ale także lokować je na rachunkach bankowych w

formie lokat pieniężnych terminowych lub nieterminowych. Właściciele kapitału muszą sami

lokować swoje pieniądze. Przy wyborze należy wziąć pod uwagę wielkość zgromadzonego

kapitału i skali oczekiwanych korzyści. Od wielkości kapitału zależy skala pomnożenia jego

wartości przez inwestycje.

Podstawowe cele inwestycji finansowych to:



Zgromadzenie środków na zakup konsumpcyjny – w tym przypadku

określona jest pożądana wartość końcowa inwestycji, np. równa

przewidywanej cenie przedmiotu,

 Zwiększenie wielkości kapitału – w tym wypadku celem jest uzyskanie

maksymalnej możliwości wartości kapitału na koniec inwestowania;

 Uzyskanie stałych dochodów – w tym wypadku inwestycja daje regularne, w

przybliżeniu stałe dochody;

 Bezpieczeństwo – w tym wypadku celem jest uniknięcie częściowej lub

całkowitej utraty kapitału;



Zachowanie płynności – zapewnienie możliwości szybkiej zmiany

instrumentu finansowego na gotówkę po oczekiwanej przez inwestora cenie.

Inwestycje niematerialne i prawne dotyczą takich aktywów jak licencje czy znaki handlowe.

Trzecim rodzajem inwestycji są inwestycje rzeczowe, w których przedmiot

inwestycji ma charakter materialny, a inwestor oczekuje, iż wartość przedmiotu inwestycji

wzrośnie w okresie inwestycji. Mogą być to np. nieruchomości, dzieła sztuki, metale

szlachetne. Nie chodzi tu jednak o wartość użytkową, jaką reprezentuje dane dobro, lecz o

korzyści finansowe związane z posiadaniem dóbr rzeczowych, a więc przyrost wartości tych

dóbr wraz z upływem czasu. Niestety na inwestowanie w dobra rzeczowe stać jedynie bardzo

silne ekonomicznie przedsiębiorstwa o ugruntowanej pozycji na rynku. Inwestycje te są

różnie klasyfikowane, według różnych kryteriów.

Podstawową grupą inwestycji są inwestycje produkcyjne. Są one taką formą

inwestycji, której istotą jest angażowanie środków finansowych w środki trwałe podmiotu

gospodarczego. Inwestycje te polegają na powiększeniu zasobów środków trwałych w drodze

ich zakupu lub tworzenia we własnym zakresie. Dzięki inwestycjom produkcyjnym, zwiększa

się zdolność wytwórcza jednostki gospodarczej.

Inwestycje nieprodukcyjne to przede wszystkim inwestycje w zakresie budownictwa

mieszkaniowego i komunalnego oraz urządzeń socjalnych. Mają one znaczenie pomocnicze

do rozwijania przedsiębiorstwa, a w małych firmach nie występują.

Inwestycje podstawowe są to inwestycje skupione na bezpośrednim celu

przedsiębiorstwa handlowego. Dotyczą budowy np. obiektu handlowego danej firmy. Jak

sama nazwa mówi, inwestycje te są podstawą do rozpoczęcia większej działalności lub

rozbudowy np. sieci handlowej. Do tych inwestycji możemy zaliczyć inwestycje

towarzyszące, które warunkują prawidłowe funkcjonowanie tych obiektów.

Inwestycje rozwojowe mają na celu powiększenie majątku trwałego przede wszystkim

przez budowę nowych obiektów, a także przez generalną rekonstrukcję obiektów istniejących

w danej gałęzi gospodarki narodowej. Owe inwestycje zwiększają stan posiadanych środków

trwałych, umożliwiają wzrost działalności firmy.

Inwestycje systemem robót zleconych są realizowane przez wyspecjalizowane

przedsiębiorstwa budowlane, budowlano-montażowe lub inne.

Inwestycje systemem gospodarczym wykonywane są przez ekipy własne

przedsiębiorstwa handlowego.

Inwestycje restrykcyjne (odtworzeniowe) polegają na podejmowaniu nakładów

inwestycyjnych, których celem jest zastąpienie lub odtworzenie częściowo zużytych urządzeń

produkcyjnych lub usługowych i utrzymywanie na nie obniżonym poziomie wartości

środków trwałych w danej działalności handlowej.

Inwestycje zagraniczne polegają na nabywaniu w jednym kraju przez rządy, instytucje

oraz poszczególne osoby aktywów innego kraju. Inwestycje te obejmują inwestycje zarówno

bezpośrednie jak i inwestowanie w papiery wartościowe.

Inwestycje odtworzeniowe polegają na wymianie zużytego i przestarzałego sprzętu. Ich

celem jest doprowadzenie do pierwotnego stanu środków trwałych, czyli do stanu, jaki miał

miejsce przed zużyciem środków trwałych.

Inwestycje modernizacyjne są to inwestycje, których celem jest ulepszanie posiadanych

środków trwałych poprzez wprowadzenie postępu technicznego.

Aby dobrze przeprowadzić inwestycję należy postępować według zasad działalności

inwestycyjnej. Do takich należy zasada celowości, koncentracji środków i zasada typowości i

powtarzalności obiektów i wyposażenia.

Jak wiadomo cel to świadome dążenie do celu. Podobnie działa zasada celowości

inwestycji. W prakseologii oznacza odpowiedniość dobieranych środków do wytyczonych

celów i w zasadzie efektywności jest podobnie. Podmiot gospodarczy chcąc dobrze

przeprowadzić działalność inwestycyjną musi dokładnie przewidzieć efekty inwestycji i

zdawać sobie sprawę z wysokością kosztów niezbędnych do jej podjęcia. Przemyślenia te

muszą być podjęte przed rozpoczęciem inwestycji. Efektywność inwestycji określa stosunek

efektu gospodarczego do nakładów poniesionych na inwestycję.

Potrzeby inwestycyjne przedsiębiorstwa handlowego są z reguły większe niż

posiadane na nie środki co sprawia, że w działalności inwestycyjnej należy szczególną uwagę

poświęcić zasadzie koncentracji środków. Konieczne jest więc koncentrowanie posiadanych

środków na tych inwestycjach, które zgodnie z zasadą celowości przyniosą najlepsze efekty.

Zasada ta mówi o doprowadzeniu inwestycji do końca przy czym nie inwestować w inne. Jest

to tłumaczone z reguły szczupłym budżetem na inwestycje, rozpoczęcie więc kilku inwestycji

zmuszałoby do podziału niskich środków na ten cel.

Zasada kompleksowości polega na całościowym podejściu do inwestycji. Zasada ta

mówi o tym, że wykonanie jednej inwestycji, pociąga za sobą kolejne, bez których

poprzednia inwestycja nie jest w stanie prawidłowe funkcjonować.

Zasada typowości i powtarzalności obiektów i wyposażenia polega na stosowaniu

typowych rozwiązań, czyli takich, które powtarzają się. Typowe rozwiązania w

rozbudowanych przedsiębiorstwach handlowych i obiektach produkcyjnych przynoszą wiele

korzyści, z których najważniejsze to obniżka kosztów inwestycji uzyskana dzięki stosowaniu

typowych obiektów i łatwość wymiany zużytych elementów typowych dla maszyn i

urządzeń.

Przy realizacji każdej inwestycji niezbędna jest jej dokumentacja. Do podstawowych

dokumentów inwestycji należą:

A)

Dokumentacja projektowa, obejmująca zbiór

rysunków i opisów technicznych

pokazujących rozwiązania techniczne inwestycji dotyczące: rozmiaru inwestycji, jej

przeznaczenia, lokalizacji i terminów wykonania,

B)

Dokumentacja kosztorysowa, która obejmuje zestawienie kosztów zamierzonej

inwestycji w każdym etapie realizacji,

C)

Dokumentacja prawna, będąca potwierdzeniem prawa inwestora do prowadzenia

robót na określonym terenie.

Cykl inwestycyjny to okres obejmujący trzy etapy działalności inwestycyjnej. Należy do

nich przygotowanie inwestycji, wykonanie inwestycji i jej odbiór. Realizacją inwestycji

zajmuje się generalny wykonawca, który przeważnie zleca wykonanie innym wykonawcom

(podwykonawcy). Długość cyklu jest różna, często jednak trwa dość długo; aby go skrócić

należy właściwie wykonać inwestycję i skoncentrować na nią środki. Długość cyklu

inwestycyjnego ma bardzo duże znaczenie. Wynika to z faktu, że środki na daną inwestycję

są w niej zamrożone, a pieniądze na działanie to najczęściej oprocentowane kredyty. Im

krótszy jest cykl inwestycyjny, tym krócej zamrożone są fundusze. Skracanie więc cyklu

inwestycyjnego niesie ze sobą wiele korzyści, między innymi przyspieszenie i zwiększenie

efektywności nakładów inwestycyjnych.

Przygotowanie inwestycji obejmuje jej programowanie i projektowanie. Programowanie

inwestycji polega na zbadaniu przez przedsiębiorstwo handlowe ekonomicznej potrzeby

podejmowania inwestycji. Następnym krokiem jest określenie rodzaju inwestycji, jej

wielkości i efektywności ekonomicznej. Projektowanie inwestycji to w szczególności

ustalenie lokalizacji obiektu i to zarówno lokalizacji ogólnej, jak i szczegółowej, a następnie

ustalenie konkretnych rozwiązań technicznych.

Wykonanie inwestycji jest zasadniczym etapem procesu polegającego na realizacji

inwestycji robót zlecanych lub systemem gospodarczym. Po zakończeniu tego etapu następuje

odbiór inwestycji. Przy odbiorze ustala się zgodność wykonanych prac z umową. Odbiór

może być częściowy (dotyczy tylko części robót) i końcowy (dotyczy całej inwestycji). W

wyniku odbioru następuje przekazanie inwestycji do użytkowania.

Inwestycje dzielą się na inwestycje w kapitał trwały oraz inwestycje w zapasy.

Inwestycje w kapitał trwały są to inwestycje mieszkaniowe (zakup mieszkań i bloków

mieszkalnych niezależnie od podmiotu nabywającego) oraz inwestycje niemieszkaniowe,

gdzie wchodzą pozostałe zakupy przedsiębiorstw niepowiększające zapasów.

Generalnie inwestycje są strumieniem nowego kapitału w ciągu roku i są dodawane do

zasobu kapitału. Są to inwestycje brutto. Inwestycje brutto pomniejszone o amortyzację

tworzą inwestycje netto. Do grupy inwestycji długoterminowych należą:



Nieruchomości,



wartości niematerialne i prawne,



długoterminowe aktywa finansowe.

Przeciwieństwem inwestycji jest konsumpcja.

Rodzaje inwestycji

Ze względu na termin realizacji wyróżnia się:

1.

inwestycje długoterminowe (ponad 1 rok),

2.

inwestycje krótkoterminowe (do 1 roku).

Ze względu na to czego dotyczą wyróżnia się:

1.

inwestycje infrastrukturalne,

2.

inwestycje produkcyjna,

3.

inwestycje restrukturyzacyjne (udoskonalenia).

Ze względu na formę:

1.

inwestycje pośrednie — inwestycje o charakterze finansowym (np. akcje, obligacje),

2.

inwestycje bezpośrednie — mają charakter rzeczowy (np. nieruchomości).

Determinanty poziomu inwestycji

Przedsiębiorstwa podejmują decyzje inwestycyjne w oparciu o trzy czynniki:

1.

przychody, których wielkość zależy bezpośrednio od popytu na określony produkt.

2.

koszty, których wyznacznikiem jest poziom stóp procentowych. Wyższa stopa

procentowa oznacza wyższy koszt inwestycji przy finansowaniu zewnętrznym oraz

wyższy koszt alternatywny (np. korzystne lokaty) w przypadku finansowania

wewnętrznego.

3.

oczekiwania, czyli "stan zaufania" przedsiębiorcy do gospodarki. Przewidywana

recesja zniechęca przedsiębiorców do inwestowania, przeciwnie oddziałuje ekspansja

gospodarcza.

Podział środków inwestycyjnych

Z punktu widzenia wpływu inwestycji na potencjał produkcyjny, inwestycje w środki trwałe

można podzielić na:

 odtworzeniowe, polegające na zastąpieniu zużytego lub przestarzałego środka

trwałego nowym środkiem; inwestycje te nie wpływają na zwiększenie zdolności

produkcyjnych (postęp techniczny powoduje, że nowy środek trwały jest zazwyczaj

bardziej wydajny, więc kryterium to odnosi się bardziej do ilościowego wyposażenia

w środki trwałe niż do jakościowego),

 modernizacyjne, polegające na wprowadzeniu do produkcji ulepszonych środków

trwałych. Najczęściej są to inwestycje modernizacyjno-odtworzeniowe, które

przynoszą efekt w postaci obniżki kosztów produkcji lub unowocześnienia produktu

przedsiębiorstwa. Inwestycje te generalnie nie zwiększają zdolności produkcyjnej,



rozwojowe, których głównym celem jest zwiększenie zdolności produkcyjno-

handlowej przedsiębiorstwa, zarówno w zakresie dotychczas wytwarzanych

produktów, jak i wprowadzania nowych produktów dotychczas nie wytwarzanych.

W przedsiębiorstwie mogą być również realizowane inwestycje, które bezpośrednio nie

przynoszą przedsiębiorstwu dochodu, np. inwestycje służące ochronie środowiska,

zwiększające bezpieczeństwo i higienę pracy itp.

Z punktu widzenia rodzaju nakładów inwestycje mogą polegać na:

 zakupach gotowych dóbr inwestycyjnych,

 robotach budowlano-montażowych.

Największym ryzykiem objęte są inwestycje rozwojowe, stąd decyzja inwestycyjna

rozwojowa powinna być poprzedzona odpowiednim procesem przygotowawczym,

przedinwestycyjnym.

Maksymalizacja zysku

Wiąże się ona z koniecznością ponoszenia wyższego ryzyka związanego z realizowaną

inwestycją w papiery wartościowe. W praktyce nie można, działając zgodnie z normami

prawnymi, zwiększać stopy zwrotu z inwestycji, bez ponoszenia wyższego ryzyka. Można

powiedzieć, ze relacja ryzyko - zwrot z inwestycji jest rosnąca. Każdy z inwestorów

charakteryzuje się indywidualną odpornością na ryzyko utraty zainwestowanych pieniędzy.

Każdy inwestor ma także różną sytuację materialną, różne możliwości zarabiania pieniędzy

poza rynkiem kapitałowym, inne preferencje konsumpcyjne oraz sytuację rodzinną. Dlatego

nie można ustalić jednej uniwersalnej zasady działania, możliwej do wykorzystania przez

każdego inwestora. Poszczególna osoba musi zatem dopasować do siebie indywidualną

strategię działania, korzystając z szeregu ogólnych zasad inwestycyjnych. Strategia musi

upraszczać skomplikowaną rzeczywistość oraz zakładać stabilizację uzyskiwanych w

przyszłości zysków. Strategia nieprzynosząca stabilnych dochodów powinna zostać

zweryfikowana, ponieważ stanowi potencjalne zagrożenie dla inwestora w przyszłości.

Każdy inwestor musi odpowiedzieć sobie na pytanie, ile łącznie czasu jest gotów

poświęcić na prowadzenie swoich inwestycji w papiery wartościowe. Należy wziąć pod

uwagę zarówno czas przeznaczony na gromadzenie informacji, potrzebnych do analizy,

przetwarzanie ich, jak i czas potrzebny na uzupełnianie wiedzy oraz na wszelkie techniczne

czynności związane z inwestycjami. Poświęcanie zbyt małej ilości czasu na czynności

dotyczące działań na rynku papierów

wartościowych znacznie zwiększa

prawdopodobieństwo porażki i utraty zainwestowanych pieniędzy. Wiedza o rynku

kapitałowym i zasób posiadanych informacji zwiększają szansę korzystnej lokaty.

Zasady inwestowania

Wiele rodzajów informacji związanych bezpośrednio i pośrednio z rynkiem

kapitałowym stwarza określony jego obraz i zarysowujące się możliwe tendencje, jednak

potrzebne jest jeszcze wyczucie rynku, które ma istotny wpływ na efektywność

podejmowanej decyzji inwestycyjnej. Wyraża się to w dobrej synchronizacji

przeprowadzanych operacji giełdowych czy pozagiełdowych ze zmianami na rynku i

zapewnia osiągnięcie sukcesu. Szczególnie duże znaczenie ma wyczucie momentów zmian

koniunktury na rynku, zwłaszcza pojawienie się hossy lub bessy i szybkie oraz zdecydowane

dostosowanie decyzji inwestycyjnych.

Innym ważnym kierunkiem działań jest zweryfikowane zestawianie pakietu papierów

wartościowych. Podstawowymi ich grupami są papiery dłużne krótkoterminowe rynku

pieniężnego oraz obligacje i akcje, stanowiące instrumenty bazowe rynku kapitałowego.

Efektywne strategie inwestycyjne powinna cechować zdolność dostosowania do zmieniającej

się sytuacji na rynku. Zatem struktura portfela inwestycyjnego uzależniona jest od relacji

opłacalność, inwestycji w dane papiery wartościowe oraz ryzyka i powinna być kształtowana

odpowiednio elastycznie. Wyceniając dochody z różnych grup papierów wartościowych

długoterminowych i krótkoterminowych, mechanizmy współczesnego rynku kapitałowego

pozwalają na efektywne przenoszenie kapitału z jednych na drugie. W zależności od

opłacalności inwestycji, co może być uwarunkowane zmianami stóp procentowych,

przewartościowaniem lub niedowartościowaniem danych papierów wartościowych (np. akcji)

czy też innymi przyczynami.

Do fundamentalnych zasad inwestowania należy również zaliczyć potrzebę posiadania

długofalowej koncepcji, wynikającej z preferencji inwestora, jego predyspozycji, skłonności

do ryzyka i innych czynników, które można zaliczyć do filozofii inwestowania. Te ogólne

czynniki określają podstawy inwestowania na rynku kapitałowym, ich znaczenie zależy od

charakteru i rodzaju inwestora. Z reguły inne możliwości, warunki inwestowania i inne

podejście do wyboru strategii inwestycyjnej mają różne grupy inwestorów instytucjonalnych

oraz inwestorów indywidualnych (osób fizycznych). W tym aspekcie duży wpływ na wybór

strategii inwestycyjnej przez inwestora mają następujące jego uwarunkowania i preferencje:

 Sytuacja finansowa inwestora i oczekiwania,

 Profesjonalizm podejmowania decyzji inwestycyjnych,

 Możliwości zaangażowania czasowego inwestora,

 Horyzont czasowy inwestycji,

 Skłonność do ryzyka.

Sytuacja finansowa inwestora i oczekiwania

Strategia inwestowania silnie uzależniona jest od sytuacji finansowej inwestora, a

mianowicie od tego, jaką wielkością kapitału (oszczędności) dysponuje, a jednocześnie, jakie

sobie stawia cele. Z reguły większy kapitał stwarza dogodniejsze warunki w kształtowaniu

zróżnicowanego portfela inwestycyjnego oraz profesjonalnego nim zarządzania. Istotne jest

również sformułowanie celów inwestowania. Odnosi się to nie tylko do oczywistej chęci

osiągnięcia zysku, ale również określenia bardziej skonkretyzowanych oczekiwań. Często

wypływają one z założeń, jakie przyjmuje inwestor, decydując się na lokaty kapitałowe. Na

przykład wielu indywidualnych inwestorów, dokonując określonych lokat swoich

oszczędności na terminowych rachunkach bankowych lub kupując papiery wartościowe,

przede wszystkim zabezpiecza się przed inflacją, ponadto liczy na powiększenie swoich

zasobów finansowych (na przyszłe inwestycje, nieprzewidziane zdarzenia losowe, zmianę

stylu życia itp.).

Natomiast głównym celem inwestycji kapitałowych inwestorów instytucjonalnych jest

działalność dochodowa, chociaż jej konkretne cele mogą być bardzo różne. Inne założenia

będzie mieć np. fundusz inwestycyjny, którego zarządzanie aktywami na rynku kapitałowym

stanowić będzie jego profesjonalną działalność, a inne firma produkcyjna, która czasowo

tylko angażuje wolny kapitał w zakup papierów wartościowych.

Profesjonalizm podejmowania decyzji inwestycyjnych

Współczesne rynki finansowe, a zwłaszcza zmienny rynek papierów wartościowych,

wymagają coraz większego profesjonalizmu. W rzeczywistości na tych rynkach występują

inwestorzy o różnym poziomie wiedzy i profesjonalizmu. Jest to czynnik ważny, ale nie jest

on wystarczający do osiągania sukcesu. Można go uznać za jeden z istotnych komponentów

efektywnego inwestowania i uczestnictwa w operacjach na rynku papierów wartościowych

(omawianych w tym rozdziale). Jak wykazuje praktyka, na każdym rynku lokalnym czy

krajowym obecna jest liczna grupa inwestorów indywidualnych (nazywanych często

nieprofesjonalnymi), którzy inwestycje w papiery wartościowe uznają za bardziej opłacalne

od innych rodzajów lokat. Umożliwia to w dużym stopniu odpowiednia dywersyfikacja

portfela, wysoka elastyczność w podejmowaniu efektywnych decyzji inwestycyjnych, a przy

mniejszym pakiecie papierów wartościowych zapewnia ich większą płynność i szybkie

dostosowywanie się do zmian koniunktury rynkowej.

Dla mniej zorientowanych i ryzykownych inwestorów na współczesnym rynku

kapitałowym istnieją także szerokie możliwości pośredniego uczestnictwa w operacjach

finansowych - poprzez nabywanie jednostek funduszy inwestycyjnych, korzystanie z

doradztwa inwestycyjnego, udział w klubach inwestorów indywidualnych czy też zlecanie

firmom maklerskim zarządzania aktywami. Korzystanie z tych form pośredniego

uczestnictwa wynikać może również z braku czasu niezbędnego inwestorowi na bieżącą

analizę wskaźników giełdowych, kondycji finansowej spółek giełdowych i wielu innych

istotnych danych ekonomiczno-finansowych.

Możliwości zaangażowania czasowego inwestora

Wybór strategii inwestycyjnej łączy się ściśle z czynnikiem czasu. Określenie długości

okresu lokat kapitałowych jest podstawowym składnikiem strategii inwestycyjnej. Istnieje

prawidłowość, że im dłuższy jest okres lokat kapitału (oszczędności), tym stopa dochodu jest

bliższa średniej wartości oczekiwanej. Czynnik czasu inwestowania ma duży wpływ na

strukturę portfela inwestycyjnego. W literaturze na temat inwestycji w papiery wartościowe

przyjmowana jest zasada, że w miarę wydłużania ich horyzontu czasowego, zwiększa się

udział instrumentów bardziej ryzykownych.

Skłonność do ryzyka

Równie ważnym czynnikiem jest skłonność do ryzyka. Każdy inwestor posiada określony

stosunek do ryzyka i z reguły określa granice ryzyka, co z kolei ma wpływ na wybór portfela i

strategii inwestycyjnej.

Inwestycje kapitałowe

Podstawową funkcją, jaka spełnia rynek kapitałowy, jest pozyskiwanie środków

finansowych na działalność inwestycyjną. Inwestycje kapitałowe mogą mieć charakter

inwestycji bezpośrednich i inwestycji portfelowych.

Inwestycje bezpośrednie

Inwestycje bezpośrednie polegają na angażowaniu przez inwestora kapitału

w określone przedsięwzięcie gospodarcze, na przykład na zakup całości lub części

określonego majątku rzeczowego (przedsiębiorstwa), finansowanie budowy obiektu,

działalności firmy – samodzielnie lub przy udziale partnerów itp. Inwestycje portfelowe

charakteryzuje natomiast lokowanie kapitału w nabycie praw majątkowych w postaci

papierów wartościowych. Ten rodzaj inwestowania na rynku kapitałowym jest szczególnie

szeroko rozpowszechniony i ma charakter publiczny nabywanie papierów wartościowych na

rynku pierwotnym i wtórnym.

Zasadniczym celem decyzji inwestycyjnej jest dążenie do uzyskania

satysfakcjonującego dochodu z zainwestowanego kapitału. O ile cel wydaje się w pełni

oczywisty, o tyle jego osiągnięcie nie jest tak pewne z uwagi na ryzyko związane z

inwestycjami na rynku kapitałowym. Uznaje się, że strategie inwestowania na tym rynku

należą do najtrudniejszych spośród wszelkich decyzji gospodarczych. Stąd często mówi się o

inwestowaniu na rynku kapitałowym jako o sztuce inwestowania. Przyczyny tego zjawiska

tkwią w dużej różnorodności czynników, które mają wpływ na koniunkturę na rynku

kapitałowym. Rynek ten bardzo szybko reaguje zarówno na zjawiska makroekonomiczne,

polityczne, jak i mikroekonomiczne odnoszące się do określonej branży czy spółki akcyjnej

oraz na różne aspekty psychologiczne, określające zachowania jego uczestników.

Wysokie ryzyko inwestycji na rynku kapitałowym wynika również stąd, że ten

właśnie rynek najszybciej reaguje na zmianę koniunktury, co z jednej strony stwarza duże

możliwości zyskownej lokaty kapitału, z drugiej jednak wiąże się z ewentualnością

ponoszenia strat.

Na podstawie opracowań teoretycznych oraz empirycznych badań zagadnień rynku

kapitałowego można wskazać na wiele zasad i metod, które umożliwiają poznanie jego

specyfiki oraz stwarzają podstawy do aktywnego i racjonalnego na tym rynku działania.

Inwestycje portfelowe

Istnieje bardzo wiele metod inwestowania, ale nie ma uniwersalnej, jedynie

efektywnej. Pogodzenie oczekiwanej maksymalizacji stopy zysku przy minimalizacji ryzyka

nie jest zadaniem prostym, gdyż możliwościom osiągania większego dochodu z reguły

towarzyszy większe ryzyko.

Doświadczenia w zakresie inwestycji kapitałowych dowiodły, że racjonalnym

sposobem jest stosowanie rozwiązań dywersyfikujących lokaty kapitałowe. Na rynku

papierów wartościowych jest to inwestowanie w określony zestaw instrumentów

finansowych. Stanowi on portfel papierów wartościowych.

Dywersyfikacja posiadanych przez inwestora papierów wartościowych zmniejsza

stopień ryzyka, zapewniając większe bezpieczeństwo operacji giełdowych. W takim podejściu

bierze górę znana zasada „nie kładź wszystkich jaj do jednego koszyka". Stąd inwestycje

portfelowe na rynku papierów wartościowych są szeroko stosowane zarówno przez

inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonalnych.

Portfele inwestycyjne mogą być zestawiane bardzo różnie, od jednoskładnikowego

papieru wartościowego do dowolnych pakietów wieloskładnikowych. Jednym z najprostszych

portfeli papierów wartościowych może być zestaw dwuskładnikowy, na przykład jeden rodzaj

obligacji skarbowej i akcji określonej spółki akcyjnej.

Do podstawowych kryteriów wyboru zestawu portfela papierów wartościowych

można zaliczyć:

 Sformułowanie strategii inwestowania na rynku papierów wartościowych, głównie w

aspekcie oczekiwanego dochodu i ryzyka inwestycyjnego (strategia bezpieczna,

umiarkowane bądź wysokie ryzyko),



Analiza papierów wartościowych, znajdujących się na rynku i uporządkowanie ich

w grupy według ustalonych cech, na przykład akcje solidnych spółek (blue chips),

niestabilnych czy spółek dużych i małych,



Określenie horyzontu czasowego inwestycji portfelowych (długookresowy,

krótkookresowy),



Dokonanie wyboru zestawu portfela z różnych grup papierów wartościowych i wybór

z licznych dostępnych na rynku papierów wartościowych zestawu ograniczonego

według ustalonych wcześniej kryteriów,

 Okresowa ocena posiadanego portfela i wprowadzanie korekt, wynikających

z bieżącej analizy rynku papierów wartościowych.

Wykorzystując różne metody budowania portfeli inwestycyjnych, można

zaprojektować zestawy, które charakteryzować będzie równoważna efektywność. Mianem

portfeli efektywnych określa się te, dla których nie istnieje portfel o tej samej oczekiwanej

stopie zysku mniejszym ryzyku lub o tym samym ryzyku i większej stopie zysku.

Badania statystyczne wykazują, że na rynku papierów wartościowych inwestycje

portfelowe są bardzo korzystną strategią, ale wybór zestawu portfela jest zagadnieniem

złożonym, zależnym od wielu czynników preferencji inwestora.

Istnieje wiele możliwości kształtowania portfeli inwestycyjnych, jednak można je

usystematyzować w pięciu podstawowych grupach:

 Portfele inwestycyjne zrównoważone,

 Portfele inwestycyjne instrumentów finansowych rynku pieniężnego,

 Portfele inwestycyjne obligacji,

 Portfele inwestycyjne akcji,

 Portfele inwestycyjne mieszane.

Każdy z wymienionych rodzajów portfeli inwestycyjnych charakteryzuje się

swoistymi cechami, głównie w zakresie oczekiwanego poziomu stopy zwrotu od

zainwestowanego kapitału i ryzyka.

Portfele inwestycyjne zrównoważone

Charakteryzują się one względnie proporcjonalnym rozłożeniem kapitału inwestycyjnego na

instrumenty o wysokim stopniu bezpieczeństwa i umiarkowanym stałym dochodzie

(obligacje, bony skarbowe) oraz na instrumenty ryzykowne, ale stwarzające możliwości

osiągnięcia znaczenia wyższych zysków (akcje). Faktyczne proporcje portfela

zrównoważonego w każdym przypadku zależą od decyzji osoby zarządzającej kapitałem i

kształtują się pod wpływem analizy koniunktury rynków. Ten rodzaj portfeli należy do

względnie bezpiecznych.

Portfele inwestycyjne instrumentów finansowych rynku

pieniężnego

Obejmują krótkoterminowe wierzycielskie papiery wartościowe (bony skarbowe, bony

komercyjne, certyfikaty depozytowe i inne). Cechuje je zapewnianie stałego dochodu, z

reguły wyższego niż z lokat terminowych na rachunkach bankowych, przy jednoczesnym

wysokim stopniu bezpieczeństwa inwestycji. Ten rodzaj portfeli inwestycyjnych

charakteryzuje ograniczone ryzyko zmian wartości papierów wartościowych wchodzących

w ich skład.

Portfele inwestycyjne obligacji

Zalicza się je do strategii defensywnych, niewielkiego ryzyka. Zorientowane są na osiąganie

umiarkowanego stałego dochodu, jednak z reguły przekraczającego oprocentowanie

bankowych lokat terminowych. Portfele te mogą obejmować różne rodzaje emitowanych

obligacji.

Portfele inwestycyjne akcji

Należą do ryzykownych, charakteryzujących się możliwościami wysokiego zysku, ale także

poniesienia strat. W zależności od koniunktury giełdowej rynek akcji podlega znacznym

wahaniom. Jednak, jak wykazują badania statystyczne, w perspektywie długoterminowej

dochody z inwestycji w akcje kształtują się na dużo wyższym poziomie niż w przypadku

innych, mniej ryzykownych inwestycji portfelowych. Istnieje wiele możliwości zestawiania

portfeli inwestycyjnych akcji.

Portfele inwestycyjne mieszane

Charakteryzują się większym zdywersyfikowaniem różnych rodzajów papierów

wartościowych, zarówno rynku pieniężnego, jak i kapitałowego. Z reguły w skład tego

rodzaju portfeli wchodzą obligacje i akcje oraz krótkoterminowe papiery wartościowe. Są to

portfele zindywidualizowane, tworzone według strategii i preferencji danego inwestora lub

osoby zarządzającej kapitałem.

Rodzaje strategii inwestycyjnych

Na rynku kapitałowym stosowane są bardzo różne strategie inwestowania. Zmienna

koniunktura, kształtowana pod wpływem wielu trudno przewidywalnych czynników, nie daje

możliwości jednoznacznego wskazania strategii niezawodnych i efektywnych. Wszystko

zależy tu od konkretnych warunków danego rynku, relacji ekonomicznych, okresu inwestycji,

oczekiwanego dochodu, skłonności do ryzyka i wielu innych uwarunkowań obiektywnych

oraz subiektywnych.

Klasyfikacja według rodzaju inwestorów:

Strategie działania na rynku papierów wartościowych są odmienne dla różnych

rodzajów inwestorów. Rozróżnia się strategie dealerów i inwestorów działających

spekulacyjnie oraz strategie inwestorów drobnych. Podstawowa różnica dotyczy

intensywności podejmowanych działań i stopnia ponoszonego ryzyka.



Inwestorzy działający spekulacyjnie

Inwestorzy działający spekulacyjnie wykorzystują cykle krótkookresowe (dzienne) i

cykle sekularne (miesięczne). Liczy się bardzo często intuicja i refleks. Charakteryzują się oni

doświadczeniem i umiejętnościami syntetyzowania informacji z okresów poprzednich

dotyczących korelacji między kursami poszczególnych papierów wartościowych i ich

związków z innymi wielkościami ekonomicznymi. W wyborze strategii wykorzystują

zarówno analizę fundamentalną, jak i analizę techniczną.



Strategie drobnego inwestora

Strategie drobnego inwestora, działającego samodzielnie, zajmującego się jednocześnie

innymi sprawami, np. zawodowymi, muszą mieć uproszczony charakter. Drobny inwestor

nie ma możliwości ani ochoty na stałe badania rynku. Szuka inwestycji o dłuższym

horyzoncie czasowym. Najlepszą inwestycją jest zakup akcji spółek wzrostowych, tj.

takich, dla których długookresowa stopa wzrostu kształtuje się na wysokim poziomie.

Wśród spółek wzrostowych należy wyróżnić dwie grupy:



Pierwszą tworzą spółki działające w nowych dziedzinach (mikrobiologia,

elektronika) lub dziedzinach przezywających swój renesans (spółki

producenci ubrań sportowych), ewentualnie znane spółki wchodzące na

rynek z nowym, trafionym produktem. Należy spodziewać się przejścia na

nowe rozwiązania w elektronice (plazma), przemyśle samochodowym,

energetycznym. Moment zakupu papierów ma mniejsze znaczenie niż wybór

spółki. Wahania koniunkturalne mają znacznie mniejsze znaczenie niż

aspekty ekonomiczne.



Do drugiej grupy należy zaliczyć duże znane firmy wchodzące w fazę nowej

ekspansji, sięgające po nowe rynki zbytu. Należy trafie na moment

wzrostowy, dynamiczny rozwój. Wybór spółki oraz momentu zakupu akcji

mogą być obarczone ryzykiem. Ważną rolę odgrywa także skala i rozgłos

rozwoju branży, konkretnej spółki. Często może być wykorzystywana w

takich sytuacjach informacja poufna.

W odniesieniu do horyzontu czasowego inwestowania możemy wyróżnić:



Strategie krótkookresowe

Na rynku papierów wartościowych do inwestycji krótkookresowych będą należały przede

wszystkim takie, których horyzont czasowy będzie mieścił się w przedziale od kilku sesji

giełdowych do kilku miesięcy. Decyzje inwestycyjne w takim przedziale czasowym opierają

się na aktualnych i krótkookresowych relacjach między popytem a podażą na rynku papierów

wartościowych przy jednoczesnym mniejszym przywiązywaniu wagi do trendów

długookresowych. Strategie przy tego rodzaju inwestycjach kładą duży nacisk na

indywidualną ocenę i wyczucie tendencji, koncentrując się na skali mikrowahań kursowych.

Szersze zastosowanie do kreowania strategii krótkookresowych znajdują metody analiz

technicznych, opierających się na przewidywaniu przyszłych zdarzeń na prawidłowościach

wyprowadzonych z okresów minionych.

Inwestycje krótkookresowe cechują głównie inwestorów operujących kapitałem

spekulacyjnym oraz część inwestorów indywidualnych, których decyzje inwestycyjne

obliczone są na osiągnięcie zysku w drodze wykorzystania lokalnej zmiany koniunktury cen

giełdowych i szybkiej realizacji zysków (zakup papierów na zniżce i sprzedaż na zwyżce cen

giełdowych). Duży udział inwestorów krótkookresowych może oddziaływać destabilizująco

na koniunkturę giełdową na giełdach o małej kapitalizacji, rozwijających się. Istotną cechą

inwestycji krótkoterminowych jest względnie duża płynność, co wyraża się łatwością i

szybkością zamiany papierów wartościowych na gotówkę.



Strategie długookresowe

Inwestowanie długookresowe wymaga innych strategii, biorących pod uwagę trendy

koniunktury giełdowej w ciągu kilku lat. Podstawą takich decyzji inwestycyjnych nie są

bieżące wskaźniki, lecz oceny poszczególnych emitentów i grup papierów wartościowych,

wynikające z analizy fundamentalnej, określającej długookresową koniunkturę

makroekonomiczną i mikroekonomiczną. Do inwestorów długookresowych należą przede

wszystkim inwestorzy instytucjonalni (fundusze inwestycyjne). Takie inwestycje, obliczone

na dochody w skali wielu lat, są czynnikiem stabilizującym koniunkturę giełdową.

Z punktu widzenia skali ryzyka inwestycyjnego:

 Strategie dochodowe

Obejmują inwestycje w papiery wartościowe, zapewniając względnie pewne dochody.

Inwestorzy preferujący strategie dochodowe są mniej skłonni do ryzyka, skupiają swoją

uwagę na papierach wartościowych przynoszących bardziej umiarkowany, ale stały i pewny

dochód. Stąd orientują się oni na inwestycje w obligacje o pewnym dochodzie i znanym

wcześniej oprocentowaniu oraz w akcje spółek o dobrej reputacji systematycznie

wypłacających dywidendę. Strategie dochodowe są mniej skomplikowane, można

stosunkowo łatwo obliczyć możliwość uzyskania dochodu z kapitału.

 Strategie wzrostowe

Zorientowane są na zakup papierów wartościowych, zakładając osiągnięcie zysku w

wyniku wzrostu cen giełdowych. Ich istotą jest określenie możliwości uzyskania dochodu ze

zmian kursowych wartości rynkowej papierów wartościowych. Wiąże się to z ryzykiem

trudnych do przewidzenia zmian globalnych trendów na rynkach finansowych, zmieniającą

się kondycją ekonomiczną spółek giełdowych, często także błędną oceną inwestora sytuacji

na rynku papierów wartościowych. Chociaż strategie wzrostowe są ryzykowne, wielu

inwestorów wiąże z nimi swoje decyzje inwestycyjne, gdyż dają one szansę osiągnięcia

wyższego zysku niż strategie dochodowe. Znaczącym czynnikiem w tych strategiach jest

dobre wyczucie sytuacji rynkowej i element określonych zdarzeń losowych, które mogą

wywierać duży wpływ na sukces inwestycyjny.

Inwestor na rynku papierów wartościowych ma do wyboru wiele możliwości stosowania

różnych strategii, w tym rozwiązań pośrednich, takich jak strategie dochodowo-wzrostowe,

zorientowane przy inwestycjach portfelowych na dochód z obligacji, dywidendy, a także na

zmiany cen giełdowych.

Najczęściej stosowane strategie inwestycyjne:

Inwestor niezajmujący się lokowaniem nadwyżek finansowych na rynku papierów

wartościowych może aktywnie stosować prostsze techniki działania inwestora na rynku

akcji:

 Metodę regularnego inwestowania,

 Metodę stałej kwoty kapitału akcyjnego,

 Metodę stałej relacji ofensywnego i dynamicznego pakietu,

 Metodę cenowo-wskaźnikową.



Metoda regularnego inwestowania

Metoda regularnego inwestowania (zakup po przeciętnej cenie) polega na

przeznaczaniu stale tej samej sumy pieniędzy w równych odstępach czasu. Zaletą metody jest

osiągnięcie w dłuższym okresie statystycznie średniej wartości akcji portfela. Nie ma

znaczenia, w którym momencie zaczyna się kupować akcje. Nawet rozpoczęcie kupna w

okresie wysokich cen nie jest błędem. Kolejne zakupy doprowadzą do osiągnięcia średniej.

Po zakończeniu dokupywania papierów należy wyczekać na moment ich wysokich cen, tj.

wyższych niż średnia. Taki sposób lokowania pieniędzy w papiery wartościowe odpowiada

inwestorom nie nastawionym na szybki zwrot zainwestowanych pieniędzy, a jednocześnie,

ze względu na stabilne dochody, mogą regularnie kupować papiery. W metodzie tej

całkowicie eliminuje się potrzebę oceny rynku. Drugą zaletą jest pozbycie się bariery

psychologicznej, która nie pozwala inwestorom na kupno akcji wtedy, kiedy są one drogie.

Strategia ta umożliwia zakup większej liczby akcji w czasie bessy i mniejszej liczby w czasie

hossy.



Metoda stałej kwoty kapitału akcyjnego

Metoda stałej kwoty kapitału akcyjnego polega na utrzymywaniu stale tej samej kwoty

ulokowanej w akcjach i innych niepewnych papierach wartościowych. Jeżeli ceny tego

pakietu wzrosną powyżej poziomu określonego na początku, to sprzedaje się ich część ponad

tę wielkość. Za uzyskane pieniądze kupuje się papiery o niższym poziomie ryzyka

(obligacje). W sytuacji odwrotnej, gdy ceny akcji spadną, sprzedaje się część obligacji i

dokupuje się brakującą do początkowego poziomu liczbę akcji.

W metodzie tej inwestor dysponuje dwoma rodzajami papierów wartościowych:

niepewnymi (akcje tworzące część ofensywną portfela) i pewniejszymi (obligacje tworzące

część defensywną). Obligacje utrzymuje się w celu uzupełniania pakietu akcji oraz

przechowywania zysków w sytuacji, gdy ceny akcji wzrosną. W powyższej metodzie

proporcje pomiędzy częściami utrzymywane są często na stabilnym poziomie – 50/50%.

Zaletą metody jest automatyzm działania. Nie nadaje się ona do inwestycji w akcje,

których ceny ulegają częstym zmianom. Wówczas trzeba wykonywać szereg zakupów

podrażających stosowanie metody.



Metoda stałej relacji

Metoda stałej relacji jest zbliżona do metody stałej kwoty kapitału akcyjnego. Polega

ona na utrzymywaniu proporcji między funduszem ulokowanym w akcjach a funduszem

ulokowanym w obligacjach. Jeżeli ceny obligacji wrastają, to sprzedaje się ich część, a

uzyskane pieniądze lokuje się w akcjach. Jeżeli rosną ceny akcji, to postępuje się

odwrotnie. W metodzie tej ważne jest osiągnięcie w punkcie startu poziomu cen

zbliżonego do średniej. Dopiero wówczas osiąga się korzyści, jakie dają zmiany cen akcji

i obligacji.



Metoda cenowo-wskaźnikowa

Metoda cenowo-wskaźnikowa polega na automatycznym sprzedawaniu lub

kupowaniu papierów wartościowych, jeżeli cena lub inny stosowany wskaźnik związany

z konkretnym papierem wartościowym (stopa dywidendy, stopa zysku, wskaźnik

pokrycia) przekroczy określony poziom. Stosuje się także rozszerzenie, polegające na

stosowaniu w tej metodzie innych wskaźników: rynku kapitałowego (np.: WIG lub rynku

finansowego), stopy procentowej, cen obligacji. Najważniejsze jest umiejętne określenie

poziomów wskaźników, które stają się sygnałem do kupna lub sprzedaży. Do tego celu

służą wieloletnie analizy, mające określić średni poziom ceny dla poszczególnych akcji

lub oczyszczony z wahań okresowych trend wzrostu kursu akcji. W metodzie tej stosuje

się także podział portfela na część aktywną i część pasywną, która ma na celu

zachowanie bezpieczeństwa inwestycji.

Podział strategii inwestycyjnych na rodzaje związany z celami przedsiębiorstwa,

wyrażonymi w przesłankach inwestowania:



Inwestycyjne strategie rozwojowe

(aktywne i ofensywne), inicjatywa

decyzyjna może pochodzić z danego przedsiębiorstwa, od władz lokalnych

(samorządowych) lub od innych przedsiębiorstw. Decyzje inwestycyjne zależą od

przedsiębiorstwa lub jego współudziału w tych decyzjach. Wśród przyczyn

inwestowania w rozwój można wyróżnić np. tworzenie nowych miejsc pracy,

możliwość pomnażania kapitału finansowego poprzez inwestowanie go w opłacalne

przedsięwzięcia gospodarcze oraz potrzebę „stawiania czoła” konkurencji.



Inwestycyjne strategie nierozwojowe

(pasywne i defensywne),

wynikają z tego, iż nie wszystkie cele rozwoju jednostek gospodarczych są w pełni

realizowane. Niekiedy rozwój przedsiębiorstwa bywa jedną z przesłanek

inwestowania, lecz zostaje on jednak zdominowany przez inne motywy. Cechą

strategii nierozwojowych jest przewaga presji warunków nad swobodą decyzyjną

inwestora, który nie jest tak mocny, by je przezwyciężyć działaniem ekspansywnym i

ryzykować inwestowanie w rozwój.

Kryterium podziału strategii nierozwojowych według przyczyn niezrealizowania

rozwoju:



Strategie likwidowania barier wewnętrznych i zewnętrznych;



Strategie ograniczeń finansowo- rzeczowo- wykonawczych oraz inwestycyjne

strategie oczekiwań;



Strategie braku wizji rozwoju.

Pozostałe strategie inwestycyjne:

 Nie walcz z bankiem centralnym

Strategia ta oparta jest na wskaźniku monetarnym podstawowej stopy procentowej.

Obserwacja comiesięcznych zmian stopy pozwala określić ogólny kierunek zmian stopy

procentowej. Inwestuje się w zależności od sytuacji w najbardziej korzystny instrument

(akcje lub obligacje). Gdy stopa procentowa spada to inwestuje się w akcje i odwrotnie.

 Nie walcz z trendem rynku

Podstawowe założenie tej strategii to hossa wiodąca do większej siły rynku i bessa

prowadząca do większej słabości. Oparta jest na określeniu progu zmiany wskaźnika

określającego tendencje rynkowe. Zaletą jest łatwość w śledzeniu wahań rynkowych.

Wadą może być duża częstotliwość transakcji.

Strategie marketingowe.

Celem każdej działalności w dłuższym przedziale czasu jest wzrost wartości firmy. Jest to

podstawowy miernik sukcesu rynkowego. W hierarchii czynników determinujących

osiągnięcia na rynku, najważniejsze zajmuje strategia.

Zdobywcy Niemieckiej Nagrody Marketingu uważają, że aby odnieść sukces rynkowy trzeba

uwzględnić:

1. aspekt filozoficzny - nowy sposób myślenia o kliencie i jego potrzebach

2. aspekt zachowawczy - zachowanie, oczekiwania i odczucia klientów

3. aspekt informacyjny - oparcie wszystkich decyzji na wynikach badań marketingowych

4. aspekt segmentacji - oferty dostosowane do wydzielonych grup klientów

5. aspekt akcji - integracja instrumentów marketingowych

6. aspekt koordynacji - wygranie czynników czasu i miejsca, dzięki dużej elastyczności i

nadążności

7. aspekt społeczny - uwzględnienie okoliczności społecznych i ekologicznych

Wszyscy przyznają, że mapą i kompasem były dla nich strategiczne plany marketingowe

zawierające opis celów i sposobów ich osiągania. Określając strategię rynku firmy

uwzględnić należy różne aspekty i punkty odniesienia.

Wyróżnikami działań strategicznych w stosunku do innych są:



podstawowe znaczenie dla sukcesu firmy



horyzont czasowy - większy niż dla działań operacyjnych i autentycznych. W

zależności od dziedziny, planowanie strategiczne odnosi się do okresów 3-5 letnich 9

do 15-20 letnich w przemyśle wydobywczym)



strategia odpowiada na pytanie: co robić? Sukces można odnieść, gdy robi się rzeczy

właściwie

Aby odnieść sukces i robić rzeczy właściwie przedsiębiorstwo działające na określonym

obszarze po przeprowadzeniu segmentacji może podjąć decyzje w zakresie obszaru swojej

aktywności gospodarczej czyli dobrania odpowiedniej strategii marketingowej. Dlatego jest to

ważny element polityki marketingowej przedsiębiorstwa. Strategie marketingowe oparte są na

danych (badaniach, wiedzy o rynku i jego segmentach, prognozach i planach marketingowych

lub w przypadku małej firmy na analizie dobrych i słabych stron, bardzo słabych elementów)

sposoby przygotowania i prowadzenia działalności firmy w określonych miejscach i w czasie.

Każda strategia zawiera elementy działań marketingowych:

1. ustalenie grupy klientów ( nabywców) firmy

2. ustalenie i opracowanie elementów marketingu mix, co ma wyraz w planie

marketingowym i biznes planie firmy

W literaturze można spotkać się z kilkoma definicjami strategii marketingowej. Według

Andrzeja Krzymińskiego "Strategia marketingowa obejmuje decyzje, sposoby i środki

realizacji celów marketingowych oraz ich dóbr i kombinacje, zapewniające osiągnięcie

zamierzonych celów. Zakładając, że każdy podmiot gospodarczy kieruje się w postępowaniu

celem długookresowym - tj. utrzymaniem i umocnieniem swojej pozycji na rynku".

Przygotowanie i realizacja badań marketingowych ma za zadanie dostarczenie przesłanek do

sformułowania decyzji marketingowych i opracowania strategii przedsiębiorstwa. Jest ona

jako zbiór decyzji, sposobów, środków realizacji jego celów marketingowych i przyjmuje

zazwyczaj postać marketingu-mix (produkt, cena, system dystrybucji, system popierania

sprzedaży, ludzie). Pięcioelementowa strategia marketingu-mix wiąże się z pojęciem

marketingu wewnętrznego. Wyniki instytucji finansowej zależą głównie od postępowania

personelu, która kontaktując się z odbiorcą powinna polepszać opinie o firmie i ich

zadowolenie. Według Andrzeja Wiśniewskiego strategią marketingową (marketing strategy)

nazywa "z reguły pisemny, zwięzły dokument zawierający opis wszystkich działań, których

podjęcie planuje się dla osiągnięcia określonego celu marketingu, określający również

wzajemne relacje w czasie między tymi działaniami oraz ich propozycje (rozmiary). Taki

plan-strategia zawiera przede wszystkim krótko i długookresowe prognozy sprzedaży, cele w

zakresie produkcji i zysku, zasady polityki cenowej, strategię promocji i sprzedaży,

zapotrzebowanie na pracowników, koncepcje marketing-mix oraz koszty (budżet) realizacji

danej strategii (planu) marketingu".

Strategie marketingowe przedsiębiorstwa mogą być wyróżnione na podstawie

różnorodnych kryteriów w zależności od przyjętych celów i warunków działania

przedsiębiorstw. Mogą to być np.:



strategie formułowane z punktu widzenia relacji zachodzących między rynkiem a

produktem



strategie konkurencyjne



strategie formułowane ze względu na udział przedsiębiorstwa na rynku

Wyróżnienie strategii marketingowych spośród całokształtu strategii przedsiębiorstwa jest

zabiegiem ważnym. Jest to ważne dlatego, że problemy strategiczne różnią się w zależności

od szczebla zarządzania przedsiębiorstwem i przedmiotowego zakresu działalności

gospodarczej, dla którego są formułowane strategie. Trudność polega na wzajemne

ukierunkowanie i przenikanie się problemów strategicznych w całej strukturze organizacyjnej

przedsiębiorstwa. Dla określenia miejsca strategii marketingowej w strukturze

przedsiębiorstwa istotne znaczenie ma zakres przedmiotowy tych strategii. Ze względu na

swój zakres przedmiotowy, strategie marketingowe nie mogą być utożsamiane ze wszystkimi

strategiami przedsiębiorstwa. Na strukturę strategii przedsiębiorstwa składają się trzy

hierarchiczne uporządkowane elementy. Są to:

1. globalna strategia przedsiębiorstwa

2. strategie poszczególnych obszarów działalności (strategicznych jednostek

gospodarczych)

3. strategie funkcjonalne

Strategie te różnią się między sobą zakresem, celami i zadaniami, sposobem alokacji

zasobów, źródłami przewagi konkurencyjnej oraz głównymi obszarami decyzyjnymi. Miejsce

podejmowania decyzji odnosi się do szczebla w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa,

na którym decyzje strategiczne są podejmowane. Hierarchiczne podejmowanie decyzji w

przedsiębiorstwie nie oznacza, że miejsce strategii i miejsce podejmowania decyzji zwykle

korespondują ze sobą. Przykładem są decyzje dotyczące wydatków na reklamę. Są one

podejmowane na najwyższym szczeblu zarządzania. W praktyce mamy do czynienia ze

zjawiskiem nakładania się strategii, dlatego ważne jest rozgraniczenie miejsca strategii oraz

wybranie właściwej strategii do określonego celu.

Podział strategii marketingowych:

1. strategie rozwoju firmy, których wydziela się

o

trzy rodzaje strategii normatywnych:

a. ekspansji-wzrostu i inwestycji

b. eksploatacji pozycji rynkowej

c. selektywnego rozwoju

o

strategie wynikające z relacji miedzy produktem a rynkiem

a. penetracja rynku

b. rodzaj rynku

c. rozwój rynku

d. dywersyfikacja (przegrupowanie zasobów)



inwestycja



schodzenia z branży



podtrzymująca



zapewniająca przetrwanie

2. Strategie oparte na segmentacji rynku

o

strategia działań niezróżnicowanych ( rynek jako całość)

o

strategia działań zróżnicowanego ( różne segmenty rynku i oddzielna struktura

marketingu-mix dla każdego segmentu)

o

strategia działania skoncentrowanego (działanie na wyodrębnionym(ch)

segmentach

3. Strategie konkurencyjne

o

strategia przywództwa w zakresie kosztów

o

strategia przywództwa w zakresie zróżnicowania z (produktu, ceny,

dystrybucji)

o

strategia koncentracji na wybranych segmentach rynku

o

strategia wynikająca z pozycji rynkowej firmy (lidera rynku, naśladowcy,

poszukiwacza luk rynkowych)

4.

Strategie firm na rynku międzynarodowym.

Strategie rozwoju firmy

Przedsiębiorstwo działające na określonym obszarze produktowo-rynkowym po

przeprowadzeniu segmentacji może podjąć różne decyzje w zakresie obszarów swoje

aktywności gospodarczej. W każdym przypadku pojawiające się w otoczeniu zmiany

(okazje czy zagrożenia) oraz wzrost własnych zasobów (siła, czy słabość) powodują,

że przedsiębiorstwa muszą rozważać kierunki własnego rozwoju (wzrost wartości

firmy).

Możliwe są opcje strategiczne:

1. strategie rozwoju wewnętrznego - dotyczą przedsiębiorstw, które nie w pełni

wykorzystują możliwości dotychczasowego produktów i rynków oraz własne zasoby -

są to strategie kształtowania pola rynkowego lub normatywne strategie rozwoju firmy

2.

strategie integracyjnego rozwoju sprzedaży - dotyczą rozwoju przedsiębiorstwa

poprzez integrację z innymi przedsiębiorstwami (umowna, kapitałowa, wymuszona),

działającymi na rynku. W zależności od kierunku integracji wyróżnia się:

o

integracja pionowa wprzód,

o

integracja pionowa wstecz

o

integracja pozioma

Istotnymi, z marketingowego punktu widzenia, czynnikami determinującymi wybory strategii

firmy są: atrakcyjność sektora rynku oraz pozycja konkurencyjna jaką zajmuje

przedsiębiorstwo w sektorze. Porównanie tych dwóch czynników pozwala wyodrębnić 3

grupy strategii dostępnych dla firm znajdujących się w określonej sytuacji. Pierwsza grupa

strategii to strategie rozbudowy. Mogą one być stosowane w przypadku korzystnej pozycji

zajmowanej przez przedsiębiorstwo - jest szansa rozwoju i można inwestować. W tej grupie

można wyróżnić:

1. strategie ekspansji - obszary produktowo-rynkowe wymagają dużego wsparcia

techniczno- organizacyjnego, badawczego oraz finansowego

2. strategia budowy udziału rynku - inwestycje powinny być kierowane głównie na

rozwój najbardziej rentownych segmentów danego rynku, co zwiększy tempo i udział

w rynku

3. strategia budowy pozycji - poprawianie konkurencyjności firmy , wymaga znacznych

nakładów na usprawnienie procesów wytwarzania.

Strategie rozbudowy pozwalają na uzyskanie znacznych zasobów i wyznaczają kierunki

rozwoju firmy w dłuższym okresie.

Druga grupa strategii to strategie utrzymania i selektywnego rozwoju pola, do nich zaliczają

się:

1. strategia obrony osiągniętej pozycji - w celu zwiększenia efektywności zalecana jest

użycie instrumentów marketingowych oraz nakłady na modernizację produktu,

2. strategia przejściowa- utrzymanie działalności na dotychczasowym poziomie,

3. strategia pokonywania słabości - wymaga znacznych nakładów na usprawnienie

procesu wytwarzania i proces sprzedaży

Trzecia grupa normatywnych strategii rozwoju firmy to strategie eksploatacji pozycji

rynkowej i wycofania się. Są wśród nich:

1. strategia ograniczonej eksploatacji pozycji - oparta na między innymi wysokiej jakości

produktu lub dobrej reputacji firmy,

2. strategie ograniczonej eksploatacji rynku - prawie bezinwestycyjna prowadząca do

wzrostu rentowności, jednak zgodnie z regułą U. Pareto ma ograniczenia,

3. strategia likwidacji - nie nakazuje natychmiastowego zaprzestania działalności, polega

na obniżeniu kosztów stałych i uzyskaniu krótkotrwałego wzrostu rentowności, aż do

momentu całkowitej likwidacji aktywności firmy.

Normatywne strategie rozwoju firmy związane z alokacją zasobów muszą współgrać z

odpowiednimi strategiami oraz uwzględniać ryzyko związane z istniejącymi barierami

rynkowymi.

Strategie finansowania przedsiębiorstw

Pojęcie Finansowania

Dla określenia tego pojęcia przyjmuje się zróżnicowane punkty odniesienia:

 strukturę kapitału przedsiębiorstwa, tj. relację między kapitałem własnym i

obcym,

 gwarancje prawne, tj. zabezpieczenia przyznane pożyczkodawcom,

 pojęcie kapitału,

 okres angażowania kapitału,

 przekształcenia w strukturze kapitału.

W zależności od tego, czy przy definiowaniu pojęcia 'finansowanie' uwzględnimy więcej lub

mniej płaszczyzn odniesienia, mówi się o finansowaniu w węższym bądź w szerszym ujęciu.

Finansowanie węższe ogranicza się do pozyskiwanie kapitału:

 podejmowanie przedsięwzięć prowadzących do otrzymywania kapitału długo

i krótkookresowego,

 lokowanie kapitału w przedsiębiorstwie na określony czas, w konkretnej

formie, na określony cel (zdobywanie kapitału długookresowego na

finansowanie inwestycji za pomocą udziałów).

Finansowanie szersze - pozyskiwanie kapitału oraz dysponowanie nim:

- codzienne dyspozycje prowadzące do utrzymania równowagi finansowej,

wyboru stosowanych metod regulowania wydatków, korzystnej lokaty

wolnych środków finansowych oraz sporządzenia sprawozdań finansowych.

Na tle takiego podziału odróżnia się również:

 finansowanie aktywne,

 i finansowanie pasywne.

Kiedy mowa o aktywnym finansowaniu oznacza ono umieszczenie kapitału w innym

przedsiębiorstwie. W przypadku pasywnego finansowania, polega ono na finansowaniu

własnego przedsiębiorstwa.

Formy finansowania

Kapitał wykorzystywany w przedsiębiorstwie może pochodzić z różnych źródeł. Przyjmując

źródło pochodzenia jako kryterium można wyróżnić finansowanie zewnętrzne i wewnętrzne.

Finansowanie zewnętrzne charakteryzuje się tym, że przedsiębiorstwo otrzymuje środki

finansowe - kapitał, spoza przedsiębiorstwa. W ramach tego finansowania wyróżniamy:

 finansowanie własne,

 poprzez wkłady (które mogą pochodzić od przedsiębiorstw,

których właścicielem jest jedna osoba lub spółek osobowych,

bądź w formie papierów wartościowych) lub udziały,

 finansowanie obce - dopływ kapitału odbywa się poprzez:

 rynek kapitałowy i pieniężny,



krótkookresowe kredyty bankowe (kredyt w rachunku

bieżącym, kredyt pod zastaw ruchomości, kredyt

wekslowy, kredyt na poręczenie osoby trzeciej) i

długookresowe pożyczki (obligacje, pożyczki, pożyczki bez

gwarancji),

 obrót kredytowy i towarowy - kredyt dostawcy i odbiorcy,

tzw. przedpłaty,

 poprzez szczególne formy finansowania - leasing i

factoring.

Finansowanie wewnętrzne polega na uzyskiwaniu bądź zwiększaniu środków w drodze

przekształcenia dóbr rzeczowych w środki finansowe (kapitał wzrasta bez dopływu środków z

zewnątrz) Ž jeśli środki wpływają w postaci zysku z tytułu obrotu bądź wcześniej

zaangażowanych środków, to jest to też finansowanie wewnętrzne. Sposoby pozyskiwania

środków: przekształcenia majątkowe - zmiana struktury majątku w wyniku:

 finansowania dodatkowych i okresowych inwestycji z odpisów amortyzacyjnych,

 przyspieszenia obrotu kapitału,

 w drodze zmniejszenia majątku przez racjonalizację i sprzedaż zbędnych

elementów zasobów majątkowych przedsiębiorstwa,

 kształtowanie kapitału - tworzenie długookresowych rezerw i zatrzymanie zysku

w przedsiębiorstwie, czyli nie wypłacenie akcjonariuszom lub udziałowcom reszty

zysku pozostającego po opodatkowaniu.

Według kryterium pozycji prawnej dawcy kapitału wyróżnić można: finansowanie własne i

obce. Finansowanie własne - finansowanie z zysku, z wkładów, z udziałów, z otrzymywanie

dodatkowego kapitału własnego. Finansowanie obce - finansowanie za pomocą kredytów,

środków zgromadzonych na długookresowych rezerwach - np. środki na funduszach

emerytalnych i rentowych.

Cechy kapitału własnego i obcego

Każde przedsiębiorstwo do wykonania swoich zadań potrzebuje określonego kapitału. Może

to być kapitał własny lub obcy.

Cechy kapitału własnego to:

 podmiot wnoszący kapitał do przedsiębiorstwa staje się jego współwłaścicielem

lub właścicielem, z reguły nie ma prawa jednak jego zwrotu i otrzymywania

odsetek, ale uczestniczy w podziale zysku przedsiębiorstwa lub jego stratach,

 podmiot angażujący kapitał do własnego przedsiębiorstwa powinien być

zainteresowany jego rentownością - bardziej, niż dawca kapitału obcego,

Cechy kapitału obcego:

 musi on być zwrócony w ustalonym terminie,

 pożyczkodawca ma prawo do odsetek, które ustalane są na podstawie stopy

dyskontowej banku centralnego,

 pożyczkodawca z reguły nie ma prawa głosu przy podejmowaniu decyzji w

przedsiębiorstwie,

 przyznawanie gwarancji w warunkach inflacji - wierzyciel uzyskuje dodatkowe

gwarancje, które chronią go przed realną utratą pożyczonego kapitału,

 może on być oddawany przedsiębiorstwu na krótki, bądź długi okres.

Z punktu widzenia obciążeń podatkowych angażowanie kapitału obcego może okazać się

korzystne, gdy odsetki od kredytu mają charakter potrącany, są zaliczane w koszty uzyskania

przychodu.