2007

•08

I R O L A U N H C R

OCHRONA

OCHRONA

UCHODŹCÓW

UCHODŹCÓW

Dla dzieci uchodźców

edukacja ma podstawowe znaczenie

I R O L A U N H C R

OCHRONA

OCHRONA

UCHODŹCÓW

UCHODŹCÓW

Tabele

15

10 krajów, z których pochodzi największa
liczba uchodźców

16

10 krajów, które najczęściej udzielają azylu

21

Pięć największych operacji

22

Pięć krajów o największej liczbie
repatriantów

23

Pięć krajów, do których uchodźcy najczęściej
są przesiedlani

UNHCR/B

. HEGER

/ETH•2005

Okładka:
Somalijki
opuszczające obóz
dla uchodźców
w Etiopii
w poszukiwaniu
drewna na ogień
do gotowania.

UNHCR/C

. SA

TTLBERGER/A

GO•1994

4

K I M

J E S T

U C H O D Ź C A

?

6

U C H O D Ź C Y

I

M I G R A N C I

9

J A K I E

Z N A C Z E N I E

M A J Ą

D E F I N I C J E

?

12

L U D Z I E

,

O

K T Ó R Y C H

T R O S Z C Z Y

S I Ę

U N H C R

14

J A K

S Ą

C H R O N I E N I

U C H O D Ź C Y

?

15

K O N W E N C J A

D O T Y C Z Ą C A

S T A T U S U

U C H O D Ź C Ó W

Z

1951

R

.

17

U N H C R

19

J A K

Z M I E N I A Ł Y

S I Ę

Z A D A N I A

U N H C R

22

D Ł U G O F A L O W E

R O Z W I Ą Z A N I A

25

C Z Ę S T E

P Y T A N I A

28

S T R U K T U R A

,

F I N A N S O W A N I E

I

W S P Ó Ł P R A C A

30

K I L K A

L I C Z B

2007

•08

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

3

UNHCR/H

. CA

UX

/T

CD•2006

UCHODŹCA OZNACZA OSOBĘ,
KTÓRA „NA SKUTEK
UZASADNIONEJ OBAWY PRZED
PRZEŚLADOWANIEM Z POWODU
SWOJEJ RASY, RELIGII,
NARODOWOŚCI, PRZYNALEŻNOŚCI
DO OKREŚLONEJ GRUPY
SPOŁECZNEJ LUB Z POWODU
PRZEKONAŃ POLITYCZNYCH
PRZEBYWA POZA GRANICAMI
PAŃSTWA, KTÓREGO JEST
OBYWATELEM, I NIE MOŻE LUB
NIE CHCE Z POWODU TYCH
OBAW KORZYSTAĆ Z OCHRONY
TEGO PAŃSTWA...”.

KIM JEST UCHO

Czad – jedno z najbiedniejszych państw świata
– udziela schronienia ponad 230 000 uchodźcom z Darfuru,
a także dziesiątkom tysięcy własnych obywateli uciekających
przed walkami i napięciami na tle etnicznym

Konwencja dotycząca
statusu uchodźców z 1951 r.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

4

U

DZIELANIE STATU-
SU uchodźcy ludziom
uciekającym za gra-
nicę przed prześlado-
waniami to jedna z

najwcześniejszych cech cywilizacji.
Wzmianki na ten temat znalezio-
no w tekstach sprzed 3 500 lat,
które powstały w czasie rozkwitu
Bliskiego Wschodu w imperiach
Hetytów, Babilończyków, Asyryj-
czyków oraz starożytnych Egipcjan.

Ponad trzy tysiące lat później

ochrona uchodźców stała się pod-
stawowym zadaniem Wysokiego
Komisarza Narodów Zjednoczonych
do spraw Uchodźców (UNHCR),
instytucji ustanowionej w 1950 r.
W tej broszurze odpowiadamy na
najczęściej zadawane pytania do-
tyczące uchodźców oraz sposobów
w jaki UNHCR i jego partnerzy
starają się nieustannie udzielać
uchodźcom różnych form wspar-
cia, włączając w to pomoc prawną.

Kogo można uznać za uchodźcę

i dlaczego? Jakie prawa i obowiązki
ma uchodźca? Jakie zadania mają
władze państw a jakie UNHCR?
W publikacji tej poruszamy też
takie zagadnienia jak przyszłość
milionów „osób wewnętrznie
przesiedlonych”, bezpaństwowców,
rozwój tzw. „ochrony tymczaso-
wej” oraz problemy z odróżnie-
niem uchodźców od migrantów.

DŹCA?

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

5

M

IGRACJE

W

DZISIEJSZYM

ŚWIECIE

SĄ

WYJĄTKOWO

ZŁOŻONYM

zjawi-

skiem. Przemieszczają się nie tylko uchodźcy, ale także milio-

ny migrantów ekonomicznych szukających lepszego życia. Korzystają
na tym pośrednicy w nielegalnym przekraczaniu granic, zarabiający
miliardy dolarów na pragnieniach i desperacji osób niewierzących w
możliwość przekroczenia granicy w inny sposób.

U C H O D Ź C Y I M I G R A N C I

UNHCR/J

. BJÖRGVINSSON

/YEM•2007

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

6

Między uchodźcami i migrantami istnieje zasadnicza róż-

nica. Dlatego współczesne prawo międzynarodowe traktuje
ich odmiennie, choć często podróżują oni w ten sam sposób.
Migranci – zwłaszcza kierujący się motywami ekonomicznymi
– przemieszczają się dobrowolnie, aby poprawić perspektywy
własne i swoich rodzin. Uchodźcy muszą się przemieszczać,
aby ratować swoje życie lub wolność.

Sytuacja uchodźców

uciekających przed wojną
lub prześladowaniem jest
bardzo trudna. Nie mogą
oni liczyć na opiekę włas-
nego państwa. Co więcej, to
często ze strony władz ich
własnego kraju grozi im nie-

bezpieczeństwo. Jeżeli inne państwa
nie wpuszczą ich na swoje terytorium
i nie udzielą im pomocy, może to
oznaczać dla tych ludzi wyrok śmier-
ci albo życie w zawieszeniu, z dnia
na dzień, bez żadnych praw.

Nawet ludzie uciekający z

domów przed powodziami, trzę-
sieniami ziemi i innymi klęskami
żywiołowymi są w lepszej sytua-
cji. Ich państwo zazwyczaj rozu-
mie ich położenie. Dlatego – choć
może brakować im wyżywienia, dachu nad głową i opieki medycznej
– zazwyczaj nie są uchodźcami i nie potrzebują statusu uchodźcy.

Co roku setki
uchodźców i migrantów
giną, płynąc przez
morze z Somalii do
Jemenu. Ci rozbitkowie
czekają na pomoc na
plaży w Jemenie.

UNHCR/B

. SZANDEL

SZK

Y

/HUN•2006

Dziecko ubiegające się o status uchodźcy
czeka na decyzję w sprawie swojej przyszłości
w jednym z krajów Europy Środkowej.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

7

… I O S O B Y U B I E G A J Ą C E S I Ę

… I O S O B Y U B I E G A J Ą C E S I Ę

O N A D A N I E S T A T U S U U C H O D Ź C Y

O N A D A N I E S T A T U S U U C H O D Ź C Y

Osoby z Birmy ubiegające
się o status uchodźcy żyją
w trudnych warunkach
w malajskiej dżungli.

T

ERMINY

„

OSOBA

UBIEGAJĄCA

SIĘ

O

NADANIE

STATUSU

UCHODŹCY

”

I

„

UCHODŹCA

”

CZĘSTO

SĄ

MYLONE

. Osoba ubiegająca się o status

uchodźcy to ktoś, kto twierdzi, że jest uchodźcą, ale zasadność
tego twierdzenia nie została jeszcze zweryfikowana.

Wykorzystując własne systemy przyznawania statusu uchodźcy,

poszczególne kraje decydują, którym osobom ubiegającym się o taki
status rzeczywiście przysługuje ochrona międzynarodowa. Jeśli w ramach
odpowiednich procedur zostanie ustalone, że nie są one uchodźcami
ani nie potrzebują innej formy międzynarodowej ochrony, mogą zostać
odesłane do kraju pochodzenia.

Efektywność systemu przyznawania statusu uchodźcy ma podsta-

wowe znaczenie. Jeżeli jest on szybki i sprawiedliwy, ludzie, którzy
wiedzą, że nie są uchodźcami, mają niewielką motywację do składania
wniosków o status uchodźcy, na czym korzystają zarówno kraje przyj-
mujące, jak i sami uchodźcy, dla których ten system stworzono.

W przypadku przemieszczania się dużej liczby uchodźców (na przy-

kład na skutek konfliktów albo stosowanej na szeroką skalę przemocy)
nie ma i nigdy nie będzie możliwości przeprowadzenia indywidualnego
wywiadu statusowego z każdym, kto przekracza granicę. Zazwyczaj
też nie jest to konieczne, ponieważ w takiej sytuacji powód ucieczki
jest ogólnie znany. Dlatego też ludzie ci często zostają zakwalifikowani
jako uchodźcy ’prima facie’.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

8

D

WIE

NAJWIĘKSZE

PR ZEMIESZCZAJĄCE

SIĘ

GRUPY

–

UCHODŹCY

i

migranci ekonomiczni – są coraz częściej mylone i traktowane

tak samo – spotykają się z nieufnością, a często z nienawiścią i
odrzuceniem. Przepisy prawa międzynarodowego
mające za zadanie chronić uchodźców znalazły się
pod silną presją. Granice państw są coraz dokładniej
strzeżone i kontrolowane.

Celem jest zatrzymanie nielegalnych imigrantów i

poprawa stanu bezpieczeństwa, do czego każde pań-
stwo ma oczywiście pełne prawo. Ale często płacą za
to uchodźcy. W wielu przypadkach brak możliwości
wjazdu do bezpiecznego kraju może narazić ich na
tortury, a nawet śmierć. Dlatego prawne rozróżnienia
mają tak wielkie znaczenie.

Pośrednicy w nielegalnym przekraczaniu granic na

ogół nie dokonują takiego rozróżnienia. Przemycają
każdego, kto płaci. Im więcej zakazów tym większy przemyt, dla-
tego im surowsze kontrole na granicy i mniej dostępne wizy, tym
więcej ludzi – uchodźców i migrantów ekonomicznych – zwraca się
do pośredników.

J A K I E Z N A C Z E N I E M A J Ą

J A K I E Z N A C Z E N I E M A J Ą

D E F I N I C J E ?

D E F I N I C J E ?

UNHCR/J

. BROUWER

/MY

S•2005

Mężczyzna ubiegający
się o status uchodźcy
z Gambii w celi aresztu
deportacyjnego w Polsce.

UNHCR/B

. SZANDEL

SZK

Y

/POL•2006

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

9

K R Ó T K I E D E F I N I C J E

Obóz w Djabal założony na suchych
pustkowiach wschodniego Czadu przyjął około
14 000 uciekających z Darfuru Sudańczyków.

UNHCR/H

. CA

UX

/T

CD•2006

UCHODŹCA

-

Zgodnie z Konwencją dotyczącą statusu uchodźców z 1951 r.
uchodźcy to ludzie przebywający poza granicami państwa, którego
są obywatelami lub państwa stałego zamieszkania i którzy mają
uzasadnioną obawę przed prześladowaniem z powodu swojej rasy,
religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej
lub z powodu przekonań politycznych

(pełną definicję podajemy na

stronie 4). Ludzi uciekających przed konfliktami lub szeroko zakrojoną
przemocą również zazwyczaj uznaje się za uchodźców, choć niekiedy
na innej podstawie prawnej niż Konwencja Genewska z 1951 r.

OSOBA UBIEGAJĄCA SIĘ

-

O STATUS UCHODŹCY

-

Określenie osoba ubiegająca się o nadanie statusu uchodźcy określa osobę,
która złożyła wniosek o status uchodźcy i czeka na wydanie decyzji. W
terminie tym nie kryje się żadne powzięte z góry założenie. Informuje on
tylko o tym, że dana osoba złożyła wniosek o status uchodźcy. Niektórym
osobom, które złożyły wnioski przyznaje się status uchodźcy, a innym nie.

MIGRANT

-

To szerokie pojęcie obejmuje większość ludzi wyjeżdżających
z różnych przyczyn za granicę na pewien czas (zazwyczaj nie
krótszy niż rok; to kryterium pozwala wyłączyć osoby podróżujące
przez bardzo krótki okres, takie jak turyści, ludzie podróżujący
służbowo itp.). Migrant różni się od imigranta, który osiedla
się na stałe w kraju innym niż ten, z którego pochodzi.

MIGRANT EKONOMICZNY

-

Osoba opuszczająca kraj pochodzenia z przyczyn
finansowych, a nie jako uchodźca.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

10

Wysiedlone dziecko
w Demokratycznej Republice
Konga.

UNHCR/S

. SCHULMAN

/COD•2006

OSOBY WEWNĘTRZNIE PRZESIEDLONE

-

Osoba zmuszona do opuszczenia swojego domu z powodu konfliktu,
prześladowania (czyli z tych samych przyczyn co uchodźcy) lub z powodu
klęski żywiołowej albo innych nietypowych sytuacji. W przeciwieństwie do
uchodźców, osoby wewnętrznie przesiedlone pozostają we własnym kraju.

BEZPAŃSTWOWIEC

-

Osoba nieuznawana przez żadne państwo za swojego obywatela
(bezpaństwowiec de iure) lub której nie przysługują podstawowe
prawa przyznane innym obywatelom jej państwa (bezpaństwowiec
de facto). Status bezpaństwowca może być dla zainteresowanego
osobistą tragedią. Niektórzy bezpaństwowcy żyją w absurdalnej
sytuacji: oficjalnie nie istnieją i nie mają właściwie żadnych praw.
W przeciwieństwie do innych grup opisanych w tej broszurze
niektórzy z nich nigdy nie opuszczają miejsca swojego urodzenia,
chociaż zdarza się, że znajdują się wśród nich również uchodźcy.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

11

* W tym Karaiby
† W tym uchodźcy zawróceni i osoby wewnętrznie przesiedlone
Liczby mogą się nie sumować z powodu zaokrągleń.

L U D Z I E , O K T Ó R Y C H

A MERY K A Ł ACIŃSK A*

A MERY K A P Ó Ł NOCN A

EUROPA

1.143.000

3.543.000

3.427.000

9

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

12

UCHODŹCY

OSOBY UBIEGAJĄCE SIĘ

O STATUS UCHODŹCY

OSOBY WEWNĘTRZNIE

PRZESIEDLONE

OSOBY ZAWRÓCONE

†

BEZPAŃSTWOWCY

POZOSTALI

AFRYKA

2.608.000

244.000

5.373.000

1.356.000

100.000

72.000

AZJA

4.538.000

90.000

3. 879.000

1.221.000

5.027.000

157.000

EUROPA

1.612.000

240.000

542.000

21.000

679.000

332.000

AMERYKA ŁACIŃSKA*

41.000

16.000

3.000.000

—

—

486.000

AMERYKA PÓŁNOCNA

995.000

148.000

—

—

—

—

OCEANIA

84.000

2.000

—

—

—

—

TOTAL

9.878.000

740.000

12.794.000

2.598.000

5.806.000

1.046.000

T R O S Z C Z Y S I Ę U N H C R

OCE A NI A

A Z JA

A FRY K A

9.753.000

86.000

14.911.000

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

13

J A K S Ą

C H R O N I E N I U C H O D Ź C Y ?

W

Ł A DZ E

PAŃSTW

ZAZWYCZAJ

ZAPEWNIAJĄ

swoim obywatelom ochro-

nę podstawowych praw człowieka i fizyczne bezpieczeństwo.

Jednak kiedy cywile stają się uchodźcami, przestają być bezpieczni. Gdyby

nie mieli jakiegoś statusu prawnego w kraju udzielają-
cym im statusu uchodźcy, byliby szczególnie narażeni
na wykorzystywanie i inne formy niewłaściwego trak-
towania, a także na uwięzienie i deportację.

Władze państw ponoszą największą odpowie-

dzialność za ochronę uchodźców na swoim teryto-
rium. Często zapewniają tę ochronę we współpracy
z krajowymi organizacjami pozarządowymi. W wielu
krajach również pracownicy UNHCR współpracują z
organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami
działającymi w różnych miejscach, od stolic państw

po odległe obozy i obszary przygraniczne. Starają się oni zapewnić
uchodźcom ochronę prawną i różne inne formy wsparcia oraz zminimali-
zować zagrożenie przemocą – w tym seksualną – której ofiarą pada wielu
uchodźców, nawet w krajach udzielających im statusu uchodźcy.

UNHCR/X

. CREA

CH

/ECU•2007

UNHCR/J

. SIFFOINTE

/PNG•2005

Uchodźcy z indonezyjskiej
prowincji Papua świętują
otrzymanie zezwoleń na
zamieszkanie w Papui Nowej
Gwinei i związanych z nimi
praw.

Pracownicy UNHCR rejestrują Kolumbijczyków, którzy uciekli do sąsiedniego Ekwadoru.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

14

K

ONWENCJA

DOTYCZĄCA

STATUSU

UCHODŹ

-

CÓW

Z

1951

R

.

I

P

ROTOKÓŁ

DO

NIEJ

Z

1967

R

. to kamienie węgielne współczesnej

ochrony uchodźców. Określone w tych doku-
mentach zasady prawne zostały przeniesione do
niezliczonych międzynarodowych, regionalnych i
krajowych przepisów prawa i zasad regulujących
sposób postępowania z uchodźcami.

Jedna z najważniejszych zasad Konwencji

Genewskiej z 1951 r. stanowi, że uchodźców
nie należy wydalać ani zawracać „do granicy
terytoriów, gdzie (ich) życiu lub wolności zagra-
żałoby niebezpieczeństwo”. Konwencja określa
także podstawowe prawa, które władze państw
powinny przyznać uchodźcom i wskazuje, kto
jest uchodźcą, a kto nim nie jest (np. uczestnicy
walk, terroryści i osoby winne poważnych prze-
stępstw są wyłączeni z definicji uchodźcy).

Uwaga:

mandatem UNHCR objętych jest także

około 334 000 uchodźców z Palestyny, a kolejne
4,4 mln palestyńskich uchodźców korzysta z opieki
Agendy Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy i
Zatrudnienia Uchodźców Palestyńskich (UNRWA).

10 K R A J ÓW, Z K TÓ R YCH
P O CH O DZ I N A J W I Ę K S Z A L I C Z B A
U CH O DŹCÓW

Afganistan 2.108.000

Irak

*

1.451.000

Sudan 686.000

Somalia 464.000

DR Kongo

402.000

Burundi 397.000

Wietnam 374.000

Turcja 227.000

Angola 207.000

Birma 203.000

KRAJ LICZBA

UCHODŹCÓW

(STAN NA 1 STYCZNIA 2007R.)

* We wrześniu 2007 r. liczbę tę szacowano na 2 mln.

Z N A C Z E N I E K O N W E N C J I

D O T Y C Z Ą C E J

S T A T U S U U C H O D Ź C Ó W Z 1 9 5 1 R .

UNHCR/B

. SZANDEL

SZK

Y

/HUN•2006

Osoba

ubiegająca

się o status

uchodźcy

omawia

swoją

sprawę z

prawnikiem

na Węgrzech

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

15

10 K R A J ÓW, K TÓ R E N A J C Z Ę Ś CI E J
U DZ I E L A J Ą A Z Y L U

Pakistan* 1.044.000

Iran 968.000

Stany Zjednoczone

844.000

Syria 702.000

Niemcy 605.000

Jordania 500.000

Tanzania 485.000

Wielka Brytania

301.000

Chiny 301.000

Czad 287.000

KRAJ LICZBA

UCHODŹCÓW

(STAN NA 1 STYCZNIA 2007R.)

* Szacunki UNHCR

Konwencja Genewska z 1951 r. nigdy

nie miała służyć rozwiązywaniu wszyst-
kich problemów związanych z migracją.
Jej jedynym celem była i jest ochrona
uchodźców. Obecnie wyzwanie stanowi
opracowanie skutecznych metod radze-
nia sobie z migracją ekonomiczną i za-
pewnienia bezpieczeństwa granic, w taki
sposób, który sprawi, że obawy te bedą
zrównoważone z zobowiązaniami państw
do ochrony uchodźców.

Do września 2007 r. Konwencję do-

tyczącą statusu uchodźców i/lub Protokół
do niej z 1967 r. podpisało 147 państw
(szczegółowe informacje są zawarte w od-
rębnej broszurze odnośnie Konwencji do-
tyczącej statusu uchodźców z 1951 r.).

Ten uchodźca
z Erytrei od
dwudziestu lat
mieszka w obozie we
wschodnim Sudanie.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

16

U N H C R

U

NHCR

TO

AGENDA

ONZ

DO

SPRAW

UCHODŹCÓW

(jej pełna nazwa to Wysoki Komisarz Narodów

Zjednoczonych do spraw Uchodźców). Powołało ją
Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1950 r., ale funkcjo-
nować zaczęła 1 stycznia 1951 r. Państwa podnoszą-
ce się wciąż ze zniszczeń spowodowanych II wojną
światową, chciały stworzyć silną, skutecznie działającą
organizację dbającą o interesy uchodźców i chroniącą
ich w krajach, w których ubiegali się oni o status
uchodźcy. Na UNHCR nałożono też obowiązek szu-
kania „trwałych rozwiązań” dla uchodźców.

Początkowo mandat UNHCR obejmował tylko

trzyletni program pomocy uchodźcom, którzy prze-
bywali poza granicami swoich państw w wyniku II
wojny światowej. Ale problem wysiedlenia nie tylko
nie zniknął, ale nabrał charakteru trwałego i ogól-
noświatowego. W grudniu
2003 r. Zgromadzenie Ogól-
ne ONZ ostatecznie zdjęło z
agendy obowiązek odnawiania
jej mandatu co pięć lat.

Statut UNHCR powstał nie-

mal równocześnie z Konwencją
dotyczącą statusu uchodźców z
1951 r. W rezultacie podsta-
wowy instrument prawa mię-
dzynarodowego i organizacja,
której celem jest jego monito-
rowanie, są wyjątkowo dobrze
zsynchronizowane. Artykuł 35 Konwencji wyraźnie okre-
śla wzajemne powiązania i nakłada na władze państw

obowiązek współdziałania z UNHCR w zakresie realizacji Konwencji
oraz wszelkich przepisów prawa, rozporządzeń i dekretów wpływających
na sytuację uchodźców, które władze te mogą przyjąć.

„UMAWIAJĄCE SIĘ

PAŃSTWA ZOBOWIĄZUJĄ

SIĘ DO WSPÓŁPRACY

Z URZĘDEM WYSOKIEGO

KOMISARZA NARODÓW

ZJEDNOCZONYCH DO

SPRAW UCHODŹCÓW”

Artykuł 35 Konwencji Narodów
Zjednoczonych dotyczącej statusu
uchodźców z 1951 r.

FRED NO

Y/UN PHO

T

O

/SDN•2007

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

17

UNHCR/T

. IRWIN

/P

AK•2005

Konwój UNHCR
wiezie pomoc
dla 140 000
ludzi, którzy
stracili dach nad
głową w wyniku
trzęsienia ziemi
w północnym
Pakistanie
w 2005 r.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

18

J A K Z M I E N I A Ł Y S I Ę Z A D A N I A

U N H C R

W

Z A K R ESIE

POMOC Y

UCHODŹCOM

: UNHCR wraz z władzami

państw nieustannie stara się objaśniać i wykorzystywać jako

podstawę swoich działań aktualne prawo międzynarodowe, które
zapoczątkowane zostało przez Konwencję dotyczącą statusu uchodź-
ców z 1951 r. W ostatnich latach urząd ten zapoczątkował szereg
inicjatyw, których celem jest zarówno umocnienie roli Konwencji,
jak i zachęcenie do poszukiwania trwałych, bezpiecznych rozwiązań
służących pozbawionym domu ludziom na całym świecie.

W 2001 r. najważniejsza od pół wieku międzynarodowa konferencja
w sprawie uchodźców przyjęła historyczną deklarację potwierdzającą
zobowiązania państw-sygnatariuszy Konwencji Genewskiej z 1951 r.
Poprzez międzynarodowe konsultacje, UNHCR ustalił pewne cele
zwane „Programem ochrony”, które są dla władz państw i organi-
zacji humanitarnych drogowskazem w działaniach na rzecz lepszej
ochrony uchodźców na całym świecie.

P

OMOC

INNYM

POTRZEBUJĄCYM

: z biegiem lat

agenda przejmowała odpowiedzialność za

wiele innych grup, które pod pewnymi wzglę-
dami są podobne do uchodźców, ale w chwili
utworzenia agendy nie były objęte jej mandatem.

UNHCR/J

. PERUGIA

/IDN•2005

Pracownicy UNHCR
omawiają plany
odbudowy z
mieszkańcami jednej
z trzech wiosek
zniszczonych przez
trzęsienie ziemi, które
dotknęło indonezyjską
wyspę Nias w 2005r.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

19

UNHCR/M. Y

ONEKA

W

A

/IDN •2005

Odpowiedzialność ta obejmuje przede wszystkim nadzór nad sytuacją
bezpaństwowców (od 1974 r.). Później stała się ona ważnym elemen-
tem stosowanego przez ONZ nowego „podejścia klastrowego”, którego
celem jest zapewnienie lepszej pomocy i opieki osobom wewnętrznie
przesiedlonym, którzy – w przeciwieństwie do „zwykłych” uchodźców
– nigdy nie mieli jakiejkolwiek organizacji zajmującej się tylko nimi.
UNHCR pracuje na rzecz osób wewnętrznie przesiedlonych co najmniej
od dwudziestu lat, ale jest to raczej pomoc doraźna.

Ogólnie rzecz ujmując, UNHCR odgrywa dziś ważniejszą rolę w

krajach, w których występują wewnętrzne przemieszczenia ludności,
angażując się w pomoc osobom wewnętrznie przesiedlonym w powrocie
do domu lub prowadząc wzmożone działania na ich rzecz.

W kilku przypadkach doświadczenie i wiedza UNHCR spowodowały,

że agenda ta odegrała jeszcze większą rolę. Na przykład w latach 90.
przeprowadziła największą w historii operację ewakuacji powietrznej w

celu pomocy mieszkań-
com oblężonych miast
i osobom wewnętrz-
nie przesiedlonym w
Bośni i Hercegowinie.
W późniejszych latach
– choć zazwyczaj nie
uczestniczy w opera-
cjach pomocy ofiarom
klęsk żywiołowych
– przeprowadziła sze-
roko zakrojone opera-
cje po tsunami, które
zniszczyło Azję w 2004
r., i po trzęsieniu ziemi

w Pakistanie w 2005 r., ponieważ w obu przypadkach – z powodu
ogromnej skali zniszczeń – poproszono o pomoc wszystkie większe, zdolne
do udzielenia jej instytucje. A najważniejszą potrzebą była organizacja i
zarządzanie schroniskami i obozami, w czym UNHCR się specjalizuje.

J A K Z M I E N I Ł Y S I Ę

Z A D A N I A U N H C R

Szwajcarski helikopter wypożyczony UNHCR
po katastrofalnym tsunami w Indonezji, w wyniku którego
w 2004r. zginęło 150 000 ludzi, a pół miliona straciło dach
nad głową.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

20

PIĘĆ N A J W IĘK SZ YCH
OPER AC JI
W 20 0 6 R .

Sudan 68.571.000

Czad 65.214.000

Afganistan 47.533.000

Pakistan 43.110.000

DR Kongo 40.207.000

KRAJ

NAKŁADY ($ USA)

U N H C R / B. H E G E R / PA N • 2 0 0 6

Finansowane
przez UNHCR
mikrokredyty
umożliwiły tym
kolumbijskim
uchodźcom
mieszkającym
w Panamie
produkcję cegieł
zwanych „panela”
z gotowanego soku
z trzciny cukrowej.

P O M O C D L A U C H O D Ź C Ó W

O

chrona i pomoc materialna są ze sobą powiązane. UNHCR jest
w stanie zapewnić uchodźcom skuteczną ochronę prawną, jeżeli

zaspokojone są również ich podstawowe potrzeby: dach nad głową,
żywność, woda, warunki sanitarne i opieka medyczna.

Dlatego UNHCR koordynuje dostawy odpowiednich produktów i świad-

czenie usług oraz zarządza albo pomaga w zarządza-
niu obozami lub grupami obozów. Stworzyła również
specjalne programy dla szczególnie zagrożonych kobiet,
dzieci i osób starszych stanowiących 80% populacji
„zwykłych” uchodźców. Gdy zostaną zaspokojone naj-
pilniejsze potrzeby, najważniejsza staje się edukacja.

UNHCR próbuje także znaleźć długofalowe roz-

wiązania trudnej sytuacji uchodźców, pomagając im
w powrocie do kraju, jeżeli sytuacja na to pozwala,
w integracji w kraju przyjmującym albo w prze-
siedleniu do innego kraju (patrz obok).

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

21

M

ANDAT

UNHCR

OBEJMUJE

RÓWNIEŻ

AKTYWNE

poszukiwanie roz-

wiązań trudnej sytuacji uchodźców. Poniżej przedstawiamy trzy

główne możliwości.

Dobrowolna repatriacja to dla większości uchodźców najlepsze roz-
wiązanie. Większość z nich chce wrócić do domu, gdy tylko umożliwi
to sytuacja (zazwyczaj po zakończeniu konfliktu) i gdy w ich kraju
zapanuje pewna stabilizacja. UNHCR zachęca do dobrowolnej repatria-
cji, ponieważ jest to dla osób przesiedlonych najlepsze rozwiązanie, o
ile nie zagraża ich bezpieczeństwu i o ile możliwa jest ich ponowna
integracja. Agenda często zapewnia transport i „wyprawkę”, która może

obejmować gotówkę, projekty umożliwiające za-
robkowanie i pomoc praktyczną, na przykład w
postaci narzędzi rolniczych i nasion.

Czasami – we współpracy z licznymi orga-

nizacjami pozarządowymi – UNHCR rozszerza
zakres pomocy i odbudowuje pojedyncze domy
oraz infrastrukturę, na przykład szkoły, przy-
chodnie, drogi, mosty i studnie. Przedsięwzięcia
tego rodzaju często służą osobom wewnętrz-

UNHCR/S

. SCHULMAN

/AFG•2006

PI ĘĆ K R A J ÓW O N A J W I Ę K S Z E J

L I C Z B I E R E PAT R I A N TÓW W 2 0 0 6 R .

Afganistan 388.000

Liberia

108.000

Burundi 48.000

Angola 47.000

Sudan 42.000

KRAJ

LICZBA OSÓB

POWRACAJĄCYCH W 2006 R.

D Ł U G O F A L O W E

R O Z W I Ą Z A N I A

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

22

Uchodźcy z Angoli
przeprawiają się
przez rzekę Zambezi
w drodze do domu.
Trwająca 27 lat woja
domowa zniszczyła
drogi i mosty w tym
kraju.

Sfinansowana przez UNHCR irygacja umożliwiła
tym afgańskim repatriantom uprawę roślin
spożywczych na wyschniętej ziemi otaczającej ich
wioskę.

UNHCR/J

. REDDEN

/A

GO•2006

nie przesiedlonym oraz powracającym
uchodźcom, a jednocześnie wspierają

innych ubogich żyjących na danym terenie,
którzy nigdy nigdzie się nie przemieszczali.
Pracownicy terenowi nadzorują stan powraca-
jących uchodźców znajdujących się w trudnej
sytuacji. Inne organizacje zapewniają długoterminową pomoc w za-
gospodarowaniu.

W 2006 r. do 57 krajów wróciło około 734 000 uchodźców.

Szacuje się, że ogólna liczba uchodźców, którzy powrócili do domu
w ciągu ostatnich 10 lat wynosi 11,6 mln. 63% z nich skorzystało
z pomocy UNHCR.

Integracja ze społecznością lokalną i przesiedlenie

N

iektórzy uchodźcy nie mogą wrócić do domu lub nie chcą
tego zrobić, ponieważ w kraju nadal grożą im prześladowa-

nia. W takich przypadkach UNHCR pomaga im w znalezieniu
nowych domów w kraju azylowym, w którym się znajdują (w
naszym coraz bardziej zatłoczonym świecie niewiele państw oferuje
taką możliwość) lub w krajach trzecich, do których mogą zostać
przesiedleni na stałe.

PIĘĆ K R A J ÓW N A J W IĘ K S Z YCH
PR ZE S IE D L E Ń W 20 0 6 R .

Stany Zjednoczone

1

41.300

Australia 13.400

Kanada 10.700

Szwecja 2.400

Norwegia 1.000

KRAJ LICZBA

UCHODŹCÓW

1

Rok podatkowy w Stanach Zjednoczonych

W realizowanych przez UNHCR programach prze-

siedleń bierze udział niewielka liczba krajów przyjmują-
cych co roku pewną liczbę uchodźców. W 2006 r. do
15 krajów przesiedlono 71 700 osób, z których 27 700
skorzystało z pośrednictwa UNHCR. Pozostali zostali
przesiedleni bezpośrednio przez państwa przyjmujące.

Kto korzysta z przesiedleń?

L

udzie napotykający szczególne trudności lub zagrożeni w krajach,
w których udzielono im pierwszego schronienia (pierwszych krajach

bezpiecznych), stanowią największą grupę przesiedleńców. Niekiedy
przesiedlenie jest niezbędne do ratowania ich życia. Może też być
jedynym sposobem uchronienia danego uchodźcy przed podjęciem
desperackich kroków (przykładem – niestety częstym – jest sytuacja
ofiary gwałtu, odrzuconej przez rodzinę i społeczność, która nie może
liczyć na pomoc). Niekiedy pewne bardzo specyficzne grupy uchodźców
korzystają z programów przesiedleń grupowych.

W 2006 r. największą przesiedloną grupą byli uchodźcy z Birmy:

5 700 przewieziono z krajów, gdzie znaleźli pierwsze schronienie, do
państw, w których zaczęli nowe życie. Kolejne grupy to Somalijczycy
(5 200), Sudańczycy (2 900), uchodźcy z Demokratycznej Republiki
Konga (2 000) i Afgańczycy (1 900).

Młody uchodźca
z Kongo
w Malawi
przygotowuje się
do planowanego
przesiedlenia
jego rodziny do
Danii

UNHCR/J

. REDDEN

/MWI•2007

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

24

?

&

PYTANIA

ODPOWIEDZI

N A J C Z Ę Ś C I E J Z A D A W A N E

P Y T A N I A D O T Y C Z Ą C E

U C H O D Ź C Ó W



Jakie prawa i obowiązki

ma uchodźca?

Uchodźca ma prawo wnosić o status
uchodźcy. Ale ochrona międzynarodowa
to nie tylko zapewnienie fizycznego
bezpieczeństwa: uchodźcom powinny
przysługiwać przynajmniej te same
prawa i pomoc co innym legalnie
przebywającym w danym kraju
cudzoziemcom, w tym wolność
przekonań i przemieszczania się oraz
wolność od tortur i poniżającego
traktowania. Powinni też korzystać
z tych samych podstawowych praw
ekonomicznych i socjalnych.
W zamian od uchodźców wymaga
się przestrzegania prawa kraju
udzielającego im statusu uchodźcy.



Jaka jest różnica między

osobą ubiegającą się o status
uchodźcy a uchodźcą?

Ludzie uciekający ze swojego kraju
i szukający schronienia za granicą często
muszą złożyć oficjalny wniosek o status
uchodźcy. W okresie rozpatrywania
tego wniosku nazywa się ich osobami
ubiegającymi się o status uchodźcy.
Jeżeli otrzymają taki status, stają
się uchodźcami potrzebującymi
międzynarodowej ochrony.



Co się dzieje, jeżeli władze

państwa nie mogą lub nie
chcą udzielać uchodźcom
pomocy?

W niektórych sytuacjach, w których
władze danego państwa nie dysponują
odpowiednimi środkami (na przykład
w przypadku nagłego napływu dużej

W ostatnich latach plagą operacji niosących pomoc
jest zwiększająca się liczba incydentów zagrażających
bezpieczeństwu

UNHCR/N

. NDOLDE

/T

CD•2006

liczby uciekinierów), UNHCR i inne
organizacje międzynarodowe pomagają,
dostarczając żywność, narzędzia,
pomieszczenia mieszkalne, a także
organizując szkoły i przychodnie.



Czy ludzie uciekający z

terenów objętych wojną są
uchodźcami?

Konwencja Genewska z 1951 r. nie
zajmuje się konkretnie problemem
ludności cywilnej uciekającej przed
konfliktami, o ile nie należą ona do
konkretnej grupy prześladowanej w
ramach takiego konfliktu. Jednak
UNHCR od dawna stoi na stanowisku,
że ludzi uciekających przed konfliktami
należy uznać za uchodźców, jeżeli ich
własne państwo nie chce lub nie może
ich chronić. Dokumenty regionalne,
takie jak Konwencja Organizacji
Jedności Afrykańskiej dotycząca
uchodźców oraz Deklaracja z Kartageny
w Ameryce Południowej jednoznacznie
podtrzymują to stanowisko.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

25



Czy władze państwa mogą

deportować ludzi, których
nie uznano za uchodźców?

Jeśli w ramach rzetelnej procedury
stwierdzono, że dane osoby nie
potrzebują międzynarodowej ochrony,
znajdują się one w sytuacji podobnej
do nielegalnych imigrantów. Można ich
deportować. Jednak UNHCR zaleca,
aby rzetelna procedura przyznawania
statusu uchodźcy obejmowała prawo
do weryfikacji decyzji, ponieważ
konsekwencje błędnej decyzji mogą być
dla zainteresowanego katastrofalne.



Czy zbrodniarz wojenny lub

terrorysta mają prawo do
statusu uchodźcy?

Nie. Ludzie uczestniczący
w zbrodniach wojennych oraz łamiący
międzynarodowe prawa humanitarne
i prawa człowieka – również poprzez
działania terrorystyczne – nie mają
prawa do ochrony przyznawanej
uchodźcom.



Czy żołnierz ma prawo do

statusu uchodźcy?

Uchodźcami mogą być tylko osoby
cywilne. Osoba kontynuująca działania
zbrojne z terytorium kraju udzielającego
statusu uchodźcy nie może być uznana za
uchodźcę. Jednak żołnierze lub bojownicy,
którzy złożą broń, mogą otrzymać status
uchodźcy, o ile nie są pozbawieni prawa
do niego z innych względów.



Czy wszyscy uchodźcy

muszą przejść przez
procedurę przyznawania
statusu uchodźcy?

W wielu krajach ludzie ubiegający się
o status uchodźcy muszą udowodnić, że
ich obawa przed prześladowaniami jest
uzasadniona. Jednakże w przypadku
większych ruchów ludności obejmujących
dziesiątki, a nawet setki tysięcy ludzi
indywidualna weryfikacja każdego
przypadku może być niemożliwa.
W takich sytuacjach całej grupie można
z definicji przyznać status uchodźców
(uchodźcy

prima facie).

UNHCR/B

. BANNON

/KEN•2006

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

26

?

&

PYTANIA

ODPOWIEDZI



Co to jest ochrona tymczasowa?

UNHCR/T

. MAKEEV

A

/RUS•2006

UNHCR uruchomił projekty
zmierzające do poprawy warunków
życia uchodźców z Gruzji mieszkających
w zrujnowanych ośrodkach w Rosji.

Amerykański
samolot wojskowy
C-130 zrzuca
dostarczoną przez
UNHCR pomoc
po powodzi, która
zalała obóz dla
uchodźców Dadaab
w Kenii.

Więcej informacji

Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r. i osoby wewnętrznie przesiedlone: niniejsza
seria obejmuje broszury poświęcone tym zagadnieniom. Problem bezpaństwowości został
szczegółowo zanalizowany w specjalnym numerze czasopisma REFUGEES (nr 147 „The
Excluded”). Wszystkie trzy publikacje udostępniają biura UNHCR. Można je również pobrać
ze strony Publications w portalu

www.unhcr.org

Władze państw proponują niekiedy
„ochronę tymczasową” w sytuacjach,
gdy ich system przyznawania statusu
uchodźcy jest zagrożony nagłym
napływem dużych grup ludności, jak
to się zdarzyło w latach 90. podczas
wojny w byłej Jugosławii. W takich
okolicznościach ludzie mogą szybko
zostać wpuszczeni do bezpiecznych
krajów, ale bez gwarancji uzyskania
stałego schronienia. W szczególnych
przypadkach ochrona tymczasowa
może być korzystnym rozwiązaniem

zarówno dla władz państwa, jak i
dla osób ubiegających się o status
uchodźcy. W takiej sytuacji jest ona tylko
uzupełnieniem ochrony gwarantowanej
przez Konwencję Genewską z 1951 r.,
a nie jej substytutem. UNHCR zaleca,
aby po upływie odpowiedniego czasu
ludziom korzystającym z ochrony
tymczasowej, którzy w dalszym ciągu
nie mogą wrócić do swojego kraju,
przyznawać prawo do wnioskowania o
pełny status uchodźcy.

?

&

PYTANIA

ODPOWIEDZI

S T R U K T U R A , F I N A N S O W

Struktura UNHCR i jego funkcjonowanie

U

NHCR jest obecnie jedną z najważniejszych instytucji huma-
nitarnych na świecie. Zatrudnia około 6 200 pracowników w

278 biurach w 118 krajach. Przez ponad pół wieku swojego działa-
nia agenda ta pomogła ponad 50 mln ludzi, za co otrzymała dwie
Pokojowe Nagrody Nobla w 1954 i 1981 r.

António Guterres, który w czerwcu 2005 r. został dziesiątym Wy-

sokim Komisarzem, informuje Radę Ekonomiczno-Społeczną o ko-
ordynacyjnych aspektach działalności agendy. Corocznie przedstawia
też Walnemu Zgromadzeniu pisemny raport z całości
pracy UNHCR.

Programy i wytyczne UNHCR zatwierdza Komitet

Wykonawczy złożony z 71 państw członkowskich, który
spotyka się co roku w Genewie. Druga „grupa robocza”
lub Komitet Stały zbiera się kilka razy do roku.

Dzieci uchodźców
irackich w szkole
w Syrii. Brak
edukacji to ogromny
problem 4 mln
irackich uchodźców
i osób wysiedlonych
na Bliskim
Wschodzie.

W A N I E I W S P Ó Ł P R A C A

UNHCR/J

. WREFORD

/SYR•2007

Skąd UNHCR bierze pieniądze?

D

ochody UNHCR niemal w całości pochodzą z dobrowolnych
wpłat dokonywanych przede wszystkim przez władze państw, ale

także organizacje międzyrządowe, podmioty gospodarcze i osoby fizyczne.
Agenda otrzymuje niewielką dotację (nieco przekra-
czającą 3% jej budżetu) od Organizacji Narodów
Zjednoczonych. Pieniądze te są przeznaczone na
pokrycie kosztów administracyjnych. Przyjmuje też
pomoc rzeczową, na przykład namioty, lekarstwa,
samochody ciężarowe i transport lotniczy.

W miarę wzrostu liczby ludzi objętych opieką

UNHCR rósł roczny budżet tej instytucji. Na
początku lat 90. przekroczył on miliard dolarów.
Od tego czasu pozostaje na niezmienionym pozio-
mie. Roczny budżet programów UNHCR obej-
muje programy ogólne wspierające zwykłe, bieżące
działania oraz programy specjalne realizowane w
sytuacjach nagłych lub obejmujące szeroko zakro-
jone repatriacje (chodzi np. o lawinowo rosnącą
liczbę osób wysiedlonych z Iraku oraz powroty i
ponowną integrację uchodźców i osób wewnętrznie
przesiedlonych w Kongo i Sudanie).

Jakie jeszcze organizacje pomagają uchodźcom?

K

ryzysy humanitarne są coraz bardziej złożone, dlatego UNHCR
współpracuje z coraz większą liczbą coraz bardziej zróżnicowanych

organizacji. Partnerzy ONZ to Światowy Program Żywnościowy (WFP),
Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF), Światowa Or-
ganizacja Zdrowia (WHO), Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju
(UNDP), Biuro Koordynacji Spraw Humanitarnych (OCHA) oraz Wysoki
Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR).

Inne organizacje to Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

(ICRC), Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża
i Czerwonego Półksiężyca (IFRC), Międzynarodowa Organizacja ds.
Migracji (IOM) i około 650 organizacji pozarządowych.

UNHCR/S

. SCHULMAN

/COD•2006

UNHCR realizuje wiele działań
i przedsięwzięć we współpracy
z innymi organizacjami,
w tym z Czerwonym Krzyżem
i organizacjami pozarządowymi.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

29

Dane ogólne

•

Azja udzieliła schronienia
około 45% ludzi objętych
mandatem UNHCR

[15 mln].

Druga z kolei jest

Afryka

[9,7 mln, czyli 30%]

,

Ameryka Łacińska

[3,5 mln

- 10%]

,

Europa

[3,4 mln, czyli

10%]

,

Ameryka Północna

[1,1

mln – 3,5%]

i

Oceania

z 85 500 osobami

[0,2%]

.

•

Na początku 2007 r. liczba
osób objętych mandatem
UNHCR była rekordowa
i wynosiła

32,9 mln

.

Byli to:

• 9,9 mln uchodźców ....................... 30%
•

12,8 mln osób wewnętrznie
przesiedlonych ............................. 39%

• 5,8 mln bezpaństwowców ................. 17%
•

2,6 mln repatriowanych uchodźców i osób
wewnętrznie przesiedlonych .................. 8%

•

740 000 osób ubiegających się
o status uchodźcy ........................... 2%

•

1 000 000 innych osób objętych mandatem UNHCR.

•

32,9 mln

oznacza wzrost o

56%

w porównaniu

z poprzednim

rokiem. Wynika to głównie
z trzech czynników:

nowych

przemieszczeń ludności

,

podwojenia liczby

osób

wewnętrznie przesiedlonych

spowodowanego bardziej
systematycznym
zaangażowaniem UNHCR
w sprawy tych osób w ramach
nowego „podejścia klastrowego”
ONZ oraz dokładniejszych
danych statystycznych
dotyczących

bezpaństwowców

.

Uchodźcy

•

Po raz pierwszy od 5 lat
światowa populacja uchodźców
– czyli osób będących
przedmiotem największego
zainteresowania UNHCR
–

wzrosła

z

8,7 mln do 9,9 mln

,

przede wszystkim z powodu
wzrostu liczby uchodźców
z Iraku przebywających w
sąsiednich krajach do około
1,2 mln (we wrześniu 2007
r. liczba ta przekraczała już
znacznie 2 mln).

•

W 2006 r. do swoich krajów
wróciło około

734 000

uchodźców, czyli o jedną trzecią
mniej niż rok wcześniej. Około
362 500 z nich skorzystało
z pomocy UNHCR.

•

W 2006 r. swój kraj opuszczali
nie tylko Irakijczycy. Znaczne
grupy ludności uciekły
z

Republiki Środkowej Afryki

[31 000]

,

Czadu

[20 000]

,

Sri Lanki

[16 600]

,

Sudanu

[14 400]

i

Somalii

[13 600]

.

•

Jednak najwięcej uchodźców
pochodzi z Afganistanu.

2,1 mln Afgańczyków

korzysta

z azylu w ponad 70 krajach
(

20%

światowej populacji

uchodźców).

Osoby
ubiegające
się o status
uchodźcy

•

W 2006 r. wnioski o status
uchodźcy złożyło na całym
świecie

596 000 osób

,

w tym 299 000 w Europie.
Na początku 2007 r. sprawy

740 000 osób ubiegających się
o status uchodźcy

wciąż były

w toku (liczba ta obejmuje
nierozpatrzone sprawy z
poprzednich lat).

•

Liczba nowych wniosków
zmniejszyła się o

11%

w porównaniu z poprzednim
rokiem, co oznacza kontynuację
tendencji zapoczątkowanej
w 2002 r. Najwięcej nowych
indywidualnych wniosków
o status uchodźcy złożyli

Somalijczycy

[45 600]

,

Irakijczycy

[34 200]

,

Zimbabwijczycy

[22 200]

,

Erytrejczycy

[19 400]

,

Chińczycy

[19 300]

i

Rwandyjczycy

[19 200]

.

196 000 osób ubiegających się
o status uchodźcy otrzymało
w 2006 r. status uchodźcy lub
podobną ochronę.

•

Najwięcej osób ubiegających
się o status uchodźcy przyjęła

Republika Południowej Afryki

(

53 400

nowych wniosków).

Kolejne państwa to

Stany

Zjednoczone

[50 800]

,

Kenia

[37 300]

,

Francja

[30 800]

,

Wielka Brytania

[27 800]

,

Szwecja

[24 300]

i

Kanada

[22 900]

.

K I L K A L I C Z B *

* Dane nie obejmują około 4,4 mln uchodźców palestyńskich objętych opieką UNRWA w Jordanii, Libanie, Syrii, na Zachodnim Brzegu Jordanu i w Strefie Gazy.

O C H R O N A

U C H O D Ź C Ó W

•

2 0 0 7 - 0 8

30

Osoby
wewnętrznie
przesiedlone

•

Na początku 2007 r. liczbę

osób

wewnętrznie przesiedlonych
uciekających przed
konfliktami

na całym świecie

szacowano na

24,5 mln

, z czego

12,8 mln objęto w 2006 r.
ochroną lub pomocą UNHCR
(w poprzednim roku było to 6,6
mln).

Bezpaństwo-
wcy

•

Badanie przeprowadzone
w 2003 r. dało lepsze
pojęcie o skali i złożoności
problemu bezpaństwowości
na świecie. W 2006 r.

liczba zidentyfikowanych
bezpaństwowców była już
ponad dwukrotnie wyższa

i wynosiła

5,8 mln

. Uważa się

jednak, że

ich prawdziwa

liczba jest bliska

15 mln

.

Rok wydania: 2008
Regionalne
Przedstawicielstwo
UNHCR w Europie
Środkowo-Wschodniej
1011 Budapeszt
Felvinci ut 27

Strona:
www.unhcr-budapest.org
Email: [e-mail]
Tel. [phone]

Niniejsza publikacja
została wydana
w następujących
językach: bułgarskim,
polskim, słowackim,
słoweńskim oraz węgier-
skim. Tekst oryginału
wydanego przez UNHCR
w Genewie w języku
angielskim jest dostępny
na stronie www.unhcr.org

W celu uzyskania
bardziej szczegółowych
informacji w języku pol-
skim prosimy o kontakt
z biurem UNHCR
w Warszawie:
Adres: al. Róż 2
00-556 Warszawa
Strona: www.unhcr.pl
Email: [e-mail]
Tel. [phone]

UNHCR / MRPI / B•3 / ENG 1

SEPTEMBER 2007

Młody palestyński
uchodźca
pozostający od
miesięcy na ziemi
niczyjej między
Irakiem i Syrią.

Tylna okładka:
Uchodźcy
z Kolumbii
w odległym zakątku
Panamy.

U N H C R / B. H E G E R / PA N • 2 0 0 6

UNHCR/J

. WREFORD/IRQ

-

S

YR•2007