inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

W skład ośrodkowego układu

nerwowego wchodzą:

• mózgowie
• rdzeń kręgowy

(1) - mózg,

(2) - Ośrodkowy układ nerwowy,

(3) - rdzeń kręgowy.

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

MÓZGOWIE

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Mózgowie

–

najważniejsza, centralna

część ośrodkowego

układu nerwowego

człowieka. Najważniejsze

jego funkcje to

sterowanie, nadzorowanie

działania, homeostaza

organizmu (m.in.

częstość akcji serca,

ciśnienie tętnicze krwi,

równowaga wodno-

elektrolitowa,

temperatura ciała), a

także wyższe funkcje

nerwowe (funkcje

poznawcze, popędowe,

pamięć i uczenie się).

Dzieli się ono na:

–

rdzeń przedłużony,

–

tyłomózgowie

–

śródmózgowie

–

międzymózgowie

–

kresomózgowie – dwie

półkule pokryte korą

mózgową, dzielącą się na

płaty:

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Rdzeń przedłużony łączy części

mózgu z rdzeniem kręgowym.

Przez jego środek przechodzi

kanał, a sklepienie komory

czwartej (od góry) pokrywa cienka i

unaczyniona błona wytwarzająca

płyn mózgowo-rdzeniowy. Ściany

tej części mózgu tworzy substancja

biała, a w partiach środkowych i

grzbietowych można znaleźć

nieliczne skupiania neuronów -

substancję szarą tworzącą ośrodki

nerwowe. Rozszerzenia rdzenia

kręgowego to piramidy, poniżej

których znajduje się tzw.

skrzyżowanie piramid

(przewodzące impulsy podczas

wykonywania ruchów złożonych).

Uszkodzenie tych tworów wywołuje

reakcje patologiczne, np.

nadmierne wyprostowanie palucha

podczas zginania pozostałych

palców stopy (odruch Babińskiego).

Rdzeń przedłużony jest ośrodkiem:

ssania, żucia, ślinienia, połykania,

wymiotów, wydzielania soków,

napięcia mięśni gładkich, kaszlu,

kichania, wzdychania, ziewania,

czkawki, wydawania dźwięku,

pobudzania i hamowania czynności

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Tyłomózgowie

ostatni z trzech pierwotnych

pęcherzyków mózgowych, rozwojowa część

mózgowia. W okresie 5. tygodnia rozwoju

zarodkowego ulega podziałowi na tyłomózgowie

wtórne, z którego powstają móżdżek i most oraz

rdzeniomózgowie, z którego powstaje rdzeń

przedłużony. Tyłomózgowie wtórne składa się z:

półkul móżdżku i mostu. Stanowi odruchowy

ośrodek kaszlu, wydzielania śliny, połykania,

automatyczne ośrodki oddychania, hamowania

skurczów serca, wydzielania potu, naczyniowo-

ruchowy i inne. Móżdżek wytwarza niewielkie

impulsy odpowiedzialne za lekkie fizjologiczne

napięcie mięśni szkieletowych

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

• Śródmózgowie

łączy

międzymózgowie z mostem i

móżdżkiem. Przez jego wnętrze

biegnie kanał, wodociąg

mózgu, który łączy komorę

trzecią z komorą czwartą

mózgu. Śródmózgowie można

podzielić na dwie części:

grzbietową i brzuszną. W

śródmózgowiu znajdują się

podkorowe ośrodki wzroku i

słuchu, szlaki nerwowe oraz

ośrodku regulacyjne napięcie

mięśni i postawę ciała. Dzięki

temu ta część mózgu jest

częścią mechanizmu, który ma

za zadanie kontrolować

wykonywanie precyzyjnych

ruchów mięśniowych (reguluje i

utrzymuje napięcie toniczne w

mięśniach szkieletowych,

wpływa na zachowanie

postawy). Uszkodzenie

śródmózgowia powoduje

zaburzenia w wykonywaniu

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

•

Móżdżek

to część mózgu składająca się z dwóch półkul i robaka. Móżdżek jest

zbudowany z komórek, włókien nerwowych i gleju. Pokrywa go istota szara (kora móżdżku),

a przez jego wnętrze biegną włókna nerwowe, które tworzą istotę białą. Móżdżek kontroluje

napięcie mięśni szkieletowych, reguluje dokładność ruchów oraz odpowiada za ich

koordynację. Uszkodzenie móżdżku powoduje zanik możliwości wykonywania precyzyjnych

czynności.

Gdy usunie się móżdżek to początkowo objawy przypominają sztywność odmóżdżeniową.

Występuje wtedy nadmierne napięcie prostowników i zwiotczenie zginaczy oraz niepokój i

ogólne pobudzenie. Po kilku dniach następuje brak napięcia mięśni, niezborność i

niedokładność. Uszkodzenie tylko jednej półkuli móżdżku powoduje powstanie braku

napięcia mięśni po stronie uszkodzenia. Późniejsze objawy to: atonia (brak napięcia

tonicznego w mięśniach szkieletowych), astazja (wahania i kołysania głowy, tułowia i

kończyn), ataksja (pośledzenie zdolności i płynności ruchów) i astenia (wykonywanie ruchów

niecelowych).

Móżdżek ma również wpływ na układ krwionośny (czynności serca oraz szerokość naczyń),

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

• Most

- część pnia

mózgu zlokalizowana

na jego powierzchni

podstawnej, łącząca

obydwie półkule

móżdżku ramionami

środkowymi. Most

składa się z 

nakrywki i  podstawy.

Jest on

odpowiedzialny z

przewodzenie

impulsów nerwowych

z jednej półkuli, do

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Międzymózgowie pochodzi z

przedniego pęcherzyka mózgu.

Komora trzecia mózgu (w której

sklepieniu obecne są sploty

naczyniowe produkujące płyn

mózgowo rdzeniowy) kontaktuje

się z komorami bocznymi

kresomózgowia, a jej światło

przechodzi w wodociąg mózgu.

Międzymózgowie można podzielić

na: nadwzgórze, wzgórze i

podwzgórze.

Wzgórze to skupisko istoty szarej.

Tworzy grube ściany trzeciej

komory mózgu i jest położone

grzbietowo. Wzgórze to ośrodek

wymieniania informacji między

rdzeniem kręgowym a mózgiem.

To tutaj dochodzą wszystkie drogi

nerwowe (z wyjątkiem węchowych,

wzrokowych i słuchowych).

Powstaje tu wiele stanów

emocjonalnych i doznań ogólnych

wraz z odruchami i instynktami.

Uszkodzenie wzgórza powoduje

bóle, niezborne ruchy, zmianę

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Podwzgórze to część

mózgu położona

brzusznie. Znajdują się

tu ośrodki wpływające na

działanie

autonomicznego układu

nerwowego, głodu i

sytości, pragnienia,

termoregulacji,

rozrodczy, agresji i

ucieczki, regulujące

gospodarkę wodno-

elektrolitową, regulacją

ciśnienia krwi oraz

wpływające na stany snu i

czuwania. Jądra

podwzgórza produkują

również hormony:

wazopresynę i

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Kresomózgowie

Kresomózgowie to największa

część mózgu.

Kresomózgowie jest podzielone

na dwie półkule oddzielone od

siebie szczeliną podłużną

mózgu, a połączone spoidłem

wielkim (ciałem modzelowatym

na dnie szczeliny). Na

powierzchni kresomózgowia

znajdują się fałdy i zakręty, co

zwiększa jego powierzchnię.

Kresomózgowie można

podzielić na pałaty: czołowy,

ciemieniowy, skroniowy i

potyliczny. Bruzda środkowa

(Rolanda) oddziela płat

ciemieniowy od czołowego, a

bruzda boczna wyodrębnia

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Kresomózgowie

•

Półkule kresomózgowia są

zbudowane z istoty białej,

którą pokrywa istota szara

(kora mózgu). Istota szara

mieści połowę wszystkich

neuronów całego organizmu.

Jest ona zbudowana z sześciu

warstw komórek: drobinowej,

ziarnistej zewnętrznej,

piramidalnej zewnętrznej,

ziarnistej wewnętrznej,

piramidalnej wewnętrznej oraz

zwojowej. Warstwy te są różnie

wykształcone w różnych

częściach mózgu. Kora mózgu

przenika również w głąb istoty

białej tworząc tzw. jądra

podkorowe, czyli skupiska

neuronów. W niej są

zlokalizowane ośrodki korowe,

czyli miejsca odpowiedzialne

za przetwarzanie bodźców z

zewnątrz organizmu.

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Anatomia układu

komorowego

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Komory mózgu

• Komory mózgu to zbiór

czterech przestrzeni

wewnątrz mózgu, w

których wytwarzany jest

płyn mózgowo-

rdzeniowy, i z których

następnie wydostaje się

do przestrzeni

podpajęczynówkowej,

gdzie krąży, otaczając

cały ośrodkowy układ

nerwowy. Płyn ten

wytwarzany jest z osocza

krwi przez splot

naczyniówkowy. 

• Wyróżniamy:

* dwie komory boczne

* komorę III

* komorę IV

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

•

Półkule mózgu zawierają w sobie

dwie komory (jedna komora w jednej

półkuli) nazywane komorami

bocznymi, mającymi łukowaty

kształt, przypominający przechyloną

nieco w dół literę "C". Z tego też

względu wyróżnia się rogi przednie

tych komór, czyli górne

zakończenia, rogi dolne, oraz

pojedynczy róg tylny. Komory

boczne poprzez

otwory komorowe

Monroego

łączą się z leżącą nieco

niżej, ale położoną centralnie

komorą III, znajdującą się częściowo

w obrębie międzymózgowia. Od

dolnej części komory III odchodzi

wąski

kanał Sylwiusza, nazywany

także wodociągiem mózgu

, który

nie posiada w sobie splotu

naczyniówkowego i przebiegając

przez śródmózgowie łączy się z

leżącą jeszcze niżej, również w linii

środkowej, komorą IV. Ostatnia z

komór jest przyczepiona do tylnej

części pnia mózgu i jest zakryta

przez móżdżek. Komora IV posiada

dwa

otowory boczne Luschki oraz

jeden nieparzysty otwór

Magendiego

, przez które płyn

mózgowo-rdzeniowy przechodzi do

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

Opony mózgowo – rdzeniowe

Opony mózgowo – rdzeniowe

Mózg i rdzeń kręgowy (który razem
z mózgiem tworzy układ nerwowy
człowieka)

otoczone

są

łącznotkankowymi

błonami

-

oponami

mózgowo-rdzeniowymi.

Należą do nich: opona twarda
(najbardziej zewnętrzna), opona
pajęcza

(przestrzeń

pod

nią

wypełniana jest płynem mózgowo-
rdzeniowym)

oraz

naczyniówka

(ściśle przylega do mózgu i rdzenia
kręgowego)

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

RDZEŃ KRĘGOWY

•

Rdzeń kręgowy to
twór mający kształt
grubego sznura.
Rdzeń kręgowy jest
umieszczony w
kanale kręgowym i
biegnie od rdzenia
przedłużonego aż
do drugiego kręgu
lędźwiowego.

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

RDZEŃ KRĘGOWY

•

Rdzeń jest zakończony stożkiem

rdzeniowym, a od niego odchodzi

nić rdzeniowa (do drugiego kręgu

krzyżowego), którą otacza wiązka

nerwów rdzeniowych (ogon

koński). Istota biała w rdzeniu

kręgowym jest rozmieszczona

obwodowo (mineralizowane pęczki

włókien nerwowych tworzące

drogi wstępujące i zstępujące dla

impulsów nerwowych), a istota

szata rozmieszczona jest

centralnie (w kształcie litery H na

przekroju poprzecznym, tworzą ją

komórki nerwowe i glejowe). W

istocie szarej można spotkać

korzenne rogi nerwów

rdzeniowych: przednie (ruchowe),

tylne (czuciowe) i boczne (ciała

neuronów układu

autonomicznego).

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

RDZEŃ KRĘGOWY

•

Kanał środkowy (centralny)

biegnie środkiem rdzenia

kręgowego. Od jego

zewnętrznej strony, na

powierzchni obecne są dwa

zagłębienia dzielące rdzeń na

połowy: od przodu (szczelina

pośrodkowa przednia) i od tyłu

(szczelina pośrodkowa tylna). Z

boku tych zagłębień znajdują

się bruzdy boczne: przednia (z

której wychodzą korzenie

brzuszne nerwów rdzeniowych

prowadzące impulsy do

nerwów mięśni szkieletowych)

oraz tylna (do której wchodzą

korzenie grzbietowe nerwów

rdzeniowych prowadzące

impulsy nerwowe do

ośrodkowego układu

nerwowego).

środa, 23 lutego 2011

inżynieria biomedyczna - KIERUNEK

PRZYSZŁOŚCI

RDZEŃ KRĘGOWY

•

Rdzeń, tak samo jak mózg, jest

otoczony trzema oponami: miękką,

pajęczą i twardą, a przestrzenie

między nimi wypełnia płyn

mózgowo-rdzeniowy.

Z rdzeniem kręgowym łączy się 31

par nerwów poprzez otwory

międzykręgowe kręgosłupa. Są to:

8 szyjnych, 12 piersiowych, 5

lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1

guziczny. W odcinku szyjnym

znajdują się ośrodki odruchów

kończyn górnych i mięśni

oddechowych, w odcinku

piersiowym – ścian narządów i

klatki piersiowej oraz mięśni

brzusznych, w odcinku

lędźwiowym – kończyn dolnych i

narządów miednicy, a w odcinku

krzyżowym – defekacji (oddawania

kału), mikcji

(oddawania moczu),

erekcji i

środa, 23 lutego 2011