background image

 

 

dr Michał Kurzyński 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wykaz wyrażeń ustawowych wykorzystywanych w prawie karnym skarbowym 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Literatura: 

1. P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2012; 

2. L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2014; 

3. L Wilk, J. Zagrodnik, Prawo i proces karny skarbowy, Warszawa 2015;  

 

stan prawny - styczeń 2016 r. 

background image

 

 

 

I. Wyrażenia ustawowe wskazane w art. 53 Kodeku karnego skarbowego: 

§ 1. Czyn zabroniony jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono 

przestępstwa  skarbowego  lub  wykroczenia  skarbowego  (okoliczności  wyłączające  winę,  znikomy  stopień 

społecznej  szkodliwości).  Określenie  czynu  zabronionego  jako  przestępstwa  skarbowego  lub  wykroczenia 

skarbowego może nastąpić tylko w niniejszym kodeksie. 

Warunkiem  realizacji  znamion  czynu  zabronionego  jest  naruszenie  normy  sankcjonowanej  -  zakazującej 

zachowania stypizowanego w przepisie kodeksu. 

 

§ 2.  Przestępstwo  skarbowe  jest  to  czyn  zabroniony  przez  kodeks  pod  groźbą  kary  grzywny  w  stawkach 

dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności (zob. art. 20-45 k.k.s.). 

 

§ 3.  Wykroczenie  skarbowe  jest  to  czyn  zabroniony  przez  kodeks  pod  groźbą  kary  grzywny  określonej 

kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość 

przedmiotu  czynu  nie  przekracza  pięciokrotnej  wysokości  minimalnego  wynagrodzenia  w  czasie  jego 

popełnienia.  

Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi (np. wypadek mniejszej 

wagi, zob. art. 46-52 k.k.s.). 

 

§ 4.  Minimalne  wynagrodzenie  jest  to  wynagrodzenie  za  pracę  ustalone  na  podstawie 

ustawy

    z  dnia  10 

października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 

2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314). 

Zgodnie  z  art.  2  ust.  4  ustawy,  wysokość  minimalnego  wynagrodzenia,  podlega  ogłoszeniu  w  Dzienniku 

Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w 

terminie do dnia 15 września każdego roku. 

Wysokość  minimalnego  wynagrodzenia  służy  jako  miernik  do  ustalania  kwot  uszczerbku  finansowego,  w 

sytuacjach:  

a) kwalifikacji czynu jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, 

b) w których w grę wchodzą rozmaite instytucje, np. nadzwyczajne obostrzenie kary (zob. art. 37 § 1 pkt 1 i art. 

38 § 2 k.k.s.), dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (zob. art. 17 § 2 pkt 1 k.k.s.), 

c) na podstawie minimalnego wynagrodzenia określa się również wysokość zagrożenia karą grzywny (zob. art. 

23 § 3 i art. 48 § 1 k.k.s.). 

Od 1 stycznia 2016 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosi 1850 zł.  

Od 1996 r. jest to kwota podawana brutto

 

§ 5. Zagrożenie karne jest to zagrożenie karą przewidziane w odpowiednim przepisie tytułu I działu II - Część 

szczególna, określającym dany typ przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. 

Wskazuje  się  tam  wysokość  i  rodzaj  odpowiedzialności  dotyczącej  zindywidualizowanego  typu  przestępstwa 

skarbowego lub wykroczenia skarbowego. 

 

 

 

background image

 

§ 6.  Ustawowy  próg,  o  którym  mowa  w  tytule  I  w  dziale  II  -  Część  szczególna,  jest  to  wysokość  kwoty 

określonej w § 3 zdanie pierwsze. 

Pojęcie  służy,  zgodnie  z  zasadą  kontrawencjonalizacji  (depenalizacji  częściowej),  rozgraniczeniu  czynu  jako 

przestępstwo  skarbowe  lub  wykroczenie  skarbowe.  Ustawowym  progiem  jest  wysokość  kwoty 

nieprzekraczającej pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. 

 

§ 7. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego bierze się pod uwagę rodzaj i charakter 

zagrożonego  lub  naruszonego  dobra,  wagę  naruszonego  przez  sprawcę  obowiązku  finansowego,  wysokość 

uszczuplonej  lub  narażonej  na  uszczuplenie  należności  publicznoprawnej,  sposób  i  okoliczności  popełnienia 

czynu zabronionego, jak również postać zamiaru, motywację  sprawcy, rodzaj naruszonej reguły ostrożności i 

stopień jej naruszenia. 

Ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego wpływa na stosowanie różnych instytucji kodeksu 

karnego  skarbowego  (np.  warunkowego  umorzenia  postępowania  w  sprawie  o  przestępstwo  skarbowe, 

odstąpienia  od  wymierzenia  kary,  przepadku  przedmiotów  tytułem  środka  zabezpieczającego,  umieszczenia 

sprawcy w zakładzie psychiatrycznym itd.), na wymiar kary, środka karnego i innego środka (art. 12 § 2 k.k.s.) 

czy wreszcie na prawnokarną relewancję czynu (art. 1 § 2 k.k.s.).  

Determinanty oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu mają charakter katalogu zamkniętego, tj. wyłącznie 

podane czynniki mają decydować o ocenie stopnia społecznej szkodliwości. 

 

§ 8. W rozumieniu kodeksu wypadek mniejszej wagi jest to czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe, które 

w konkretnej sprawie, ze względu na jej szczególne okoliczności - zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe - 

zawiera  niski  stopień  społecznej  szkodliwości  czynu,  w  szczególności  gdy  uszczuplona  lub  narażona  na 

uszczuplenie  należność  publicznoprawna  nie  przekracza  ustawowego  progu  z  §  6,  a  sposób  i  okoliczności 

popełnienia  czynu  zabronionego  nie  wskazują  na  rażące  lekceważenie  przez  sprawcę  porządku 

finansowoprawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, albo sprawca dopuszczający 

się  czynu  zabronionego,  którego  przedmiot  nie  przekracza  kwoty  małej  wartości,  czyni  to  z  pobudek 

zasługujących na uwzględnienie. 

W świetle powyższego zapisu, przestępstwo skarbowe zawierające niski stopień społecznej szkodliwości (jeżeli 

kwota uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie nie przekracza 200-krotności minimalnego wynagrodzenia), 

ze  względu  na  kompleks  elementów  łagodzących  o  charakterze  przedmiotowo-podmiotowych,  może  zostać 

potraktowane jako wypadek mniejszej wagi a sprawca ukarany jak za wykroczenie skarbowe. 

 

§ 9. W rozumieniu kodeksu zasada terytorialności, o której mowa w art. 3 § 2, obejmuje również znajdującą się 

poza  morzem  terytorialnym  (12  mil  morskich  liczonych  od  linii  podstawowej  morza),  wyłączną  strefę 

ekonomiczną,  w  której  Rzeczpospolita  Polska  na  podstawie 

prawa

    wewnętrznego  i  zgodnie  z 

prawem

  

międzynarodowym  wykonuje  prawa  odnoszące  się  do  badania  i  eksploatacji  dna morskiego  i  jego  podglebia 

oraz ich zasobów naturalnych. 

Zasada  ta  stanowi  rozszerzenie  zakresu  obowiązywania  Kodeksu  poza  terytorium  Rzeczpospolitej  Polskiej 

(określone przepisami ustawy o ochronie granicy państwowej - tj. Dz.U. z 2009 r., Nr 12, poz. 67 ze zm. oraz 

ustawy o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej -tj. Dz.U. z 2013 r., poz. 934 ze 

zm.).  Nie  stanowi  jednak  o  zwiększeniu  zakresu  terytorialnego  ale  o  rozszerzeniu  obowiązywania  prawa 

polskiego, tutaj prawa karnego skarbowego.  

 

 

background image

 

§ 10. Za statek wodny uważa się także stałą platformę umieszczoną na szelfie kontynentalnym. 

Definicja wskazuje na tzw. "zasadę bandery" (zasadę flagi), wg której statek pod polską banderą jest miejscem 

w którym obowiązuje prawo polskie (nie stanowiąc jednocześnie miejsca będącego terytorium Rzeczpospolitej 

Polskiej). 

 

§ 11.  Przestępstwo  skarbowe  skierowane  przeciwko  istotnym  interesom  finansowym  państwa  polskiego,  o 

którym mowa w art. 3 § 3, jest to takie przestępstwo skarbowe, które zagraża Skarbowi Państwa powstaniem 

uszczerbku finansowego w wysokości co najmniej dziesięciokrotności wielkiej wartości. 

Ustawodawca  wskazuje  tutaj  precyzyjny  miernik  "istotności"  interesów  finansowych  państwa,  który  wynosi 

dziesięciotysięczną  wysokość  minimalnego  wynagrodzenia.  Co  należy  zauważyć,  w  zakresie  "istotności" 

uwzględnia się wyłącznie uszczuplenie przynależne Skarbowi Państwa, pomijając samorząd terytorialny. 

 

§ 12.  Przestępstwa  skarbowe  tego  samego  rodzaju  są  to  przestępstwa  skarbowe  określone  w  tym  samym 

rozdziale kodeksu; przestępstwa skarbowe z użyciem przemocy lub groźby jej użycia uważa się za przestępstwa 

skarbowe tego samego rodzaju. 

Dla  przyjęcia  popełnienia  przestępstwa  skarbowego  z  użyciem  przemocy  lub  groźby  jej  użycia  nie  jest 

konieczne aby użycie przemocy (lub groźba jej użycia) stanowiło znamię czynu zabronionego. 

 

§ 13. Korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. 

Korzyścią  majątkową  jest  kwota  pieniężna  odpowiadająca  zaległości  podatkowej  i  długowi  celnemu,  jakiej 

podmiot zobowiązany nie uiścił w terminie na rzecz uprawnionego organu. Korzyścią majątkową jest też kwota 

pieniężna nienależnie zwrócona oraz nienależnie umorzona. Nie jest korzyścią majątkową sankcyjny podatek 

nieuiszczony  przez  zobowiązanego.  Nie  stanowią  również  korzyści  majątkowej  naliczone  do  zaległości 

podatkowej czy długu celnego ustawowe odsetki za zwłokę.  

Korzyść  osobista  to  przysporzenie  o  charakterze  niemajątkowym,  wykonanie  na  rzecz  podmiotu  usługi  czy 

zaspokojenia o charakterze niematerialnym.  

 

§ 14.  Mała  wartość  jest  to  wartość,  która  w  czasie  popełnienia  czynu  zabronionego  nie  przekracza 

dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. 

Miernik małej wartości służy do ustalenia realizacji znamion typu uprzywilejowanego przestępstwa skarbowego 

lub w wyjątkowych sytuacjach - czy jest możliwym uznanie zachowania za wypadek mniejszej wagi. 

 

§ 15.  Duża  wartość  jest  to  wartość,  która  w  czasie  popełnienia  czynu  zabronionego  przekracza  pięćsetkrotną 

wysokość minimalnego wynagrodzenia. 

Miernik dużej wartości służy do ustalenia realizacji znamion typu kwalifikowanego przestępstwa skarbowego. 

 

§ 16. Wielka wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną 

wysokość minimalnego wynagrodzenia. 

Miernik wielkiej wartości służy do ustalenia realizacji znamion typu kwalifikowanego przestępstwa skarbowego 

oraz ustalenia czy doszło do naruszenia istotnego interesu finansowego państwa polskiego. 

 

 

 

background image

 

§ 17.  Jeżeli  kodeks  nie  stanowi  inaczej,  jako  wartość  przedmiotu  czynu  zabronionego  przyjmuje  się  jego 

wartość rynkową, ustaloną według przeciętnej ceny rynkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w razie 

braku tych danych - na podstawie oszacowania. O wartości rozstrzyga czas popełnienia czynu zabronionego, a 

gdy nie można go ustalić - czas jego ujawnienia, chyba że ustawa stanowi inaczej. 

Określenie wartości (zawsze wartość rynkowa  brana jest pod uwagę jako pierwsza) dokonywane jest na czas 

popełnienia czynu, jeżeli nie jest to możliwe, bierze się pod uwagę czas ujawnienia czynu. 

 

§ 18. W rozumieniu kodeksu środek przewozowy jest to przedmiot używany do przewozu osób lub towarów, w 

szczególności:  pojazd  drogowy,  szynowy  środek  transportu,  przyczepa,  naczepa,  jednostka  pływająca  oraz 

statek powietrzny. 

Pojęcie  środka  przewozowego  w  prawie  karnym  skarbowym  służy  głownie  do  ustalenia  przedmiotu  wobec 

którego należy orzec przepadek zgodnie z art. 29 § 2, 31 § 1 oraz 49 § 1. Co należy zauważyć powyższy katalog 

ma charakter otwarty. 

Dookreślenie katalogu środków przewozowych znajduje się w ustawie - Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz.U. z 

2005 r., Nr 108, poz. 908 ze zm.) oraz ustawy - Prawo lotnicze (tj. Dz.U. z 2006 r., Nr 100, poz. 696 ze zm.). 

    

§ 19. Młodociany jest to osoba, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 21 lat i w czasie 

orzekania w pierwszej instancji 24 lat. 

Podane kryterium wiekowe dotyczy osoby która w czasie (a nie w chwili) popełnienia czynu ukończyła 18 lat 

ale  nie  ukończyła  21  lat.  Za  orzekanie  w  pierwszej  instancji  przyjmuje  się  orzekanie  w  postępowaniu 

rozpoznawczym. 

Kryterium wiekowe stanowi wyznacznik dla dyrektyw wyboru kary określonych m.in. w art. 12 § 3.   

 

§ 20. Dokument jest to każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone 

prawo,  albo  który  ze  względu  na  zawartą  w  nim  treść  stanowi  dowód  prawa,  stosunku  prawnego  lub 

okoliczności mającej znaczenie prawne. 

Powyższa  definicja  wskazuje  że  każda  deklaracja,  oświadczenie,  informacja,  faktura  VAT,  rachunek,  księga 

rachunkowa, inna księga czy rejestr są uznawane przez Kodeks za dokument. 

 

§ 21. Księgami są: 

1)  księgi rachunkowe; 

2)  podatkowa księga przychodów i rozchodów; 

3)  ewidencja; 

4)  rejestr; 

5)    inne  podobne  urządzenia  ewidencyjne,  do  których  prowadzenia  zobowiązuje  ustawa,  a  w  szczególności 

zapisy kasy rejestrującej. 

Powyższy  zapis  ma  charakter  znacznie  szerszy  od  przyjętego  w  prawie  finansowym,  powyższy  katalog  ma 

jednak charakter zamknięty. 

 

§  22.  Księga nierzetelna jest to księga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym. 

Zachowanie  stanowiące  kwalifikowaną  formę  wadliwości  księgi  a  co  z  tym  związane,  usankcjonowane 

wyższym wymiarem odpowiedzialności. 

 

 

background image

 

§  23. Księga wadliwa jest to księga prowadzona niezgodnie z przepisem prawa. 

Pojęcie  wadliwości  jest  zakresowo  znacznie  szerszym  od  nierzetelności  a  każda  nierzetelność  będzie 

doprowadzała do wadliwości. 

 

§ 26.  W  rozumieniu  kodeksu  należność  publicznoprawna  jest  to  należność  państwowa  lub  samorządowa, 

będąca  przedmiotem  przestępstwa  skarbowego  lub  wykroczenia  skarbowego;  należnością  państwową  jest 

podatek  stanowiący  dochód  budżetu  państwa, należność  z tytułu  rozliczenia  udzielonej  dotacji  lub  subwencji 

lub  należność  celna,  a  należnością  samorządową  -  podatek  stanowiący  dochód  jednostki  samorządu 

terytorialnego lub należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji. 

 

§   26a.    W  rozumieniu  kodeksu  należnością  publicznoprawną,  w  tym  podatkiem,  jest  także  należność 

stanowiąca  przychód  budżetu  ogólnego  Wspólnot  Europejskich  lub  budżetu  zarządzanego  przez  Wspólnoty 

Europejskie  lub  w  ich  imieniu,  w  rozumieniu  wiążących  Rzeczpospolitą  Polską  przepisów  prawa  Unii 

Europejskiej, będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. 

 

§ 27.  Należność  publicznoprawna  uszczuplona  czynem  zabronionym  jest  to  wyrażona  liczbowo  kwota 

pieniężna,  od  której  uiszczenia  lub  zadeklarowania  uiszczenia  w  całości  lub  w  części  osoba  zobowiązana 

uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił. 

Aby wystąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej muszą wystąpić dwa warunki: 

1. musi być wyrażona liczbowo kwota pieniężna będąca uszczerbkiem finansowym, który nastąpił; 

2. uszczerbek finansowy musi nastąpić na skutek czy to uchylenia się przez osobę zobowiązaną do uiszczenia 

czy  też  do  uchylenia  się  przez  taką  osobę  od  zadeklarowania  uiszczenia  w  całości  lub  w  części  kwoty 

pieniężnej.   

 

§ 28.  Narażenie  na  uszczuplenie  należności  publicznoprawnej  czynem  zabronionym  jest  to  spowodowanie 

konkretnego niebezpieczeństwa takiego uszczuplenia  - co oznacza, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest 

wysoce prawdopodobne, choć nie musi nastąpić. 

Funkcją tego przepisu jest dookreślenie ustawowego znamienia skutku, tzw. przestępstw konkretnego narażenia 

na niebezpieczeństwo określonych w rozdziale 6 (art. 54, 55, 56, 65 § 3 i 4, 73, 76, 76a k.k.s.) i rozdziale 7 (art. 

82, 86, 87, 88 i 92 k.k.s.). 

 

§ 29. Przepisy § 27 i 28 stosuje się odpowiednio do następujących określeń: "kwota niewpłaconego podatku", 

"nienależny zwrot należności celnej lub umorzenie należności celnej należnej do zapłacenia", "nienależny zwrot 

należności  podatkowej",  "nie  pobiera  podatku",  "nie  wpłaca  w  terminie  podatku",  "pobrany  podatek", 

"pobranego  podatku  nie  wpłaca",  "podatek"  oraz  "wypłata  lub  pobranie  nienależnej,  nadmiernej  lub 

wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem dotacji lub subwencji". 

 

§ 30.  Użyte  w  rozdziale  6  kodeksu  określenia,  a  w  szczególności:  "czynności  sprawdzające",  "deklaracja", 

"informacja  podatkowa",  "inkasent",  "kontrola  podatkowa",  "obowiązek  podatkowy",  "podatek",  "podatnik", 

"płatnik",  "zwrot  podatku",  mają  znaczenie  nadane  im  w 

ustawie

    z  dnia  29  sierpnia  1997  r.  -  Ordynacja 

podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), z tym że określenie "podatek" oznacza również zaliczkę na 

podatek,  ratę  podatku,  a  także  opłaty  oraz  inne  niepodatkowe  należności  budżetu  państwa  o  podobnym 

charakterze  daninowym;  określenie  "podatnik"  oznacza również  osobę  zobowiązaną  do  uiszczenia  opłat  oraz 

niepodatkowych należności budżetu państwa o podobnym charakterze daninowym. 

background image

 

1)  czynności  sprawdzające  -  to  czynności  organów  podatkowych  mające  na  celu  sprawdzenie  terminowości 

składania  deklaracji,  wpłacania  zadeklarowanych  podatków,  stwierdzenia  formalnej  poprawności  deklaracji, 

ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia z przedstawionymi dokumentami; 

2)  deklaracja  -  to  deklaracje  zeznania  wykazy  informacje  do  których  składania zobowiązani  są na  podstawie 

przepisów prawa podatkowego podatnicy płatnicy i inkasenci; 

3) informacja podatkowa - to informacje o zdarzeniach wynikających ze stosunków cywilnoprawnych, z prawa 

pracy, mogące mieć  wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub  wysokość zobowiązania podatkowego 

informacje o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego informacje do 

których  składania  są  zobowiązane  podmioty  na  podstawie  odrębnych  ustaw,  informacje  z  art.  82a  OrdPod.; 

Podmiotem  zobowiązanym  do  składania  informacji  podatkowych  nie  jest  osoba  fizyczna  nieprowadząca 

działalności gospodarczej; 

4) inkasent - jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, 

obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu; 

5)  kontrola  podatkowa  -  to  czynność  przeprowadzana  u  podatników,  płatników,  inkasentów  i  ich  następców 

prawnych, której celem jest sprawdzenie czy wywiązują się oni z obowiązków wynikających z przepisów prawa 

podatkowego; 

6)  obowiązek  podatkowy  -  jest  to  wynikająca  z  ustaw  podatkowych  nieskonkretyzowana  powinność 

przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach; 

7)  podatek  -  to  publiczne,  nieodpłatne,  przymusowe  i  bezzwrotne  świadczenie  pieniężne  na  rzecz  Skarbu 

Państwa,  województwa,  powiatu,  gminy  wynikające  z  ustawy  podatkowej;  Podatkiem  jest  także  zaliczka  na 

podatek,  rata  podatku  opłaty  i  inne  niepodatkowe  należności  budżetu  państwa  o  podobnym  daninowym 

charakterze; 

8) podatnik - jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej 

podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu, ewentualnie inny podmiot; Podatnikiem 

jest także osoba zobowiązana do uiszczenia opłat i niepodatkowych należności budżetu państwa o podobnym 

daninowym  charakterze  oraz  podmiot zobowiązany  do  uiszczenia należności  stanowiących  przychód  budżetu 

ogólnego  Unii  Europejskiej  budżetu  zarządzanego  przez  Unię  Europejską  i  budżetu  zarządzanego  w  imieniu 

Unii Europejskiej; 

9) płatnik - jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, 

obowiązana  na  podstawie  przepisów  prawa  podatkowego  do  obliczenia  i  pobrania  od  podatnika  podatku  i 

wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu; 

10)  zwrot  podatku  -  to  zwrot  różnicy  podatku  lub  zwrot  podatku  naliczonego  w  rozumieniu  przepisów  o 

podatku  od  towarów  i  usług,  a  także  inne  formy  zwrotu  podatku  przewidziane  w  przepisach  prawa 

podatkowego; 

 

§ 30a. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenie "podatnik" oznacza również podmiot zobowiązany do uiszczenia 

należności, o których mowa w § 26a. 

 

§ 30b. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenia: "podmiot wypłacający", "podmiot gospodarczy" oraz "pośredni 

odbiorca" mają znaczenie nadane im w 

rozdziale 7a

  ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od 

osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.). 

1)  podmiot  wypłacający  -  oznacza  to  podmiot  gospodarczy  mający  siedzibę  lub  miejsce  zamieszkania  na 

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który dokonuje wypłaty odsetek lub zabezpiecza wypłatę odsetek: 

a) bezpośrednio na rzecz faktycznego odbiorcy, 

background image

 

b) na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w tym swojego zagranicznego zakładu lub swojej spółki zależnej, 

mającego  siedzibę  lub  zarząd  poza  terytorium  Unii  Europejskiej  lub  państwa  lub  terytorium,  z  którym 

Rzeczpospolita  Polska  jest  związana  umową  w  sprawie  środków  równoważnych  do  środków  określonych  w 

niniejszym  rozdziale,  i  na  podstawie  dostępnych  mu  informacji  może  domniemywać,  że  ten  podmiot 

gospodarczy  dokona  wypłaty  odsetek  lub  zabezpieczy  wypłatę  odsetek  bezpośrednio  na  rzecz  faktycznego 

odbiorcy mającego miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie 

członkowskim Unii Europejskiej; 

2)  podmiot  gospodarczy  -  oznacza  to  instytucję  kredytową  lub  finansową,  inną  osobę  prawną,  jednostkę 

organizacyjną niemającą osobowości prawnej lub osobę fizyczną, które w związku z prowadzoną działalnością 

gospodarczą dokonują wypłaty odsetek lub zabezpieczają wypłatę odsetek; 

3) pośredni odbiorca - oznacza to podmiot lub przedsięwzięcie, umieszczone na liście, o której mowa w ust. 6 

pkt  1,  lub  inny  podmiot  lub  przedsięwzięcie,  mające  miejsce  faktycznego  zarządu  w  państwie  członkowskim 

Unii Europejskiej, które nie podlegają faktycznemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym  w tym państwie 

albo w państwie siedziby, i które otrzymują wypłatę odsetek lub którym wypłata odsetek jest zabezpieczana  - 

chyba że każdy z nich udokumentuje podmiotowi wypłacającemu, że: 

a) jest instytucją wspólnego inwestowania: 

– zarejestrowaną lub działającą na podstawie przepisów państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego 

państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub 

–  mającą  siedzibę  poza  obszarem  określonym  w  tiret  pierwszym  i  niebędącą  przedsiębiorstwem  zbiorowego 

inwestowania, 

b) na podstawie zaświadczenia wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w 

którym ma miejsce faktycznego zarządu, jest traktowany jako instytucja wspólnego inwestowania, 

c)  jest  instytucją  prowadzącą  działalność  w  zakresie  gromadzenia  oszczędności  na  cele  emerytalne  lub 

działalność ubezpieczeniową lub jest przedsiębiorstwem zarządzającym aktywami takiej instytucji, 

d)  jest  podmiotem  zwolnionym  z  opodatkowania  podatkiem  dochodowym  lub  podatkiem  majątkowym, 

prowadzącym wyłącznie działalność pożytku publicznego, 

e)  jest  wspólnym  przedsięwzięciem  obejmującym  własność  odsetek,  w  odniesieniu  do  której  podmiot 

gospodarczy  dokonujący  wypłaty  odsetek  lub  zabezpieczający  wypłatę  odsetek  ustalił  tożsamość  i  miejsce 

zamieszkania  wszystkich  faktycznych  odbiorców,  w  wyniku  czego  ten  podmiot  gospodarczy  jest  podmiotem 

wypłacającym; 

 

§ 30c.  Użyte  w  rozdziale  6  kodeksu  określenie  "informacja  podsumowująca"  ma  znaczenie  nadane  mu  w 

ustawie

  z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i  usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. 

zm.). 

1) informacją podsumowującą - jest informacja o dokonanych wewnątrzwspólnotowych nabyciach towarów i 

wewnątrzwspólnotowych  dostawach  towarów,  do  składania  której  zobowiązani  są  podatnicy  podatku  VAT 

dokonujący  wewnątrzwspólnotowego  nabycia  towarów  lub  wewnątrzwspólnotowej  dostawy  towarów 

zarejestrowani jako podatnicy VAT UE; Informacja podsumowująca nie jest informacją podatkową. 

 

§ 30d.  Użyte  w  rozdziale  6  kodeksu  określenia:  "dostawa  wewnątrzwspólnotowa",  "eksport",  "import", 

"legalizacyjne znaki akcyzy", "nabycie wewnątrzwspólnotowe", "procedura zawieszenia poboru akcyzy", "skład 

podatkowy",  "przedpłata  akcyzy",  "uszkodzone  znaki  akcyzy",  "wyroby  akcyzowe",  "znaki  akcyzy", 

"zniszczone znaki akcyzy" mają znaczenie nadane im w 

ustawie

  z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym 

(Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zm.). 

background image

 

1) dostawa wewnątrzwspólnotowa  - to przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów  osobowych z 

terytorium  kraju  na  terytorium  państwa  członkowskiego;  Nie  jest  dostawą  wewnątrzwspólnotową 

przemieszczenie wyrobów akcyzowych, jeżeli są oznaczone znakami akcyzy; 

eksport - to wywóz wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium kraju poza terytorium Unii 

Europejskiej  potwierdzony  przez  urząd  celny,  który  nadzoruje  faktyczne  wyprowadzenie  tych  wyrobów  lub 

samochodów  poza  terytorium  Unii  Europejskiej;  Nie  jest  eksportem  wywóz  wyrobów  akcyzowych  jeżeli  są 

oznaczone znakami akcyzy; 

2)  import  -  to  przywóz:  [1]  samochodów  osobowych  z  terytorium  państwa  trzeciego  na  terytorium  kraju;  [2] 

wyrobów akcyzowych z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju: 

jeżeli wyroby te z chwilą ich wprowadzenia na terytorium kraju nie zostają objęte zawieszającą procedurą celną, 

jeżeli  wyroby  te  zostały  zwolnione  z  zawieszającej  procedury  celnej  lub  procedura  ta  została  zakończona  i 

powstał dług celny; 

3) legalizacyjne znaki akcyzy - to znaki, określone przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, 

służące do oznaczania wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania które są potwierdzeniem 

prawa  podmiotu  obowiązanego  do  oznaczania  wyrobów  akcyzowych  znakami  akcyzy,  do  przeznaczenia  tych 

wyrobów do sprzedaży; 

4)  nabycie  wewnątrzwspólnotowe  - to  przemieszczenie  wyrobów  akcyzowych  lub  samochodów  osobowych  z 

terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju; 

5)  procedura  zawieszenia  poboru  akcyzy  -  to  procedura  stosowana  podczas  produkcji  magazynowania 

przeładowywania i przemieszczania wyrobów akcyzowych w trakcie której, gdy są spełnione warunki określone 

w  ustawie  o  podatku  akcyzowym  i  aktach  wykonawczych  wydanych  na  jej  podstawie  z  obowiązku 

podatkowego, nie powstaje zobowiązanie podatkowe; 

6)  skład  podatkowy  -  to  miejsce,  w  którym  określone  wyroby  akcyzowe  są:  produkowane,  magazynowane, 

przeładowywane lub do którego wyroby te są wprowadzane, lub z którego są wyprowadzane z zastosowaniem 

procedury zawieszenia poboru akcyzy; W przypadku składu podatkowego znajdującego się na terytorium kraju 

miejsce to jest określone w zezwoleniu wydanym przez właściwego naczelnika urzędu celnego; 

7)  przedpłata  akcyzy  -  to  kwota  pieniężna  wpłacana  w  przypadku  produkcji  poza  składem  podatkowym  w 

wysokości akcyzy, jaka będzie należna od wyprodukowanych w danym miesiącu wyrobów akcyzowych; 

8) uszkodzone znaki akcyzy - to oryginalne znaki akcyzy, w których trwałe i widoczne naruszenie właściwości 

fizycznych  pozwala  na  identyfikację  znaków  co  do  oryginalności,  rodzaju,  nazwy,  wymiarów,  serii,  numeru 

ewidencyjnego i daty wytworzenia; 

9) wyroby akcyzowe - to wyroby energetyczne energia elektryczna, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe; 

10)  znaki  akcyzy  -  to  znaki,  określone  przez  ministra  właściwego  do  spraw  finansów  publicznych  służące  do 

oznaczania wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania obejmujące podatkowe znaki akcyzy 

oraz legalizacyjne znaki akcyzy; 

11) zniszczone znaki akcyzy - to oryginalne znaki akcyzy, w których trwałe i widoczne naruszenie właściwości 

fizycznych uniemożliwia identyfikację znaku co do jego rodzaju, nazwy, serii, numeru identyfikacyjnego oraz 

daty wytworzenia; 

 

§ 30e.  Użyte  w  rozdziale  6  kodeksu określenia:  "koncentrat",  "urobek  rudy  miedzi"  oraz  "wydobycie  miedzi 

oraz srebra" mają znaczenia nadane im w 

ustawie

  z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych 

kopalin (Dz. U. poz. 362). 

1)  koncentrat  -  rozumie  się  przez  to  produkt  wzbogacania  urobku  rudy  miedzi  w  postaci  nadającej  się  do 

dalszego przetwarzania w procesach hutniczych 

background image

10 

 

2)  urobek  rudy  miedzi  -  rozumie  się  przez  to  kopalinę  wydobytą  ze  złóż  położonych  na  terytorium 

Rzeczypospolitej  Polskiej,  zawierającą  miedź  lub  srebro  w  ilościach  nadających  się  do  przemysłowego 

wykorzystania; 

3)  wydobycie  miedzi  oraz  srebra  -  rozumie  się  przez  to:  [1]  wydobycie  urobku  rudy  miedzi;  [2]  wydobycie 

urobku rudy miedzi i produkcję koncentratu; 

 

§ 30f.  Użyte  w  rozdziale  6  kodeksu  określenia:  "sprawozdanie  finansowe",  "opinia"  oraz  "raport"  mają 

znaczenie nadane im w 

ustawie

  z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 i 613 

oraz z 2014 r. poz. 768). 

1) sprawozdanie finansowe (rozdział 5 ustawy) składa się z: 

1) bilansu; 

2) rachunku zysków i strat; 

3)  informacji  dodatkowej,  obejmującej  wprowadzenie  do  sprawozdania  finansowego  oraz  dodatkowe 

informacje i objaśnienia. 

2)  opinia,  o  której  mowa  w  ust.  1  (art.  65  ustawy),  powinna  w  szczególności  stwierdzać,  czy  badane 

sprawozdanie finansowe: 

1) zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych; 

3) jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową; 

3) raport, o którym mowa w ust. 1 (art. 65 ustawy), powinien przedstawiać w szczególności: 

1) ogólną charakterystykę jednostki (dane identyfikujące jednostkę); 

2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i oświadczeń; 

3) ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości; 

4)  charakterystykę  pozycji  lub  grupy  pozycji  sprawozdania  finansowego,  jeżeli  zdaniem  biegłego  rewidenta 

wymagają one omówienia; 

5)  stwierdzenie  stosowania  się  przez  bank  do  obowiązujących  zasad  w  zakresie  ostrożności,  określonych  w 

odrębnych przepisach, oraz stwierdzenie prawidłowości ustalenia współczynnika wypłacalności; 

5a) stwierdzenie stosowania się przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową do obowiązujących zasad 

w  zakresie  ostrożności,  określonych  w  odrębnych  przepisach,  oraz  stwierdzenie  prawidłowości  ustalenia 

współczynnika wypłacalności; 

6)  stwierdzenie  utworzenia  przez  zakład  ubezpieczeń  rezerw  techniczno-ubezpieczeniowych  w  wysokości 

zapewniającej  pełne  wywiązanie  się  z  bieżących  i  przyszłych  zobowiązań,  wynikających  z  zawartych  umów 

ubezpieczenia  i  umów  reasekuracji,  oraz  zabezpieczenie  tych  rezerw  lokatami,  zgodnie  z  przepisami  o 

działalności  ubezpieczeniowej  i  działalności  reasekuracyjnej,  a  także  prawidłowości  wyliczenia  marginesu 

wypłacalności i posiadania finansowego pokrycia tego marginesu; 

6a)  stwierdzenie  utworzenia  przez  zakład  reasekuracji  rezerw  techniczno-ubezpieczeniowych  w  wysokości 

zapewniającej  pełne  wywiązanie  się  z  bieżących  i  przyszłych  zobowiązań,  wynikających  z  zawartych  umów 

reasekuracji, oraz zabezpieczenie tych rezerw lokatami, zgodnie z przepisami o działalności reasekuracyjnej, a 

także prawidłowości wyliczenia marginesu wypłacalności i posiadania finansowego pokrycia tego marginesu; 

7)  przedstawienie  sytuacji  majątkowej  i  finansowej  oraz  wyniku  finansowego  jednostki,  ze  wskazaniem  na 

zjawiska,  które  w  porównaniu  z  poprzednimi  okresami  sprawozdawczymi  w  istotny  sposób  wpływają 

negatywnie  na tę  sytuację,  a  zwłaszcza  zagrażają  kontynuowaniu  działalności  przez  jednostkę.  Jeżeli  w  toku 

badania  jednostki  biegły  rewident  stwierdzi  istotne,  mające  wpływ  na  sprawozdanie  finansowe,  naruszenie 

prawa, statutu lub umowy spółki, to powinien o tym poinformować w raporcie, a w razie potrzeby również w 

opinii. 

background image

11 

 

 

§ 31. Kontrola skarbowa jest to kontrola określona w 

ustawie

  z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej. 

[1]  Celem  kontroli  skarbowej  jest  ochrona  interesów  i  praw  majątkowych  Skarbu  Państwa  oraz  zapewnienie 

skuteczności  wykonywania  zobowiązań  podatkowych  i  innych  należności  stanowiących  dochód  budżetu 

państwa lub państwowych funduszy celowych; [2] Celem kontroli skarbowej jest również badanie zgodności z 

prawem  gospodarowania  mieniem  innych  państwowych  osób  prawnych  oraz  zapobieganie  i  ujawnianie 

przestępstw określonych w art. 228-231 Kodeksu karnego popełnianych przez osoby zatrudnione lub pełniące 

służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (art. 

1 ustawy). 

 

§ 31a.  Czynności  kontrolne  w  zakresie  szczególnego  nadzoru  podatkowego  są  to  czynności  określone  w 

ustawie

  z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323, z późn. zm.). 

1) Kontrola wykonywana przez Służbę Celną polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów 

prawa  przez  zobowiązane  do  tego  osoby  fizyczne,  osoby  prawne  oraz  jednostki  organizacyjne  niemające 

osobowości prawnej, zwane dalej "podmiotami podlegającymi kontroli", w zakresie, o którym mowa w ust. 2 i 

3 (art. 30 ustawy). 

 

§ 32. Użyte w rozdziale 7 kodeksu określenia, a w  szczególności: "dozór celny", "kontrola celna", "magazyn 

czasowego składowania", "odprawa czasowa", "organ celny", "pozwolenie", "przedstawienie towaru organowi 

celnemu",  "skład  celny",  "skład  wolnocłowy",  "stawka  celna",  "wolny  obszar  celny",  "zamknięcie  celne", 

"zgłoszenie  celne",  mają  znaczenie  nadane  im  w 

rozporządzeniu

    Rady  (EWG)  nr  2913/92  z  dnia  12 

października 1992 r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992), ostatnio 

zmienionym 

aktem

  dotyczącym warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki 

Cypryjskiej,  Republiki  Łotewskiej,  Republiki  Litewskiej,  Republiki  Węgierskiej,  Republiki  Malty, 

Rzeczypospolitej  Polskiej,  Republiki  Słowenii  i  Republiki  Słowackiej  oraz  dostosowań  w  traktatach 

stanowiących  podstawę  Unii  Europejskiej  (Dz.  Urz.  UE  L  236  z  23.9.2003)  oraz  w 

rozporządzeniu

    Komisji 

(EWG)  nr  2454/93/EWG  z  dnia  2  lipca  1993  r.  ustanawiającym  przepisy  w  celu  wykonania  rozporządzenia 

Rady  (EWG)  nr  2913/92  ustanawiającego  Wspólnotowy  Kodeks  Celny  (Dz.  Urz.  WE  L  253  z  11.10.1993), 

ostatnio zmienionym 

rozporządzeniem

  nr 1335/2003/WE z dnia 25 lipca 2003 r. zmieniającym rozporządzenie 

(EWG)  nr  2454/93  ustanawiające  przepisy  w  celu  wykonania  rozporządzenia  Rady  (EWG)  nr  2913/92 

ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 187 z 26.7.2003). Określenie "należność celna" 

oznacza  odpowiednio  "należności  przywozowe"  i  "należności  wywozowe"  w  rozumieniu 

Wspólnotowego 

Kodeksu Celnego

 . 

1)  dozór celny  -  oznacza  ogólne  działania  prowadzone  przez  organy  celne  w  celu  zapewnienia  przestrzegania 

przepisów  prawa  celnego  oraz,  w  razie  potrzeby,  innych  przepisów  mających  zastosowanie  do  towarów 

znajdujących się pod dozorem celnym; 

2)  kontrola  celna  -  oznacza  wykonywanie  specjalnych  czynności  przez  organy  celne  w  celu  zapewnienia 

prawidłowego  stosowania  przepisów  celnych  i  innych  przepisów  dotyczących  wwozu  wywozu  tranzytu 

przewozu i końcowego wykorzystania towarów w obrocie pomiędzy obszarem celnym Wspólnoty a państwami 

trzecimi oraz obecności towarów nieposiadających statusu wspólnotowego; 

3) magazyn czasowego składowania  - to miejsce składowania towarów  od czasu przedstawienia ich organowi 

celnemu do czasu nadania im przeznaczenia celnego; 

4) odprawa czasowa - pozwala na wykorzystanie na obszarze celnym  Wspólnoty towarów niewspólnotowych 

przeznaczonych  do  powrotnego  wywozu  bez  dokonywania  żadnych  zmian,  z  wyjątkiem  wynikającego  ze 

background image

12 

 

zużycia  obniżenia  ich  wartości,  z  całkowitym  lub  częściowym  zwolnieniem  z  należności  celnych 

przywozowych i bez stosowania wobec nich środków polityki handlowej; 

5) organ celny - oznacza organy uprawnione między innymi do stosowania przepisów prawa celnego; 

6) pozwolenie - [1] decyzja organu celnego zezwalająca na określone postąpienie wobec towaru celnego (art. 99 

116 138 147 WKC), [2] jedno z narzędzi UE administrowania obrotem towarowym z krajami trzecimi; 

7) przedstawienie towaru organowi celnemu - oznacza zawiadomienie organów celnych, w wymaganej formie 

o dostarczeniu towarów do urzędu celnego albo do innego miejsca wyznaczonego lub uznanego przez organy 

celne; 

8) skład celny - jest to każde miejsce uznane przez organy celne i podlegające ich kontroli, w którym towary 

mogą być składowane zgodnie z ustalonymi warunkami; 

9)  skład  wolnocłowy  -  to  pomieszczenie  znajdujące  się  na  części  obszaru  celnego  Unii,  w  którym  towary 

nieunijne  są  dla  celów  stosowania należności  przywozowych  i  obowiązujących  w  wywozie  środków  polityki 

handlowej traktowane jako nieznajdujące się na obszarze celnym Unii, a towary odrębnie określone korzystają 

ze środków stosowanych zwykle przy wywozie; 

10)  stawka  celna  -  to  stawka  cła  należnego  do  uiszczenia  według  Taryfy  Celnej  albo  innego  aktu  prawnego 

Unii; 

11)  wolny  obszar  celny  -  to  obszar  celny  Unii,  w  którym  towary  niewspólnotowe  są  dla  celów  stosowania 

należności  przywozowych  i  obowiązujących  w  wywozie  środków  polityki  handlowej  traktowane  jako 

nieznajdujące  się  na  obszarze  celnym  Unii, a towary  odrębnie  określone  korzystają  ze  środków  stosowanych 

zwykle przy wywozie; 

12) zamknięcie celne - to znak urzędowy nałożony na towar do czasu jego zwolnienia spod dozoru celnego na 

czas tranzytu; 

13) zgłoszenie celne  - oznacza to czynność, poprzez którą osoba  wyraża, w  wymaganej  formie i w określony 

sposób, zamiar objęcia towaru określoną procedurą celną; 

 

§ 33.  Użyte  w  rozdziale  7  kodeksu  określenie  "reglamentacja  pozataryfowa"  oznacza  odpowiednio  środki 

polityki  handlowej  ustanowione  przez  Wspólnotę  Europejską  w  ramach  wspólnej  polityki  handlowej 

postanowieniami wspólnotowymi stosowanymi w odniesieniu do ograniczenia świadczenia usług, wywozu lub 

przywozu  towarów,  takie  jak  środki  nadzoru  lub  ochrony,  ograniczenia  ilościowe  i  zakazy  przywozu  oraz 

wywozu,  a  także  środki  administrowania  obrotem  towarami  lub  usługami  z  zagranicą,  ustanowione  przez 

właściwy organ administracji państwowej. 

 

§ 33a. Jeżeli przedmiotem czynu zabronionego określonego w rozdziale 7 kodeksu jest towar wprowadzany na 

obszar celny Wspólnoty, przez wartość przedmiotu czynu zabronionego rozumie się wartość celną towaru

 

§ 34.  Użyte  w  rozdziale  8  kodeksu  określenia,  a  w  szczególności:  "działalność  kantorowa",  "indywidualne 

zezwolenie  dewizowe",  "jednostki  uczestnictwa  w  funduszu  zbiorowego  inwestowania",  "kontrola",  "kraj", 

"kraje  trzecie",  "krajowe  środki  płatnicze",  "nierezydent",  "nierezydent z  kraju  trzeciego",  "obrót  dewizowy", 

"obrót dewizowy z zagranicą", "papiery  wartościowe", "rezydent", "uprawniony  bank", "wartości dewizowe", 

"waluta  polska",  "waluta  wymienialna",  "zagraniczne  środki  płatnicze",  "zezwolenie  dewizowe",  mają 

znaczenie nadane im w 

ustawie

  z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 826). 

1)  działalność  kantorowa  -  jest  to  regulowana  działalność  gospodarcza  polegająca  na  kupnie  i  sprzedaży 

wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży; 

2) indywidualne zezwolenie dewizowe - to udzielane przez Prezesa Narodowego  Banku Polskiego zezwolenie 

background image

13 

 

na  odstąpienie  od  ograniczeń  w  dokonywaniu  obrotu  dewizowego  z  zagranicą  oraz  obrotu  wartościami 

dewizowymi w kraju oraz od obowiązków związanych z wywozem za granicę i przywozem do kraju wartości 

dewizowych lub krajowych środków płatniczych, jak również obowiązku dokonywania przekazów pieniężnych 

za granicę  i rozliczeń  w  kraju  związanych  z  obrotem  dewizowym  za  pośrednictwem  banków  (art.  5,  18 i  25 

ustawy); 

3) jednostki uczestnictwa w funduszu zbiorowego inwestowania - są to nabywane przez uczestników funduszu 

tytuły do udziału w jego aktywach, które zgodnie z odrębnymi przepisami lub na żądanie uczestnika funduszu 

są odkupywane lub umarzane przez fundusz z jego aktywów, na wcześniej określonych warunkach; 

4)  kontrola  -  to  wykonywana  przez  Prezesa  Narodowego  Banku  Polskiego  kontrola  udzielonych 

indywidualnych zezwoleń dewizowych, działalności kantorowej oraz wykonywania obowiązku przekazywania 

Narodowemu  Bankowi  Polskiemu  danych  w  zakresie  niezbędnym  do  sporządzania  bilansu  płatniczego  oraz 

międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (art. 18, 20 i 33 ustawy); 

5) kraj - jest to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 

6)  kraje  trzecie  -  są  to  państwa  niebędące  państwami  członkowskimi  Unii  Europejskiej,  a  także  ich  terytoria 

zależne,  autonomiczne  i  stowarzyszone  oraz  terytoria  zależne,  autonomiczne  i  stowarzyszone  państw 

członkowskich Unii Europejskiej; 

7) krajowe środki płatnicze - są to waluta polska oraz papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję 

środka płatniczego, wystawione w walucie polskiej; 

8) nierezydent - jest to [1] osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą oraz osoba prawna mająca 

siedzibę  za  granicą,  a  także  inny  podmiot  mający  siedzibę  za  granicą,  posiadający  zdolność  zaciągania 

zobowiązań i nabywania praw we  własnym imieniu; [2] nierezydentami są również znajdujące się za granicą 

oddziały,  przedstawicielstwa  i  przedsiębiorstwa  utworzone  przez  rezydentów;  [3]  obce  przedstawicielstwo 

dyplomatyczne,  urząd  konsularny  i  inne  obce  przedstawicielstwo  oraz  misja  specjalna  i  organizacja 

międzynarodowa, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych; 

9)  nierezydent  z  kraju  trzeciego  -  jest  to  [1]  osoba  fizyczna,  osoba  prawna  oraz  inny  podmiot  posiadający 

zdolność  zaciągania  zobowiązań  i  nabywania  praw  we  własnym  imieniu,  mający  miejsce  zamieszkania  lub 

siedzibę  w  krajach  trzecich;  [2]  nierezydentami  z  krajów  trzecich  są  również  znajdujące  się  w  tych  krajach 

oddziały  przedstawicielstwa  i  przedsiębiorstwa  utworzone  przez  rezydentów  lub  nierezydentów  z  innych 

krajów; 

10) obrót dewizowy - to obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju; 

11)  obrót  dewizowy  z  zagranicą  -  jest  to  [1]  zawarcie  umowy  lub  dokonanie  innej  czynności  prawnej, 

powodującej lub mogącej powodować dokonywanie między rezydentem i nierezydentem rozliczeń pieniężnych 

lub przeniesienie między rezydentem i nierezydentem własności wartości dewizowych lub krajowych środków 

płatniczych,  a  także  wykonywanie  takich  umów  lub  czynności;  [2]  zawarcie  umowy  lub  dokonanie  innej 

czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować przeniesienie między rezydentami rzeczy lub prawa, 

których  nabycie  nastąpiło  w  obrocie  dewizowym  z  zagranicą,  a  także  wykonywanie  takich  umów;  [3] 

dokonywanie wywozu, przekazywanie oraz wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków 

płatniczych, a także dokonywanie ich przywozu, przekazywanie oraz nadsyłanie z zagranicy do kraju; 

12)  papiery  wartościowe -  to  papiery  wartościowe  udziałowe,  w  szczególności  akcje  i  prawa  poboru  nowych 

akcji oraz papiery wartościowe dłużne, w szczególności obligacje, wyemitowane lub wystawione na podstawie 

przepisów państwa, w którym emitent lub wystawca ma swoją siedzibę albo w którym dokonano ich emisji lub 

wystawienia; 

13)  rezydent  -  jest  to  [1]  osoba  fizyczna  mająca  miejsce  zamieszkania  w  kraju  oraz  osoba  prawna  mająca 

siedzibę w kraju, a także inny podmiot mający siedzibę w kraju, posiadający zdolność zaciągania zobowiązań i 

background image

14 

 

nabywania  praw  we  własnym  imieniu;  [2]  rezydentami  są  również  znajdujące  się  w  kraju  oddziały, 

przedstawicielstwa  i  przedsiębiorstwa  utworzone  przez  nierezydentów;  [3]  polskie  przedstawicielstwa 

dyplomatyczne,  urzędy  konsularne  i  inne  polskie  przedstawicielstwa  oraz  misje  specjalne,  korzystające  z 

immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych; 

14)  uprawniony  bank  -  jest  to  [1]  bank  mający  siedzibę  w  kraju,  który  zgodnie  z  określonym  w  statucie 

przedmiotem działalności jest uprawniony do wykonywania czynności bankowej, o której mowa w art. 5 ust. 2 

pkt 10 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe; [2] utworzony w kraju oddział banku zagranicznego, 

który  zgodnie  z  określonym  w  zezwoleniu  na  jego  utworzenie  przedmiotem  działalności  jest  uprawniony  do 

wykonywania czynności bankowej, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 10 prawa bankowego; [3] utworzony  w 

kraju oddział instytucji kredytowej, która jest uprawniona do wykonywania w państwie macierzystym czynności 

objętych czynnością bankową, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 10 prawa bankowego; 

15) wartości dewizowe - to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa; 

waluta  polska  -  są  to  znaki  pieniężne  (banknoty  i  monety)  będące  w  kraju  prawnym  środkiem  płatniczym,  a 

także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie; 

16)  waluta  wymienialna  -  jest  to  waluta  obcego  państwa  spełniająca  wymagania  art.  VIII  statutu 

Międzynarodowego  Funduszu  Walutowego  (Obwieszczenie  Prezesa  NBP  z  dnia  25  lutego  2008r.  w  sprawie 

ogłoszenia wykazu walut wymienialnych - M.P.08.19.202); 

17) zagraniczne środki płatnicze - to waluty obce i dewizy; 

18)  zezwolenie  dewizowe  -  jest  to  zezwolenie  na  odstąpienie  od  ograniczeń  dewizowych  i  niektórych 

obowiązków dewizowych (art. 5 ustawy); 

 

§ 35. Użyte w rozdziale 9 kodeksu określenia, a w szczególności: "gra bingo fantowe" "gra losowa", "gra na 

automacie", "loteria audioteksowa", "loteria fantowa", "loteria promocyjna", "zakłady  wzajemne", "koncesja", 

"zezwolenie", mają znaczenie nadane im w 

ustawie

  z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 

201, poz. 1540, z późn. zm.). 

1)  gra  bingo  fantowe  -  to  gra,  w  której  uczestniczy  się  poprzez  nabycie  przypadkowych  zestawów  liczb  z 

ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe; 

2) gra losowa - to gra o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, 

a warunki gry określa regulamin (art. 2 ustawy); 

3)  gra  na  automacie  -  to  gra  o  wygrane  pieniężne  lub  rzeczowe  na  urządzeniach  mechanicznych 

elektromechanicznych  i  elektronicznych,  w  tym  komputerowych  zawierająca  element losowości;  jak  również 

gra organizowana w celach komercyjnych w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej 

lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy; 

4)  loteria  audioteksowa  -  to  gra,  w  której  uczestniczy  się  poprzez  odpłatne  połączenie  telefoniczne  lub 

wysyłanie krótkich wiadomości tekstowych (SMS) z użyciem publicznej sieci telekomunikacyjnej, a podmiot 

urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe; 

5) loteria fantowa - to gra, w której uczestniczy się poprzez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a 

podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe; 

6) loteria promocyjna - to gra, w której uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału 

w  grze  i  tym  samym  nieodpłatnie  uczestniczy  się  w  loterii,  a  podmiot  urządzający  loterię  oferuje  wygrane 

pieniężne lub rzeczowe; 

7) zakłady wzajemne  - to zakłady  o  wygrane pieniężne polegające na odgadywaniu:  [1] wyników sportowego 

współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od 

łącznej kwoty wpłaconych stawek (totalizatory); [2] zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wpłacają 

background image

15 

 

stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, pomiędzy przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę, 

stosunku wpłaty do wygranej; 

8) koncesja - to decyzja administracyjna wydawana dla gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier 

na automatach (art. 6 ustawy); 

9) zezwolenie - to decyzja administracyjna wydawana dla gier bingo pieniężnych, zakładów wzajemnych, loterii 

fantowych, gier bingo fantowych, loterii promocyjnych oraz loterii audiotekstowych (art. 7 ustawy); 

 

§ 35a.  Ilekroć  w  ustawie  jest  mowa  o  "automacie"  lub  "grze  na  automacie"  rozumie  się  przez  to  także 

odpowiednio "automat o niskich wygranych" lub "grę na automacie o niskich wygranych" w rozumieniu 

ustawy

  

z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych. 

 

§ 36.  Żołnierz  jest  to  osoba,  która  pełni  czynną  służbę  wojskową;  przepisy  Kodeksu  karnego  skarbowego 

dotyczące żołnierzy stosuje się odpowiednio także do żołnierzy sił zbrojnych państw obcych przebywających na 

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli ich przestępstwa skarbowe 

lub wykroczenia skarbowe pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. 

Zgodnie  ze  wskazaną  definicją,  żołnierzem  jest  ten  kto  odbywa  zasadniczą  służbę  wojskową,  przeszkolenie 

wojskowe, okresową służbę  wojskową, pełni służbę wojskową  w czasie ogłoszenia mobilizacji oraz w czasie 

wojny.  Pełni  ją również  żołnierz  zawodowy  oraz  osoba  powołana  do  tej  służby  w  charakterze  kandydata na 

żołnierza zawodowego (zob. art. 116 k.k.s.). 

   

§ 37. Finansowy organ postępowania przygotowawczego jest to: 

1)  urząd skarbowy; 

2)  inspektor kontroli skarbowej; 

3)  urząd celny. 

Ustawodawca  dokonał  enumeratywnego  podziału  organów  uprawnionych  do  wszczynania  postępowania 

karnego  skarbowego.  Wskazany  podział  ma  określić  zakres  kompetencji  tych  jednostek  oraz  ich  możliwości 

procesowe (zob. art. 118, 122, 133, 135, 150, 155 i 179 k.k.s.). 

 

§ 38. Niefinansowy organ postępowania przygotowawczego jest to: 

1)  Straż Graniczna; 

2)  Policja; 

3)  Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 

4)  Żandarmeria Wojskowa; 

5)  Centralne Biuro Antykorupcyjne. 

Ustawodawca  dokonał  enumeratywnego  podziału  organów  uprawnionych  do  wszczynania  postępowania 

karnego  skarbowego.  Wskazany  podział  ma  określić  zakres  kompetencji  tych  jednostek  oraz  ich  możliwości 

procesowe (zob. art. 118, 134-135, 150 i 155 k.k.s.). 

 

§ 39. Organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego jest to: 

1)  miejscowo właściwa izba celna - w sprawach należących do właściwości urzędu celnego; 

2)  miejscowo właściwa izba skarbowa  - w sprawach należących do właściwości urzędu skarbowego, a jeżeli 

postępowanie  przygotowawcze  prowadzi  inspektor  kontroli  skarbowej  -  Generalny  Inspektor  Kontroli 

Skarbowej; 

background image

16 

 

3)  minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli postanowienie lub zarządzenie wydał finansowy 

organ nadrzędny określony w pkt 1 i 2. 

Ustawodawca  dokonał  enumeratywnego  podziału  organów  sprawujących  nadzór  nad  działalnością  organów 

postępowania przygotowawczego. W praktyce, przepis ma szczególnie istotny charakter przede wszystkich w 

zakresie  kontroli nad  odmową  wszczęcia  (umorzenia)  dochodzenia  (zob. art.  141,  147,  151b,  151c,  153, 153a 

k.k.s.). 

 

§ 39a. Organem nadrzędnym nad niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego określonymi 

§ 38 pkt 1-3 jest prokurator, a nad niefinansowym organem postępowania przygotowawczego określonym w § 

38 pkt 4 - prokurator wojskowy. 

Ustawodawca  dokonał  enumeratywnego  podziału  organów  sprawujących  nadzór  nad  działalnością  organów 

postępowania przygotowawczego. W praktyce, przepis ma szczególnie istotny charakter przede wszystkich w 

zakresie kontroli nad odmową wszczęcia (umorzenia) dochodzenia. Co warto zauważyć, w Kodeksie brak jest 

wyraźnie  wskazanego  organu  nadrzędnego  nad  Centralnym  Biurem  Antykorupcyjnym,  jednakże  w  praktyce 

taki nadzór sprawuje prokurator (zob. art. 151b, 151c, 153a k.k.s). 

 

§ 40. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka 

organizacyjna niemająca osobowości prawnej, którą organ prowadzący postępowanie w sprawie o przestępstwo 

skarbowe wezwał do udziału w tym charakterze. 

Najbardziej  charakterystycznym  przejawem  odpowiedzialności  posiłkowej  jest  wymóg  uiszczenia  grzywny  w 

przypadku  gdy  nie  można  jej  ściągnąć  od  sprawcy.  Co  należy  zauważyć,  podmiot  pociągnięty  do 

odpowiedzialności  posiłkowej  jest  stroną  toczącego  się  postępowania  karnego  skarbowego  w  sprawie  o 

przestępstwo skarbowe (zob. art. 24 i 25, 120, 124, 125 k.k.s.).  

 

§ 41. Interwenient jest to podmiot, który, nie będąc podejrzanym lub oskarżonym w postępowaniu w sprawie o 

przestępstwo  skarbowe  lub  wykroczenie  skarbowe,  zgłosił  w  tym  postępowaniu  roszczenie  do  przedmiotów 

podlegających przepadkowi. 

Interwencja  może  mieć  miejsce  zarówno  w  przypadku  popełnienia  przestępstwa  skarbowego  i  wykroczenia 

skarbowego i nie na tutaj zawężenia wyłącznie do osoby fizycznej oraz do jednej osoby która może wystąpić z 

interwencją w toczącym się postępowaniu. Przedmiotem interwencji może być prawo własności ale także inne 

prawa  rzeczowe  czy  posiadanie.  Interwenient  wraz  ze  zgłoszeniem  interwencji  staje  się  stroną  toczącego  się 

postępowania karnego skarbowego i nie można jej łączyć z osobą oskarżonego, oskarżyciela publicznego czy 

biegłego.  Może  natomiast  nastąpić  połączenie  roli  interwenienta  i  podmiotu  pociągniętego  do 

odpowiedzialności posiłkowej lub świadka (zob. art. 119, 120, 123, 126-128 k.k.s.). 

 

II. Wyrażenia ustawowe nie wskazane w art. 53 Kodeku karnego skarbowego 

§ 1. Przedsiębiorca - zgodnie z art. 43

1

 Kodeksu cywilnego, jest to  osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka 

organizacyjna o której mowa w art. 33

1

 § 1 k.c., prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub 

zawodową. 

Zawarte w pojęcie przedsiębiorcy opiera się na dwóch kryteriach: podmiotowym i funkcjonalnym. Pierwsze z 

nich ogranicza zakres tego pojęcia do trzech kategorii podmiotów: osób fizycznych, osób prawnych i jednostek 

organizacyjnych  niebędących  osobami  prawnymi,  którym  ustawa  przyznaje  zdolność  prawną.  Kryterium  zaś 

funkcjonalne  określa  cechy  uznawane  za  charakterystyczne  dla  przedsiębiorcy.  Zwrot  "we  własnym  imieniu" 

oznacza samodzielność w sensie prawnym i faktycznym. Chodzi o działalność gospodarczą na własny rachunek. 

background image

17 

 

Celem  działalności  gospodarczej  jest  osiągnięcie  zysku  przez  przedsiębiorcę.  Prowadzenie  tzw.  działalności 

non-profit w określonym zakresie nie ma istotnego znaczenia. 

 

§ 2. "Gwarant- zgodnie z art. 1 § 4 k.k.s., ktoś "na kim ciąży prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia 

skutkowi  (tzw.  obowiązek  gwaranta").  Źródłem  obowiązku  gwaranta  może  być  norma  prawna  określona  w 

akcie prawnym niższej rangi niż ustawa o ile jest wydawana na podstawie wyraźnie wskazanego upoważnienia 

ustawowego  oraz  pod  warunkiem,  że  gwarant  miał  możliwości.  tym  samym,  gwarant  zobowiązany  jest  do 

racjonalnego wykorzystania w określonej sytuacji wszystkich możliwych i dostępnych metod i środków a ocena 

jego zachowania porównywana będzie z abstrakcyjnym wzorcem podmiotu mającego odpowiednią znajomość 

konsekwencji  określonych  stanów  faktycznych,  znajomość  ciążącego  w  konkretnej  sytuacji  obowiązku  oraz 

podstawę jego wykonania. 

 

§ 3. "Quasi-sprawca/sprawca zastępczy" - zgodnie z art. 9 § 3 k.k.s. jest to przykład podmiotu indywidualnie 

właściwego, jako przykład pociągania do odpowiedzialności również osoby prawnej lub podmiotu zbiorowego. 

Opisana jest tutaj sytuacja w której odpowiada jak sprawca także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji 

właściwego  organu,  umowy  lub  faktycznego  wykonywania  zajmuje  się  sprawami  gospodarczymi,  w 

szczególności  finansowymi,  osoby  fizycznej,  osoby  prawnej  albo  jednostki  organizacyjnej  niemającej 

osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.  

Quasi-sprawca nie jest pojęciem tożsamym z podmiotem pociągniętym do odpowiedzialności posiłkowej!   

 

§ 4. Odpowiedzialny za brak nadzoru - specyficzna postać sprawstwa określona w konstrukcji przepisów art. 

84,  96,  106ł  i  111  k.k.s.,  według  której  sprawcą  wykroczenia  jest  ten,  kto  przez  niedopełnienie  obowiązku 

nadzoru nad  przestrzeganiem reguł  obowiązujących  w  działalności  danego  przedsiębiorcy  lub  innej  jednostki 

organizacyjnej dopuszcza się chociażby nieumyślnie do dokonania jednego z czynów zabronionych w danym 

rozdziale k.k.s. Nie jest to odpowiedzialność za cudze czyny opartą na zasadzie ryzyka czy "winę w nadzorze" 

(wg prawa cywilnego). 

Niedopełnienie  nadzoru  polegać  będzie  na  zaniechaniu  podjęcia  działań  do  których  z  tytułu  sprawowania 

nadzoru sprawca jest zobowiązany. Obowiązki mogą wynikać z przepisów ale również z zasad postępowania 

przyjętych  w  danym  przedsiębiorstwie.  Powyższy  obowiązek  dotyczyć  może  pracownika  danego 

przedsiębiorstwa ale również osobę "z zewnątrz", której powierzono taki obowiązek. 

 

§  5.  Paserstwo  -  zachowanie  polegające  na  nabyciu  rzeczy  uzyskanej  za  pomocą  czynu  zabronionego,  lub 

udzieleniu innej osobie pomocy do jej zbycia, albo na przyjęciu tej rzeczy lub pomocy w jej ukryciu. Paserstwo 

można  popełnić  umyślnie  jak  i  nieumyślnie,  zależnie  od  tego,  czy  paser  wie  o  przestępnym  pochodzeniu 

przedmiotu (paserstwo umyślne), czy też w konkretnym przypadku powinien i mógł takie pochodzenie rzeczy 

stwierdzić na podstawie towarzyszących okoliczności, np. podejrzanie niskiej ceny, sprzedaży bez dokumentów 

lub w niekompletnym stanie, itp.  

Opis  ustawowy  paserstwa  celnego  (art.  91  k.k.s),  podobnie  jak  paserstwa  akcyzowego  (art.  65  k.k.s.),  dość 

obficie  został  nafaszerowany  znamionami  określającymi  czynność  sprawczą.  Łatwo  zauważyć,  że  powodem 

takiego  stanu  rzeczy  jest  ujęcie  w  ramy  penalizacji  wszystkich  możliwych  form  posiadania  władztwa  nad 

towarem.  Stąd  też  mamy  aż  8  znamion  czynnościowych.  Karalnymi  zachowaniami  ujętymi  w  ramy  typu 

paserstwa  są:  [1]  nabycie,  [2]  przechowywanie,  [3]  przewożenie,  [4]  przesyłanie,  [5]  przenoszenie,  [6] 

pomaganie  w  zbyciu,  [7]  przyjmowanie  oraz  [8]  pomaganie  w  ukryciu  -  za  każdym  razem  towarów 

background image

18 

 

stanowiących  przedmiot  czynu  zabronionego.  Dla  popełnienia  sprawczej  formy  paserstwa  wystarczające  jest 

wyczerpanie jednego z tych znamion czasownikowych.