1

FILOGENETYCZNA KLASYFIKACJA STRUNOWCÓW

z podaniem znanych zasięgów stratygraficznych (które często nie odzwierciedlają rzeczywistego występowania taksonu w czasie geologicznym)

Strunowce (Chordata), od kambru

Yunnanozoon, kambr wczesny
Pikaia, kambr środkowy (Burgess Shale)
Osłonice (Urochordata =Tunicata)

Żachwy (Ascidiacea)

Sprzągle (Thaliacea)

Iskrzyłudy (Pyrosomida)

Beczułkowce (Doliolida)

Salpy

(Salpida)

Ogonice (Larvacea = Appendicularia)

Bezczaszkowce (Cephalochordata)
Lancetniki

(Branchiostomatidae)

Kręgowce (Vertebrata, Craniota)

_________________________________________________________________________________________________

Kręgowce, czaszkowce (Vertebrata, Craniota)

Konodonty (Conodonta), Kambr-Trias
Śluzice (Myxinida), od Karbonu
Anatolepis, Kambr-Ordowik
Heterostraci, Ordowik-Dewon

Anaspidy (Anaspida), Sylur-Dewon
Minogi (Petromyzontida), od Karbonu

Inne paleozoiczne bezszczękowce: arandaspidy, telodonty, galeaspidy

Osteostraci, Sylur-Dewon
Szczękowce (Gnathostomata), Sylur

1

–>

Placodermi, ?Sylur, Dewon

Chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes)

1

2

Spodouste (Elasmobranchii), Sylur

3

->

rzędy kopalne, m. in. prażarłacze (Cladoselachii), dewon

Nowożarłacze (Neoselachii), Trias –>

Rekiny

(Pleurotremata)

Płaszczki (Batomorphi, Rajiformes), Jura –>

m.in. piły (Pristidae), drętwy (Torpedo), manty (Mobulidae) i skrzydlaki (Myliobatidae)

Zrosłogłowe (Holocephali), Karbon –>

rzędy kopalne, m. in. kopodonty, kochliodonty

Chimery (Chimaeriformes), Karbon –>

Akantody (Acanthodii), Sylur

1

-Perm

1

Kostnoszkieletowe (Osteichthyes)

Promieniopłetwe (Actinopterygii), Dewon–>

Mięśniopłetwe (Sarcopterygii), od Dewonu

2

3

Kostnoszkieletowe (Osteichthyes)

Promieniopłetwe (Actinopterygii), Dewon–>

Cheirolepididae, Dewon

Miastugokształtne = ramieniopłetwe (Polypteriformes

)

Wielopłetwce=miastugi (Polypterus) i trzcinnik (Erpetoichthys=Calamoichthys calabaricus)

Jesiotrokształtne (Acipenseriformes)
Jesiotrowate

(Acipenseridae),

Kreda

–>

jesiotry (Acipenserinae) i łopatonosy (Scaphirhynchinae

)

Wiosłonosy (Polyodontidae)

Nowopłetwe (Neopterygii)

Prawieczkowce (Palaeonisciformes)
Niszczuki (Ginglymodi, Lepisosteiformes)
Halekostomowe (Halecostomi)

Halekomorfy

(Halecomorphi)

Mękławki (Amiidae), Kreda

–>

grupy kopalne

Kościste (Teleostei)

3

4

Kościste (Teleostei)

Kostnojęzykowe (Osteoglossomorpha), J

3

Æ

Elopsomorfy (Elopomorpha)

Elopso (=Tarpono) kształtne (Elopiformes)
Węgorzokształtne (Anguilliformes)

Klupeomorfy (Clupeomorpha)

Śledziokształtne (Clupeiformes)

Ostariofyzy

(Ostariophysi)

Karpiokształtne (Cypriniformes)
Sumokształtne (Siluriformes)
Kąsaczokształtne (Characiformes)
Strętwokształtne (Gymnotiformes),

m.in. „węgorze elektryczne” (Electrophoridae)

Euteleostei

Szczupakokształtne (Esociformes)
Łososiokształtne (Salmoniformes)
Wężorokształtne (Stomiiformes)
Świetlikokształtne (Myctophiformes)
Acanthomorpha

Wyślizgokształtne (Ophidiiformes):

Parabrotulidae, najgłębiej żyjące ryby

Dorszokształtne (Gadiformes)
Batrachokształtne (Batrachoidiformes)

, m.in. Antennariidae

Acanthopterygii

Aterynomorfy (Atherinomorpha)

Aterynokształtne (Atheriniformes)
Belonokształtne (Beloniformes),

m.in. ptaszorowate = ryby latające (Exocoetidae)

Karpieńcokształtne (Cyprinodontiformes),

m.in. piękniczkowate (Poeciliidae)

Perkomorfy (Percomorpha)

Ciernikokształtne (Gasterosteiformes):

m. in. koniki morskie i iglicznie

Skorpenokształtne (Scorpaeniformes

): m. in. skrzydlice (Pterois)

Okoniokształtne (Percifomes)
Płastugokształtne (Pleuronectifomes)
Najeżkokształtne (Tetraodontiformes)

4

5

Mięśniopłetwe (Sarcopterygii), od Dewonu

Dwudyszne

(Dipnoi),

od

Dewonu

Trzonopłetwe (Actinistia), od Dewonu
Rhipidistia

Dewon-Perm

1

2 rzędy kopalne

Osteolepiformes,

Dewon-Perm

1

Panderichthyida

(Elpistostegalia), Dewon

Czworonogi (Tetrapoda)

Å

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Czworonogi (Tetrapoda)

Acanthostega, Ichthyostega,

Tulerpeton, Hynerpeton

; Dewon

3

Płazy (Amphibia) = Płazokształtne (Batrachomorpha), od Karbonu

Temnospondylne, Karbon-Kreda

Lepospondylne,

Karbon-Perm

Nowopłazy (Lissamphibia)

Beznogie (Gymnophiona), od Jury

Ogoniaste (Urodela, Caudata), od Jury

Syrenowate

(Sirenidae)

Kątozebne (Hynobiidae)

Skrytoskrzelne

(Cryptobranchidae)

Bezpłucne, pletodonty (Plethodontidae)

Odmiencowate

(Proteidae)

Salamandrowate

(Salamandridae)

Poprzecznozębne (Ambystomatidae)

i inne

Bezogonowe (Anura, Salientia), od Triasu

Żaba ogoniasta (Ascaphus truei, Ascaphidae)

Ropuszkowate

(Discoglossidae)

Bezjęzyczne (Pipidae)

Grzebiuszkowate

(Pelobatidae)

Ropuchy

(Bufonidae)

Rzekotki

(Hylidae)

Drzewołazy (Dendrobatidae)

Żaby [właściwe] (Ranidae)

i inne

5

6

Gadokształtne (Reptiliomorpha), od Karbonu

Antrakozaury (Anthracosauroidea)

Seymouriamorpha
Diadectomorpha

Owodniowce (Amniota), od Karbonu

Mezozaury (Mesosauridae), Perm Gondwany

Anapsydy (Anapsida) od Karbonu

Pareiasauridae i 2 inne kopalne rodziny

Żółwie (Chelonia = Testudinata), od Triasu

Bokoszyjne

(Pleurodira)

3 rodziny: m.in. Chelidae, SAm, Au

Skrytoszyjne

(Cryptodira)

Skorpuchowate

(Chelydridae):

żółw jaszczurowaty (Chelydra serpentina) i żółw sępi (Macroclemys temminckii)

Cheloniidae:

żółw zielony (Chelonia mydas) i karetta (Caretta caretta)

Dermochelyidae:

żółw skórzasty (Dermochelys coriacea)

Żółwie słodkowodne (Emydidae):

m. in. żółw błotny (Emys orbicularis)

Żółwie lądowe (Testudinidae):

m.in. żółw grecki (Testudo hermanni) i żółw śródziemnomorski (Testudo graeca)

Żółwiaki (Trionychidae)

Diapsydy (Diapsida), Karbon ->

Euryapsida

=

Sauropterygia

Plakodonty

(Placodontia),

Trias

Europy

Notozaury (Nothosauria), Trias Europy i Azji

Plezjozaury

(Plesiosauria),

Jura-Kreda

Ichtiozaury

(Ichthyosauria), Trias-Kreda

Lepidozaury (Lepidosauria)

Sfenodonty

(Sphenodontida)

od

późnego Triasu

Tuatary (Sphenodon, Sphenodontidae)

Łuskonośne (Squamata), od pocz. Triasu

Iguania

Scleroglossa

6

7

Łuskonośne (Squamata), od pocz. Triasu

Iguania

Legwany

(Iguanidae)

Agamy

(Agamidae)

Kameleony

(Chamaeleonidae)

Scleroglossa

Gekony

(Gekkonidae)

Amfisbeny

(Amphisbaenidae)

Teju

(Teiidae)

Zwinkowate

=“jaszczurki

właściwe” (Lacertidae)

Scynki

(Scincidae)

Padalcowate

(Anguidae)

Warany

(Varanidae)

Helodermy (Helodermatidae)
Mozazaury

(Mosasauridae),

Kreda

i inne rodziny jaszczurek

Węże (Serpentes)

Scolecophidia

3 pierwotne rodziny podziemnych węży, m.in. ślepuchowate (Typhlopidae)

Alethinophidia

3 pierwotne rodziny w tym cylindrowce (Aniliidae)

Macrostomata

Dusiciele (Boidae)

Boa

(Boinae)

Pytony (Pythoninae)

6 mniejszych rodzin

Połozowate s. lato, kolubrydy (Colubridae)

Zaskrońcowate (Natricinae)

Połozowate s. str. (Colubrinae)

m. in. wąż Eskulapa i gniewosz

Zdradnicowate (Elapidae)

[kobry, węże morskie i inne]

Żmijowate (Viperidae)

Żmije (Viperinae)

Grzechotniki (Crotalinae)

7

8

Archozauromorfy (Archosauromorpha)

Rynchozaury

(Rhynchosauria)

2 inne grupy

Archozaury

(Archosauria),

od

Triasu

bazalne archozaury, dawniej zaliczane do tekodontów, np. Euperkeria

Crurotarsi

Phytosauria
inne krurotarsalne tekodonty

Krokodylowe

(Crocodylia)

od

Triasu

Aligatory (Alligatoridae)
Krokodyle

(Crocodylidae)

Gawiale

(Gavialidae)

Ornithodira
Pterozaury (Pterosauria) Trias-Kreda
Rhamphorhynchoidea, Trias-Jura
Pterodactyloidea, Jura-Kreda

Dinozaury (Dinosauria), Trias-Kreda

Gadziomiedniczne

(Saurischia)

Ptasiomiedniczne (Ornithischia), Jura-Kreda

8

9

Dinozaury (Dinosauria), Trias-Kreda
Gadziomiedniczne

(Saurischia)

Teropody

(Theropoda)

Ptaki (Aves)

[patrz ANEKS]

Sauropodomorpha

Prosauropoda

Sauropoda

Brachiosauridae

Camarasauridae
Diplodocidae

i inne

Ptasiomiedniczne (Ornithischia), Jura-Kreda

Tarczonośne (Thyreophora)

Stegozaury

(Stegosauria)

Ankylozaury (Ankylosauria), tzw. dinozaury pancerne

Ornitopody

(Ornithopoda)

Iguandonty

(Iguanodontidae)

Kaczodziobe

(Hadrosauridae)

i

inne

Marginocefale

(Marginocephalia)

Grubogłowe (Pachycephalosauria)

Rogate

(Ceratopsia)

9

10

Synapsydy (Synapsida), od Karbonu

Pelikozaury (liczne klady), Karbon-Perm

Therapsida,

Perm-Jura

liczne grupy (drapieżne i roślinożerne) m. in.

Cynodontia, Perm-Jura (głównie Trias)

Ssaki (Mammalia), od późnego Triasu

liczne wyłącznie mezozoiczne rzędy

Multituberculata, Jura-Eocen

Holotheria,

Jura

->

Stekowce (Monotremata), Kreda ->
Kolczatki

(Tachyglossidae)

Dziobak (Ornithorhnychus anatinus, Ornithorhnychidae)

grupy wymarłe

Theria,

Kreda

->

Torbacze

(Marsupialia),

Kreda

->

Dydelfowate (Didelphidae, Didelphimorphia)
Zbójniki (Caenolestidae, Paucituberculata)

Niełazokształtne (Dasyuromorphia)

Niełazy (Dasyuridae):

„myszy workowate”, „koty workowate” i diabeł tasmański

Wilk workowaty (Thylacinus cynocephalus, Thylacinidae)

Kret workowaty (Notoryctes typhlops, Notoryctidae, Notoryctemorphia)

Jamraje (Peramelidae, Peramelemorphia)

Skąposiekaczowce (Diprotodontia)

Pałankowate (Phalangeridae),

m. in. kuskus (Phalanger maculatus)

Lotopałanki (Petauridae)

Koala (Phascolarctos cinereus, Phascolarctidae)

Wombaty

(Vombatidae)

Kangurowate (Macropodidae)

i inne

Łożyskowce (Eutheria = Placentalia), Kreda ->

10

11

Łożyskowce (Eutheria = Placentalia), Kreda ->

Edentata
Szczerbaki

(Xenarthra)

Leniwce dwupalczaste (Choloepidae)
Leniwce trójpalczaste (Bradypodidae)
Mrówkojady

(Myrmecophagidae)

Pancerniki (Dasypodidae)

Łuskowce = pangoliny (Manidae, Pholidota)

Glires

(„Anagalida”)

Zajęczaki (Lagomorpha)

Szczekuszki

(Ochotonidae)

Zającowate (Leporidae)

Gryzonie

(Rodentia)

Wiewiórkowate (Sciuridae), m.in. susły i świstaki

Bobry

(Castoridae)

Postrzałki (Pedetidae)

Myszowate

(Muridae)

sensu lato

Myszy i szczury (Murinae)

Chomiki

(Cricetinae)

Nornikowate

(Microtinae)

Myszoskoczki

(Gerbillinae)

i inne podrodzin

y

Pilchowate (Myoxidae = Gliridae)

Smużkowate (Zapodidae)

Skoczki

(Dipodidae)

Jeżozwierze (Hystricidae)

Ursonowate (Erethizontodae)

Marowate (Caviidae

), m. in. świnki morskie (Cavia)

Kapibary (Hydrochoeridae)
Szynszyle

(Chinchillidae)

Nutriowate (Capromyidae)
Kretoszczury (Bathyergidae)

i inne

Ryjkonosy

=

ryjoskoczki (Macroscelidea, Macroscelididae)

11

12

Owadożerne (Insectivora)

1 rząd kopalny

Owadożerne (Lipotyphla)

Tenreki

(Tenrecidae)

Jeżowate (Erinaceidae)
Ryjówkowate (Soricidae)

Krety

(Talpidae)

i inne

Archonta

Nietoperze (Chiroptera)

Rudawkowate (Pteropodidae, Megachiroptera)

Microchiroptera

Podkowce (Hipposideridae)
Wampiry

(Desmodontidae)

Mroczkowate (Vespertilionidae)

i inne

Tupaje

(Scandentia)

Tupaje

(Tupaiidae)

Latawce (Dermoptera)

Lotokoty = kolugo (Cynocephalidae = Galeopithecidae): 2 gat. Cynocephalus

Plesiadapiformes, późna kreda - eocen

Naczelne (Primates)

Omomyidae, paleocen-eocen

Adapiformes,

eocen

Lemurowe (Lemuriformes)

Lorisowate (Lorisoidea), od końca eocenu (Fayum)
Lori

(Lorisidae)

Galago (“bushbabies”) (Galagidae)

Lemurowate (Lemuroidea), holocen Madagaskaru

Lemury

(Lemuridae)

Indrysy

(Indridae)

Palczak (Daubentonia, Daubentoniidae)
i inne

Haplorhini

12

13

Haplorhini

Wyraki

(tarsjusze) (Tarsiidae), od wszesnego eocenu

Antropoidy (Anthropoidea), od eocenu
Szerokonose (Platyrrhini), od późnego oligocenu

Kapucynkowate (płaksowate) (Cebidae)

Marmozetowate (pazurkowce) (Callithrichidae)

Wąskonose (Catarrhini), od eocenu

Eosimia, Oligopithecidae, Propliothecidae

Koczkodanowate (Cercopithecidae), od miocenu

Człekokształtne [ang. apes] (Hominoidea), od miocenu

Proconsul, miocen
Gibbony (Hylobatidae)

Hominidy (Hominidae), od miocenu

Kenyapithecus, miocen

Orangutanowate

(Ponginae)

Dryopithecus, miocen

Sivapithecus, miocen

Orangutan

(Pongo pygmaeus), holocen

Człowiekowate (Homininae)

Goryle (Gorilla), holocen

Szympansy

(Pan), holocen

Małpoludy (Australopithecus), późny miocen-pliocen

Ludzie

(Homo), Czwartorzęd

13

14

Ferae

Kreodonty (Creodonta), głównie wczesny Trzeciorzęd

Drapieżne (Carnivora)

Aeluroidea

=

Feloidea

Łaszowate (Viverridae)

Hienowate

(Hyeanidae)

Koty

(Felidae)

Arctoidea

=

Canoidea

Łasicowate (Mustelidae)

Psowate

(Canidae)

Szopowate

(Procyonidae)

Niedźwiedzie (Ursidae)

Płetwonogie (Pinnipedia)

Uchatkowate

(Otariidae)

Morsy

(Odobenidae)

Foki

(Phocidae)

Ungulata

(kopytne)

Syreny (Sirenia)

Diugonie

(Dugongidae)

Manaty

(Trichechidae)

Trąbowce (Proboscidea)

Słonie (Elephantidae)

Góralki (Hyracoidea, Procaviidae)
Nieparzystkopytne (Perissodactyla)

Tapiry (Tapiridae)

Nosorożce (Rhinocerotidae)

Koniowate

(Equidae)

Mrówniki (Tubulidentata, Orycteropodidae)
Parzystokopytne (Artiodactyla)

14

15

Parzystokopytne (Artiodactyla)

Świnie (Suidae)

Pekari

(Tayassuidae)

Hipopotamy

(Hippopotamidae)

Wielbłądowate (Camelidae)

Przeżuwacze (Ruminantia)

Kanczyle

(Tragulidae)

Jeleniowate

(Cervidae)

Żyrafowate (Giraffidae)
Widłorogie (Antilocapridae)

Krętorogie (Bovidae

Walenie

(Cetacea)

Prawalenie (Archaeoceti) Eocen

Zębowce (Odontoceti)

Delfiny

(Delphinidae)

Morświny (Phocoenidae)

Narwalowate

(Monodontidae)

[narwal i białucha]

Kaszaloty

(Physeteridae)

Fiszbinowce = wieloryby (Mysticeti)

Pływacze (Eschrichtidae)

Fałdowce = fałdoskóre (Balaenopteridae)

Gładkoskóre (Balaenidae)

15

16

Ptaki (Aves)

Praptaki (Archaeopteryx) koniec jury Europy

Ptasioogonowe

(Ornithurae)

(ptaki pierwotnie opatrzone pygostylem)

Confuciusornis – wczesna kreda

Enantiornisowe (Enantiornithes), kreda:

Gobipteryx i inne

Euornithes (Ornithurae s.str.)

Odontognathae

Hesperornisowe (Hesperornithiformes), Kreda

Hesperornisowate (Hesperornithidae), pózna Kreda

i

inne

Ichtiornisy (Ichthyornithidae), póżna kreda

Neornithes

Paleognatyczne

(Palaeognathae)

litornitydy czyli pierwotne paleognatyczne z wczesnego trzeciorzędu

Kazuarowe (Casuariiformes)

Kazuary (Casuarius, Casuariidae)

Emu (Dromaius, Dromaiidae)

Kiwi (Apteryx, Apterygidae, Apterygiformes)
Kusacze = tinamu (Tinamidae, Tinamiformes)
Mamutaki (Aepyornithidae, Aepyornithiformes)
Moa (Dinornithiformes)
Nandu (Rheidae, Rheiformes)
Strusie (Struthio, Struthionidae, Struthioniformes)

Neognatyczne

[Kurogęsiowe (Galloanserimorphae)]*

Blaszkodziobe

(Anseriformes)

Presbiornisowate (Presbyornithidae)
Bezpłetwiec (Anseranas semipalmata, Anseranatidae)
Kaczkowate (Anatidae)

Gęsi (Anserinae)

Kaczki

(Anatinae)

Skrzydłoszpony (Anhimidae)

Grzebiące (Galliformes)

16

17

Grzebiące (Galliformes)

Nogale

(Megapodiidae)

Czubacze

(Cracidae)

Perlice

(Numididae)

Kuraki

(Phasianidae)

Kurowate (Phasianinae)
Głuszcowate (Tetraoninae)
Indyki (Meleagrinae)

Gastornisowe

(Gastornithidae,

Gastornithiformes),

m.in.

Diatryma

[Żurawiowe, siewkowe i prawdopodobnie pokrewne grupy]*

Przepiórniki (Turnicidae, Turniciformes)
Żurawiowe (Gruiformes)

Słonecznica (Eurypyga helias, Eurypygidae) Amer. Pd.

Kagu

(Rhynochetus, Rhynochetidae)

Madagaskarniki

(Mesitornithidae)

Fororaki

(Phorusrhacidae)

Dwuczuby

(Cariamidae)

Gruchacze

(Psophiidae)

Chruściele (Rallidae)

Żurawie (Gruidae)

Bekaśnica (Aramus guarauna, Aramidae)

Dropie

(Otididae)

Siewkowe (Charadriiformes)

Graculavidae, Kreda

Mewowate

(Laridae):

mewy, rybitwy, brzytwodzioby

Wydrzyki

(Stercorariidae)

Alki

(Alcidae)

Krabożer (Dromas ardeola, Dromadidae)

Żwirowcowate (Glareolidae)

Pochwodzioby (Chionididae)

Kulony

(Burhinidae)

Ostrygojady

(Haematopodidae)

17

18

Szczudlakowate

(Recurvirostridae)

Siewkowate

(Charadriidae)

Bekasowate

(Scolopacidae)

Dziobówki

(Rostratulidae)

Długoszpony (Jacanidae)

Gołębiowe (Columbiformes)

Gołębie (Columbidae)

Dronty

(Raphidae),

wytepione w czasach historycznych

Stepówki

(Pteroclidae,

Pterocliformes)

[Drapieżne w najszerszym sensie, też rybożerne]*

Pełnopłetwe (Pelecaniformes)

Faetony

(Phaethontidae)

Fregaty

(Fregatidae)

Pelikany

(Pelecanidae)

Trzewikodziób

(Balaeniceps rex, Balaenicipitidae)

Gluptaki

(Sulidae)

Plotopteridae, Oligo-Mio, wybrzeża Pacyfiku

Kormorany

(Phalacrocoracidae)

Wężynki (Anhingidae)

Kostnozębowe (Odontopterygiformes), Eocen-Miocen

Brodzące = Bocianowe (Ciconiiformes)

Bociany

(Ciconiidae)

Waruga

(Scopus umbretta, Scopidae)

Czaplowate

(Ardeidae)

Ibisowate

(Threskiornithidae,

Plataleidae)

[przynależność do rzędu dyskusyjna:]

Kondorowate

(Cathartidae

=

Vulturiddae)

Teratornisowate (Teratornithidae) Miocen-Pleistocen Płk. Zach.

Szponiaste (Accipitriformes)

Sekretarz

(Sagittarius serpentarius, Sagittariidae)

Jastrzębiowate (Accipitridae),

m.in. sępy (Gypaetinae = Aegypiinae)

Rybołów (Pandion haliaetus, Pandionidae)

Sokołowate (Falconidae)

18

19

Rurkonose (Procellariiformes)

Nurce

(Pelecanoididae)

Burzykowate

(Procellariidae)

Nawałniki (Oceanitidae = Hydrobatidae)

Albatrosy

(Diomedeidae)

Pingwiny (Spheniscidae, Sphenisciformes)

$

Nury (Gavia, Gaviidae, Gaviifomes)

$

Perkozy (Podicipedidae, Podicipediformes)

$

Flamingi (Phoenicopteridae, Phoenicopteriformes)

[Ptaki

nadrzewne]*

Czepigi (Coliidae)
Kolibry (Trochilidae)
Jerzykowe (Apodiformes)

Czubiki

(Hemiprocnidae)

Jerzyki

(Apodidae)

Lelkowe (Caprimulgiformes)

Lelki

(Caprimulgidae)

Nocoloty

(Nyctibiidae)

Sowniki

(Aegothelidae)

Paszczaki

(Podargidae)

[przynależność do rzędu kwestionowana:]

?Tłuszczak (Steatornis caripensis, Steatornithidae)

Sowy (Strigiformes)

Płomykówki (Tytonidae)

Puszczykowate

(Strigidae)

Turaki = bananojady (Musophagidae)
Papugi (Psittaciformes)
Kukułkowe (Cuculiformes)

Kukułkowate (Cuculidae)

[przynależność do rzędu kwestionowana:]

Hoacyn (Opisthocomus hoatzin, Opisthocomidae)

Trogony

(Trogonidae)

19

20

Kraskowe (Coraciiformes)

Kraski

(Coraciidae)

Todi = “płaskodzióbki” (Todidae)

Piłodzioby (Momotidae)

Zimorodki

(Halcyonidae

=

Alcedinidae)

Żołny (Meropidae)

Dudkowe (Upupifomes)

Dzioborożce (Bucerotidae)
Dudki

(Upupidae)

Sierpodudki

(Phoeniculidae)

Złotopiórowe (Galbuliformes)

Złotopióry (Galbulidae)

Drzymy

(Bucconidae)

Dzięciołowe (Piciformes)

Miodowody

(Indicatoridae)

Dzięciołowate (Picidae)

Dzięcioły (Picinae)
Krętogłowy (Jynginae)

Tukanowate

(Ramphastidae):

tukany i brodacze

Wróblowe (Passeriformes)

_________________________________________________________________

* W kwadratowych nawiasach [...] umieszczone są nazwy prowizorycznych, nieformalnych zgrupowań rzędów ptaków.
Niektóre z nich podejrzewane są o monofiletyzm, a inne odzwierciedlają tylko podobieństwa trybów życia.

$

Wymienienie tych trzech grup nurkujących ptaków obok siebie nie sugeruje ich bliższego pokrewieństwa.

20